skkn một số BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ mẫu GIÁO NHỠ PHÁT TRIỂN KHẢ NĂNG âm NHẠC THÔNG QUA các HOẠT ĐỘNG âm NHẠC trường mầm non HOÀNG NAM

Phòng giáo dục quận cầu giấy
trờng mầm non hoạ my

sáng kiến kinh nghiệm
Một số biện pháp giúp trẻ mẫu giáo nhỡ phát
triển khả năng âm nhạc thông qua các hoạt
động âm nhạc
Giáo viên : Trần Thị Thu
Lớp : Mẫu giáo nhỡ
Năm học : 2008 - 2009
1
Đặt vấn đề
Giáo dục âm nhạc là một hoạt dộng nghệ thuật có tác dụng
giáo dục thẩm mỹ, ngoài ra nó còn giúp trẻ phát triển trí tuệ. Trẻ
có khả năng thể hiện những cảm xúc của mình trong quá trình
cảm thụ và thể hiện các tác phẩm âm nhạc.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, trẻ đợc nghe nhạc cổ
điển từ trong bào thai sẽ kích thích điễn não giúp não phát triển
tăng trí thông minh sau này. Đối với trẻ mần non thì âm nhạc là
môn học giúp trẻ phát triển một cách toàn diện nhất. Thông qua
âm nhạc trẻ sẽ linh hoạt hơn, mạnh dạn hơn, thông minh hơn qua
việc tự sáng tạo ra các động tác ming hoạ cho các bài hát. Khi trẻ
vận động theo nhạc sẽ thúc đẩy sự vận động cơ thể, sự nhanh nhẹn
khéo léo qua các động tác.
Hơn nữa khi nghe nhạc, trẻ cảm nhận đợc tình cảm, nội
dung các bài hát. Đồng thời âm nhạc cũng dẫn dắt trẻ đến với
những hiện tợng sống động của đời sống, giúp trẻ hình thành sự
liên tởng. Nhịp điệu, tiết tấu vui vẻ của các bài hát giúp trẻ có
những niềm vui, hào hớng và phẩn khởi, những bài hát êm dịu đa
trẻ đến tình cảm nhẹ nhàng. Nh những bài hát ru trẻ có cảm giác
nhẹ nhàng và liên tởng đến mẹ, những bài hát vui nhộn trẻ đập

tay, nhảy Những bài hát có giai điệu buồn, lắng đọng trẻ thể
hiện những động tác đu đa nhẹ nhàng. Trẻ ở lứa tuổi này đã biết
tích luỹ và có khả năng so sánh và đánh giá khái niệm âm nhạc
đơn giản nhất nh: Phân biệt âm thanh to nhỏ, cao thấp, âm sắc của
giọng hát, nhạc cụ, tính chất êm dịu ngân nga, giai điệu sổi nổi
linh hoạt của nhịp điều. Chính vì những cảm nhận của trẻ về âm
2
nhạc nh vậy đã giúp trẻ phát triển trí tởng tợng phong phú thông
qua âm nhạc.
Qua đề tài này bản thân tôi luôn trăn trở và suy nghĩ. Trong
quá trình chăm sóc và giáo dục trẻ, đặc biệt là giảng dạy bộ môn
âm nhạc luôn làm thế nào để giúp trẻ`hứng thú hơn, cảm thụ tốt
các tác phẩm âm nhạc.
3
.ii- Giải quyết vấn đề
1. Nhận định vấn đề thuận lợi và khó khăn
1.1. Thuận lợi:
- Giáo viên:
+ Giáo viên có trình độ chuyên môn, nắm vững phơng pháp
dạy của các bộ môn. Có u thế về âm nhạc, nh hát và sử dụng đàn
+ Giáo viên đợc tham gia các lớp bồi dỡng chuyên môn, các
tiết kiến tập, môi trờng và trang trí môi trờng học tập trong và
ngoài trờng.
- Cơ sở vật chất:
+ Nhà trờng trang bị đàn cho nhiều chức năng hiện đại, đầu
đĩa, tivi.
+ Tủ th viện nhà trờng có nhiều t liệu, sách, tuyển tập các trò
chơi âm nhạc, bài hát để giáo viên lựa chọn khi dạy trẻ.
1.2. Khó khăn:
- Dụng cụ âm nhạc nghèo nàn, ít cha đáp ứng đợc nhu cầu

