Tác động của biến dộng tỷ giá hối đoái đối với Caterpillar inc

BÀI TẬP TÌNH HUỐNG SỐ 2

TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỘNG TỶ GIÁ HỐI
ĐOÁI ĐỐI VỚI CATERPILLAR INC.


Caterpillar Inc. của Mỹ là nhà sản xuất máy móc thiết bò đào xới đất lớn nhất thế
giới. Các thiết bò đào đất thường chiếm tới khoảng 70% tổng doanh số thiết bò xây dựng
trên toàn cầu. Vào năm 1980, Caterpillar chiếm tới 53,5% thò phần thiết bò đào xới đất
toàn cầu,trong khi đối thủ cạnh tranh lớn nhất của Caterpillar là Komatsu của Nhật chỉ
chiếm có 15,2%. Cho tới thời điểm đó, Caterpillar đã kinh doanh có lãi 50 năm liền và
là nhà xuất khẩu lớn thứ ba ở Mỹ. Tuy nhiên, chỉ trong vòng ba năm từ 1982 đến 1985
thò phần của Caterpillar đã giảm xuống còn 40% trong khi thò phần của Komatsu tăng
lên 25%. Trong năm 1985, Caterpillar đã lỗ tổng cộng một tỷ USD. Có ba yếu tố có thể
lý giải hiện tượng đó: năng suất lao động cao của Komatsu, sự tăng giá của đồng đôla
và khủng hoảng nở các nước thuộc thế giới thứ ba.
Trong suốt thập kỷ 1970, năng suất lao động của Komatsu liên tục được nâng lên
rất cao nên giá máy móc của họ giảm xuống thấp hơn máy móc của Caterpillar tới 10%-
15%. Thế nhưng Caterpillar lại có lợi thế là có một mạng lưới các nhà kinh doanh toàn
cầu và hệ thống dòch vụ hậu mãi tuyệt hảo. Vì những lý do đó nên mọi dự đoán đều cho
rằng Komatsu không thể tăng thò phần lên cao hơn mức của năm 1980 được.
Mọi việc đã thay đổi klhi đồng đôla bất chợt tăng giá so với hầu hết các đồng tiền
mạnh khác. Trong những năm đầu thập niên 1980, nền kinh tế Mỹ tăng trưởng mạnh,
lãi suất cao trong khi nền kinh tế châu Âu tăng trưởng chậm, còn ở những khu vực khác
trên thế giới thì bất ổn chính trò. Tất cả những yếu tố đó làm cho Mỹ trở thành nơi đầu tư
hấp dẫn, dòng vốn đầu tư đổ vào Mỹ tăng mạnh, đẩy giá đôla tăng lên so với các đồng
tiền khác.
Đồng đôla mạnh làm tăng giá máy của Caterpillar, trong khi hàng của Komatsu
nhập vào Mỹ trở nên rẻ hơn. Giá tương đối thay đổi làm cho giá thiết bò của Komatsu
thấp hơn của Caterpillar đến 40% vào năm 1985. Kết quả là thò phần của Caterpillar
được chuyển dần qua cho Komatsu.

Cuộc khủng hoảng nợ của các nước thuộc thế giới thứ ba bắt đầu vào năm 1982.
IMF vào cuộc giúp các nước này thoát nợ với yêu cầu thực hiện việc thắt chặt các chính
sách kinh tế vó mô. Đơn đặt hàng các thiết bò của Caterpillar giảm hẳn vì nhu cầu đầu tư
xây dựng giảm, và nếu có thì thiết bò được mua qua đấu thầu với giá rẻ nhất thường rơi
vào thiết bò của Komatsu.
Để đối phó với tình trạng đó, Caterpillar đã cắt giảm hơn 20% chi phí trong khoảng
thời gian 1982-1985 bằng cách giảm 40% lao động, đóng cửa 9 nhà máy và đầu tư 1,8 tỷ
USD cho việc nghiên cứu các công nghệ sản xuất linh hoạt để tăng chất lượng và giảm
chi phí. Caterpillar còn là đầu tầu dẫn đầu các nhà xuất khẩu Mỹ gây áp lực để chính
phủ can thiệp giảm giá đồng đôla.
Đầu năm 1985, chính phủ Mỹ đã thỏa thuận với chính phủ các nước Nhật Bản,
Đức, Pháp và Anh để có biện pháp can thiệp giảm giá đôla trên thò trường ngoại hối.

1
Các nước đã thỏa thuận để ngân hàng trung ương mỗi nước bán đôla ra và mua các
đồng tiền khác vào. Đôla bắt đầu giảm giá từ giữa năm 1985 và ba năm sau thì quay trở
lại mức của năm 1980.
Thấy trước xu hướng giảm giá tất yếu của đồng đôla, bộ phận kinh doanh ngoại
hối của Caterpillar đã sử dụng đồng đôla giá cao mua ngoại tệ giá rẻ. Khi đôla giảm
giá, công ty mua đôla trở lại và thu lợi 89 triệu USD trong năm 1985, trong khi lợi nhận
trước thuế của công ty chỉ có 32 triệu USD. Năm 1986, kinh doanh ngoại hối đem lại
cho công ty 100 triệu USD, chiếm gần 2/3 tổng lợi nhuận trước thuế.
Về tác động dài hạn, việc đồng đôla giảm giá so với đồng Yên Nhật đã làm tăng
sức cạnh tranh của Caterpillar so với Komatsu. Năm 1988, dù rất nỗ lực giữ giá thấp
nhưng Komatsu vẫn phải tăng giá bán 18%, trong khi giá thiết bò của Caterpillar chỉ
tăng 3%. Đến năm 1989, thò phần của Caterpillar đã tăng lên 47% (từ mức 40% trước
đó), còn thò phần của Komatsu giảm xuống còn 20%.

CÂU HỎI
1. Trong giai đoạn 1996-1998, đôla Mỹ lại tăng giá đối với đồng Yên Nhật. Điều

đó có ảnh hưởng thế nào tới vò thế cạnh tranh của Caterpillar so với Komatsu? Nếu là
lãnh đạo cao cấp của Caterpillar, anh/chò sẽ hành động như thế nào để tránh lặp lại tình
trạng đầu những năm 1980?
2. Nếu là lãnh đạo Caterpillar, anh/chò thích chế độ tỷ giá cố đònh hay chế độ tỷ
giá thả nổi hơn? Vì sao?


2