Ưu điểm, chất lượng và hiệu quả của giáo dục từ xa

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
A. Phần mở đầu
Hiện nay, khi điều kiện kinh tế và mức sống đã nâng cao thì nhu cầu đ-
ợc học tập, đào tạo và đào tạo lại, nâng cao dân trí của nhiều ngời gia tăng
mạnh mẽ. Những áp lực trên đây phần nào tạo nên sự bất cập, quá tải của hệ
thống giáo dục, đặc biệt là ở hệ đại học và trung học chuyên nghiệp. Việc tăng
ngân sách Nhà nớc đã đầu t mở rộng nhng vẫn không đáp ứng đợc nhu cầu
thực tiễn. Vì vậy, việc xã hội hoá giáo dục phải là điều tất yếu. Để thực hiện
việc xã hội hoá này, hàng loạt nớc phát triển đã và đang áp dụng hệ thống giáo
dục mở cùng với việc thành lập các viện đại học đào tạo từ xa (ĐTTX). Mô
hình đại học mở có nhiều hình thức học khác nhau nhng hình thức chủ yếu
nhất là đào tạo từ xa.
Những năm gần đây, giáo dục từ xa (GDTX) ở Việt Nam phát triển khá
nhanh, nhiều cơ sở treo bảng tuyển sinh dới tên gọi này. Nhng hiểu thấu đáo,
thực hiện cho đúng phơng châm và tính chất của giáo dục từ xa không phải dễ.
ở các nớc trên thế giới, họ sử dụng phơng tiện thông tin đại chúng làm công
cụ chủ yếu trong giáo dục từ xa, ngời dạy và ngời học không gặp nhau trực
tiếp ở nớc ta, do điều kiện, hoàn cảnh và đối tợng có khác nên chúng ta cũng
phải làm khác. Trên thực tế, chúng ta đã có những cải tiến, sáng tạo những
hình thức mới phù hợp hơn. Vấn đề liên quan tới giáo dục từ xa có khá
nhiều.Tuy nhiên ở đây với mức hiểu biết có hạn, tôi xin trình bày về u điểm,
chất lợng và hiệu quả của giáo dục từ xa.
B. Phần nội dung
Chơng I: Lý luận chung về cặp phạm trù cái riêng cái
chung và cái đơn nhất
1.1. Định nghĩa
Cái riêng là một phạm trù triết học chỉ một sự vật, hiện tợng, quá trình
cụ thể nhất định, tồn tại tơng đối độc lập so với các sự vật khác.
Cái chung là phạm trù triết học chỉ những mặt, thuộc tính, quá trình
giống nhau và lặp lại ở nhiều cái riêng.
Cái đơn nhất là phạm trù triết học chỉ những mặt thuộc tính, quá trình

chỉ có ở cái riêng không lặp lại ở cái riêng khác.
1.2. Mối quan hệ biện chứng giữa cái riêng và cái chung
Cái riêng và cái chung đều tồn tại khách quan
Cái chung tồn tại khách quan nhng chỉ tồn tại trong cái riêng, thông qua
cái riêng, không có cái chung tồn tại độc lập bên ngoài cái riêng.
Cái riêng chỉ tồn tại trong mối liên hệ đa đến cái chung. Điều đó có
nghĩa là một cái riêng cụ thể không cơ lập hoàn toàn với cái riêng khác. Trái
lại, thông qua vô số những liên hệ trung gian, những sự chuyển hoá, cuối cùng
chúng ta cũng tìm thấy giữa những cái riêng hết sức xa lạ vẫn có những cái
chung nhất định.
Cái riêng là cái toàn bộ nên phong phú hơn cái chung. Cái chung là bộ
phận nhng sâu sắc hơn vì nó thờng gắn liền với bản chất của sự vật. Cái chung
là bộ phận của cái riêng nên cái riêng không gia nhập hết vào cái chung.
Những mặt, thuộc tính chỉ duy nhất có ở mặt cái riêng ta gọi là cái đơn nhất.
Cái đơn nhất và cái chung có thể chuyển hoá lẫn nhau trong những điều
kiện xác định.
2
chơng II: Nội dung
2.1. Ưu điểm của giáo dục từ xa
2.1.1. Đối tợng học giáo dục từ xa ở Việt Nam
Trong công cuộc đổi mới nền kinh tế và tiếp đó là tiến hành công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nớc. Việt Nam đang đứng trớc một thách thức có
tính lịch sử. Vừa chống nguy cơ tụt hậu, vừa phải tăng tốc độ phát triển để
trong một thời gian không dài có thể rút ngắn và bắt kịp trình độ phát triển của
đa số các nớc trong khu vực. Để đạt đợc điều đó, vấn đề nâng cao dân trí và
đào tạo nguồn nhân lực có ý nghĩa hết sức quan trọng. Điều đó có nghãi là cần
mở cơ hội học tập, tạo điều kiện rộng rãi cho mọi ngời dân đợc tiếp cận với
các cơ hội giáo dục - đào tạo tuỳ theo nhu cầu và khả năng của mỗi ngời.
"Trong bối cảnh đó, đại học mở Hà Nội là cơ sở đầu tiên ở nớc ta đợc bộ
giáo dục và đào tạo giao cho nhiệm vụ đào tạo nghiên cứu với loại hình đào

