Bài giảng Phương pháp nghiên cứu Xã hội học - Trần Th.Kim Xuyến, Trần Th.Bích Liên

PHƯƠNG PHÁP PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU XÃ HỘI NGHIÊN CỨU XÃ HỘI
HỌCHỌC
TS TrTS Trầần Thn Thịị Kim XuyKim Xuyếếnn
GV:Ths Trần Thò Bích LiênGV:Ths Trần Thò Bích Liên
Tài liệu tham khảoTài liệu tham khảo
::
1.1. PhạmPhạm TấtTất DongDong –– LêLê NgọcNgọc HùngHùng (đồng(đồng chủchủ biên),biên), XãXã
hộihội họchọc,, NhàNhà xuấtxuất bảnbản ĐạiĐại họchọc QuốcQuốc giagia HàHà Nội,Nội, 19971997
2.2.
NguyễnNguyễn MinhMinh HòaHòa,, MộtMột sốsố phươngphương pháppháp vàvà kỹkỹ thuậtthuật
nghiênnghiên cứucứu XãXã hộihội họchọc ứngứng dụngdụng,, NhàNhà xuấtxuất bảnbản KhoaKhoa
họchọc XãXã hội,hội, TPHCM,TPHCM, 19931993
3.3.
NguyễnNguyễn XuânXuân NghóaNghóa,, PhươngPhương PhápPháp && KỹKỹ ThuậtThuật trongtrong
nghiênnghiên cứucứu xãxã hội,hội, NhàNhà XuấtXuất bảnbản TrẻTrẻ TPTP HCM,HCM, 20042004
4.4.
PhạmPhạm VănVăn QuyếtQuyết –– NguyễnNguyễn QuýQuý ThanhThanh,, PhươngPhương pháppháp
nghiênnghiên cứucứu XãXã hộihội họchọc,, NhàNhà xuấtxuất bảnbản ĐạiĐại họchọc QuốcQuốc giagia
HàHà NộiNội ,, 20012001
5.5.
HoàngHoàng TrọngTrọng ,, XửXử lýlý DữDữ liệuliệu nghiênnghiên cứucứu vớivới SPSSSPSS ForFor
WindowsWindows,, NhàNhà XuấtXuất bảnbản ThốngThống kê,kê, 20022002
6.6.
TrầnTrần ThòThò KimKim XuyếnXuyến (chủ(chủ biên),biên), NhậpNhập mônmôn XãXã hộihội
họchọc,, NhàNhà xuấtxuất bảnbản ĐạiĐại họchọc QuốcQuốc giagia ThànhThành phốphố
HồHồ ChíChí MinhMinh,, 20052005
7.7.
HelmutHelmut KromreyKromrey,, (Người(Người dòchdòch:: HồHồ KimKim Tộ),Tộ), NghiênNghiên
cứucứu xãxã hộihội thựcthực nghiệmnghiệm ,, NhàNhà xuấtxuất bảnbản ThếThế Giới,Giới,
19991999

