Những nguồn luật phổ biến trong Common law và Civil law nhưng không được thừa nhận trong luật Hồi giáo và những thay đổi của luật Hồi giáo hiện nay

MỤC LỤC
Trang
A. MỞ ĐẦU……………………………………………………..……………1
B. NỘI DUNG………………………………………………………..………..1
1. Cấu trúc hệ thống nguồn luật của Luật Hồi giáo gồm những loại
nguồn không đồng nhất và khác biệt so với Common law và Civil law…...1
2. Những nguồn luật được ghi nhận trong luật Hồi giáo mang
tính tôn giáo, thể hiện ý chí của thánh Alan………………………………..3
3. Những nguồn luật phổ biến trong Common law và Civil law
nhưng không được thừa nhận trong luật Hồi giáo và những
thay đổi của luật Hồi giáo hiện nay…………………………………………..3
C. KẾT LUẬN…………………………………………………………...…….3
DANH MỤC THAM KHẢO………………………………………………….4
1
A. MỞ ĐẦU.
Luật Hồi giáo cũng là một hệ thống pháp luật lớn trên thế giới, nhưng hệ
thống cấu trúc nguồn luật của luật Hồi giáo có những nét khác biệt rất độc đáo so với
cấu trúc nguồn luật của Civil law và Common law.
B. NỘI DUNG.
1. Cấu trúc hệ thống nguồn luật của Luật Hồi giáo gồm những loại nguồn không
đồng nhất và khác biệt so với Common law và Civil law .
Trong khi Common law và Civil law đều có những loại nguồn cơ bản: án
lệ (phán quyết của toà án), pháp luật thành văn, tập quán. Do đó ta sẽ rất ngạc nhiên
khi thấy luật Hồi giáo không thừa nhận luật thành văn, án lệ và tập quán là nguồn luật
như ở Civil law và Common law. Nguồn luật cơ bản của luật Hồi giáo là kinh thánh.
Nguồn luật của luật Hồi giáo gồm: nguồn cơ bản (kinh Koran và Sunna); nguồn phát
sinh (Ijma và Qias), đây là bốn nguồn không đồng nhất và chỉ duy nhất có ở luật Hồi
giáo.
- Kinh Koran là cuốn thánh kinh của đạo Hồi gồm 114 chương (sura) và
được chia thành các tiết (ayah) với 6.237 đoạn thơ, nêu ra rất nhiều luật lệ mà các tín
đồ Hồi giáo phải tuân thủ. Những luật lệ này bao trùm một phạm vi rất rộng, từ quy

tắc ứng xử cá nhân tới gia đình, láng giềng và tới cả lĩnh vực chính trị quốc gia,… Tuy
nhiên, trong kinh Koran chỉ có rất ít đoạn có thể áp dụng như những quy phạm pháp
luật (3%). Những đoạn này thường không đủ độ chính xác và cụ thể như những quy
phạm pháp luật và điều chỉnh nhiều vấn đề như nhân thân (70 đoạn), quyền dân sự (70
đoạn), hình sự (30 đoạn) , thủ tục tư pháp (13 đoạn),…. Đây chính là điểm độc nhất
của nguồn luật của luật Hồi giáo. Trong các nguồn luật của luật Hồi giáo, thì kinh
Koran quan trọng nhất, được coi là đạo luật gốc, cơ bản nhất, có thể coi là Hiến pháp
của luật Hồi giáo.
- Nguồn cơ bản thứ hai là Sunna, Sunna nghĩa là “con đương quen đi), là
lối sống, cách hành xử trong cuộc đời của nhà tiên tri Mohammed. Sunna bao gồm
những hành động cụ thể, những lời khuyên dạy hoặc cấm đoán phát xuất trực tiếp từ
2
Mohammed. Sunna là nguồn luật quan trọng của Islam sau kinh Koran, và nó có vai
trò đưa ra các quy định mà trong kinh Koran không có chẳng hạn quy định cấm uống
rượu. Sunna có một điều rất lạ và độc đáo đó là quy định về tầm quan trọng của lời thề
trong tố tụng tư pháp, một quy định khó thấy trong Civil law và Common law.
- Thứ ba là hai nguồn phát sinh: Ijma và Qias. Cả hai nguồn phát sinh này
đều có vai trò làm rõ các nguồn cơ bản. Ijma gần giống với án lệ của Common law
nhưng không phải là án lệ vì nó là các quan điểm chung, các giải pháp pháp lí cho
những tình huống mới do các học giả Hồi giáo đưa ra, trên cơ sở các nguyên tắc
chung của nguồn luật cơ bản, được những người có thẩm quyền chấp nhận. Tuy Ijma
gần giống tập quán của Civil law nhưng lại không phải tập quán, vì nó không cần sự
chấp nhận của mọi tín đồ hoặc của cộng đồng mà chỉ cần sự chấp nhận của những
người có thẩm quyền. Khi những người có thẩm quyền nhất trí giải pháp pháp lí nào
đó thì đó được coi là luật, tuy nhiên những giải pháp đó vẫn gắn bó mật thiết với các
nguyên tắc chung của nguồn luật cơ bản. Ngày nay chỉ có một số nhà bác học lớn
nghiên cứu trực tiếp 2 loại nguồn cơ bản. Còn lại đa số các luật gia hồi giáo phải sử
dụng Ijma để đưa ra giải pháp cho các vấn đề của dân số hiện đại. Ví dụ như vấn đề
sinh đẻ,…. Do đó Ijma có tầm quan trọng đặc biệt trong thực tiễn. Còn Qias là
phương pháp suy luận tương tự để giải thích luật. Bằng phương pháp này các luật gia

