Biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng lao động tại Công ty TNHH QUÝ CAO
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (400.73 KB, 43 trang )
!"# $%"&' !()
*+, /+&*01*)23+()1*!4
-1*&-5-&6,"7 4
(.#*1*8( -9*/: /+-
4; $ 2+6,".*/+
-< "&6='+-(!0/*+"!%"2
1*%+>/:/
?%8+(@AA;@AABCD7EF+*;G!-5
/+-+801*)26,;;<4
$ 2-#+1*-&/+--/H;-I"1*8(3 J(
)-#K
!"#$%-8L: 2-#@*-#+( 2-#.
23*9*.6,M*-!!N+/O@/-#*
M* %PQ#*&" &R;!S"2
&*G.9-/H"TG* U+>V2(9!-!! "4
#*:$-J(.U-#
1 &'&()*&+, !"#$
7;@AAB*>73/W-8+XG8+6%G*2 +*G8
,-/H+YZYZ[\\Y
@$-9* W]^!"3;8 _7@<`3-&-: 5.YYa!
"37@<3T 0-#*+aYb-3*-\[b-cP(
dIeI#*.P!-6*!&3/-/H6,
1*8(3f-O!?3"3*/: -5/:3e W1*&
8(-g!"37@<3-: 56%G*23*1*%
!dMP/+*;-3-5"-; /:#*
U30h!56%+/H-: 5P(6*P:P(/W3"41*8
Pi]ajZYkjcP(7;+*;"%-%(- +(!"37@< W(M
*"41*8Y3a*-c/c!7;Q,0!&-
"%( W/+-3-60 2 9/+-+'
-/H%
;-*+-6%G*23lP(;!-
#*-*:6,6!!"37@< 3f)
!-68*mn!*6!&3%&N*o3 W/:
8(m2+/H;4+&*01*)1*&-56,T-5 !
"# $;o?h!(-0-: 5+*;1*8(--g!"N
*3;8+#3.:&*&/+-,!
'&"pAp3M*%&1*4N*3&(!(.-8
2+/H;43-!M*9*-9*/@$P(1*3;
..[a-#36!&3%&N*(++Hb-3/q6!
&'* +*iG8,3e!0*>r(+(
!*' 'G8!9* s6!&&(
%(!N6/@*t<Pn/H37U*/;/+(+H
P(*-s6!&N6/A<P+(+H;
-9*/:]a^*-i ' &Hu0u6 9(
;J**v3"%-%(5*+,&2*3&(3
%(6M+-
n!*&1*%--/H3P(w^[Y $P(&J3;P/#(
+, #()(I36%G*2 5 '-3+2#G8,;4+
&*3!5 '!H+>3P/M');
-xXpy3P(+0:$-60 239
/+-3,-v(!-*xXpy3M*
)36!&%&N*3(!--Gz3i3G8
Chỉ huy tr ởng
công tr ờng
Phó chỉ huy tr ởng công tr ờng kiêm quản lý KT
Quản ký Kế hoạch-
Kỹ thuật, ATLĐ, TN
Quản lý
Tài chính- Thanh toán khối l ợng
Quản lý
+ Vật t , Thiết bị xe máy
Cán bộ kỹ thuật hiện tr ờng
Bộ phận KCS
G Công ty TNHH quý cao
T vấn giám sát
Các đội tr ởng thi công
+ Vật t , Thiết bị xe máy
Tổ bảo vệ
Tổ thi công
cọc móng
Tổ thi công
Bê tông
Tổ thi công công tác Nề
( Xây, trát, Hoàn thiện )
Tổ thi công Điện và lắp đặt thiết bịTổ thi công N ớc và lắp đặt thiết bị
,;(!3 $"/WiI-/-T(W
2 !"#$%&'()*+,'
Z A<P{3+/-!87;1*%5"T
( (t(h!(-0;.( '-#*()-
;;1* 1*#!8 2/W3(I
;&!H-1*)&*;f9*
Z |-: 5fh!(-0&!-&+3;!
P/36=' "%1*%2*3& *; P--&3
)
Z
}7.( '((/*"!(-0+~ ,1*%+>36='+
-31*%+>#+/:
}n0H W!QMP3!-: 5-TM("(! W
/:/W)•3.*+,6%G*2
}?/O3-3-#"!" 8+/:P(!"-*
*v
Z hf!(-07;*5/3G8, T
H&3* P(7;:6$*+,
. *9*5/4(-0!+~ ,-9*/i/:
7; &-/H*p(3,!;4G8,302
!%J-5(M,!
Z !"#
-p( ;!+~ ,q72+/H3&-34M;3"
!+-31*(-0 W!;47;
}p('!-: 5-!;e
$%&hf !(-0+~ ,1*%'T
M,&.J-f!+&!03TM/W€
;!!&
}n8!U*&-9-3G!35f+z-7;
U-6%G*23-#*-f/W-( '&6%G*2 W
!6%G*2
}n0H W!Q.+1*-+(0&*3s5*
!( #;!7;3((/*!(-01*&-5
*:6!$*1*%&
$()
}4(*5/
}@M*6:3(0+/H&&3%1*&! /W(
1*!4GJ(Gu6: W-9*/
};1*?!(-0 #%!;3/:!+!9*360
+/H3+&&;4
$*+,hf+z-;,;!+-3
6+-3 6(;/3%-#*+-3Pi
+- "#3"% 6MSJ/+- ,
6!J*?+*+- ! P"%!@@/W #"%
+-
./0123%42+!546!7()*+,'
T 0-#*+aYb-3*-\[b-cP(
h256%+/HP(6*6 WP(/W"41*8]ajZYkjcP(
./.829:+;8+,<+;=+
-./0&1212344563447
89):;8<
"/%&01.223450678
!>2? @%ABBC @%ABB @%AB @%ABA @%AB/
DEF
GDEFHI
k\^Y]Y•[^^
^
ka[]k]^•^^
^
k•Ya\[]^^^
^
\k[a^[[]^^^ [w^^]ak]]^^^
J.DEFKDI
kk^Y]•‚^^^
[^[•Ya[Y^^
^
wk^]•[k\^^
^
\‚k[]\k^^^ \akkw][^^^
=>?>@ABC
‚akY‚•k\^^
^
‚a]w^•w]^^
^
\YY\‚w\\^^^
[^a\[[a^\^^
^
[w\k^[•kY^^^
LM
.NOFPF
kka•]^k\^^
^
kY‚\w^‚\^^
^
•[[w^^Yw^^
^
•a[•][]•^^^ \w^\^•a[^^^
J.LMQERS
\^kY•^^^^^
[^aw•‚Y]^^
^
[]]‚k•\k^^
^
w^‚w•]‚[^^^ ]‚a[[^[]^^^
=>?>>!DEF
‚akY‚•k\^^
^
‚a]w^•w]^^
^
\YY\‚w\\^^^
[^a\[[a^\^^
^
[w\k^[•kY^^^
-G0*H<).I3447J344KL
8
-MN)*;
B*"%8-0&!f.2!56%
* 0;+*;P/J!P(_iw^[^-`#*
MS;-z.#*"!-*- 0i!*
@*"++H*$+3*"+*-i!
-9*/"l!(T97'q
P(w^[^ T* 0;+‚a]w^•w]^^^-3
%(]w‚^Yk^^^-6 WP(w^^\3/:M W(M%(^Y]j3
*8+!%H%%;-z%(wk\j
@P(w^[[3% 06$* H%%PT6%
* 0;+ \YY\‚w\\^^^-3P[\[‚kY‚k^^^-6
WP(w^[^3/:M W(MPwa3Ykj@*8 P 0
+;-z-9*/#* 6%-(6%G*23
';-z-9*/([a•a]kaa^^^6%3;
Q-9*/( (606%!