8.8.
LL ThereseTherese BakerBaker ,, ThựcThực hànhhành nghiênnghiên cứucứu xãxã hộihội ,,
NhàNhà xuấtxuất bảnbản ChínhChính TròTrò QuốcQuốc Gia,Gia, HàHà NộiNội 19981998
9.9.
JohnJohn JJ MacionisMacionis,, (Trung(Trung tâmtâm DòchDòch thuậtthuật thựcthực hiện,hiện,
HiệuHiệu đínhđính:: TrầnTrần NhựtNhựt Tân),Tân), XãXã hộihội họchọc,, NhàNhà xuấtxuất
bảnbản ThốngThống kê,kê, 19871987
10.10.
RichardRichard TT SchaeferSchaefer,, (Người(Người dòchdòch:: HuỳnhHuỳnh VănVăn
Thanh),Thanh), XãXã hộihội họchọc,, NhàNhà xuấtxuất bảnbản ThốngThống kê,kê, 20032003
11.11.
G.V.G.V. xixi pốp,pốp, Những cơ sở nghiên cứu xã hội Những cơ sở nghiên cứu xã hội
họchọc, Nhà xuất bản Khoa học xã hôi và Nhà xuất , Nhà xuất bản Khoa học xã hôi và Nhà xuất
bản Tiến bộ, 1988.bản Tiến bộ, 1988.
12. 12. Gunter Endruveit, Gunter Endruveit, Các lý thuyết xã hội học hiện Các lý thuyết xã hội học hiện
đạiđại, Nhà xuất bản Thế giới, Hà Nội, 1999., Nhà xuất bản Thế giới, Hà Nội, 1999.
13. 13. Viện tái thiết nông thôn quốc tế PhilippinViện tái thiết nông thôn quốc tế Philippin,, Các Các
phương pháp tham gia trong quản lý tài nguyên phương pháp tham gia trong quản lý tài nguyên
ven biển dựa vào cộng đồngven biển dựa vào cộng đồng, Trung tâm nghiên cứu , Trung tâm nghiên cứu
tài nguyên và môi trường, Đại học quốc gia Hà Ni tài nguyên và môi trường, Đại học quốc gia Hà Ni
dòch và giới thiệu, Nhà xuất bản Nông nghiệp, Hà dòch và giới thiệu, Nhà xuất bản Nông nghiệp, Hà
Nội, 2000Nội, 2000
14. 14. H.Russel BernardH.Russel Bernard, , Các phương pháp nghiên cứu Các phương pháp nghiên cứu
trong nhân học trong nhân học –– Tiếp cận đònh tính và đònh Tiếp cận đònh tính và đònh
lượng, lượng, Nhà xuất bản Đại học quốc gia TPHCM, Nhà xuất bản Đại học quốc gia TPHCM,
20072007
I. Những khái niệm cơ bản về phương I. Những khái niệm cơ bản về phương
pháp nghiên cứu khoa họcpháp nghiên cứu khoa học
Khoa học?Khoa học?


KhoaKhoa họchọc làlà phươngphương pháppháp phátphát triểntriển khốikhối lượnglượng kiếnkiến thứcthức
thôngthông quaqua việcviệc sửsử dụngdụng nhữngnhững kókó thuậtthuật lôlô gicgic vàvà kháchkhách
quanquan MụcMục tiêutiêu củacủa phươngphương pháppháp làlà tritri thứcthức khoakhoa họchọc

LôLô gic?gic?
MỗiMỗi ýý kiếnkiến hoặchoặc mỗimỗi bướcbước tiếntiến hànhhành đềều gắngắn liềnliền chặtchặt
chẽchẽ vớivới ýý kiếnkiến hoặchoặc bướcbước điđi trướctrước đóđó MộtMột nhậnnhận đònhđònh khoakhoa
họchọc khôngkhông thểthể chứachứa đựngđựng nhữngnhững mâumâu thuẫnthuẫn chưachưa giảigiải
quyếtquyết

KháchKhách quan?quan?
PhảnPhản ánhánh hiệnhiện tượngtượng sựsự vậtvật nhưnhư nónó vốnvốn cócó trongtrong hiệnhiện
thựcthực NhàNhà khoakhoa họchọc phảiphải dựadựa vàovào cáccác thủthủ thuậtthuật cócó khảkhả
năngnăng giảmgiảm thiểuthiểu ảnhảnh hưởnghưởng củacủa nhữngnhững phỏngphỏng đoán,đoán, trựctrực
giácgiác vàvà thiênthiên kiếnkiến trongtrong lúclúc quanquan sátsát vàvà lýlý giảigiải
LýLý
thuyết?thuyết?