sử dụng trong tiết dạy.
- Khả năng sáng tạo động tác minh hoạ cho bài hát của trẻ,
kiến thức của nhiều trẻ trong lớp không đồng đều.
- Trong lớp có nhiều cháu còn non, sức khoẻ yếu, hay nghỉ
học nên khả năng tiếp thu bài còn chậm.
2. Các biện pháp thực hiện:
2.1. Gây hứng thú cho trẻ trớc khi vào giờ học
- Tôi vào bài một cách sinh động để thu hút sự chú ý của tẻ
vào tiết học bằng các hình thức nh:
4
Ví dụ: Chủ điểm: Bản thân khi dạy với đề tài: Cái mũi,
tôi cho trẻ chơi trò chơi: Tai mắt mũi mồm để trẻ liên tởng đến
bài hát và đồng thời trẻ khắc sâu hơn nữa các bộ phận trên cơ thể
của mình.
Ví dụ: Chủ điểm: Gia đình khi tôi dạy trẻ bài hát Em
lên bốn, tôi phối kết hợp cùng phụ huynh trong lớp quay những
đoạn video clip hay những đoạn phim khi trẻ hoạt động ở nhà, trẻ
chơi với các bạn tại nhà để thu hút sự tập chung chú ý của trẻ vào
giờ học. Hoặc tôi hoá trang đóng vai các nhân vật trong bài hát.
Ví dụ: Chủ điểm: Thế giới Động vật khi dạy với đề tài: Chú
chuột nhắt, tôi hoá trang và đóng vai chú chuột nhắt để gây sự
húng thú của trẻ
2.2. Tổ chức các tiết học nhẹ nhàng
- Trong quá trình tiến hành tiết dạy một nội dung góp phần
không nhỏ tạo nên sự hứng thú của trẻ vào giờ học đó chính là sự
chuyển tiếp các nội dung trong giờ học. Cách chuyển tiếp các nội
dung từ dạy hát sang nghe hát Cũng cần những hình thức để thu
hút trẻ. Ví dụ khi dạy đề tài : Cái mũi ở chủ điểm Bản thân
sau khi dạy xong nội dung vận động theo nhạc bài Cái mũi tôi
chuyển sang nội dung nghe hát bài: Thằng Tý sún, tôi cùng trẻ

trò chuyện lại về tác dụng của cái mũi với cơ thể đồng thời kết
hợp cho trẻ đọc bài thơ Cái mũi và cho trẻ xem điều bất ngờ khi
trẻ đọc thơ xong. Lúc này cô đã hoá trang thành Thằng Tý sún
trẻ rất hứng thú vì vậy mà các giáo viên cũng nên chú trọng nội
dung này.( ảnh)
5
- Hơn nữa khi tổ chức các hoạt động âm nhạc các giáo viên
cũng cần cần xác định mục đích giáo dục âm nhạc cho trẻ là
giúp trẻ cảm nhận âm nhạc thông qua thực hiện các hình thức ca
hát, vận động theo nhạc, nghe hát và chơi các trò chơi âm nhạc.
Từ đó sẽ hình thành và phát triển ở trẻ khả năng cảm nhận giai
điệu, nhịp điệu, tiết tấu âm nhạc trọng tâm của tiết dạy. Chính vì
vậy khi tổ chức các hoạt động âm nhạc đa dạng dựa vào hoạt động
trọng tâm.
Ví dụ: Nếu xác định trọng tâm của giờ hoạt động chung là
nâng cao kỹ năng ca hát cho trẻ thì giáo viên có thể chỉnh sửa cho
trẻ hát với các hình thức nâng cao nh: hát to, hát nhỏ, hát nối tiếp.
Hát đối đáp từng câu hát, hát tập thể có lĩnh xớng.
Nếu xác định trọng tâm là nâng cao kỹ năng vận
động theo nhạc thì cần phải bám theo chơng trình yêu cầu vận
động với hình thức nào?( Múa hay gõ đệm). Nếu gõ đệm theo
phách, theo nhịp, theo tiết tấu chậm. Từ đó giáo viên sẽ
sáng tạo, linh hoạt hớng dẫn trẻ thực hiện sinh động các vận động.
- Trong giờ học rèn tính tập thể cho trẻ: Cả lớp , tổ, nhóm
trẻ, tính tập chung chú ý, tính tự lập độc lập. Khi trẻ biểu diễn các
bài hát điêụ múa giúp trẻ nhút nhát, thiếu tự tin sẽ trở nên mạnh
dạn, hồn nhiên hơn trẻ hoà nhập tốt hơn trong cộng đồng.
- Sự thay đổi luân phiên các hoạt động âm nhạc trong tiết
học hát, nghe hát, vận động theo nhạc, trò chơi âm nhạc còn đòi
hỏi trẻ sự chú ý, độ nhanh nhạy, tính tổ chức, giáo dục ý chí cho

