Bài 3,Nghệ AN nửa đầu thế kỷ XIX(1802-1858

Gi¸o ¸n lÞch sö 7
D¬ng ThÞ H»ng
Ngày soạn:16/4/2011
PHẦN LỊCH SỬ ĐỊA PHƯƠNG NGHỆ AN
TIẾT 65.BÀI 3:
NGHỆ AN NỬA ĐẦU THẾ KỶ XIX(1802-1858)
A.Mục tiêu bài học:
1.Kiến thức:Giúp học sinh nắm được:
-Lịch sử Nghệ An nửa đầu thế kỷ XIX với sự thay đổi về hành chính và kinh
tế;sự phát triển văn hóa dân tộc và sự bùng nổ các phong trào đấu tranh của nông dân .
2.Tư tưởng:
- Giáo dục học sinh lòng tự hào về lịch sử quê hương, từ đó các em có ý thức
gắn bó với quê hương và xây dựng quê hương giàu đẹp.Đồng thời,giáo dục học sinh
về cuộc sống của nhân dân NA,từ đó có sự cảm thông,chia xẻ sâu sắc.
3.Kỹ năng:
- Rèn luyện kỹ năng sưu tầm tư liệu lịch sử, phân tích, đánh giá,tư duy logic.
B.Phương tiện dạy học:
+Sách lịch sử địa phương Nghệ An,tư liệu.
+Kênh hình,tranh ảnh liên quan.
C.Tiến trình dạy học:
1.Ổn định lớp:
2.Bài cũ:
?Em hãy nêu một vài nhận xét về sự phát triển của văn hóa dân tộc vào cuổi TK
XVIII-nửa đầu TK XIX?Cho ví dụ?
3.Bài mới:
Hoạt động dạy và học Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1.
HS Đọc mục I.1.LSNA
Thảo luận nhóm(chia nhóm bàn)
?Hãy cho biết tên gọi và địa điểm lỵ sở
Nghệ An từ thời Lê đến thời Nguyễn?

HS Hoạt động trao đổi nhóm thảo luận.
GV Bổ sung,phân tích,giới thiệu địa
danh,và kết luận
I.Thay đổi về hành chính và ổn định kinh
tế
1.Hành chính
-5/1804,Nguyễn Ánh dời trị sở NA từ Lam
Thành-Phù Thạch(Hưng Nguyên) về xã Yên
Trường,Vĩnh Yên(Chân Lộc-tức TPVinh
ngày nay)
-1831,Trấn NA bị chia làm 2 tỉnh là:NA và
Hà Tĩnh.
-1832,đặt thêm huyện Yên Thành thuộc phủ
Diễn Châu.
Trêng THCS Nghi V¨n N¨m häc 2010-2011
Giáo án lịch sử 7
Dơng Thị Hằng
Hot ng 2
HS Theo dừi mc I.2.LSNA
?Em cú nhn xột gỡ v tỡnh hỡnh nụng
nghip th k XIX?
?Nguyờn nhõn no dn n tỡnh trng nụng
nghip ú?
?S phỏt trin ca cỏc ngh th cụng giai
on ny c th hin nh th no?Em
hiu gỡ v cỏc cõu ca dao trong SGK tr 31?
?Thng nghip thi k ny cú nột gỡ ni
bt?
HS Trao i hot ng cỏ nhõn,liờn h a
phng mỡnh.