tạo từ xa" (thông tin trên mạng Internet www.google.com/ giáo dục từ xa).
Sinh viên Việt Nam theo học Đại học, Cao đẳng, trung học chuyên
nghiệp là những hình thức đào tạo giáo dục từ xa cũng là một hình thức đào
tạo. Tuy nhiên đào tạo từ xa là phơng thức đào tạo mới, hiện đại. Vậy so với
các hình thức đào tạo trên, giáo dục từ xa có điểm gì chung và điểm gì riêng,
cái chung của hình thức đào tạo giáo dục từ xa này nổi bật rõ rệt ở thành phần
và số lợng đối tợng theo học. Phong phú và đông đảo chỉ tính riêng giáo viên
tiểu học và trung học cơ sở muốn học để chuẩn hoá và nâng cao trình độ đã tới
hàng chục vạn ngời. Rồi những ngời muốn học, nhng điều kiện và hoàn cảnh
không cho phép học chính quy cũng nh tại chức, những ngời ở không cố định
một chỗ, bộ đội, công an, cán bộ không thể nghỉ công tác để đi học, sinh viên
chính quy muốn học bằng thứ 2, thứ 3.
Về lý thuyết là nh vậy, còn trên thực tế, có những ngời học theo chơng
trình phát sóng trên đài phát thanh và truyền hình thì khó mà tính đợc cụ thể
3
(họ học để nâng cao trình độ chứ ít nghĩ đến chuyện lấy bằng). Riêng ở viện
đại học mở Hà Nội, có khoảng 13.000 sinh viên, ở trung tâm giáo dục từ xa
của Đại học Huế có hơn 16.000 sinh viên, ở đại học Mở - Bán công Thành phố
Hồ Chí Minh có trên 10.000 sinh viên (số liệu trên mạng Internet
www.goole.com/ giáo dục từ xa) Đây là ba cơ sở thực hiện đúng phơng châm
và tính chất giáo dục từ xa. Còn một số trung tâm giáo dục từ xa khác cung
tuyển sinh, cũng dạy, nhng đấy không phải là giáo dục từ xa mà là đại học tại
chức trá hình. Nghĩa là thầy và trò vẫn gặp nhau trong những giờ lên lớp.
40% số ngời theo học giáo dục từ xa ở viện Đại học mở Hà Nội là con
em những gia đình nghèo, họ không có điều kiện theo học chính quy. Phần
còn lại là cán bộ, công nhân viên chức - những ngời không thể rời bỏ nhiệm sở
để đi học; một con số khá lớn là bộ đội công an và một số ít là sinh viên chính
quy học bằng thứ 2. ở trung tâm giáo dục từ xa Đại học Huế, số đông nhất là
giáo viên tiểu học, trung học cơ sở học để đáp ứng đòi hỏi chuẩn hoá. Số còn
lại, thành phần cũng tơng tự nh viện đại học Mở Hà Nội; thành phần ở Đại học