trẻ.
6
2.3. Tạo môi trờng học tập và rèn luyện cho trẻ:
- Để trẻ tiếp thu kiến thức một cách thoải mái nhất tôi luôn
tận dụng diện tích phòng học, phòng âm nhạc và chú ý sắp xếp
các đồ dùng dụng cụ, đội hình để tạo môi trờng học và thoải mái
cho trẻ. Tôi kết hợp trang trí lớp ở các góc, mảng chủ điểm tìm tòi
các hình ảnh mang tính nghệ thuật có hình ảnh phản ánh nội dung
bài hát để từ đó giúp trẻ liên tởng, tởng tợng đến các bài hát mà
trẻ đã và đang đợc học.( ảnh)
- Tận dụng phòng năng khiếu của trờng khi trẻ tham gia thực
hiện các hoạt động âm nhạc mà trọng tâm là dạy múa minh hoạ
cho bài hát. Khi thực hiện các hoạt động âm nhạc tại đây trẻ có
thể tự mình soi gơng và chỉnh sửa các động tác mà cô đã hớng dẫn
từ đó sẽ kích thích trẻ hoạt động tích cực hơn.( ảnh)
- Ngoài ra tôi còn tận dụng góc âm nhạc của lớp. Bởi góc âm
nhạc là nơi trẻ có điều kiện để thể hiện khả năng âm nhạc của
mình, trẻ có thể làm quen, ôn luyện, củng cố và vân dụng phát
triển những kỹ năng âm nhạc qua các trò chơi, các hoạt động sáng
tạo làm phát triển khả năng sáng tạo của trẻ. Tại đây, trẻ tự hát
hay tự vận động theo nhạc, biểu diễn một mình hay một nhóm trẻ
một cách thích thú và sáng tạo. Và cũng chính nơi đây sẽ góp
phần vào việc phát triển các kỹ năng nh: Kỹ năng giao tiếp, kỹ
năng thể hiện cảm xúc, kỹ năng thẩm mỹ nhận thức từ đó mà trí
tuệ của trẻ đợc phát triển. Chính vì vậy mà khi bố trí góc âm nhạc
ở lớp tôi luôn chú ý đến tiếng ồn của trẻ tạo ra ở góc này để không
ảnh hởng đến những góc tĩnh. Và để kích thích tính tò mò ham
hiểu biết lôi cuốn của trẻ tôi luôn chú ý thay đổi các đồ dùng,
7
dụng cụ âm nhạc, tìm tòi các nguyên vật liệu để làm các dụng cụ