có thể “kết hợp ý chí của thần thánh với ý chí của con người”. Qias được cộng đồng
hồi giáo tuân thủ nhờ dựa trên kinh Koran và Sunna. Việc suy luận theo sự việc tương
tự chỉ được xem như phương thức giải thích và áp dụng pháp luật do luật hồi giáo
được xác định trên cơ sở của nguyên tắc uy tín.
Luật Hồi giáo không thừa nhận án lệ, pháp luật thành văn và tập quán là
nguồn luật vì luật Hồi giáo gắn liền với tôn giáo (đạo Hồi). Vì Hồi giáo được thừa
nhận là quốc giáo nên luật Hồi giáo được thừa nhận. Do luật Hồi giáo quy định những
quy định của pháp luật phải được sự chỉ đạo, chỉ dạy của thánh Alan, không ai được
sáng tạo luật thay thánh Alan (điều này được viết trong kinh Koran).
3
2. Những nguồn luật được ghi nhận trong luật Hồi giáo mang tính tôn giáo, thể
hiện ý chí của thánh Alan.
Nguồn của luật Hồi giáo do Thượng đế đặt ra, thể hiện ý chí của Thượng đế
hay thánh Alan, là thiêng liêng bất khả xâm phạm, tín đồ chỉ có thể tuân theo chứ
không được sửa đổi, vì luật Hồi giáo độc lập so với cơ quan nhà nước hay quyền lực
nhà nước. Điều này hoàn toàn khác với Civil law và common law, các nguồn luật của
hai dòng họ pháp luật này thể hiện ý chí của nhà nước, do các cơ quan nhà nước ban
hành, thừa nhận (pháp luật thành văn, án lệ, tập quán) và có được sửa đổi.
3. Những nguồn luật phổ biến trong Common law và Civil law nhưng không
được thừa nhận trong luật Hồi giáo và những thay đổi của luật Hồi giáo hiện nay
Như đã nêu ở trên, pháp luậ thành văn, án lệ và tập quán được coi là những
nguồn luật cơ bản của Common law và Civil law, nhưng luật Hồi giáo lại không thừa
nhận và coi trọng những nguồn luật này. Ở dòng họ Common law, thường thì các tác
phẩm gồm các cuốn sách do tác giả có uy tín viết cũng được coi là nguồn luật thì
trong Luật Hồi giáo lại không được coi trọng. Ở dòng họ Civil law, các nguyên tắc
chung của pháp luật cũng được coi là nguồn của pháp luật. trong khi đó ở lluật hồi
giáo không có loại nguồn này.
Để phù hợp với thế giới hiện đại, luật Hồi giáo đã có nhiều sự thay đổi. Tuy
tập quán không phải nguồn luật nhưng có lúc được dung để lấp cho trống của pháp
luật. Ở nhiều nước Hồi giáo luật thành văn, đặc biệt là hiến pháp đã được thừa nhận

và ngày càng nâng cao vai trò tuy nhiên những nội dung của pháp luật thành văn
không được trái với các quy định của luật Hồi giáo như Iran, Afghanistan, Thổ Nhĩ
Kì,..
C. KẾT LUẬN.
Thật sự luật Hồi giáo rất độc đáo về cấu trúc nguồn luật. Nhờ sự độc đáo
này, luật Hồi giáo đã trở nên khác biệt hoàn toàn và không bị nhầm lẫn với các hệ
thống pháp luật khác trên thế giới. Điều này tạo nên sự đa dạng của các hệ thống pháp
luật trên thế giới.
4
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.
1. Giáo trình Luật so sánh, Nhà xuất bản công an nhân dân, quý II năm 2009.
2. Giáo trình Luật so sánh, Đại học Huế.
3. Luật so sánh (bản tiếng Việt), Michael Bogdan.
4. http:// www.sinhvienluat.vn
5