LýLý thuyếtthuyết làlà mộtmột tậptập hợphợp nhữngnhững phátphát biểubiểu đượcđược
sắpsắp xếpxếp mộtmột cáchcách lôlô gíc,gíc, tậptập hợphợp nàynày cốcố gắnggắng mômô
tả,tả, dựdự đoán,đoán, hoặchoặc giảigiải thíchthích mộtmột sựsự kiệnkiện

NhữngNhững trìnhtrình bàybày cócó hệhệ thốngthống (lô(lô gic)gic) nàynày giúpgiúp
chúngchúng tata hìnhhình thànhthành cáccác ýý kiếnkiến củacủa chúngchúng tata vềvề sựsự
kiệnkiện đangđang nghiênnghiên cứucứu

MụcMục đíchđích củacủa lýlý thuyếtthuyết nhằmnhằm gợigợi lênlên chocho thấythấy
nhữngnhững biếnbiến sốsố cócó ýý nghóanghóa vàvà nhữngnhững cáchcách thứcthức màmà
nhữngnhững biếnbiến sốsố nàynày liênliên quanquan vớivới hiệnhiện tượngtượng đangđang
đượcđược khảokhảo sátsát


CácCác lýlý thuyếtthuyết đượcđược hìnhhình thànhthành từtừ nhữngnhững giảgiả
thuyếtthuyết,, mệnhmệnh đềđề vàvà kháikhái niệmniệm
Giả thuyết?Giả thuyết?

Những nhận đònh dựa trên sự tin tưởng, dự đoán Những nhận đònh dựa trên sự tin tưởng, dự đoán
nhưng chưa được trắc nghiệm.nhưng chưa được trắc nghiệm.

Giả thuyết là khâu trung gian giữa vấn đề nghiên Giả thuyết là khâu trung gian giữa vấn đề nghiên
cứu và mô hình lý luận. Giả thuyết sẽ giúp các cứu và mô hình lý luận. Giả thuyết sẽ giúp các
nhà nghiên cứu không bò chệch hướng trong nhà nghiên cứu không bò chệch hướng trong
nghiên cứu. nghiên cứu.
Mệnh đề?Mệnh đề?

Gắn liền chặt chẽ một cách lôGắn liền chặt chẽ một cách lô gic với các giả gic với các giả
đònh, mô tả sự vận động của các nhân tố và cách đònh, mô tả sự vận động của các nhân tố và cách
thức liên hệ giữa chúng với nhau. thức liên hệ giữa chúng với nhau.
KháiKhái
niệm?niệm?

NhữngNhững thuậtthuật ngữngữ dodo nhànhà lýlý thuyếtthuyết sửsử dụngdụng đểđể đặtđặt
têntên chocho mộtmột tậptập hợphợp cáccác ýý kiếnkiến CácCác kháikhái niệmniệm
nhưnhư làlà mộtmột ngônngôn ngữngữ đặcđặc biệtbiệt đểđể nhậnnhận biếtbiết nhữngnhững
điểmđiểm quyquy chiếuchiếu đặcđặc thù,thù, nghóanghóa làlà nhữngnhững khíakhía cạnhcạnh
đặcđặc thùthù củacủa môimôi trườngtrường màmà chúngchúng diễndiễn đạtđạt
LogicLogic quyquy nạpnạp vàvà logiclogic diễndiễn dòchdòch
LogicLogic quyquy nạp?nạp?

KhiKhi quanquan sátsát mộtmột sốsố trườngtrường hợphợp cụcụ thể,thể, tata cócó thểthể đưưa rara
mộtmột nhậnnhận đònhđònh tổngtổng quátquát vềvề toàntoàn bộbộ cáccác trườngtrường hợphợp đóđó

CáchCách thứcthức điđi từtừ trườngtrường hợphợp cụcụ thểthể đếnđến lýlý thuyếtthuyết tổngtổng
quátquát chínhchính làlà chiềuchiều hướnghướng củacủa logiclogic quyquy nạpnạp

