Bài soạn ôn thi môn triết học cao học kinh tế

BÀI SOẠN ÔN THI MÔN TRIẾT HỌC

CÂU 1: ANH ( CHị ) HÃY PHÂN TÍCH CƠ SỞ LÝ LUẬN, CÁC YÊU CẦU PHƢƠNG
PHÁP LUẬN CủA NGUYÊN TẮC KHÁCH QUAN CỦA CNDVBC. ĐẢNG CSVN ĐÃ VÀ
ĐANG VẬN DỤNG NGUYÊN TẮC NÀY NHƢ THẾ NÀO VÀO SỰ NGHIỆP CÁCH
MẠNG HIỆN NAY Ở NƢỚC TA?

1.1. Nguyên tắc khách quan









2/ Vận dụng vào sự nghiệp CM hiện nay
a / Phải tôn trọng hiện thực khách quan, tôn trọng vai trò quyết định của vật chất. Cụ thể
- 

VD: đất nước Việt Nam dài từ Tam Quan đến mũi Cà Mau chia làm 3 phần: Bắc, Trung, Nam
Miền Trung: điều kiện sinh hoạt vật chất ở miền Trung rất khổ nên nó quyết định ý chí của cư dân
miền trung. Từ đó cho thấy người MT có ý chí nhất trong các miền.
Miền Nam: khóang đạt rộng rải hết mình.
MT và MB:Tự nhiên: đất hẹp, người đông.Thời tiết: khô cằn, khó sản xuất.
MB: thấy rõ 4 mùa nhưng khắc nghiệt cho sản xuất nông nghiệp.
- 





VD: muốn qui hoạch cho đúng đắng chí của những người có chức có quyền cũng ko nên quy hoạch
theo nhiệm kỳ, quy hoạch ấy phải xuất phát từ quy mô của dân số, xuất phát từ công ăn việc làm
của cán bộ nhân dân. Đa dạng các hình thức sở hữu phải tôn trọng quan hệ sản xuất, phải phù hợp
với trình độ
Ví dụ: xây dựng đường lối phát triển kinh tế phải xuất phát từ trình độ lực lượng sản xuất. Đô thị
nham nhở vì qui hoạch theo nhiệm kỳ, và phụ thuộc vào người có quyền; phân luồng giao thông.
VN vì bỏ qua giai đoạn chủ nghĩa Tư bản nên mất vật chất – kỷ thuật, pháp luật, quản lý xã hội=>
phải tuân theo chứ không nên bỏ qua nhữngquy luật trên
- 



VD: - Lê Nin giáo huấn không được lấy ý muốn chủ quan của mình làm chính sách, không được lấy
tình cảm làm đường lối chiến lược của CM.
- Đảng CSVN “mọi đường lối chủ trương của Đảng phải xuất phát từ thực tế”
- Phát huy tính năng động chủ quan, chống CN duy ý chí. (phát huy tính tích cực, năng động, sáng
tạo của ý thức và phát huy vai trò nhân tố con người)
VD: ông nông dân ở ĐBSCL mà ra miền Trung sẽ thất bại ngay vì điều kiện đã thay đổi. Nhưng kỹ
sư sẽ không thất bại nếu trồng một giống lúa không được đem vào phòng thí nghiệm sau vài tiếng
sẽ biết ngay lý do trong khi người nông dân không có lý luận thì không biết.
b / Phát huy tính năng động, sáng tạo của ý thức, phát huy vai trò của các yếu tố chủ quan (tri
thức, tình cảm, ý chí, lý trí ) tức phát huy vai trò nhân tố con người trong hoạt động nhận thức
và thực tiễn cải tạo đất nước. Cụ thể:
- , 
 

 ,  . 
,  ;  , 
 


- 
 

- 





 


CÂU 2: BẰNG LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN, A/C HÃY CHỨNG MINH RẰNG: “Ý THỨC
CON NGƢỜI KHÔNG CHỈ PHẢN ÁNH THẾ GIỚI MÀ CÕN GÓP PHẦN SÁNG TẠO RA
THẾ GIỚI”




                     



 






 
 

 

 





phi v




mình.
Tính sáng to ca ý thc là sáng to ca s phn ánh, theo quy lut ca s phn ánh mà kt qu
bao gi  là nhng khách th tinh thn. Sáng to và phn ánh là hai mt thuc bn cht ý thc.