âm nhạc cho trẻ, cách trang trí phông hợp phù với các chủ điểm
các hình ảnh hấp dẫn để lôi cuốn trẻ. ( ảnh)
- Luôn chú ý đến khả năng phát âm của trẻ để trẻ có sự điều
chỉnh và sửa sai ở trong và ngoài tiết học. Đặc biệt các cháu nói
ngọng và khi hát còn sai nhạc. Ví dụ: Cháu Tiến Đạt, cháu Mạnh
Hoàng, cháu Anh Quân
- Trớc khi tổ chức các hoạt giáo dục âm nhạc bản thân tôi
cũng phải tự rèn luyện đàn, giọng hát tìm tòi các bài hát dạy hát
và nghe hát trong và ngoài chơng trình sao cho phù hợp với chủ
điểm. Các bài hát cần ngắn gọn, vừa phải, có giai nhịp điệu phù
hợp với lứa tuổi.
2.4. Sử dụng các loại dụng cụ âm nhạc và trang phục biểu
diễn thu hút trẻ:
- Ngoài những dụng cụ âm nhạc đợc trang bị ở lớp tôi luôn
tìm tòi, thu thập, huy động sự đóng góp các nguyên vật liệu để
làm nh: Hộp sữa,vỏ hộp bánh bằng sắt, thanh tre, nắp thiếc .để
làm các nhạc cụ cho trẻ.
Ví dụ: Từ những hộp bánh bắng sắt có kích thớc to nho khác
nhau tôi có thể làm đợc một dàn trống. Hoặc nắp của hộp sữa tôi
làm trống lắc .
Từ những loại đồ dùng mà tôi đã làm đợc bằng các chất liệu,
các nguyên vật liệu khác nhau, tôi cho trẻ sử dụng vào các hoạt
động âm nhạc mang tính chất biểu diễn. ở các hoạt động này trẻ
đợc trực tiếp đóng các vai là các nhạc công ở trên các sân khấu ca
nhạc để đệm nhạc cho các bạn. Trẻ rất thích giờ học rất sôi nổi và
8
hứng thú. Khi trẻ đợc trực tiếp sử dụng các nhạc cụ do cô làm ra
nh vậy thì trẻ sẽ có những sáng tạo riêng của mình vì thế mà trí
tuệ của trẻ đợc phát triển.(ảnh)
- Không những thu hút lôi cuốn trẻ vào giờ học bằng các

dụng cụ âm nhạc mà trang phục biểu diễn của cô và trẻ cũng góp
phần không nhỏ và sự hấp dẫn trẻ và thành công trong giờ học. Vì
vậy tôi luôn cố gắng tận dụng mọi nguyên vật liệu thiên nhiên,
phế liệu để tạo các bộ trang phục lạ mắt phù hợp với nội dung bài
hát, với chủ điểm khi cho trẻ biểu diễn. Để làm các bộ trang phục
cho trẻ tôi sử dụng nguyên vật liệu từ thiên nhiên nh: ống hút,
mút, giấy, lá cây, vải vụn .
+ Trang phục biểu diễn của cô cũng rất hấp dẫn trẻ vào giờ
học. Từ những bộ trang phục rất đơn giản nhng nó lại có sức hấp
dẫn đối với trẻ, bởi trẻ thơ thích những cái mới lạ.
Ví dụ: Khi tôi dạy đề tài Cái mũi nghe hát bài Thằng Tý
sún. Khi chuyển sang phần nghe hát tôi thay trang phục là một
bộ quần áo để đóng vai là Tý sún. Sau khi tôi xuất hiện và hát
với bộ trang phục này thì trẻ rất hứng thú, hào hứng nghe cô hát.
Vậy không chỉ có trang phục của trẻ mới gây hấp dẫn đối với trẻ
mà chính những trang phục của cô cũng rất lôi cuốn trẻ vào giờ
học. ( ảnh)
2.5. Kích thích sự sáng tạo của trẻ, rèn kỹ năng cho trẻ:
- Trong quá trình tổ chức các hoạt động âm nhạc tôi luôn
chú ý đến khả năng trẻ thực hiện các tác phẩm âm nhạc nh: Khả
năng hát theo nhạc, đàn, khả năng vận động theo nhạc, khả năng
9
thể hiện cảm xúc của mình với nội dung bài hát mà trẻ đã đợc
học.
- Để trẻ đạt đợc các kỹ năng đó trong quá trình tổ chức tôi
luôn chú ý đến cách rèn kỹ năng cho trẻ.
Ví dụ: Kỹ năng hát theo đàn. Tôi dạy trẻ cách vào nhạc sao
cho khớp với đàn trên nền nhạc dạo cách nghỉ, nghe nhịp trống
dồn để vào nhạc cho khớp giữa lời với đàn.
- Ngoài các kỹ năng vận động đợc sắp xếp trong chơng trình