NhiềuNhiều lýlý thuyếtthuyết đượcđược phátphát triểntriển thôngthông quaqua phépphép quyquy
nạpnạp CácCác sựsự kiệnkiện đượcđược quanquan sátsát nhiềunhiều lầnlần cócó thểthể đượcđược ghighi
nhậnnhận nhưnhư mộtmột mômô hình,hình, lýlý thuyếtthuyết sẽsẽ mômô tảtả vàvà cốcố gắnggắng
giảigiải thíchthích nhữngnhững mômô hìnhhình nhưnhư thếthế
VDVD:: LindenLinden SmithSmith “quá“quá trìnhtrình nghiệnnghiện ngậpngập làlà quáquá trìnhtrình
rơirơi vàovào sựsự phụphụ thuộcthuộc đốiđối vớivới thuốc”thuốc”
Logic diễn dòch:Logic diễn dòch:

Phương pháp thực hiện đi từ cái tổng quát đến cái Phương pháp thực hiện đi từ cái tổng quát đến cái
cụ thể. Từ một lý thuyết người ta có thể suy ra cụ thể. Từ một lý thuyết người ta có thể suy ra
được một cách lôđược một cách lô gic những sự kiện đang diễn ra gic những sự kiện đang diễn ra
xung quanh. xung quanh.
VD: Lý thuyết xã hội của Marx (1848) “lối sống VD: Lý thuyết xã hội của Marx (1848) “lối sống
trong một xã hội được quy đònh bởi phương thức trong một xã hội được quy đònh bởi phương thức
sản xuất”. sản xuất”.
Điều tra thực tếĐiều tra thực tế
làlà quáquá trìnhtrình thuthu thậpthập dữdữ kiệnkiện hoặchoặc
thôngthông tintin Đâây làlà thànhthành phầnphần kháchkhách
quanquan củacủa khoakhoa họchọc CácCác kókó thuậtthuật thuthu
thậpthập dữdữ kiệnkiện chocho phépphép chúngchúng tata tìmtìm rara
nhữngnhững gìgì xảyxảy rara chungchung quanhquanh tata ChúngChúng
cócó thểthể đượcđược sửsử dụngdụng đểđể kiểmkiểm tratra mộtmột
lýlý thuyếtthuyết bổbổ sungsung hoặchoặc đểđể tiếntiến hànhhành
mộtmột cuộccuộc nghiênnghiên cứucứu thămthăm dòdò

LýLý thuyếtthuyết vàvà điềiều tratra thựcthực tếtế bổbổ sungsung chocho nhaunhau::
LýLý thuyếtthuyết đượcđược sửsử dụngdụng nhằmnhằm đềđề xuấtxuất cáccác ýý

kiếnkiến vềvề sựsự kiệnkiện
NhữngNhững quanquan sátsát cẩncẩn thậnthận vàvà kókó lưỡnglưỡng cungcung
cấpcấp thôngthông tintin vềvề thựcthực tạitại cócó thểthể kháikhái quátquát thànhthành
nhữngnhững lýlý thuyếtthuyết theotheo phươngphương pháppháp quyquy nạpnạp
SửSử dụngdụng logiclogic suysuy diễn,diễn, cũngcũng nhữngnhững kókó thuậtthuật
nghiênnghiên cứucứu nàynày chocho phépphép kiểmkiểm tratra cáccác lýlý thuyếtthuyết
NếuNếu cáccác giảgiả thuyếtthuyết suysuy diễndiễn vềvề mặtmặt lôlô gicgic lạilại
khôngkhông xảyxảy ra,ra, thìthì khikhi đóđó lýlý thuyếtthuyết bòbò bácbác bỏ,bỏ, vàvà
cầncần đượcđược sửasửa đổiđổi đểđể phùphù hợphợp vớivới điềiều kiệnkiện củacủa
sựsự kiệnkiện đangđang nghiênnghiên cứucứu
Xác đònh
Khái niệm
LÝ THUYẾT
Chia nhỏ
khái niệm
Đặt giả thuyết
nghiên cứu
Khái quát
thông tin
Xử lý &
phân tích TT
ĐIỀU TRA
THỰC TẾ
Đặt câu hỏi
QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
XHH THỰC NGHIỆM
Logic
quy
nạp
Logic

diễn
dòch
Chọn mẫu

MọiMọi
cuộccuộc
điềiều
tratra
cầncần
phảiphải
đảmđảm
bảobảo
cócó
44
thànhthành
tốtố
cơcơ
bảnbản:: vấnvấn đềđề nghiênnghiên cứu,cứu, cáccác phươngphương pháp,pháp, cáccác kếtkết quảquả vàvà
kếtkết luậnluận