!>2?
ABBTABBC ABATAB AB/TABA AB/TABA
U U U
Eƒ„x…@@h†@A‡@
Z]\^‚[‚w^^^ Za3ka ]]ww•w[^^^ a3[^ w‚k\^\•w^^^ Y^3YY w]••aaw^^^^
?ƒ„x…@yE„A‡@
]a•^[wk^^^ aY3w^ [a•a]kaa^^^ [a3kk Z[kw‚k‚‚][\] Zkw3a[ Z[\a[kY^^^
VD
EF
W/AX.BYZ.BYA WBGY/A C.XZ.YXZ.BBB A[GY[ .YY.ABC.BBB AGBX A/.ZCB./[[.BBB
E@ˆnA…„V…
Z[‚\^\•\^^^ Zw3k• [k]w‚\k]^^^ wa3w^ Y^k]^\a^^^ a3^^• k\^‚‚[]^^^
?@hC‰@<Š@7A‹
xŒA•C
[Yk]\Y]^^^ [k3Y w•Y•[a]^^^ w‚3^a ‚]a[Y‚Y^^^ aY3\a [k‚•wkY[^^^
VL
M
W/AX.BYZ.BBB WBGY/ C.XZ.YXZ.ZBB A[GY[ .YY.ABC.BBB AGBX\ A/.ZCB./[[.BBB
9
@P(w^[w3T* 0 6%;+[^a\[[a^\^^^3
P[[Y[Yw^\^^^-6 WP(w^[[3/:Mb+P[w3^‚jA
(606%!-zP[wY3aj ak3‚j3H%%
Paj3 +!*8&*+("&-6% * 0
;
@P(w^[]T6% * 0;+[w\k^[•kY^^^3P
w]k\^]aa^^^6 WP(w^[w3/:M W0-Pww]‚j@P(w^^\
+P(;-z*-(#** 0 --%("%
- P( w^[] H % % ; -z P
k\^‚‚[]^^^-3 06$*Paa^[w^w^^^-
./.AG0123%*+,& !"9:+]
-8O+2PQRS
- &'RS;7;@AABCD7EF+G8
,6%G*2&*+;3G8(W382 %3
2!;48' ;3;
4;y 3!6%v7;+6%v(G8+.1*
(; i (W3(-:&3+&*0-8* --QS
.*-9*/+W7;%, "% r&&,!G8+3!
f9*3(';4-&;1*!4;3
7;&H6%G*2 !6%v(G8+
Ji 66! W!f9*p;44
!,!3!f9*+:6(*3G!-51*&! --0
&*!3+>H-
.Y^5_:!`a1$+,42+!b`)+!()*+,'c')`
-(W3;.$"/W-!!~3!+(3
(-9*/3%&N*384-*(;-g!"3
7@<+(!;;&3-30"(!
-#*xXpy3G8, ,01*&1*%+>31*%5y@<W$
10
Ž+,0w^P(1*3-I"!P(w^^kZw^[]3;f
9*G8+!;4.!5G8+!-9*//q?7;3
?/!3!@8803?h!'3!@88!
U30/A%nQ3A@3A%y/:3?@3?h3!
@*•I"3 -%(G8,!;4Q!@88U
B*%@ W!59[^^b-3;49*3-/(@)|>Z?
h3/)nQ!$!3!"&6N(A
&_UA%y/:`-z-!2*"/W/ #4-3P+,36,!(
~3!(+(+z-3!"3;8;
7;1*8(%1*& +(3J(,*&"3 !-0/H
6!AlP( +(4+-3#*6*21*I
-4/:"+6N3•3/t(2-(s7;I
1*36=f[^?(•<@(EeT!5[^^*-3
,/Mm7*6M*+Q3G.•,*&"o
A;7,*&"0!-? 3;,(!
-i8-3 .#*+1*N"%HGz5
!b-
• *+,'d)`W23%9&+,e`+,,2)21`a+42+!59',2:%
B*w^P(G8, !3 W#-#"-9*-/H&iiX
X8+6%G*2 +*G8,B*>7.]^;8 W60 09/"l
;3"l6,Ž+,+z- #*&/+-37;@AA
B*>7-z(1*(; -5"6%G*23&37;-z
!(3-9**<~?% WYYa!"3
;8 3 W 0-#*++aYU-s*P([\\Y-[^*
-3P(w^[]-\[U-
$P(9-83'#*.P6*%(&3
-6,f-O!"*/: !-5/:s W6,
1*&8(+z- /+-37;;$*40-!
3Q&'(1*(;+# W +22+/H3*1*%-R
-5/:*iP(w^^\-&w^[]3!56%G*27;P23i
[a-&Ykj3P(w^[]86![3‚U-s%1*&-;P +(
:Y^^+- W+/:"41*8Y3a*-c/c!3,0
!&-"%( W/+-J1*-5
<W1*-(6,!7;+*;+# W6,!!
-5/::(6%G*233-I"*<~?%+:7;
'63-+1*/:h!(-0;B*!46%G*23
37;+*;,20-/+0%3!+*@
/W (!-8-3i !* --5
/: WP(*-cP(7;+/8-9*
11
*-z+7"-%,*%"*<~?%37
".[]-% 3P(-#*-/H;7"6 $(
<W$&1*%G*266%G*237;@AAB*>7
h!(-07;#*+9-/HC?@y03!63-i
*/:W-5/:; 3J/I"85b(w^P(
+3;A<P{Z!(-07; ,-/H75/WI
A*8/:+-?s7;@AAB*>7-/H/W
I?lJs(60!87;-/HJ/8+9/
1*>% @/WI7; h!(-07;
• *+,'d)`4f+2g%AB+@%!8+!h7i
x![\Z]Zw^[Y37;@AAB*>7b(w^P(+3 A*8
/:|-?3?lJ/W73-: 5-*
G*26C?@y0
Ž*3‹ ?/ '3n.5C?@y
0W,
w^P(1*3!"7;B*>7-&3*6M /H1*.P
/:+R-5+(;+~ ,G8,3
35 ' %GP9*&3-G8,-: 5-/H(
W#*U30%/Wh!56%+/H3+H*P(6*+*;
6 WP(/W@P(w^[]3;-T!56%+/HG8,\[b
-386!:[3‚b-s-60!"7@<3/+-;
i%3 W(M+/:"41*8-Y3a*-c/c!7;Q
,(!-Gzi03-5/:
W37;@AAB*>7*,*1*%!( '3
('*-#31*&8(G8,-: 5 $(
12
A
jPIk
ElKmVI
A.9nhd!'5
A[[d60!(.
Lao động
Khái niệm và đặc điểm của lao động trong doanh nghiệp
Xã hội muốn tồn tại và phát triển cần phải có lao động lao động là hoạt
độngcó mục đích,có ý thức của con ngời nhằm tạo ra của cải vật chất phục vụ cho nhu
cầu của mình.Nhng họ không thể trực tiếp sản xuất ra sản phẩm phục vụ nhu cầu mình
đòi hỏi.Vì thế mà trong xã hội xuất hiện sự phân công lao động xã hội để phục vụ cho
các đối tợng khác chứ không phải chỉ phục vụ cho riêng mình.
13
Lao động trong các doanh nghiệp thơng mại là bộ phận lao động xã hội cần
thiết đợc phân công thực hiện quá trình lu thông hàng hoá.Bao gồm lao động thực hiện
quá trình mua bán ,vận chuyển , đóng gói,chọn lọc.bảo quản và quản lý hoạt động kinh
doanh của doanh nghiệp.Mục đích lao động của họ là nhằm đa hàng hoá từ lĩnh vực
sản xuất đến lĩnh vực tiêu dùng.
Lao động thơng mại nói chung và lao động trong các doanh nghiệp thơng mại
nói riêng tồn tại nh một tất yếu khách quan cùng với sự tồn tại của sản xuất , lu thông
hàng hoá và thơng mại ,đó là do sự phân công lao động xã hội quyết định.Nguồn lao
động của các doanh nghiệp thơng mại cũng đợc tiếp nhận từ thị trờng lao động nh các
doanh nghiệp khác.Song doanh nghiệp thơng mại có chức năng lu thông hàng hoá nên
lao động trong các doanh nghiệp thơng mại có những đặc thù riêng của nó:
* Cũng nh các doanh nghiệp khác của nền kinh tế quốc dân, quá trình lao động
trong các doanh nghiệp thơng mại là quá trình kết hợp giữa sức lao động của ngời lao
động với công cụ lao động để tác động vào đối tợng lao động song đối tợng lao động
của các doanh nghiệp thơng mại là sản phẩm đã hoàn chỉnh,mục đích lao động của
nhân viên thơng mại không phải là tác động vào sản vật tự nhiên để biến nó thành sản
phẩm phù hợp với nhu cầu tiêu dùng mà là tác động vào vật phẩm tiêu dùng để đa nó
đến ngời tiêu dùng nhằm thoả mãn nhu cầu cá nhân của họ, để cho sản phẩm thực sự
trở thành sản phẩm nghĩa là đợc đem đi tiêu dùng , thực hiện giá trị và giá trị sử dụng
của nó.Bởi vậy lao động thơng mại vừa mang tính chất lao động sản xuất vừa mang
tính chất lao động phi sản xuất. Đây chính là đặc điểm cơ bản nhất của lao động thơng
mại
Theo quan điểm của C.Mác thì lao động trong thơng mại bao gồm hai bộ phận
+ Bộ phận thứ nhất là lao động tiếp tục quá trình sản xuất trong lu thông , bao gồm
những hoạt động lao động gắn liền với gía trị sử dụng của hàng hoá,biến mặt hàng của
sản xuất thành mặt hàng kinh doanh của thơng mại cũng tức là mặt hàng của tiêu
dùng.Đó là bộ phận lao động vận chuyển , bảo quản , phân loại , chia nhỏ,chọn lọc
chỉnh lý hàng hóa.Bộ phận lao động này tuy không làm tăng giá trị sử dụng nhng nó
sáng tạo ra gía trị mới , sáng tạo ra thu nhập quốc dân.Những hao phí của bộ phận lao
động này đợc bù đắp bằng chính thu nhập quốc dân mới đợc sáng tạo ra.
+ Bộ phận lao động thứ hai của thơng mại mang tính chất lu thông thuần tuý. Bộ
phận này chỉ liên quan đến gía trị và nhằm thực hiện giá trị của hàng hoá.Đó là những
hoạt động mua bán hàng hoá , thu tiền, kiểm ngân,kế toán và các hoạt động quản lý
khác. Bộ phận lao động này không sáng tạo ra gía trị , không sáng tạo ra thu nhập quốc
dân.Những hao phí lao động của bộ phận này đợc bù đắp bằng thu nhập thuần tuý của
xã hội.
Về mặt lý thuyết chúng ta dễ nhận thấy hai bộ phận lao động này, nhng trong thực tế
khó có thể tách bạch đợc rõ ràng nếu xét trong từng hành vi lao động cụ thể .Ví dụ
hành vi bán hàng của nhân viên bán hàng tại các cửa hàng bán lẻ.Nếu chỉ xét bán hàng
để thu tiền về thì đó là lao động lu thông thuần tuý ,song trong hành vi đa hàng cho
khách hàng có chứa đựng việc chuyển hàng từ lĩnh vực sản xuất đến lĩnh vực tiêu
14
dùng ,mặt khác để có hàng hoá bán nhân viên phải bảo quản bao gói hàng hoá. Hơn
nữa khi ta đề cập đến đặc điểm này không nhằm mục đích để tách bạch hai bộ phận lao
động ,mà điều quan trọng hơn là để thấy đợc bản chất của lao động thơng mại và sự
khác biệt của nó so với lao động trong các nghành sản xuất vật chất và các nghành dịch
vụ khác.
* Lao động thơng mại là loại hình lao động phức tạp , đòi hỏi trình độ chuyên
môn tổng hợp. Lao động thơng mại là chiếc cầu nối liền giữa ngời sản xuất với ngời
tiêu dùng. Một mặt họ đại diện cho ngời tiêu dùng để tác động vào sản xuất ,làm cho
sản phẩm đơc sản xuất ra ngày càng phù hợp với tiêu dùng, mặt khác họ đại diện cho
sản xuất để hớng dẫn tiêu dùng làm cho tiêu dùng phù hợp với điều kiện của sản xuất
trong từng thời kỳ nhất định của đất nớc .Để giải quyết các mối quan hệ này đòi hỏi
nhân viên thơng mại vừa phải có trình độ khoa học kỹ thuật nhất định,hiểu biết quy
trình công nghệ ,tính năng tác dụng của hàng, vừa phải có trình độ giác ngộ chính trị
xã hội phải có kiến thức cuộc sống, hiểu biết tâm lý ngời tiêu dùng,phải biết thiết lập
các mối quan hệ xã hội và có khả năng chi phối đợc các mối quan hệ này.
* Tỷ lệ lao động nữ cao trong doanh nghiệp thơng mại .Xuất phát từ tính chất và
đặc điểm hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp thơng mại ,nhất là tính chất xã
hội của các hoạt động này ,lao động thơng mại rất phù hợp với sở trờng của phụ nữ.
* Lao động thơng mại mang tính chất thời vụ rất cao.Tính chất thời vụ này
không những thể hiện giữa các mùa trong năm mà còn thể hiện rõ giữa các ngày trong
tháng,thậm chí giữa các giờ lao động trong ngày. Đặc điểm này ảnh hởng đến số lợng
và cơ cấu lao động ,đến vấn đề tuyển dụng và sử dụng lao động trong các doanh nghiệp
,vấn đề bố trí thời gian bán hàng,ca kíp làm việc trong doanh nghiệp .Để sử dụng lao
động tốt ,các doanh nghiệp phải kết hợp hài hoà giữa lao động thờng xuyên và lao
động tạm thời,giữa lao động tuyển dụng suốt đời với lao động hợp đồng ,giữa lao động
trong danh sách với lao động công nhật,giữa số lợng lao động và thời gian lao động của
ngời lao động trong từng ngày , từng mùa vụ.Trong doanh nghiệp thơng mại cùng một
lúc có 3 loại lao động :
+ Một là: lao động trong biên chế : đây là bộ phận lao động cứng ,cơ yếu của doanh
nghiệp ,là những ngời lao động có trình độ chuyên môn cao và đợc đào tạo một cách có
hệ thống.Đội ngũ này sẽ nắm những khâu chủ chốt của kinh doanh và quản lý doanh
nghiệp .
+ Hai là: một số lớn lao động của doanh nghiệp có thể tiếp nhận làm việc trong một
số thời gian nhất định.Những ngời này phần đông là nữ giới vì một số lý do nào đó mà
không thể làm trọn thời gian nh những ngời bình thờng khác.Họ thờng đợc doanh
nghiệp gọi đi làm vào những mùa vụ có nhu cầu lao động cao, hoặc có thể thay phiên
nhau làm việc một số ngày trong tuần ,một số giờ trong ngày .Đây là bộ phận lao động
mềm có tính co giãn thể hiện tính linh hoạt của doanh nghiệp trong quá trình quản lý
kinh doanh.