GV B sung,nhn xột,phõn tớch,kt lun.
Hot ng 3
HS Theo dừi mc II.1.LSNA
?K tờn cỏc tỏc gia ln v cỏc nh s hc,y
dc ni ting ca NA th k XIX?Em cú
nhn xột gỡ v cỏc lnh vc ny?
?Vn húa dõn gian phỏt trin nh th no?
?Hóy k tờn mt s bi hỏt mang giai iu
ca vớ dm?
?Th k XIX,ngh thut kin trỳc iờu khc
NA cú nột gỡ ni bt?
HS Hot ng cỏ nhõn,quan sỏt kờnh hỡnh
GV B sung,phõn tớch,gii thiu,t liu,kt
lun.
Hot ng 4
HS Theo dừi mc II.2.LSNA
?Quan sỏt bng s liu v s tin s cỏc
tnh di thi Nguyn qua cỏc i vua,em
-1853,vua T c hp nht 2 tnh NA-
HT,i ph H Thanh lm o H Tnh.
-Thi vua Hm Nghi,NA li tỏch thnh 2
tnh NA v HT.
2.Kinh t
a.Nụng nghip: tỡnh trng sa sỳt
b.Th cụng nghip v thng nghip:
+Th cụng nghip:xut hin hiu lng ngh
v ngh th cụng ni
ting(dt,gm,mc,mõy an)
+Thng nghip :ch v cỏc ca bin,bn
sụng tr thnh cỏc trung tõm buụn bỏn trong

v ngoi nc.
II.Gúp phn phỏt trin vn húa dõn tc
1.Vn hc,ngh thut v cỏc lnh vc khỏc
-Vn hc,s hc:xut hin cỏc tỏc gia ni
ting(Nguyn Thip,Phan Huy ch,H Xuõn
Hng,Cao Xuõn Dc)
-Y hc:Hong Nguyờn Cỏt,Hong Danh
Sng
-Vn húa dõn gian:phỏt trin phong phỳ,a
dng.
-Kin trỳc:c xõy dng v trựng tu, n
miu linh thiờng,ni ting.
2.Giỏo dc-thi c
-NA l a phng dn u c nc v s
ngi u tin s,xut hin nhiu dũng h
ni ting.
Trờng THCS Nghi Văn Năm học 2010-2011
Gi¸o ¸n lÞch sö 7
D¬ng ThÞ H»ng
rút ra nhận xét gì về vấn đề giáo dục-thi cử ở
NA thời kỳ này?
?Vì sao giáo dục NA thời Nguyễn phát
triển?
HS Hoạt động nhóm bàn,quan sát bảng số
liệu,nhận xét
GV Phân tích ,bổ sung,kết luận.
Hoạt động 5
HS Theo dõi mục III.1+2.LSNA
Thảo luận nhóm thông qua phiếu học tập
?Vì sao đầu TK XIX,phong trào đấu tranh

của nông dân NA bùng nổ?
?Lập bảng thống kê(thời gian,tên cuộc
k.n,lãnh đạo,diễn biến,kết quả) các cuộc đấu
tranh tiêu biểu của nông dân NA nửa đầu TK
XIX?Thực tế đó phản ánh điều gì?
HS Hoạt động nhóm,điền thông tin,nhận
xét.
GV Tổ chức hoạt động,hướng dẫn điền
thông tin,phát phiếu học tập,sử dụng bảng
phụ,phân tích,nhận xét,kết luận.
NA là mảnh đất “địa linh nhân kiệt”
III.Khởi nghĩa nông dân ở Nghệ An
1.Nghệ An dưới ách thống trị của nhà
Nguyễn
-Chính sách áp bức,bóc lột nặng nề của nhà
Nguyễn(lao dịch,thuế khóa,thiên
tai…)Đời sống của nhân dân cực khổ.
2.Các cuộc khởi nghĩa của nông dân
(Bảng phụ)

Phản ánh sự suy yếu của XHPK thời
Nguyễn,thể hiện tinh thần đáu tranh của
NDNA.
4.Củng cố và dặn dò:
-Nắm vững tình hình NA thời nhà Nguyễn(hành chính,kinh tế,văn hóa,giáo dục,các
cuộc khởi nghĩa) ?
-Làm BT 1,2,3,4.Sách lịch sử địa phương;Chuẩn bị tiết Ôn tập chương V và chương
VI.
Trêng THCS Nghi V¨n N¨m häc 2010-2011
Giáo án lịch sử 7