- 

 


S thành công hay tht bi ca thc tin, ng tích cc hay tiêu cc ca ý thi vi
s phát trin ca t nhiên, xã hi ch yu ph thuc vào vai trò ch o ca ý thc mà biu hin ra
là vai trò ca khoa hng.
Nn kinh t cc ta t mm xut phát thp, tim lc kinh t- k thut yu, trong
u kin s bii khoa hc- công ngh trên th gii li din ra rt nhanh, lic ta có th t

c nhng thành công mong mun trong vic to ra nn khoa hc- công ngh t tiêu chun quc
t trong mt thi gian ngn hay không? Chúng ta ph t hu so vi
c trong khu vc và trên th gii? Câu ht ra cho chúng ta mt v  la
cht t n khoa hc- công ngh trong quan h vi phát trin kinh t
n tn phi có tri thc vì tri thc là khoa hc. Chúng ta
phi không ngng nâng cao kh n thc cho mi. Tuy nhiên nu tri thc không bin
thành nim tin và ý chí thì t  i vi sng hin thc c. Ch chú
trn tri thc mà b   - ng thì s  c th mnh
truyn thng ca dân tc. Cha các giá tr i ch o, tính
c. Không c thì tt c các dng giá tr ( giá tr vt cht và tinh thn) s m
mng góp phn làm bii sng tinh thn- xã hi, xây dng
mi quan h ng, tình cm ci v th xây di sng tinh thn và
tc nhu kim bo s phát trin t do ci.Mà có t i
mi có th tham gia xây dc.
y, ý thc mà biu hii sng xã hi là các v khoa hc- - 
ng có vai trò vô cùng quan trng. Tìm hiu v ý thc và tri th có nhng bin
tu kin cho s phát trin toàn din xã hi.

CÂU 3: BẰNG LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN, A/C HÃY CHỨNG MINH RẰNG: TRONG
MỌI THỜI ĐẠI, NHỮNG TU TƢỞNG CỦA GIAI CẤP THỐNG TRỊ LÀ NHỮNG TƢ
TƢỞNG THỐNG TRỊ. ĐIỀU ĐÓ CÓ NGHĨA LÀ GIAI CẤP NÀO LÀ LỰC LƢỢNG VẬT
CHẤT THỐNG TRỊ TRONG XÃ HỘI THÌ CŨNG LÀ LỰC LƢỢNG TINH THẦN THỐNG
TRỊ TRONG XÃ HỘI”
Về mặt lý luận: 


xh
 



     


      


Sự thay đổi của quan hệ sx sẽ làm thay đổi mọi quan hệ, mọi mặt của đời sống XH 
- 
- iáo,

 
 
             




Về mặt thực tiễn:
Trong lch s, t n nay, vng xuyên xy ra nhng cuc chin tranh tàn
khc mà thot nhìn, chúng ta d l ng cuc chin tranh thun túy vì nh
c lp dân tc, vì t c ra thì không
phy. Nguyên nhân xâu sa ca mi cuc chin tranh gii là s tranh giành
u sinh hot (thc ung, nhà , qun áo ). Tranh giành v u có
thì ch là nguyên nhân phái sinh ch không phi là nguyên nhân sâu xa ca các cuc chin tranh.
 