15
+ Ba là: lao động công nhật :số lao động này không nằm trong danh sách lao động
của doanh nghiệp mà đợc doanh nghiệp tuyển dụng theo nhu cầu lao động từng ngày
một.
Đơng nhiên khi tính toán chỉ tiêu lao động bình quân phải tính một lao động bình quân
là một ngời làm đủ số ngày công theo chế độ theo phơng pháp quy đổi.
Z Phân loại lao động trong doanh nghiệp
Muốn có các thông tin về số lợng lao động và cơ cấu lao động chính xác, phải
tiến hành phân loại lao động .Việc phân loại lao động trong các doanh nghiệp thơng
mại nhằm mục đích phục vụ cho nhu cầu quản lý , tính toán chi phí sản xuất kinh
doanh, theo dõi các nhu cầu về sinh hoạt kinh doanh,về trả lơng và kích thích lao động.
Chúng ta có thể phân loại lao động theo nhiều tiêu thức khác nhau tuỳ theo mục đích
nghiên cứu.
a.Phân loại theo vai trò và tác động của lao động đến quá trình kinh doanh ,ta có
thể chia lao động trong doanh nghiệp thơng mại ra làm hai loại:
_ Lao động trực tiếp kinh doanh thơng mại: gồm có nhân viên mua hàng ,nhân viên
bán hàng ,nhân viên kho, vận chuyển ,nhân viên thu hoá, bao gói ,chọn lọc ,chỉnh lý
hàng hoá. Trong khi nền kinh tế thị trờng bộ phận này còn bao gồm cả các nhân viên
tiếp thị, nhân viên quản trị kinh doanh.Bộ phận lao động này chiếm tỷ trọng lớn trong
các doanh nghiệp thơng mại và giữ vị trí chủ chốt trong việc thực hiện các chức năng
nhiệm vụ và các mục tiêu đã xác định của doanh nghiệp .
- Bộ phận thứ hai là lao động gián tiếp kinh doanh thơng mại: Bao gồm các nhân
viên hành chính, nhân viên kinh tế, kế toán, thống kê, nhân viên bảo vệ của doanh
nghiệp .
b.Phân theo nghiệp vụ chuyên môn của ngời lao động
- Nhân viên bán hàng
- Nhân viên mua hàng
- Nhân viên nghiệp vụ kho
- Nhân viên vận chuyển
- Nhân viên tiếp thị
- Nhân viên kế toán
- v. .v
Mục đích của phơng pháp phân loại này là để tính toán, sắp xếp, và bố trí lao
động trong từng nghiệp vụ chuyên môn, xác định cơ cấu lao động hợp lý từ đó có ph-
ơng pháp trả lơng và kích thích lao động đối với từng loại lao động của doanh nghiệp .
c. Phân loại theo trình độ chuyên môn: Thông thờng nhân viên trực tiếp kinh doanh
thơng mại có 7 bậc
- Bậc 1 và bậc 2 phần lớn gồm lao động phổ thông, cha qua đào tạo ở một trờng
lớp nào.
- Bậc 3 và bậc 4 bao gồm những nhân viên đã qua một quá trình đào tạo.
- Bậc 5 trở lên là những lao động lành nghề của doanh nghiệp, có trình độ kinh
doanh cao.
16
Lao động gián tiếp kinh doanh thơng mại cũng đợc chia thành: nhân viên,
chuyên viên,chuyên viên chính, chuyên viên cao cấp.
Tóm lại, việc phân loại lao động trong các doanh nghiệp thơng mại có ý nghĩa
quan trọng trong quá trình tuyển chọn,bố trí sắp xếp lao động một cách khoa học,nhằm
phát huy đầy đủ mọi khả năng lao động của ngời lao động ,phối kết hợp lao động giữa
các cá nhân trong quá trình lao động nhằm không ngừng tăng năng suất lao động, nâng
cao hiệu quả sử dụng lao động, tạo tiền đề vật chất để nâng cao thu nhập cho ngời lao
động.
Z Các phơng pháp quản lý lao động thờng đợc áp dụng trong các doanh
nghiệp thơng mại .
Phơng pháp quản lý là tổng thể những cách thức tác động có hớng đến ngời lao
động và tập thể ngời lao động nhằm đảm bảo phối hợp hoạt độngcủa họ trong quá trình
thực hiện những nhiệm vụ đã đề ra.
Trong quá trình quản lý lao động, doanh nghiệp có thể sử dụng nhiều phơng
pháp quản lý lao động khác nhau.Căn cứ vào nội dung và đặc điểm của các phơng pháp
có thể phân chia thành các nhóm phơng pháp:
Phơng pháp kinh tế
Các phơng pháp kinh tế tác động vào đối tợng quản lý thông qua lợi ích kinh tế
để cho đối tợng bị quản trị tự lựa chọn phơng án hoạt động có hiệu quả nhất trong
phạm vi hoạt động của nó.Tác động thông qua lợi ích kinh tế chính là tạo ra động lực
thúc đẩy con ngời lao động tích cực. Động lực đó càng lớn nếu nhận thức đầy đủ và kết
hợp đúng đắn các lợi ích tồn tại khách quan trong doanh nghiệp.Mặt mạnh của phơng
pháp này chính là tác động vào lợi ích kinh tế của đối tợng quản trị (là cá nhân hoặc
tập thể ngời lao động ) xuất phát từ đó mà họ lựa chọn phơng án hoạt động ,bảo đảm
lợi ích chung cũng đợc thực hiện.Đặc điểm của phơng pháp này là tác động lên đối t-
ợng quản trị không bằng cỡng bức hành chính mà bằng lợi ích tức là nêu mục tiêu
nhiệm vụ đạt đợc, đa ra những điều kiện khuyến khích về kinh tế, những phơng thức
vật chất có thể huy động để thực hiện nhiệm vụ. Với một biện pháp kinh tế đúng đắn,
các lợi ích đợc thực hiện thoả đáng thì tập thể con ngời trong doanh nghiệp sẽ hăng hái
làm việc và nhiệm vụ chung sẽ đợc giải quyết nhanh chóng,có hiệu quả.Đây là phơng
pháp quản trị tốt nhất để thực hành tiết kiệm và nâng cao hiệu quả kinh tế.
Phơng pháp hành chính
Phơng pháp hành chính là các phơng pháp tác động dựa vào mối quan hệ tổ
chức hệ thống quản lý và kỹ thuật của doanh nghiệp. Các phơng pháp hành chính trong
quản trị kinh doanh chính là các tác động trực tiếp của chủ doanh nghiệp lên tập thể
ngời lao động dới quyền bằng các quyết định dứt khoát, mang tính bắt buộc đòi hỏi ng-
ời lao động phải chấp hành nghiêm ngặt nếu vi phạm sẽ bị xử lý thích đáng kịp thời.
Vai trò của các phơng pháp hành chính trong quản trị kinh doanh rất to lớn nó
xác định trật tự kỷ cơng làm việc trong doanh nghiệp, là khâu nối các phơng pháp quản
17
trị khác lại với nhau và giải quyết các vấn đề đặt ra trong doanh nghiệp rất nhanh
chóng.
Các phơng pháp hành chính tác động vào các đối tợng quản trị theo hai hớng.
Z Tác động về mặt tổ chức và tác động điều chỉnh hành động của các đối tợng
quản trị.
Z Tác động hành chính có hiệu lực ngay khi ban hành quyết định.
Vì vậy các phơng pháp hành chính này là hết sức cần thiết trong những trờng hợp
hệ thống quản trị rơi vào tình huống khó khăn, phức tạp.
Tóm lại phơng pháp hành chính là hoàn toàn cần thiết, không có phơng pháp này thì
không thể quản trị doanh nghiệp có hiệu quả.
Phơng pháp tâm lý xã hội
Phơng pháp tâm lý xã hội là hớng những quyết định đến các mục tiêu phù hợp
với trình độ nhận thức tâm lý tình cảm của con ngời. Sử dụng phơng pháp này, đòi hỏi
ngời lãnh đạo phải đi sâu tìm hiểu để nắm đợc tâm lý nguyện vọng và sở trờng của ng-
ời lao động. Trên cơ sở sắp xếp bố trí , sử dụng họ đảm bảo phát huy hết tài năng sáng
tạo của họ, trong nhiều trờng hợp ngời lao động còn làm việc hăng say hơn cả động
viên kinh tế.
Phơng pháp giáo dục
Phơng pháp giáo dục là phơng pháp sử dụng hình thức liên kết cá nhân tập thể
theo những tiêu chuẩn và mục tiêu đề ra trên cơ sở phân tích và động viên tính tự giác,
khả năng hợp tác của từng cá nhân.
Có hai hình thức cơ bản động viên ngời lao động đó là: động viên vật chất và
động viên tinh thần (khen thởng, bằng khen, giấy khen)
Phơng pháp giáo dục không chỉ đơn thuần là giáo dục chính trị t tởng chung mà
còn bao gồm cả giáo dục quan niệm nghề nghiệp phong cách lao động, đặc biệt là quan
điểm đổi mới cả cách nghĩ, cách làm theo phơng thức sản xuất kinh doanh mới, sản
xuất gắn liền với thị trờng, chấp nhận cạnh tranh lành mạnh tạo ra nhiều thuận lợi cho
doanh nghiệp.
Z Vai trò của lao động đối với hoạt động kinh doanh doanh nghiệp
Lao động là yếu tố không thể thiếu quyết định đến thành công trong kinh doanh
của bất kỳ một doanh nghiệp nào.Dù là doanh nghiệp sản xuất hay kinh doanh thơng
mại, nếu thiếu đi yếu tố lao động thì việc sản xuất kinh doanh không thể thực hiện đợc
Lao động đóng vai trò rất quan trọng trong doanh nghiệp thơng mại.Lao động
tạo ra của cải vật chất cho doanh nghiệp cũng nh cho toàn xã hội. Nếu nh không có lao
động thì quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh không thể thự hiện đợc. Dù cho có
các nguồn lực khác nh đất đai, tài nguyên, vốn, cơ sở vật chất kỹ thuật, khoa học công
nghệ sẽ không đợc sử dụng và khai thác có mục đích nếu nh không có lao động. Một
doanh nghiệp mà có nguồn lao động dồi dào, trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao sẽ
tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển mạnh.
18
Ngày nay, với sự phát triển vợt bậc của khoa học kỹ thuật cùng với sự bùng nổ
của công nghệ thông tin(mạng máy tính )thì lao động thơng mại có xu hớng giảm
đi.Các doanh nghiệp đòi hỏi ngày càng khắt khe hơn trong lĩnh vực chuyên môn
nghiệp vụ, năng lực trình độ của ngời lao động.
2.1.2 Hiệu quả sử dụng lao động trong doanh nghiệp thơng mại
- Khái niệm về hiệu quả
Hiệu quả là mối tơng quan so sánh giữa kết quả đạt đợc theo mục tiêu đã đợc
xác định với chi phí bỏ ra để đạt đựoc mục tiêu đó. Để hoạt động, doanh nghiệp thơng
mại phải có các mục tiêu hành động của mình trong từng thời kỳ, đó có thể là các mục
tiêu xã hội, cũng có thể là các mục tiêu kinh tế của chủ doanh nghiệp và doanh nghiệp
luôn tìm cách để đạt các mục tiêu đó với chi phí thấp nhất. Đó là hiệu quả.
Hiệu quả của doanh nghiệp gồm hai bộ phận: hiệu quả xã hội và hiệu quả kinh
tế.
- Hiệu quả xã hội là đại lợng phản ánh mức độ thực hiện các mục tiêu xã hội
của doanh nghiệp hoặc mức độ ảnh hởng của các kết quả đạt đợc của doanh nghiệp đến
xã hội và môi trờng. Hiệu quả xã hội của doanh nghiệp thơng mại thờng đợc biểu hiện
qua mức độ thoả mãn nhu cầu vật và tinh thần của xã hội, giải quyết việc làm, cải thiện
điều kiện lao động, cải thiện và bảo vệ môi trờng sinh thái.
- Hiệu quả kinh tế là hiệu quả chỉ xét trên phơng diện kinh tế của hoạt động
kinh doanh. Nó mô tả mối tơng quan giữa lợi ích kinh tế mà doanh nghiệp đạt đợc với
chi phí đã bỏ ra để đạt đợc lợi ích đó. Thực chất của hiệu quả kinh tế là thực hiện yêu
cầu của quy luật tiết kiệm thời gian, nó biểu hiện trình độ sử dụng các nguồn lực của
doanh nghiệp để thực hiện các mục tiêu đã xác định. Nói quyết định động lực phát
triển của lực lợng sản xuất, tạo điều kiện phát triển văn minh của xã hội và nâng cao
đời sống của loài ngời qua mọi thời đại.
Chúng ta có thể khái quát mối tơng quan giữa lợi ích kinh tế và chi phí bỏ ra để
có lợi ích đó bằng hai công thức sau:
- Một là: Hiệu quả là hiệu số giữa kết quả và chi phí
HQ = KQ - CF (1)
Trong đó: HQ là hiệu quả đạt đợc trong một thời kỳ nhất định
KQ là kết quả đạt đợc trong thời kỳ đó
CF là chi phí đã bỏ ra để đạt kết quả
Đây là hiệu quả tuyệt đối, mục đích so sánh ở đây là để thấy đợc mức chênh
lệch giữa kết quả và chi phí, mức chênh lệch này càng lớn thì hiệu quả càng cao.
+ Ưu điểm: Cách so sánh này đơn giản và dễ tính toán
+ Nhợc điểm: Có một số nhợc điểm cơ bản nh sau:
Không cho phép đánh giá chất lợng hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Không có khả năng so sánh hiệu quả giữa các thời kỳ, giữa các doanh
nghiệp với nhau.
Không phản ánh đợc năng lực tiềm tàng để nâng cao hiệu quả.
19
Dễ đồng nhất hai phạm trù hiệu quả và kết quả.
- Hai là: Hiệu quả là tỉ lệ so sánh giữa kết quả đạt đợc với chi phí bỏ ra để đạt đ-
ợc kết quả đó. Đây là chi phí tơng đối.
HQ =
KQ
(2)
CF
+ Ưu điểm: Khắc phục nhợc điểm của công thức (1) và cho phép phản ánh hiệu
quả ở mọi góc độ khác nhau.
+ Nhợc điểm: Cách đánh giá này khá phức tạp, đòi hỏi phải có quan điểm thống
nhất khi lựa chọn hệ thống chỉ tiêu đo lờng và đánh giá kết quả.
Cả hai cách tính trên đều có những u nhợc điểm nên trong khi đánh giá hiệu quả
kinh tế của doanh nghiệp đặc biệt là của doanh nghiệp thơng mại chúng ta phải biết kết
hợp cả hai phơng pháp đánh giá nêu trên.
Hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội có mối quan hệ hữu cơ với nhau, là hai mặt
của một vấn đề. Bởi vậy khi tiến hành các hoạt động sản xuất, kinh doanh cũng nh khi
đánh giá hiệu quả của các hoạt động này cần xem xét cả hai mặt này một cách đồng
bộ. Không thể có hiệu quả kinh tế mà không có hiệu quả xã hội, ngợc lại hiệu quả kinh
tế là cơ sở, là nền tảng của hiệu quả xã hội.
2.1.3 Khái niệm và tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả sử dụng lao động trong
doanh nghiệp thơng mại
- Khái niệm hiệu quả sử dụng lao động
Con ngời là một trong những yếu tố khách quan không thể thiếu đợc trong quá
trình sản xuất kinh doanh. Dới góc độ kinh tế, quan niệm về con ngời gắn liền với lao
động(lao động là hoạt động giữa con ngời với giới tự nhiên) là điều kiện tất yếu để tồn
tại và phát triển. Quá trình lao động đồng thời là quá trình sử dụng sức lao động. Sức
lao động là năng lực lao động của con ngời, là toàn bộ thể lực và trí tuệ của con ngời.
Sử dụng lao động chính là quá trình vận dụng sức lao động để tạo ra sản phẩm theo các
mục tiêu sản xuất kinh doanh. Làm thế nào để sử dụng lao động có hiệu quả là câu hỏi
thờng trực của những nhà quản lý và sử dụng lao động. Cho đến ngày nay có nhiều
quan điểm khác nhau về hiệu quả sử dụng lao động.
Theo quan điểm của Mac-Lênin về hiệu quả sử dụng lao động là sự so sánh kết
quả đạt đợc với chi phí bỏ ra một số lao động ít hơn để đạt đợc kết quả lao động nhiều
hơn.
CacMac chỉ rõ bất kỳ một phơng thức sản xuất liên hiệp nào cũng cần phải có
hiệu quả, đó là nguyên tắc của liên hiệp sản xuất. Mác viết: Lao động có hiệu quả nó
cần có một phơng thức sản xuất , và nhấn mạnh rằng hiệu quả lao động giữ vai trò
quyết định, phát triển sản xuất là để giảm chi phí của con ngời, tất cả các tiến bộ khoa
học đều nhằm đạt đợc mục tiêu đó.
Xuất phát từ quan điểm trên Mác đã vạch ra bản chất của hiệu quả sử dụng lao
động là tiết kiệm và mọi sự tiết kiệm suy cho cùng là tiết kiệm thời gian và hơn thế nữa
tiết kiệm thời gian không chỉ ở những khâu riêng biệt mà tiết kiệm thời gian cho toàn
xã hội. Tất cả những điều đó có nghĩa là khi giải quyết bất cứ việc gì, vấn đề thực tiễn
20
nào với quan điểm hiệu quả trên, chúng ta luôn đứng trớc sự lựa chọn các phơng án,
các tình huống khác nhau với khả năng cho phép chúng ta cần đạt đợc các phơng án tốt
nhất với kết quả lớn nhất và chi phí nhỏ nhất về lao động.
Theo quan điểm của F.W.Taylor thì con ngời là một công cụ lao động.Quan
điểm này cho rằng: về bản chất con ngời đa số không làm việc, họ quan tâm nhiều đến
cái họ kiếm đợc chứ không phải là công việc mà họ làm, ít ngời muốn và làm đợc
những công việc đòi hỏi tính sáng tạo, độc lập, tự kiểm soát. Vì thế để sử dụng lao
động một cách có hiệu quả thì phải đánh giá chính xác thực trạng lao động tại doanh
nghiệp mình, phải giám sát và kiểm tra chặt chẽ những ngời giúp việc, phải phân chia
công việc ra từng bộ phận đơn giản lặp đi, lặp lại, dễ dàng học đợc.
- Con ngời có thể chịu đựng đợc công việc rất nặng nhọc, vất vả khi họ đợc trả l-
ơng cao hơn và có thể tuân theo mức sản xuất ấn định.Kết quả nh ta đã biết , nhờ có
phơng pháp khoa học ứng dụng trong định mức và tổ chức lao động mà năng suất lao
động đã tăng lên, nhng sự bóc lột công nhân cũng đồng thời với chế độ tên gọi là chế
độ vắt kiệt mồ hôi.Ông cũng ủng hộ việc khuyến khích lao động bằng tiền là cần thiết
để họ sẵn sàng làm việc nh mọi ngời có kỷ luật.
- Theo quan điểm của Nayo cho rằng con ngời muốn đợc c xử nh những con
ngời
Theo ông về bản chất con ngời là một thành viên trong tập thể, vị trí và thành
tựu của tập thể có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với anh ta là lợi ích cá nhân, anh ta
hành động tình cảm hơn là lý chí, họ muốn cảm thấy có ích và quan trọng, muốn tham
gia vào công việc chung và đợc nhìn nhận nh một con ngời.Vì vậy muốn khuyến khích
lao động, con ngời làm việc cần thấy đợc nhu cầu của họ quan trọng hơn tiền. Chính vì
vậy,ngời sử dụng lao động phải làm sao để ngời lao động luôn luôn cảm thấy mình có
ích và quan trọng.Tức là phải tạo ra bầu không khí tốt hơn dân chủ hơn và lắng nghe ý
kiến của họ.
Theo quan điểm con ngời là tiềm năng cần đợc khai thác và làm cho phát triển
cho rằng: Bản chất con ngời là không phải không muốn làm việc.Họ muốn góp phần
thực hiện các mục tiêu, họ có năng lực độc lập sáng tạo.Chính sách quản lý phải động
viên khuyến khích con ngời đem hết sức của họ vào công việc chung, mở rộng quyền
độc lập và tự kiểm soát của họ sẽ có lợi cho việc khai thác các tiềm năng quan trọng.Từ
cách tiếp cận trên ta có thể hiểu khái niệm hiệu quả lao động nh sau:
+ Theo nghĩa hẹp : hiệu quả sử dụng lao động là kết qủa mang lại từ các mô hình ,
các chính sách quản lý và sử dụng lao động.Kết quả lao động đạt đợc là doanh thu lợi
nhuận mà doanh nghiệp có thể đạt đợc từ kinh doanh và việc tổ chức, quản lý lao động,
có thể là khả năng tạo việc làm của mỗi doanh nghiệp.
+ Theo nghĩa rộng
Hiệu quả sử dụng lao động còn bao hàm thêm khả năng sử dụng lao động đúng
ngành, đúng nghề đảm bảo sức khỏe, đảm bảo an toàn cho ngời lao động, là mức độ
chấp hành nghiêm chỉnh kỷ luật lao động, khả năng sáng kiến cải tiến kỹ thuật ở mỗi
ngời lao động, đó là khả năng đảm bảo công bằng cho ngời lao động.
21
Tóm lại muốn sử dụng lao động có hiệu quả thì ngời quản lý phải tự biết đánh giá
chính xác thực trạng tại doanh nghiệp mình, từ đó có những biện pháp chính sách đối
với ngời lao động thì mới nâng cao đợc năng suất lao động, việc sử dụng lao động thực
sự có hiệu quả.
Z Tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả sử dụng lao động trong doanh nghiệp
Hiệu quả sử dụng lao động trong doanh nghiệp thơng mại đợc đánh giá qua một
hệ thống chỉ tiêu nhất định. Những chỉ tiêu này bị lệ thuộc bởi các mục tiêu hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp trong từng thời kỳ. Bởi vậy khi phân tích và đánh giá
hiệu quả sử dụng lao động phải căn cứ vào mục tiêu của doanh nghiệp và của ngời lao
động.
Mục tiêu mà doanh nghiệp đặt ra cho mình luôn thay đổi theo thời gian, đồng
thời cũng thay đổi cả các nhìn nhận và quan điểm đánh giá hiệu quả. Nhng chìn chung
tất cả các mục tiêu đều nhằm đảm bảo tính ổn định và phát triển bền vững của doanh
nghiệp. Do vậy để đánh giá đợc hiệu quả sử dụng lao động tốt nhất thì phải dựa vào kết
quả kinh doanh hay dựa vào lợi nhuận mà doanh nghiệp đạt đợc trong thế ổn định và
phát triển bền vững. Mặc dù vậy không phải lợi nhuận mà doanh nghiệp đạt đợc càng
cao thì có nghĩa là hiệu quả sử dụng lao động tốt vì nếu việc trả lơng cũng nh các đãi
ngộ khác cha thoả đáng thì sử dụng lao động cha mang lại hiệu quả tốt. Vì vậy khi
phân tích đánh giá hiệu quả sử dụng lao động của doanh nghiệp, cần phải đặt nó trong
mối quan hệ giữa lợi ích của ngời lao động với kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh
đạt đợc và chi phí bỏ ra để đạt đợc kết quả đó.
Z Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả sử dụng lao động trong doanh nghiệp thơng
mại.
Có thể nói trong các yếu tố nguồn lực của doanh nghiệp thì yếu tố con ngời là
khó sử dụng nhất. Phải làm nh thế nào để nâng cao hiệu quả sử dụng lao động trong
doanh nghiệp là vấn đề nan giải của bất kỳ một doanh nghiệp nào. Trong doanh
nghiệp, mục tiêu hàng đầu là đạt đợc hiệu quả kinh doanh cao. Và để hoạt động sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp không bị giảm sút cần phải sử dụng lao động một
cách hợp lý, khoa học. Nếu sử dụng nguồn lao động không hợp lý, việc bố trí lao động
không đúng chức năng của từng ngời sẽ gây ra tâm lý chán nản, không nhiệt tình với
công việc đợc giao dẫn đến hiệu quả kinh doanh thấp và sẽ dẫn tới sự giảm sút về tất cả
các vấn đề khác của doanh nghiệp.
Nâng cao hiệu quả sử dụng lao động sẽ góp phần tiết kiệm chi phí lao động
sống, tiết kiệm thời gian lao động, giảm thời gian khấu hao tài sản của doanh nghiệp,
tăng cờng kỷ luật lao động dẫn tới giảm giá thành sản xuất dẫn đến tăng doanh thu và
giúp doanh nghiệp mở rộng thị phần, cạnh tranh thành công trên thị trờng.
Mặt khác, nâng cao hiệu quả sử dụng lao động là điều kiện đảm bảo không
ngừng cải thiện và nâng cao đời sống của cán bộ công nhân viên, tạo điều kiện nâng
cao trình độ tay nghề, khuyến khích năng lực sáng tạo của ngời lao động, thúc đẩy ng-
ời lao động cả về mặt vật chất và tinh thần.
22
Con ngời là bộ phận chủ yếu để thực hiện các hoạt động sản xuất kinh doanh,
mọi hoạt động sản xuất kinh doanh suy cho cùng cũng là để phục vụ lợi ích con ngời.
Trong doanh nghiệp thơng mại hiện nay, yếu tố con ngời đóng vai trò quyết định đối ới
sự thành bạ của cả doanh nghiệp. Chính vì vậy đào tạo, phát triển và sử dụng lao động
có hiệu quả yếu tố sống còn của mọi doanh nghiệp.
Nói đến sử dụng lao động là nói đến việc quản lý và sử dụng con ngời. Con ngời
luôn phát triển và thay đổi có t duy, hành động cụ thể trong từng hoàn cảnh cụ thể. Vì
vậy, phải làm sao để nắm bắt đợc những thay đổi, t duy, ý thức của con ngời hay nói
cách khác là nắm bắt đợc nhu cầu của ngời lao động thì hoạt động sản xuất kinh
doanh mới đạt hiệu quả cao.
Tóm lại, việc nâng cao hiệu quả sử dụng lao động là việc làm hết sức quan trọng
và cần thiết đối với tất cả các doanh nghiệp. Bởi vì sử dụng lao động có hiệu quả sẽ
giúp doanh nghiệp làm ăn kinh doanh tốt, giảm chi phí sản xuất, khấu hao nhanh
TSCĐ điều đó sẽ giúp doanh nghiệp đứng vững trên thị trờng và mở rộng thị phần
tăng khả năng cạnh tranh với các đối thủ trên thị trờng.
4. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng lao động trong doanh nghiệp th-
ơng mại.
a. Chỉ tiêu năng suất lao động
Công thức xác định:
W=
M
NV
Trong đó:
W: Năng suất lao động của một nhân viên
M: Doanh thu thuần đạt đợc trong kỳ
NV: Số nhân viên kinh doanh bình quân trong kỳ
Số nhân viên kinh doanh bình quân trong kỳ đợc xác định bằng công
thức sau:
NV =
NV
1
/2 + NV
2
+ NV
3
+ NV
4
+ NV
5
/2
4
NV
1
: Số nhân viên trong quý I
NV
2
: Số nhân viên trong quý II
NV
3
: Số nhân viên trong quý III
NV
4
: Số nhân viên trong quý IV
NV
5
: Số nhân viên cuối quý IV
Chỉ tiêu năng suất lao động phản ánh năng lực sản xuất kinh doanh của một lao
động. Một lao động trong kỳ tạo ra bao nhiêu đồng doanh thu. Nó đợc biểu hiện bằng
doanh thu bình quân của một lao động đạt đợc trong kỳ.
b. Chỉ tiêu về khả năng sinh lời của một nhân viên.
Lợi nhuận bình quân của một ngời lao động trong doanh nghiệp thơng mại là
một trong những chỉ tiêu quan trọng để đánh giá hiệu quả sử dụng lao động của doanh
23
nghiệp.Một doanh nghiệp làm ăn có hiệu quả khi doanh nghiệp đó tạo ra nhiều doanh
thu, lợi nhuận.
Công thức xác định chỉ tiêu:
Trong đó: là khả năng sinh lời của một nhân viên
LN : lợi nhuận thuần của doanh nghiệp
NV: số nhân viên bình quân
Chỉ tiêu này nhằm đánh giá hiệu quả sử dụng lao động của doanh nghiệp. khi
chỉ tiêu này càng cao thì hiệu quả sử dụng lao động càng cao và ngợc lại.
c. Chỉ tiêu về hiệu quả sử dụng chi phí tiền lơng (hay mức doanh số bán ra trên
một đơn vị tiền lơng).
Trong đó:
: Hiệu quả sử dụng chi phí tiền lơng
M: Doanh thu thuần đạt đợc trong kỳ
QL: Tổng quỹ lơng
Chỉ tiêu này cho biết để thực hiện một đồng doanh thu bán hàng thì cần chi bao
nhiêu đồng lơng. Chỉ tiêu này phản ánh mức doanh thu đạt đợc trên một đồng chi phí
tiền lơng. Chỉ tiêu này càng lớn thì hiệu quả sử dụng lao động càng cao.
Ngoài ra còn có thể sử dụng chỉ tiêu về tỉ suất chi phí tiền lơng nh sau:
Tỉ suất chi phí tiền lơng =
QL
x 100
M
d. Chỉ tiêu hiệu suất tiền lơng (hay mức doanh số bán ra trên một đơn vị tiền l-
ơng)
Chỉ tiêu này đợc xác định theo công thức:
Trong đó:
: là hiệu suất tiền lơng
LN: là lợi nhuận thuần trong kỳ
QL : là tổng quỹ lơng
NV
LN
HQ
LN
NV
=
LN
NV
HQ
QL
M
HQ
M
QL
=
M
QL
HQ
QL
LN
HQ
LN
QL
=
LN
QL
HQ
24
Đây là chỉ tiêu chất lợng. Chỉ tiêu này cho ta biết là một đồng tiền lơng bỏ ra thì
đem lại bao nhiêu đồng lợi nhuận. Hiệu suất tiền lơng tăng lên khi lợi nhuận thuần tăng
với nhịp độ cao hơn nhịp độ tăng của tiền lơng.