nh múa minh hoạ, vỗ tay theo nhịp, phách Tôi còn rèn thêm cho
trẻ một số động tác múa nh: nhún ký chân, cuộn tay, lắc mông
nhịp nhàng theo lời bài hát để tạo điều kiện cho trẻ thoả thuận và
tự chọn các động tác theo ý thích và sự sáng tạo của trẻ. Tôi luôn
chú ý đến khả năng tự sáng tạo cách vận động minh hoạ riêng của
cá nhân trẻ cho các bài hát, trên nền nhạc đó trẻ tự sáng tác một
bài hát sao cho phù hợp với nhạc, cho trẻ tự do sáng tạo vận động,
tạo điều kiện cho trẻ thể hiện ý thích của mình, thể hiện cảm xúc
của bản thân về bài hát, động viên khuyến khích trẻ kịp thời
những vận động mà trẻ thực hiện mặc dù trẻ thể hiện đẹp hay cha
đẹp, thể hiện đầy đủ thừa hay thiếu các vận động khi trẻ nghĩ ra
cách riêng của mình mà không giống cách vân động của các bạn
khác để từ đó trẻ có các hoạt động sáng tạo khác nhau cho bài hát.
Tôi luôn tôn trọng trẻ trong mọi hành động của trẻ, luôn đề cao và
đặt tin tởng ở trẻ để từ đó giúp trẻ tự tin hơn sáng tạo hơn nữa
2.6. Lồng ghép tích hợp các nội dung giáo dục khác trong
hoạt động âm nhạc:
10
Ngoài ra âm nhạc còn giúp cho các bộ môn khác trở nên
sinh động và hấp dẫn hơn. Để nâng hiệu quả của âm nhạc khi thực
hiện việc lồng ghép vào các hoạt động khác cần chú ý đến cách
chọn bài hát phù hợp với chủ điểm, nội dung của đề tài mình dạy.
Cụ thể tôi đã tiến hành việc lồng ghép âm nhạc vào các môn học
sau.
Ví dụ : Môn Văn học
Đề tài: truyện: Bông hoa cúc trắng tôi cho trẻ tổ chức cho
trẻ hát và vận đông theo bài hát: Bàn tay mẹ. Qua bài hát mà trẻ
đợc tham gia biểu diễn giúp trẻ liên tởng đến mẹ và có ý thức tập
chung vào giờ học.
ở bộ môn: Làm quen với toán

Đề tài: Dạy về số lợng ở chủ điểm: Động vật tôi cho trẻ
hát và vận đọng theo bài hát: Năm chú vịt
Không những thể âm nhạc còn đợc sử dụng nhiều trong các
trò chơI, các bản nhạc vui nhộn sẽ kích thích trẻ rất nhiều trong
các trò tạo hứng thú hơn khi trẻ trực tiếp tham gia vào các trò
chơi.
2.7. Tổ chức cho trẻ ôn luyện, tổ chức các hoạt động biểu
diễn qua các ngaỳ lễ hội.
- Để nâng cao hơn nữa khả năng ca hát của trẻ, tôi tiến hành
cho trẻ ôn luyện. Cho trẻ ôn luyện ở mọi lúc mọi nơi,, chính ôn
luyện cũng là một biện pháp giúp trẻ có thói quen tự tin hơn,
mạnh dạn hơn khi tham gia biểu diễn.
- Thông qua các hoạt động tổ chức lễ hội của trờng cũng nh của
lớp tôI thờng tổ chức hoạt động âm nhạc theo một chơng trìng
11
biểu diễn văn nghệ mà 100% trẻ đợc tham gia. Ngoài các hoạt
động văn nghệ của lớp mà tôi tổ chức cho trẻ, tôi kết kết hợp với
chủ chơng chung của trờng khi tổ chức các ngày hội lễ để trẻ đợc
trực tiếp tham gia biểu diễn dới sân khấu để từ đó mà trẻ có hứng
thú giúp trẻ mạnh dạn tự tin trớc đám đông hơn nữa khi tham gia
vào các hoạt động âm nhạc mà tôi tổ chức.
Ví dụ: Lễ hội Khai giảng năm học mới, Tết Trung Thu, 20/11,
Noel, Tết Nguyên Đán, mừng ngày 8/3 , mừng ngày sinh nhật Bác
và Lễ Tổng kết năm học.( ảnh)
2.8. Phối kết hợp cùng phụ huynh:
- Để có đợc những kết quả nh mong muốn. Tôi thực hiện tốt
công tác phối kết hợp với các bậc phụ huynh bằng cách: Viết ch-
ơng trình dạy theo thời khoá biểu, theo chủ điểm đang thực hiện
hàng tuần lên bảng thông báo của lớp để các bậc phụ huynh đợc
biết và phối kết hợp với giáo viên rèn luyện thêm cho trẻ ở nhà.