khá rõ trong "Deutsch - ng,
 gây ra mt cuc chii gây chin phi tìm mc là phi
coi cuc chin chin tranh  giá tr ph bii vi các

hành vi bo lc c trn áp s phn kháng ca nhi không chp hành
pháp lut c c. t ra, mi giai cp mi thay th cho giai cp thng tr c mình,
mun thc hic mu nht thit phi biu hin li ích ca bn thân mình
thành li ích chung ca mi thành viên trong xã hi hay nói mt cách trng: phi gn cho
nhng ca bn thân mình mt hình thc ph bin, phi biu hin nh
nhng duy nht hp lý, duy nht có giá tr ph bing phi là cái gì
khác mà ch là hình thc t chc mà nhn buc ph bm ln nhau
s hu và li ích ca h,   c là hình thc mà các cá
nhân thuc mt giai cp thng tr  thc hin li ích chung ca h và là hình th
toàn b xã hi công dân ca mt thc biu hin mt cách t
Ví d:
-Đồng minh chống những đạo luật về ngũ cốc -se--
và Brai-
- 


ân.

                


chú thích của Nxb. Chính trị Quốc gia)
-


















           
 

                 

 

            

- 

 -

- 
 


 






                 


 



 








 





gi

 
Xem Ây--tô nói rõ ra











- 

- 
-
- 
- 









 






















CÂU 4 : BẰNG LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN, A/C HÃY CHỨNG MINH RẰNG: CUỘC ĐẤU
TRANH GIỮA CÁI MỚI VÀ CÁI CŨ LÀ 1 QUÁ TRÌNH KHÓ KHĂN, LÂU DÀI, PHỨC
TẠP; CÁI MỚI CÓ THỂ THẤT BẠI TẠM THỜI NHƢNG CUỐI CÙNG NÓ SẼ CHIẾN
THẮNG CÁI CŨ
- 

 
  
- 


   
     









ch







cong mà thôi.






           












CÂU 5 : A/C HÃY GIẢI THÍCH CÂU NÓI CỦA LÊNIN : « CÓ THỂ ĐỊNH NGHĨA VẮN
TẮT PHÉP BIỆN CHỨNG LÀ HỌC THUYẾT VỀ SỰ THỐNG NHẤT CỦA CÁC MẶT
ĐỐI LẬP. NHƢ THẾ LÀ NẮM ĐƢỢC HẠT NHÂN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG, NHƢNG
ĐIỀU ĐÓ ĐÕI HỎI PHẢI CÓ NHỮNG SỰ GIẢI THÍCH VÀ M ỘT SỰ PHÁT TRIỂN
THÊM »
Phân tích nội dung quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập


Mâu thuẫn 

 

- Khách quan






- Phổ biến             


- Đa dạng phong phú: 




 khác nhau.

 






      





 

Ý nghĩa phƣơng pháp luận.
- 
các SVHT trong th

 quá trình phát


VD                 :
llsx&qhsx,
   
                 - nông dân,

 

                 

- 



-  :

 




















Trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN tồn tại các mâu thuẫn cơ bản sau đây:












CÂU 6 : CƠ SỞ NÀO CHO PHÉP KHẲNG ĐỊNH NGUYÊN TẮC LỊCH SỬ CỤ THỂ LÀ
« LINH HỒN » PHƢƠNG PHÁP LUẬN CỦA TRIẾT HỌC MÁC-LÊNIN ? NÊU NHỮNG
YỂU CẦU CƠ BẢN CỦA NGUYÊN TẮC LỊCH SỬ-CỤ THỂ. ĐA
̉
NG CSVN ĐA
̃
VÂ
̣
N
DỤNG NGUYÊN TẮC NÀY NHƢ THẾ NÀO VÀO QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG CNXH Ở
NƢƠ
́
C TA HIÊ
̣
N NAY?
+ Cơ sở khoa học của nguyên tắc:









 

-

Khoán 


+ Những yêu cầu cơ bản:
-  
 :



i

lai
 


nào
- 
 :

 ?


 ?

 ?


 ?
 ?
 ?