2.1.4 Các nhân tố ảnh hởng đến hiệu quả sử dụng lao động
- Môi trờng bên ngoài
Đó là toàn bộ các tác nhân bên ngoài doanh nghiệp có liên quan và có ảnh hởng
tới quá trình tồn tại, vận hành và phát triển của doanh nghiệp.Nó bao gồm:
a.Chính trị và luật pháp
Sự ổn định hay bất ổn về mặt chính trị, xã hội, cũng là những nhân tố ảnh hởng
lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh và kết quả kinh đoanh của doanh nghiệp.Hệ
thống chính trị và các quan điểm về chính trị luật pháp suy cho cùng tác động trực tiếp
đến phạm vi lĩnh vực mặt hàng đối tác kinh doanh.Các cuộc xung đột lớn hay nhỏ về
nội bộ trong các quốc gia và giữa các quốc gia sẽ dẫn tới sự thay đổi lớn, làm phá vỡ
những quan hệ kinh doanh truyền thống, làm thay đổi hệ thống vận tải và chuyển hớng
phục vụ tiêu dùng dân c sang phục vụ tiêu dùng chiến tranh. Nh thế vô hình chung đã
làm ảnh hởng đến hoạt động của công ty,ảnh hởng đến hiệu quả sử dụng lao động.
b. Môi trờng tự nhiên và cơ sở hạ tầng
Với sự phát triển của khoa học, con ngời càng nhận thức ra rằng họ là một bộ
phận không thể tách rời của giới tự nhiên và giới tự nhiên có vai trò quan trọng nh là
một thân thể thứ hai của con ngời. Nhu cầu cải thiện điều kiện làm việc, cải thiện điều
kiện sinh hoạt gần gũi với thiên nhiên chống ô nhiễm môi trờng đã trở thành một nhu
cầu bức xúc phổ biến trong các nhà quản trị và công nhân viên của doanh nghiệp. Các
phòng làm việc thoáng mát sạch sẽ, những khuôn viên cây xanh sạch, cơ sở hạ tầng tốt
sẽ tạo ra môi trờng thuận lợi giữ gìn sức khoẻ và tăng năng suất lao động. Ngợc lại điều
kiện làm việc ồn ào , ô nhiễm môi trờng sẽ tạo ra ức chế, tâm trạng dễ bị kích thích,
quan hệ xã hội sẽ bị tổn thơng, mâu thuẫn xã hội dễ bị tích tụ, bùng nổ do đó sẽ ảnh h-
ởng đến hiệu quả sử dụng lao động.
c. Môi trờng kỹ thuật và công nghệ
yếu tố kỹ thuật và công nghệ làm cơ sở cho yếu tố kinh tế là sức mạnh dẫn tới
sự ra đời của sản phẩm mới sẽ tác động đến mô thức tiêu thụ và hệ thống bán hàng. Sự
phát triển về kỹ thuật và công nghệ buộc ngời lao động phải bắt kịp tiến độ, không phải
lao động nào trong doanh nghiệp cũng theo kịp sự phát triển của khoa học kỹ thuật và
công nghệ, cho nên việc sử dụng lao động nh thế nào cho hợp lý, không gây tình trạng
thừa hay thiếu lao động, gây đình trệ sản xuất là công việc của nhà quản lý nhằm sử
dụng lao động có hiệu quả. Sự ra đời phát triển của khoa học kỹ thuật cũng là lúc các
công ty giảm bớt số lợng lao động của mình, loại bỏ những nhân viên yếu kém và lựa
chọn những ngời có năng lực, có trình độ, đúng chuyên môn mới mong đem lại hiệu
quả cao trong kinh doanh.
d. Môi trờng kinh tế
Các yếu tố kinh tế bao gồm các nhân tố ảnh hởng đến sức mua của khách hàng
và dạng tiêu dùng hàng hoá là máy đo nhiệt độ của thị trờng, quy định cách thức doanh
25
nghiệp sử dụng nguồn lực của mình ảnh hởng tới việc sử dụng lao động của công ty
qua đó ảnh hởng tới hoạt động kinh doanh của công ty. Các yếu tố kinh tế bao gồm: Sự
tăng trởng kinh tế, sự thay đổi về cơ cấu sản xuất và phân phối , tiềm năng kinh tế và
sự gia tăng đầu t, lạm phát, thất nghiệp, các chính sách tiền tệ tín dụng.
Ngày nay trong buôn bán quốc tế nhóm các mặt hàng lơng thực,thực phẩm , đồ
uống , mặt hàng truyền thống giảm nhanh về tỷ trọng.Trong khi đó tỷ trọng buôn bán
các mặt hàng chế biến, mặt hàng mới đang có xu hớng tăng rất nhanh. Điều này đang
có tác động rất lớn tới lĩnh vực kinh doanh và đầu t. Chính vì vậy việc đa dạng hoá các
mặt hàng kinh doanh và quyết định lựa chọn hình thức kinh doanh, mặt hàng kinh
doanh nào có ý nghĩa vô cùng quan trọng.Việc lựa chọn các mặt hàng khác mở rộng đa
dạng hoá các mặt hàng kinh doanh.Có ảnh hởng tới việc ra tăng số lợng lao động, buộc
các công ty cần tuyển thêm các lao động có năng lực trình độ phù hợp với ngành nghề
kinh doanh của công ty mình.
e. Môi trờng văn hoá xã hội
Môi trờng văn hoá xã hội ảnh hởng trực tiếp tới hành vi và cuộc sống của con
ngời.Một đất nớc, một doanh nghiệp có môi trờng văn hoá xã hội tốt sẽ taọ tiền đề kích
thích ngời lao ộng làm việc tốt và ngợc lại.Các yếu tố văn hoá xã hội bao gồm:
- Dân số và xu hớng vận động
- Các hộ gia đình và xu hớng vận động
- Sự di chuyển của dân c, thu nhập của dân c
- Dân tộc và đặc điểm tâm sinh lý
- Việc làm và vấn đề phát triển việc làm
- Môi trờng ngành
a. Các khách hàng
Khách hàng đó là ngời ảnh hởng mạnh mẽ tới sự tồn tại và phát triển của công
ty.Khách hàng có thể là ngời mua buôn, ngời mua lẻ , mua hàng hoá vật phẩm tiêu
dùng hoặc mua nguyên vật liệu Tuỳ theo hành vi mua sắm của khách hàng mà công
ty kinh doanh những mặt hàng phù hợp qua đó điều phối đội ngũ lao động cho phù hợp
với từng mặt hàng, ngành hàng.
b. Ngời cung ứng
Cung ứng hàng hoá là việc tổ chức nguồn hàng nhằm phục vụ cho hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp. Cung ứng là điều kiện để giúp cho lu chuyển hàng hoá,
lu thông đợc tiến hành thờng xuyên, liên tục, góp phần thực hiện chức năng và mục
tiêu của doanh nghiệp.
Nếu nh ngời cung ứng luôn đáp ứng đầy đủ hàng hoá về mặt chất lợng, số lợng
cũng nh thời gian, địa điểm giao hàng sẽ giúp doanh nghiệp nắm bắt đợc thời cơ kinh
doanh, đáp ứng đợc nhu cầu khách hàng, tăng khả năng cạnh tranh. Ngợc lại, sẽ làm
gián đoạn quá trình sản xuất và lu thông hàng hoá, làm doanh nghiệp bỏ lỡ cơ hội kinh
doanh. Chính vì vậy các doanh nghiệp luôn có những nhà cung ứng tin cậy để tránh đ-
ợc những sai lầm không đáng có.