Dơng Thị Hằng
HUYN THOI N CN: CU CHUYN KHC G THN
Tin ng ngy:7/3/2011 374 ln xem
n Cn l mt trong bn n th linh thiờng nht x Ngh: "Nht Cn, nhỡ Qu, tam Bch Mó, t Chiờu Trng". T
thi Trn, Lờ, Tõy Sn n nh Nguyn, t 19 n 22 thỏng Giờng õm lch hng nm cỏc triu i phong kin u c
quan i thn v lm ch t. Ti Di tớch lch s vn húa quc gia ny hin cú rt nhiu truyn thuyt dõn gian xoay quanh
T v Thỏnh nng c th phng n.
Truyn thuyt k rng: Vo th k XIII, vú nga ca ch Nguyờn Mụng liờn tip chinh phc Tõy H, Cao Ly v nhiu
nc chõu u nh: Nga, c, Ba Lan, Anh, Phỏp.
Vo khong nm 1274, quõn Nguyờn Mụng trn xung xõm lc Nam Tng. Trc sc tn cụng mónh lit ca quõn
Nguyờn, kinh ụ nh Tng Lõm An b tht th. Triu ỡnh b chy v phớa Nam. Cỏc i thn phi phự giỏ Thỏi hu
Dng Nguyt Qu, Hong Hu v 2 cụng chỳa v Nhai Sn (Qung Chõu, Trung Quc ngy nay) hp sc cựng vi
Vn Thiờn Tng chng gic.
Ti õy, Tng ch Vng lờn ngụi vua, Thỏi hu Dng Nguyt Qu c tụn lm Hong Thỏi hu, buụng rốm nhip
chớnh. Vn Thiờn Tng v Trng Th Kit c phong lm t, hu tha tng. Nhng li b quõn Nguyờn Mụng ỏnh
ỳp khin oan Tụng Hong phi chy v Triu Chõu, H Chõu ri mt. Em l Tng Bớnh lờn ni ngụi, lin rỳt lui
Nhai Sn phũng th, song li b v trn, T tha tng Vn Thiờn Tng b bt. Bc ng cựng, Trng Th Kit
v Lc Tỳ Phu quyt nh neo 1.000 thuyn chin ỏp sỏt vo nhau theo hỡnh ch nht quyt phũng ng.
Quõn Nguyờn Mụng sau khi tng vin binh ó t chc bao võy, ct t ng tip t lng thc, nc ung khin vua
tụi v hng chc vn quõn s Tng lõm vo cnh b tc. Thy khụng ch ni th mnh ca gic, Trng Th Kit ó bớ
mt ly 16 thuyn rc Thỏi hu, Hong hu v hai cụng chỳa vt bin rỳt chy v phớa Nam. Cũn Lc Tỳ Phu trong
lỳc ang c sc a vua Tng thỏo chy ó b gic o t xụng vo bt sng vua tụi khụng b sa vo tay gic, Lc Tỳ
Phu ó cừng vua Tng nhy xung bin t vn. Hnh ng tun tit ca vua Tng ó khin hng chc vn quõn cựng
nhy xung bin cht theo
Lờnh ờnh trờn bin, thuyn ch Thỏi hu, Hong hu, 2 cụng chỳa cựng vi tng Trng Th Kit gp bóo b ỏnh
tan tỏc khin quan quõn trờn thuyn b cht ui ht. Riờng 4 m con Thỏi hu nh bỏm c vo cỏc mnh vỏn thuyn
nờn trụi dt vo chựa Quy Sn, c v i s tr trỡ õy cu sng, chm súc thuc men nờn sc khe bỡnh phc.
Thy Thỏi hu quỏ xinh p, s thy ng lũng trn tc nờn ó ng li mun t thụng vi b, chng ng ó b Thỏi hu
c tuyt. Xu h trc vic lm ca mỡnh, nh s ó nhy xung bin t vn.
Trờng THCS Nghi Văn Năm học 2010-2011

Giáo án lịch sử 7
Dơng Thị Hằng
Thy õn nhõn cu mng phi cht tr giỏ cho li lm ca mỡnh, Thỏi hu Dng Nguyt Qu ó vụ cựng hi hn v
than rng: "Chỳng ta nh s m c sng, nay vỡ chỳng ta m phi cht, sao n yờn tõm". Núi xong Hong Thỏi hu
gieo mỡnh xung bin quyờn sinh. Thy vy, Hong hu v 2 cụng chỳa cng nhy xung bin cht theo (cú ti liu
núi Thỏi hu thy tỡnh cnh nc mt, nh tan, vua quan triu ỡnh b git hi, trm h nc Tng b lm than, li lo b
quõn gic truy tỡm nờn lũng d Thỏi hu khụng yờn khin b ó gieo mỡnh xung bin t t. Thy vy 2 cụng chỳa v
Hong hu cựng nhy xung bin cht theo).
Xỏc ca 4 m con Thỏi hu nhp vo mt khỳc g trm hng lờnh ờnh trờn bin sau ú dt vo bn ũ c ca lng K
Cn (vựng Qunh Phng, Qunh Lu, Ngh An ngy nay; cú ti liu núi xỏc 4 m con trụi dt vo bói bin lng K Cn.
Xỏc Thỏi hu trụng nh ngi nm ng v ta mựi hng thm nờn c nhõn dõn a phng mai tỏng chu ỏo v lp
n th). Nhng dõn lng K Cn thy khỳc g ỏn ng ch lờn xung ũ nờn ó y khỳc g ny ra ch khỏc. Khỳc g
li trụi vo mt doi t ca lng, i din cng 3 ca hin nay. Thy triu lờn, khỳc g li trụi vo mt doi t ca xúm
Rng (Qunh Lp), sau ú trụi n bói bin sỏt chõn rỳ ểi thuc lng Phỳ Lng (xó Qunh Bng).
Ba sỏng n, cú mt lóo ng lng Phỳ Lng ra bói bin ly thuyn i kộo rựng (li) cht ngi thy mựi thm ta ra t
khỳc g l nm trờn bói bin. ễng lóo lin ly dao o mt mnh xem ú l g gỡ thỡ thy t trong th g bng cú mỏu
chy ra. Thy chuyn l i, ụng lóo lin khn: "Nu õy l khỳc g thiờng thỡ phự h cho lóo chuyn kộo rựng ny c
tht nhiu tụm cỏ". Qu nhiờn, hụm ú, thuyn ụng lóo kộo m rựng no cng trỳng m. Thy th, dõn lng Phỳ Lng
lin lm theo. H khiờng khỳc g thiờng ny lờn b, trc khi i bin u thp hng khn vỏi v l thay chuyn i bin
no nh no cng u ỏnh bt c rt nhiu tụm cỏ.
Bit c tin ny, ng dõn lng K Cn cho rng khỳc g thiờng trụi dt vo õy vn l ý tri mang n cho lng mỡnh,
nhng ó vụ tỡnh m nú trụi i. Ho lý lng K Cn hp dõn inh t chc lc lng bớ mt kộo nhau xung lng Phỳ
Lng vỏc trm khỳc g thiờng ny v. V n t lng mỡnh, ỏm trai inh va t khỳc g xung ngh ó b dõn inh
lng Phỳ Lng ui theo cp li. Hai lng ỏnh nhau to, phi bỏo lờn quan huyn v phõn x. V ỏn tranh nhau khỳc
g thiờng, quan huyn, quan tnh x mói khụng xong. Cui cựng phi chuyn lờn cho nh vua ớch thõn phõn x.
Nh vua yờu cu cụng chỳa phi trai gii 7 ngy ri thp hng khn khỳc g xin thn linh bỏo mng. ờm n cụng
chỳa nh Trn c Hong hu Dng Nguyt Qu bỏo mng: Cho mi lng lm mt bỏt hng, lng hng nh
nhau, cựng t mt lỳc. Hng bờn no chỏy khỏc thng thỡ bờn ú c th phng. Vua Trn y li v ớch thõn lm
trng ti. Hụm y bỏt hng ca lng Phỳ Lng húa la t trờn xung, cũn bỏt hng ca lng K Cn li bng dng
húa t di lờn. Nh ú, dõn lng K Cn thng kin c phộp th khỳc g thiờng mói mói. Lng K Cn lp tc lm

mt gian miu bng tranh, t khỳc g thiờng vo ú lm ni th t.
Trờng THCS Nghi Văn Năm học 2010-2011
Giáo án lịch sử 7
Dơng Thị Hằng
ỡnh Honh Sn
ỡnh Honh Sn ti lng Honh Sn, nay l xó Khỏnh Sn - huyn Nam n, cỏch thnh ph Vinh
20km, nm ngay cnh b Nam sụng Lam. ỡnh c dng vo nm 1762, do ụng ng Thc -
mt ngi cú chc sc v uy tớn trong lng ch trỡ xõy dng. ỡnh cú nm gian, hai chỏi. Mi gian
do mt nhúm th mc m nhn nờn tng gian cú mt sc thỏi ngh thut riờng.


Trờn cỏc x nh, cỏc ng kốo u c chm tr tinh vi. Nhng tt c u phn ỏnh sinh hot
ca ngi dõn lao ng thi ú. Phong cỏch kin trỳc ngh thut iờu khc ỡnh Honh Sn
mang dỏng dp ca li kin trỳc th k XVII -XVIII. Cỏc vỡ kốo liờn kt theo cu trỳc chng
diờm. Cỏc ct ỡnh u cú ng kớnh trờn 50cm v l c s chu lc ca ton b kt cu ỡnh.
T ngy xõy dng n nay, ỡnh Honh Sn l ni th thn v sinh hot vn hoỏ ca nhõn dõn
trong lng v cỏc lng ph cn. Thn c th chớnh trong lng l Lý Nht Quang - ngi cú cụng
khai phỏ lp nờn lng Honh Sn v vựng t dc hai bờn b sụng Lam.
Cỏc mnh chm khc ỡnh Trung Cn - Th Hai, 6/12/2010 10:15
(Congannghean.vn)-Cỏi lm nờn s k v õy l ngh thut chm khc g dõn
gian m nột ch o l hỡnh búng ngi nụng dõn cy rung, chốo thuyn ỏnh cỏ,
lm nh, ung ru ngõm th
ỡnh Trung Cn xó Nam Trung, huyn Nam n, Ngh An, l mt trong nhng cụng
trỡnh kin trỳc b th, p trờn quờ hng x Ngh chỳng ta. Cỏi lm nờn s k v
õy l ngh thut chm khc g dõn gian m nột ch o l hỡnh búng ngi nụng dõn
cy rung, chốo thuyn ỏnh cỏ, lm nh, ung ru ngõm th.

Ngụi ỡnh c xõy dng nm 1781, hon thnh nm 1782, mt hng v phớa Nam, trờn
x thng cũn ghi dũng ch: Tõn Su h kinh thy, Nhõm Dn xuõn hon thnh. V
thn c th chớnh l Tng Tt Thng, ụng sinh nm 1487, n nm 18 tui tin s

khoa t Su - 1505.

Trờng THCS Nghi Văn Năm học 2010-2011
Giáo án lịch sử 7
Dơng Thị Hằng
Bc chm cnh nụng dõn cy rung ỡnh Trung Cn

Nm 1510-1518, võng lnh nh vua, ụng cm quõn i ỏnh gic Chiờm Thnh, sau c
b chc Thng Th B Li. n nm 1519 - 1523 ụng li i ỏnh gic Bn Man.
Khong nm 1523 - 1526 ụng mt trờn ng i hnh quõn khi tui 40, nhõn dõn
xõy m ụng cỏch ỡnh lng 60m. Ngoi ra, trong ỡnh cũn th Tam Tũa i Vng, T
V i Vng, Cao Sn Cao Cỏc.

ỡnh Trung Cn c xõy dng l do cụng lao ca nhõn dõn v 3 v tin s Nguyn
Trng Thng, Nguyn Trng ng, Nguyn Trng ng, dõn gian cú cõu:

c ba ụng ln
Xó mng hi hi
Xó ct ỡnh lờn

Nhỡn tng th khu vc ny cú cỏc cụng trỡnh: cng, sõn, bia ỏ, i ỡnh, hu cung. Cng
ỡnh cú hai ct nanh cao vỳt, trờn cú hai con nghờ chu li, sõn ỡnh bng phng, c xanh
mt m, hng trm ngi ngi xem khụng ht ch.

Phớa trc cú bia ỏ xanh Ngha in bia ký ghi li s tớch xõy dng v cụng lao ca b
con úng gúp rung t, tin ca lm nờn cụng trỡnh ny, xung quanh cú tng bao bo
v.

i ỡnh 5 gian, di 24m, rng 12m, cú 6 b vỡ kốo vi 24 ct g lim, kt cu t tr, mỏi
lp ngúi vy. gian gia cú bc honh phi khc bng ch Hỏn: Thỏnh cung vn tu.

Trờng THCS Nghi Văn Năm học 2010-2011
Giáo án lịch sử 7
Dơng Thị Hằng
Ngh thut kin trỳc ỡnh Trung Cn t n trỡnh tinh xo. Trờn nh núc p ni
hỡnh lng long triu nht (ụi rng chu mt tri), bn mỏi un cong mm mi, cỏc b
gii cú hỡnh rng, k lõn

Mi gúc x, ng h, cỏc k trc, sau u c chm tr hỡnh long, ly, quy, phng,
c tớch Trung Hoa: Vua Thun i cy nỳi Lch Sn, vua Nghiờu truyn ngụi cho vua
Thun Hong Cung.

iu p vo mt du khỏch l nhng bn khc g dõn gian sinh ng: Bc chm cnh
ng quờ: Mt thy ang dy hc mc ỏo di lng, khn xp, hc trũ túc chm,
ú l s. Cũn cnh nụng: Ngi nụng dõn i cy, cú mt con trõu, hai nh kho lỳa, mt
ụi trai gỏi ang gió go bng chy tay, mt b m ang sng go va cho con bỳ.

Bc chm cnh cụng thng: Ngi dõn ang dng nh, cú ngi ang trốo, hai ngi
ng di t by chõn ct. Cnh chốo thuyn cng bum, súng to giú ln, hai ngi
ng mi, mt ngi chốo lỏi, nc bn lờn mn thuyn.

Cnh i sn: Cú hai chng trai nai nt gn gng mang cung chun b bn con nai trong
rng, mt ngi ó xung nga, hai ngi ngi xem. Cnh ỏnh c, ung ru vi ý th:
Cỳc ngoi cn khụn tu (trong cỏc cuc chi thỡ cú cuc ru ó ngi vo thỡ tri t
cng nh), cú hai ngi ang chi bn c tng.

í th th hai: H trung nht nguyt trng (ó ngi vo mõm ru thỡ ngy thỏng di ra)
t cnh hai ngi ang ngi ung ru ngõm th. Cnh nhõn dõn ún tin s vinh quy v
lng

Tt c 24 bc tranh khc g gi lờn quang cnh lng xó xa, b cc hi hũa, nột chm sc
so, nut n th hin bn tay ti hoa ca ngh nhõn dõn gian. Nhng nh iờu khc vụ
danh xut thõn t nụng dõn ó a vo ỡnh lng hỡnh nh gn gi vi cuc sng thc
hay l gic m ca h vi mt phong cỏch ht sc c ỏo v mt tõm hn sụi ni.

Phớa sau i ỡnh l hu cung cú tm bin chm lng ba ch Hỏn: i Thỏnh Miu (miu
th Khng T) do tng c Lờ Nguyờn Trung khi ó v hu cựng dõn lng dng thờm.

Khi vua T c bit ỡnh Trung Cn nguy nga trỏng l cú ý nh bt th Trung Cn d
ỡnh v xõy in Thỏi Hũa kinh ụ Hu thỡ Lờ Nguyờn Trung tõu lờn: Trung Cn khụng
cú ỡnh, ch cú i Thỏnh Miu. T c vn sựng bỏi Khng T nờn khụng d ỡnh na,
ỡnh Trung Cn c gi nguyờn.