VấnVấn đềđề nghiênnghiên cứucứu làlà sựsự nhậnnhận đònhđònh vềvề cáicái màmà nhànhà
điềiều tratra muốnmuốn tìmtìm rara NếuNếu đóđó làlà việcviệc kiểmkiểm tratra mộtmột lýlý
thuyết,thuyết, thìthì đâây làlà mộtmột nhậnnhận đònhđònh tiêntiên đoánđoán trướctrước vềvề cáccác
kếtkết quảquả (giả(giả thuyết)thuyết) MặtMặt khác,khác, nhữngnhững cuộccuộc nghiênnghiên cứucứu
thămthăm dòdò cócó thểthể cungcung cấpcấp nhữngnhững thôngthông tintin đểđể hìnhhình thànhthành
mộtmột nhậnnhận đònhđònh

CácCác phươngphương pháppháp trìnhtrình bàybày cáccác bướcbước cầncần phảiphải tiếntiến
hànhhành đểđể giảigiải quyếtquyết vấnvấn đềđề đãđã đượcđược đặtđặt rara trướctrước BảnBản thânthân
cáccác phươngphương pháppháp phảiphải cungcung cấùpcấùp thôngthông tintin màmà vấnvấn đềđề đòiđòi

hỏihỏi ỞỞ đây,đây, phươngphương pháppháp cầncần trảtrả lờilời cáccác câucâu hỏihỏi vềvề:: mẫumẫu
điềiều tratra sựsự mômô tảtả cáccác cácá thểthể hoặchoặc đốiđối tượngtượng vàvà cáchcách màmà
chúngchúng đượcđược chọnchọn;; cáccác biếnbiến sốsố hayhay cáccác nhânnhân tốtố cầncần đượcđược
đo lườnglường;; cáccác côngcông cụcụ đượcđược sửsử dụngdụng đểđể đo lườnglường vàvà
phươngphương cáchcách màmà cáccác dữdữ kiệnkiện sẽsẽ đượcđược phânphân tíchtích

KếtKết
quảquả
làlà
sảnsản
phẩmphẩm
củacủa
cáccác
phươngphương
pháppháp

ChỉChỉ
cócó
cáccác
dữdữ
kiệnkiện (các(các sựsự kiệnkiện đượcđược quanquan sát)sát) vàvà cáccác kếtkết quảquả củacủa mọimọi
trắctrắc nghiệmnghiệm thốngthống kêkê mớimới đượcđược đưưa vàovào phầnphần kếtkết quảquả
ThôngThông tintin cócó thểthể đượcđược trìnhtrình bàybày dướidưới hìnhhình thứcthức nhậnnhận đònhđònh
mômô tảtả màmà khôngkhông lýlý giải,giải, dướidưới hìnhhình thứcthức biểubiểu bảngbảng vàvà biểubiểu
đồđồ PhầnPhần kếtkết quảquả chỉchỉ baobao gồmgồm nhữngnhững tưtư liệuliệu thuộcthuộc vềvề sựsự
kiệnkiện

KếtKết luậnluận giảigiải thíchthích cáccác kếtkết quảquả:: NhàNhà nghiênnghiên cứucứu nêunêu lênlên
sựsự đánhđánh giágiá vềvề cáccác phátphát hiệnhiện cócó liênliên quanquan tớitới vấnvấn đềđề
nghiênnghiên cứucứu HọHọ cầncần giảigiải thíchthích ýý nghóanghóa củacủa cáccác kếtkết quả,quả, từtừ