Vận động các bậc phụ huynh hỗ trợ đóng góp các nguyên vật liệu
nh: Hộp sữa, chai nhựa, thùng các tông, chai nhựa, quần áo cũ, vải
vụn, dụng cụ hoá trang
iii- kết quả:
- Sau một năm thực hiện các biện pháp trên tôi thấy giờ học
âm nhạc trở nên sinh động, thoải mái, trẻ của lớp tôi học hứng thú
và tích cực hơn. Trẻ tự tin, mạnh dạn, linh hoạt và nhanh nhẹn hơn
khi biểu diễn, nhiều cháu đã biết tự sáng tạo ra các động tác, các
cách vận động khác nhau của riêng mình. Và đây là những kết
quả mà tôi và trẻ đã làm đợc khi vận dụng các biện pháp nói trên
vào các hoạt động âm nhạc mà tôi đã tiến hành.
12
- Hy vọng rằng với kinh nghiệm nhỏ nhoi của mình trong
quá trình tổ chức các hoạt động chăm sóc và giáo dục trẻ đặc biệt
là hoạt động âm nhạc tôi cũng muốn chia sẻ với các bạn đồng
nghiệp. Rất mong nhận đợc sự góp ý của Ban giám hiệu, các chị
em đồng nghiệp để sáng kiến kinh nghiệm của đợc hoàn chỉnh
hơn.
- Bảng tổng kết số liệu so sánh trớc khi thực hiện các biện
pháp và sau khi thực hiện.
Nội Dung Trớc khi thực
hiện các biện
pháp
Sau khi thực
hiện các biện
pháp
So sánh

Số trẻ Tỷ lệ
%

Số trẻ Tỷ lệ
%
Tỷ lệ
%
Số trẻ hứng thú
tham gia vào giờ
học
Số trẻ biết sáng
tạo cách vận động
cho các bài hát
Số trẻ tự tin mạnh
dạn khi biểu diễn
iv- bài học kinh nghiệm
- Giáo viên cần hiểu và nắm đợc đặc điểm tâm sinh lý của
trẻ. Phát hiện sớm các khả năng, những năng khiếu về ca hát, khả
năng biểu diễn, cách thể hiện các bài hát của trẻ.
- Giáo viên quan tâm gần gũi phát hiện sự sáng tạo của trẻ.
Động viên khích lệ, khen ngợi trẻ kịp thời những cách thể hiện
13
của trẻ qua các bài hát mà giáo viên đã tiến hành dạy trẻ trong và
ngoài tiết học.
- Tạo môi trờng học tốt cho trẻ, tận dụng triệt để các giờ
hoạt động góc đặc biệt góc âm nhạc của lớp. Đầu t suy nghĩ cách
vào bài thay đổi các hình thức trên tiết dạy linh hoạt hấp dẫn trẻ.
Tận dụng các nguyên vật liệu để làm đồ dùng và các nhạc cụ phục
vụ cho hoạt động âm nhạc.
- Vận dụng các phơng pháp dạy tích hợp, lồng ghép các bộ
môn khác một cách phù hợp và gây hứng thú cho trẻ.
- Trao đổi, học hỏi kinh nghiệm của đồng nghiệp, lắng
nghe ý kiến đống góp của Ban giám hiệu cũng nh các bạn đồng

nghiệp
- Bản thân luôn tự rút kinh nghiệm sau mỗi lần tổ chức
các hoạt động âm nhạc cho trẻ. Luôn tự rèn luyện đàn và giọng
hát phát huy u thế của bản thân.
- Thực hiện tốt công tác phối kết hợp và tuyên truyền với
các bậc phụ huynh trong việc hớng dẫn trẻ tại nhà và đóng góp
các nguyên vật liệu để làm đồ dùng học tập cho trẻ.

14
15