Hng nm nhõn dõn lng Trung Cn t chc l K Phỳc vo ngy rm thỏng 2 (õm lch).
õy l ni tp trung Thn T, Thnh Hong ca 21 xó, thụn ca tng Nam Kim v lm l
cu ma trong nhng nm hn hỏn. Trong l hi lng cũn t chc nhiu trũ chi dõn
gian: u vt, ỏnh cụn, thi bi thuyn, c ngi, u tiờn.
Trờng THCS Nghi Văn Năm học 2010-2011
Giáo án lịch sử 7
Dơng Thị Hằng

ỡnh Trung Cn, ỡnh Honh Sn gúp mt ting núi vo phự iờu ỡnh lng, cỏc bc
chm chốo thuyn, quan viờn vinh quy, ct vú, ỳp cỏ, gỏnh m, cy lỳa . õy l cụng
trỡnh kin trỳc ngh thut cui Lờ, u Nguyn, phn ỏnh sinh ng hỡnh búng ngi
nụng dõn Nam n, x Ngh giu bn sc vn húa dõn gian.
Thm nhng ngụi ỡnh c xa quý him
Tags: Honh Sn, Ngh An, Trung Cn, ỡnh Trung Cn, Nam n 20km, Mai Hc , di tớch vn húa, Th trn Nam n, La
Sn Phu T, c xp hng, nh lu nim, Huyn Nam n, du khỏch, ỡnh trung, xõy dng, ngụi
Nm Du lch Ngh An 2005 cú nhiu chng trỡnh l hi v tham quan khỏ lý
thỳ cho du khỏch mun khỏm phỏ cỏc di tớch vn húa - lch s. Ti huyn Nam

n, ngoi vic ving thm khu du tớch Kim Liờn, nh lu nim Phan Bi Chõu,
n th Mai Hc , m La sn Phu t Nguyn Thip Du khỏch cũn cú th
ving thm 2 ngụi ỡnh c v ln nht khu vc bc min Trung. ú l ỡnh
Honh Sn v ỡnh Trung Cn xõy dng t th k 16-18, cỏch th trn Nam n
20km. C hai ngụi ỡnh ny u c xp hng di tớch vn húa lch s cp quc
gia.
ỡnh Honh Sn cú kin trỳc s v tinh vi, chiu di gn 30 một,
rng 14 một, gm 7 gian, 32 ct g lim- trong ú cú 24 ct cao 6,1
một, c coi l ln nht cũn li Bc Trung B. Mi ct cú chu vi gn 2 một. Hu ht cỏc x,
ao, con rng, uụi nghộ bng g u u chm tr cỏc hoa vn, cnh trớ sinh hat rt tinh vi.
ỡnh c xõy dng t nm 1762 l ni th Lý Nht Quang, con th 8 ca vua Lý Thỏi T, ngi
cú cụng xõy dng, phỏt trin h thng ờ sụng Lam, phỏt trin kinh t vựng Ngh An thi nh Lý.
ỡnh cũn th Quan õm B tỏt, T v thỏnh nng v thnh hong lng.
ỡnh Trung Cn cỏch ỡnh Honh Sn 4 km, thuc xó Nam Trung, cú t th k 16 v c xõy
dng li vo nm 1781, di hn 20 một, rng 12,5 m. ỡnh cú 5 gian, 24 ct lim. Tuy nh hn
Honh Sn, nhng giỏ tr iờu khc, chm tr, trang trớ li phong phỳ hn. Trờn 24 x nỏch cú 24
bc phự iờu ghi li cỏc in tớch c thi Nghiờu Thun, cỏc sinh hat dõn gian Vit Nam v 10
bc chm t linh, tam hu ( tựng, trỳc, mai) ht sc tinh t. ỡnh Trung Cn ngoi vic th Thnh
hong, cỏc v khoa bng ca lng, cũn l ni ghi nh cụng n ca Tng cụng Tng Tt Thng,
mt danh tng cú nhiu chin cụng thi Hu Lờ m phn lng m ca ụng ang ngay phớa
trc ỡnh. õy cng l quờ hng ca danh ha Nguyn T Nghiờm.
S Du Lch Ngh An ( 3 Trn Phỳ, TP Vinh) v Trung tõm du lch Ngh An ang cú cỏc tour hng
dn du khỏch n thm cỏc di tớch trờn.
Trờng THCS Nghi Văn Năm học 2010-2011
ỡnh Trung Cn.