đóđó nêunêu lênlên nhữngnhững nhậnnhận đònhđònh mangmang tínhtính chấtchất kháikhái quátquát ỞỞ
đây,đây, nhữngnhững vấnvấn đềđề nảynảy sinhsinh từtừ việcviệc ápáp dụngdụng cáccác phươngphương
pháppháp thuthu thậpthập thôngthông tintin kháckhác nhaunhau cũngcũng cầncần đượcđược nêunêu rara
VềVề căncăn bản,bản, cáccác kếtkết luậnluận trảtrả lờilời chocho câucâu hỏihỏi “như“như vậyvậy thìthì
sao?”sao?” KhiKhi trảtrả lờilời đượcđược nhữngnhững câucâu hỏihỏi này,này, chúngchúng tata cócó
thểthể đưưa rara đượcđược nhữngnhững kiếnkiến nghònghò ởở cuốicuối phầnphần báobáo cáocáo

II.II.
Cách thức tiến hành nghiên cứu xã hội học thực Cách thức tiến hành nghiên cứu xã hội học thực
nghiệmnghiệm

3 giai đoạn: 3 giai đoạn:
Giai đoạn chuẩn bò Giai đoạn chuẩn bò
Giai đoạn tiến hành điều tra Giai đoạn tiến hành điều tra
Giai đoạn xử lý và giải thích thông tin.Giai đoạn xử lý và giải thích thông tin.

MỗiMỗi mộtmột giaigiai đoạnđoạn baobao gồmgồm cáccác bướcbước kháckhác nhaunhau vàvà phảiphải
tuântuân theotheo mộtmột trìnhtrình tựtự nhấtnhất đònhđònh GiaiGiai đoạnđoạn trướctrước làlà cơcơ sởsở
vàvà tiềntiền đềđề chocho cáccác giaigiai đoạnđoạn sausau CácCác bướcbước nghiênnghiên cứucứu vàvà
cáccác giaigiai đoạnđoạn phảiphải đượcđược tiếntiến hànhhành saosao chocho đảmđảm bảobảo đượcđược
tínhtính chỉchỉ đạạo vàvà tínhtính xuyênxuyên suốtsuốt củacủa mụcmục đíchđích vàvà yêuyêu cầucầu
củacủa cuộccuộc điềiều tratra

TrongTrong baba giaigiai đoạnđoạn này,này, khôngkhông thểthể nóinói làlà giaigiai đoạnđoạn nàonào
quanquan trọngtrọng hơnhơn giaigiai đoạnđoạn nàonào KhiKhi chuẩnchuẩn bòbò thậtthật chuchu đááo
vàvà chichi tiếttiết thìthì kếtkết quảquả thuthu đượcđược mớimới cócó kếtkết quảquả tốttốt ThôngThông
thườngthường khâukhâu chuẩnchuẩn bòbò làlà giaigiai đoạnđoạn tốntốn nhiềunhiều thờithời giangian vàvà
trítrí lựclực nhấtnhất

Giai đoạn chuẩn bòGiai đoạn chuẩn bò

Xác đònh vấn đề nghiên cứuXác đònh vấn đề nghiên cứu
Thu thập và phân tích thông tin sẵn cóThu thập và phân tích thông tin sẵn có
Xác đònh khách thể nghiên cứu (ai, Xác đònh khách thể nghiên cứu (ai,
những nhóm người nào có liên quan tới những nhóm người nào có liên quan tới
những thông tin cần được phản ánh) những thông tin cần được phản ánh)
Xác đònh mục tiêu và nội dung của Xác đònh mục tiêu và nội dung của
cuộc nghiên cứucuộc nghiên cứu
Đưa ra giả thuyết nghiên cứu Đưa ra giả thuyết nghiên cứu
Đưa ra một mô hình lý luận. Đưa ra một mô hình lý luận.
Mô hình này giúp chúng ta khái quát hóa vấn đề, Mô hình này giúp chúng ta khái quát hóa vấn đề,
đưa ra các lý giải có tính khoa học. Lí luận xã hội đưa ra các lý giải có tính khoa học. Lí luận xã hội
học chuyên ngành là mô hình lí luận giúp chúng ta học chuyên ngành là mô hình lí luận giúp chúng ta
hiểu được bản chất của sự vật. Mô hình lí luận hiểu được bản chất của sự vật. Mô hình lí luận
chính là khuôn mẫu, là cái khung để chúng ta có chính là khuôn mẫu, là cái khung để chúng ta có
thể sắp xếp các số liệu rời rạc thành hệ thống thể sắp xếp các số liệu rời rạc thành hệ thống
thống nhất. thống nhất.
Đònh hướng
giá trò:
quan hệ
hôn nhân –
gia đình
Đònh hướng
giá trò nghề
nghiệp, phát
triển nhân
cách toàn
diện
Các yếu tố Kinh tế – Chính trò –
Văn hóa xã hội
Nhà