 ?
- 



+ Vận dụng ở VN:


 lê







 : 










 
 


CÂU 7 : PHÉP BIỆN CHỨNG TƢ DUY, TU DUY BIỆN CHỨNG LÀ GÌ ? MỐI QUAN HỆ
GIỮA CHÖNG ? TƢ DUY BIỆN CHỨNG CÓ VAI TRÕ NHƢ THẾ NÀO TRONG HOẠT
ĐỘNG NHẬN THỨC VÀ THỰC TIỄN CỦA THỜI ĐẠI CHÖNG TA ?
 
 


 









 công

 






 
Khôn







CAU 8: ANH / CHỊ HÃY PHAN TÍCH NỌI DUNG CƠ BẢN CỦA QUY LUẠT V SỰ PHÙ
HƠ
̣
P CU
̉
A QUAN HÊ
̣
SA
̉
N XUÂ
́
T VƠ
́
I TRI
̀
NH DO
̣

PHA
́
T TRIE
̉
N CU
̉
A LƢ
̣
C LƢƠ
̣
NG SA
̉
N
XUÂ
́
T. ĐA
̉
NG CSVN ĐA
̃
VÂ
̣
N DU
̣
NG PHE
́
P BIÊ
̣
N CHƢ
́
NG NA

̀
Y NHƢ THÊ
́
NA
̀
O VA
̀
O
QUÁ TRÌNH XAY DỰNG CNXH Ở NƢỚC TA HIÊ
̣
N NAY?


QHSX   .  3 














 , 














 . Trong












 , 








 ,  
.
LLSX 













 . 






 , 
 . : 










 . 

, 






. 















.




 :
Trình độ của lực lượng sản xuất quyết định quan hệ sản xuất

, 









.
: 

 .



























 .
Sư
̣
ta
́
c đô
̣
ng trơ
̉
la
̣

i cu
̉
a quan hệ sản xuất đê
́
n lực lượng sản xuất





















 






 .








 ? 


 . 







, .









 ? 





 , 
 (


). 



 , 

















 . 












 , vd: 









 


QHSX.
 


 ,  , 
 .  , 
  



  (








, vd: 









 )































nay
Quan  11 


 : 















, 

:
 



-



, -









. Khi KH-

























, , .
,  















 .
KH-









 (









)
  












nhanh,  , (

, 

)
 . 











 

,  , 




 . 



 : , 

 , 
































.

CAU 9: A/C HÃY PHÂN TÍCH MỐI QUAN HỆ BIỆN CHỨNG GIỮA CSHT&KTTT.
ĐCSVN ĐÃ& ĐANG VẬN DỰNG MỐI QUAN HỆ BIỆN CHỨNG NÀY NHƢ THẾ NÀO
VÀO QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG CNXH Ở NƢỚC TA HIỆN NAY ?

 
















Cơ sở hạ tầng (CSHT): 




-
Kiến trúc thượng tầng (KTTT): :  , 

 , ,
tôn giáo, ,  (











, 





 , 

 















 :

Cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầng, thê
̉
hiê
̣
n ơ
̉
:
 . 
 .  , 
, 





 .


 trong KTTT (, , 

, 

) 
, 

.
 
-  -  -
 .  , 




: , , 


 , , . 



c, 

























.
Kiến trúc thượng tầng tác động trơ
̉
la
̣
i cơ sở hạ tầng (vai trò của kiến trúc thượng tầng)




 



























 

 




  . Tuy nhiên, 




 ,  . , 
háng, 











, . 































.




  , ,  , 


































, 



.
  :  . 

. 





 ,









 , 




















.
 









.













 , CSHT (





 ) (




uan






)  .  ,























, 





. , 
  , 



 . 





















.
Tuy nhiên, 
















, 








 , 










, 









. 



 ,



















 , 
, 



 
     

 

 Mác - 
 , toàn dân ta. ,  ,
  Lênin,  ,








 

.