Mở - Bán công Thành phố Hồ Chí Minh cũng có cơ cấu nh vậy. (Thông tin
trên mạng Internet www.google . com / giáo dục từ xa).
2.1.2. Ưu điểm cơ bản của giáo dục từ xa
Giáo dục từ xa có u điểm cơ bản mà các hình thức đào tạo khác không
có đợc. Thứ nhất: phục vụ đợc nhiều ngời học cùng một lúc; thứ hai: ngời học
chủ động về thời gian, có thể lựa chọn thời gian thích hợp; thứ ba: ít tốn kém
đối với ngời học. Với nhiều ngời, u điểm thứ ba quả là hấp dẫn. Nhng chi phí
cụ thể là bao nhiêu? So với sự chính quy, nó tiết kiệm đợc bao nhiêu? Để trả
lời những câu hỏi này, chúng ta cùng tính toán cụ thể, chi tiết nh sau:
Để hoàn thành chơng trình của 3 học kỳ đầu (kiến thức cơ sở, cơ bản),
sinh viên hệ chính quy phải học và thi trong 18 tháng. Chi phí cho việc ăn ở, đi
lại, đóng học phí, mua sách vở trung bình khoảng 450.000 đ/tháng (ở Hà
Nội, Thành phố Hồ Chí Minh cao hơn), tổng cộng hết 8.100.000đ. Để hoàn
4
thành chơng trình này, những ngời học giáo dục từ xa phải học và thi xong 90
đơn vị học trình (15 tiết là 1 học trình) của 19 môn học. Chi phí cụ thể,
25.000đ mua giáo trình, tài liệu cho một môn học, tính chung là 475.000 đ; lệ
phí thì mỗi môn 20.000đ, tính chung là 380.000đ, mỗi môn học, giáo viên h-
ớng dẫn trực tiếp (chủ yếu là phải đáp ứng thắc mắc) trung bình 1,5 ngày,
khoản tiền bồi dỡng tổng cộng khoảng 150.000đ. Nh vậy tổng chi phí sẽ là
1.000.000đ, bằng 1/8 học chính quy. Trên thực tế, có trung tâm thutiền theo
năm học, mỗi năm từ 800.000đ đến 1.200.000 đ (tuỳ theo ngành học) nh vậy
là mức thu của các cơ sở có chênh lệch nhau, điều này đợc giải thích là tiền
mua học liệu (giáo trình, băng tiếng, băng hình, đĩa CD ) khác nhau.
Đúng là mức chi phí của ngời học giáo dục từ xa thấp hơn nhiều lần so
với học chính quy. Nhng chất lợng của giáo dục từ xa ra sao? Đấymới là điều
mà xã hội quan tâm nhất.
2.2. Chất lợng và hiệu quả của giáo dục từ xa
2.2.1. Việc lấy bằng Đại học giáo dục từ xa không dễ và cũng không nhanh
Giữa học chính quu và giáo dục từ xa có rất nhiều điểm khác nhau. Tuy

vậy, dốt cuộc cuối cùng của quá trình theo học đều là việc lấy bằng. Theo lý
thuyết, nếu những ngời học từ xa thực hiện đúng yêu cầu và tự mình đọc sách,
nghe băng và suy nghĩ thì kiến thức họ nắm đợc sẽ rất chắc chắn, bởi họ học
một cách chủ động, thực chất. Đơng nhiên, việc kiểm tra, đánh giá nghiêm túc
sẽ góp phần quan trọng vào việc nâng cao chất lợng. Thực tế ở viện Đại học
Mở Hà Nội có khoảng 80% số ngời đăng ký học hoành thành 90 đơn vị học
trình của phần cơ sở, cơ bản 70% trong số đó vợt qua các kỳ thi và đợc xác
nhận là đủ trình độ để học tiếp. Còn ở trung tâm giáo dục từ xa của Đại học
Huế có 63% tổng số ngời vợt qua các kỳ thi. Nh vậy số ngời bỏ cuộc và hỏng
thi khá lớn, xấp xỉ 40%. Điều này chứng tỏ học để lấy bằng đại học theo con
đờng từ xa không dễ và cũng chẳng nhanh (dự kiến là phải mất từ 5 năm đến 6
năm rỡi mới hoàn thành chơng trình Đại học).
5