trường
Gia
đình
Cộng
đồng
Môi trường
xã hội
Nhận thức sinh viên
Đònh hướng
giá trò dòng
họ, cộng
đồng, tổ
tiên, cội
nguồn
Đònh hướng
giá trò tình
bạn, tình yêu

Thao tác hóa các khái niệmThao tác hóa các khái niệm: :
Là làm đơn giản hóa các khái niệm, làm cho Là làm đơn giản hóa các khái niệm, làm cho
chúng trở thành tiêu chí có thể đo lường được chúng trở thành tiêu chí có thể đo lường được
trong thực tế. trong thực tế.

Thao tác hóa các khái niệm có thể phân thành Thao tác hóa các khái niệm có thể phân thành
nhiều giai đoạn và trong mỗi một giai đoạn các nhiều giai đoạn và trong mỗi một giai đoạn các
khái niệm lại được đơn giản hơn một bậc. Trong khái niệm lại được đơn giản hơn một bậc. Trong
khi thực hiện các bước kể trên thì độ trừu tượng khi thực hiện các bước kể trên thì độ trừu tượng
của các khái niệm sẽ được thu hẹp lại, khả năng của các khái niệm sẽ được thu hẹp lại, khả năng
thao tác hoá về kinh nghiệm sẽ tăng lên.thao tác hoá về kinh nghiệm sẽ tăng lên.


Xác đònh phương pháp nghiên cứu: Xác đònh phương pháp nghiên cứu:
Lựa chọn phương pháp nào ta sẽ có phương án Lựa chọn phương pháp nào ta sẽ có phương án
thu thập thông tin tương ứng: phương pháp thu thập thông tin tương ứng: phương pháp
phỏng vấn, phương pháp điều tra bằng bảng phỏng vấn, phương pháp điều tra bằng bảng
hỏi, phương pháp thảo luận nhóm tập trung hay hỏi, phương pháp thảo luận nhóm tập trung hay
quan sát quan sát

Xác đònh việc chọn mẫuXác đònh việc chọn mẫu

Điều tra thửĐiều tra thử

Sau khâu điều tra thử, nhà nghiên cứu phải điều Sau khâu điều tra thử, nhà nghiên cứu phải điều
chỉnh lại các công cụ thu thập thông tin.chỉnh lại các công cụ thu thập thông tin.

Tập huấn cho điều tra viên.Tập huấn cho điều tra viên.
Giai đoạn tiến hành điều traGiai đoạn tiến hành điều tra

Tiền trạmTiền trạm

Xin phép chính quyền đòa phương và kết hợp với Xin phép chính quyền đòa phương và kết hợp với
họ trong công tác tổ chứcviệc lựa chọn những họ trong công tác tổ chứcviệc lựa chọn những
người cung cấp thông tin sẽ được chính xác hóa. người cung cấp thông tin sẽ được chính xác hóa.