- 



CAU 10: HÌNH THÁI KINH TẾ XÃ HỘI LÀ GÌ ? ANH/CHỊ HÃY PHÂN TÍCH TƢ
TƢỞNG CỦA MÁC : « SỰ PHÁT TRIỂN HÌNH THÁI KINH TẾ-XÃ HỘI LÀ QUÁ TRÌNH
LỊCH SỬ-TỰ NHIÊN »
-  







































 ,  





 -    -  -XH
--XH TBCN, mà hình thái kinh - xã
-XH CSCN.
- - 



 - 



 , 
, , 



.















 , 





:








































, 



 






, 





(





























 

)




















 .
Trong  , 





.

CÂU 11: ANH/ CHỊ HÃY PHÂN TÍCH QUAN ĐIỂM CỦA TRIẾT HỌC MAC -LÊNIN VÊ
̀

BẢN CHẤT CON NGƢỜI VÀ VỀ VẤN ĐỀ GIẢI PHÓNG CON NGƢỜI
1. Quan điê
̉
m cu
̉
a triê
́
t ho
̣
c Mac-Lênin về bản chất con ngƣời
1.1. Khái niệm con người: theo Ma
́
c
 









 

 . 











 .



























 .










 : 
. 


















 . 








, 






















.
 













 , 

(
 ,  , ) c







.
 







, 














: , , 





: 

, , , , 

 

.
 















, 
. VD: 




 .
1.2. Bản chất con người:
 )
, 

























 . ,  , 



 :


















































 , thoát ly









 . 




, 



 .











Thư
́
nhất,  , song,
 ,  , 

Thư

́
hai

Thứ ba, 

Kết luận (ý nghĩa):


 




 . 










.


, 

 



 , 




2. Quan điê
̉
m cu
̉
a triê
́
t ho
̣
c Mac-Lênin về giải phóng con ngƣời
 







(-



, 


1, trang 557)


















 (-



 , 

42, trang
168)
Thế nào là lao động bị tha hóa?
Bản thảo kinh tế triết học (1844), 


 4

Giai đoạn 1: 


vi , , 
. 



 , 













 , không
 , 










 (-




, 

42, trang 132)
Giai đoạn 2:  , 

: 



























 





, 















 .(-



, 

2, trang 128-129)
Giai đoạn 3:  , 








g: 





, 






 , 









 ,  









 , 






 , 










 (-



 , 

2,
trang 151)
Giai đoạn 4
l




, , 














Làm thế nào để xóa bỏ sự tha hóa lao động?
 






()


 . 




:  























chung, .
Lực lượng nào xóa bỏ lao động bị tha hóa?
   -  





CÂU 12: ANH CHI
̣
HA
̃
Y NÊU RA VA
̀
GIA

̉
I THI
́
CH MẶT TÍCH CỰC VÀ HẠN CHẾ CỦA
CON NGƢƠ
̀
I VN TRONG LI
̣
CH SƢ
̉
? ĐCSVN ĐƢA RA ĐỊNH HƢỚNG GÌ ĐỂ XÂY DỰNG
CON NGƢỜI VN?












 , 






,  -


 , 


 :
Những mặt tích cực của người Việt Nam thể hiện qua sức sống, bản lĩnh, bản sắc và những
phẩm giá của dân tộc, đó là:







Những mặt hạn chế của ngƣời Việt Nam là:
 (4000 ) 





  , 


, 

,  . 





 , 









 

 (









 ). 







 ,  , 

 , 














 , 





, 



 .







 ;


,  ;
 

;

yêu hòa bình,  , 

 ;








;





,   (






)
 , , 








.
Xây dựng con ngƣời Việt Nam đáp ứng yêu cầu cách mạng hiện nay
Cách mạng Việt Nam giai đoạn hiện nay và những vấn đề đặt ra đối với con người Việt
Nam:






 - 
t









            

Xây dựng con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu của giai đoạn cách mạng hiện nay:











