BÀI 5: ĐỘT BIẾN NST

Kiểm tra bài cũ
1 ) Đột biến gen là gì? Gồm những dạng nào?
2 ) Ý nghóa và vai trò của Đột biến gen?vì sao đa
số đột biến gen là có hại?

Trong cuộc sống,đôi khi con người mắc phải những căn
bệnh hiểm nghèo như ung thư máu, mà một ai đó nếu
chưa được học về Đột biến NST thì sẽ không giải thích
được tại sao mắc căn bệnh na ? Và bài h c của chúng ỳ ọ
ta hôm nay là : NST và Đột biến cấu trúc NST sẽ trả
lời câu hỏi trên. Bài thuộc chương :

I. HÌNH THÁI VÀ CẤU TRÚC NST
II. ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST

1 ) Các em nghiên cứu SGK trang 23 , hình 5.1 cho
biết NST là gì ? NST có ở đâu, đặc điểm nổi bật của
hình thái NST là gì ?
 NST là cấu trúc mang gen, có trong nhân tế
bào,hình thái NST thấy rõ nhất ở kỳ giữa cuả
nguyên phân khi chúng co xoắn cực đại


2 )NST chứa các trình tự nucleotit được gọi là gì ?
Trình tự nucleotit ở 2 đầu cùng của NST được gọi là
gì ?
 NST chứa các trình tự nucleotit đặc biệt
được gọi là tâm động và trình tự
nucleotit ở 2 đầu cùng của NST được gọi
là đầu mút và trình tự khởi đầu nhân đôi

AND.

3) ở sinh vật lưỡng bội bộ NST trong tế bào cơ thể tồn tại
như thế nào ? Bộ NST lưỡng bội ký hiệu như thế nào ? Vd
về số lượng NST ở SV lưỡng bội ?
 ở Sv lưỡng bội bộ NST trong tế bào cơ thể tồn tại
thành từng cặp tương đống giống nhau về hình
thái và kích thước cũng nhu trình tự các gen. ký
hiệu là 2n.
Vd: ở người 2n = 46

I HÌNH THÁI VÀ CẤU TRÚC
1 ) Hình thái NST
- Ở sv nhân thực, phân tử AND liên kết với các loại
pro khác nhau tạo nên cấu trúc được gọi là NST
- NST là cấu trúc mang gen của tế bào có hình dạng
và kích thước đặt trưng cho loài , quan sát rõ nhất
ở kì giữa của nguyên phân khi chúng co xoắn cực
đại.
cromatit
Tâm động

- Mỗi NST đều chứa các trình tự nucleotit đặt biệt gọi
là tâm động và các trình tự nucleotit ở hai đầu cùng
của NST được gọi là đầu mút và trình tự khởi đầu
nhân đôi AND
- Tâm động là vò trí liên kết với thoi phân bào giúp
NS di chuyển về các cực của tế bào trong quá trình
phân bào. Tuỳ theo vò trí của tâm động mà hình thái
NST khác nhau.

- Vùng đầu mút có tác dụng bảo vệ NST, làm cho
NST không dính nhau.
- Các trình tự khởi đầu nhân đôi AND là những điểm
mà tại đó AND bắt đầu nhân đôi.

- Mỗi loài đều có bộ NST đặc trưng. Các loài
khác nhau có số lượng , hình dạng , cấu trúc
khác nhau
- Ở sv lõng bội ,bộ NST trong tế bào cơ thể
tồn tại thành từng cặp tương đồng giống nhau
về hình thái và kích thước( bộ NST lưỡng
bội,2n)
- Có 2 loại NST : NST thường và NST giới tính

4) Các em nghiên cứu muc 2 SGK trang 24 cho cô biết mỗi
NST chứa mấy phân tử AND và có chiều dài như thế nào?
Mỗi NST chứa 1 phân tử AND dài gấp hàng ngàn lần so với
đường kính của tế bào
5) Tại sao NST có thể xếp gọn vào nhân tế bào va dễ
di chuyên trong quá trình phân chia tế bào
 là do các NST liên kết với các pro và co xoắn ở mức độ
khác nhau

2) Cấu trúc siêu hiển vi của nhiễm sắc thể
-Mỗi NST chứa 1 pt AND dài gấp hàng ngàn lần
so với dường kính của nhân tế bào
-Mỗi tb sv nhân thực chứa 1 NST , có thể xếp
gọn vào nhân tế bào và dễ di chuyển trong quá
trình phân chia tế bào là do các NST liên kết với
các pro và co xoắn ở mức độ khác nhau.

-Ở sv nhân sơ, mỗi tb chỉ chứa 1 pt ADN mạch
kép có dạng vòng và chưa có cấu trúc NST.

6 ) Các em nghiên cứu thông tin mục II trang 24,25 cho biết
thế nào là đột biến cấu trúc NST? gồm các dạng nào?
Đột biến cấu trúc NST là biến đổi trong cấu
trúc NST. Gồm có :mất đoạn, lặp đoạn , đảo
đoạn , chuyển đoạn

II ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NST
- Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong
cấu trúc NST. Các dạng đột biến này thực chất
là sắp xếp lại những khối gen trên và giữa các
NST do vậy có thể làm thay đổi hình dạng cấu
trúc NST
- Tác nhân vật lý :tia phóng xạ , hoá chất độc
hại
Tác nhân sinh học :vi rut
- Các dạng: mất đoạn , lặp đoạn , đảo đoạn ,
chuyển đoạn

1) Mất đoạn
- Mỗi NST bò đứt ra  giảm sức sống hoặc bò chết
Mất đoạn NST 21  gây ung thư máu
Ở ngô mất đoạn không làm giảm sức sống mà loại ra
những gen không mong muốn
2) Lặp đoạn
- Một NST bò lặp đi lặp lại một hoặc nhiều lần
 Làm giảm cường độ biểu hiện của tính trạng
 Làm tăng cường độ biểu hiện của tính trạng

A B C ED EDBA
A B C ED
EDBA B C
Maát ñoaïn
Laäp ñoaïn

3)Đảo đoạn
- Một đoạn NST đứt ra quay 180
0
gắn vào NST cũ
 Ít ảnh hưởng đến sức sống của cơ thể
 Góp phần tăng cường sai khác giữa các NST
A B C ED
A D EBC

4) Chuyển đoạn
-Chỉ có thể diễn ra trên cùng một NST hoặc giữa 2 NST
NST tương đồng (chuyển đoạn tương hổ và không tương
hổ)
Đột biến chuyển đoạn lớn thường gây chết hoăc mất
khả năng sinh sản


A B C ED
F G
NMH
F G ED
B CA
NMH

Chuyễn đoạn tương hổ
A B C ED
F G NMH
G
NMH
A B C EDF
Chuyễn đoạn không tương hổ
A B C ED
B C A D E
Chuyễn đoạn trên cùng một NST

Cũng cố bài
Phiếu học tập
ABCDEFGH  ABCEFGH
(NST bình thường) 1…………………
 ABCBCDEFGH
2…………………
 ABCFEDGH
3…………………
1 ) Quan sát hình trên ,điền vào chỗ trống 1,2,3 tên các
dạng đột biến cấu trúc NST ? Nêu cơ chế phát sinh các
dạng đột biến ?

2) Một NST có các gen phân bố theo trình tự khác
nhau như sau :
1.ABCGFEDHI  2.ABCGFIHDE  3.
ABHIFGCDE
Biết rằng đây là đột biến đảo đoạn hãy gạch dưới
những đoạn bò đảo và mối liên hệ giữa các đoạn bò
đảo đó?

Dặn d ò
-Học bài và trả lời câu hỏi SGK
-Sưu tầm tài liệu về đột biến NST