Tổ chức thu thập thông tin tại đòa bàn nghiên cứu Tổ chức thu thập thông tin tại đòa bàn nghiên cứu
theo đúng danh sách mẫu đã được chọn. Việc thu theo đúng danh sách mẫu đã được chọn. Việc thu
thập thông tin được tiến hành một cách chặt chẽ thập thông tin được tiến hành một cách chặt chẽ
bởi những người điều phối và giám sát quá trình bởi những người điều phối và giám sát quá trình
nghiên cứu. nghiên cứu.

Soát phiếuSoát phiếu


Trong khi thu thập thông tin, việc giám sát quá Trong khi thu thập thông tin, việc giám sát quá
trình thực hiện và soát phiếu được tiến hành một trình thực hiện và soát phiếu được tiến hành một
cách đồng thời.cách đồng thời.
(bảo quản các dữ liệu) (bảo quản các dữ liệu)
Giai đoạn xử lý và phân tích thông Giai đoạn xử lý và phân tích thông
tintin

Xử lý những số liệu thu thập được (các phương án Xử lý những số liệu thu thập được (các phương án
xử lý phải được chuẩn bò từ trước). Các nhà xử lý phải được chuẩn bò từ trước). Các nhà
nghiên cứu thường dựa trên những giả thuyết nghiên cứu thường dựa trên những giả thuyết
nghiên cứu, nội dung nghiên cứu và mục đích của nghiên cứu, nội dung nghiên cứu và mục đích của
các báo cáo để xác đònh những biến số (độc lập và các báo cáo để xác đònh những biến số (độc lập và
phụ thuộc) và những mối liên hệ tương quan giữa phụ thuộc) và những mối liên hệ tương quan giữa
những biến số đó. những biến số đó.

Phân tích thông tinPhân tích thông tin
Đưa ra những nhận xét, so sánh các kết quả, sự Đưa ra những nhận xét, so sánh các kết quả, sự
khái quát hóa, những kết luận và kiến nghò từ khái quát hóa, những kết luận và kiến nghò từ
việc phân tích và lý giải thông tin. Tất cả những việc phân tích và lý giải thông tin. Tất cả những
công việc này và những kết quả của nó sẽ được công việc này và những kết quả của nó sẽ được
thể hiện trong báo cáo tổng kết. thể hiện trong báo cáo tổng kết.
Một số nguyên tắc đạo đức nghề nghiệpMột số nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp

Tính khách quan trong nghiên cứu khoa học và những Tính khách quan trong nghiên cứu khoa học và những
quyền lợi công dân và pháp lý của các đối tượng cung cấp quyền lợi công dân và pháp lý của các đối tượng cung cấp
thông tin.thông tin.

Ba nguyên tắc cơ bản: Ba nguyên tắc cơ bản:


Thứ nhất, những người tham gia phải hoàn toàn tự nguyện Thứ nhất, những người tham gia phải hoàn toàn tự nguyện
và những người đi thu thập thông tin không được đưa ra và những người đi thu thập thông tin không được đưa ra
bất cứ sự ép buộc nào đối với họ để đạt được sự hợp tácbất cứ sự ép buộc nào đối với họ để đạt được sự hợp tác

Thứ hai, tính chất vô danh cần phải được bảo vệ. Tức là Thứ hai, tính chất vô danh cần phải được bảo vệ. Tức là
khi xử lý, phân tích thông tin và công bố kết quả, người ta khi xử lý, phân tích thông tin và công bố kết quả, người ta
không thể nhận ra người cung cấp thông tin là ai. Đặc biệt không thể nhận ra người cung cấp thông tin là ai. Đặc biệt
khi tiến hành đo lường nhiều lần liên tục đối với cùng đối khi tiến hành đo lường nhiều lần liên tục đối với cùng đối
tượng, tính chất bí mật cá nhân cần phải được tính đến. tượng, tính chất bí mật cá nhân cần phải được tính đến.

Thứ ba, không được có bất cứ biện pháp nào đặt các đối Thứ ba, không được có bất cứ biện pháp nào đặt các đối
tượng vào một tình thế nguy hiểm dưới bất cứ hình thức tượng vào một tình thế nguy hiểm dưới bất cứ hình thức
nào. nào.