Sáng kiến kinh nghiệm quản lý tích hợp giáo dục môi trường trong giảng dạy

Sáng kiến:Kinh nghiệm quản lý giáo dục bảo vệ môi trờng

Phần I: Mở đầu
I- Lý do chọn đề tài
Trong những năm gần đây về tốc độ phát triển các khu công nghiệp, cùng với tốc
độ tăng trởng kinh tế toàn cầu, nền kinh tế nớc ta phát triển nhanh chóng, khoa học kỹ
thuật, công nghệ phát triển giúp ngời lao động thủ công thay thế bằng những máy móc.
Năng suất lao động tăng nâng mức sống con ngời ngày càng cao, mức sống của nhân
dân ngày càng đợc cải thiện rõ rệt. Nhng bên cạnh kết quả thu đợc cũng không ít tác
hại riêng của nó, đó là những chất thải công nghiệp đã gây ảnh hởng môi trờng ngày
một cao và đã trở thành nạn ô nhiễm.
Kinh tế tăng trởng xã hội phát triển dân số nhanh, sinh hoạt của con ngời đa dạng
phong phú dẫn đến chất thải ngày càng nhiều.
Môi trờng trong xã hội có nhiều các chất thải khác nhau. ở đây tôi chỉ muốn đề
cập đến hai loại chất thải đó là:
Chất thải trong công nghiệp, trong sinh hoạt hầu nh cha sử lý gây nạn ô nhiễm
môi trờng. Xã hội ngày càng phát triển, nhu cầu sống con ngời càng cao. Chính vì nhu
cầu đó con ngời vận dụng khoa học kỹ thuật cao để phục vụ mình, thậm chí áp dụng
khai thác tàn phá thiên nhiên nh chặt phá rừng hàng loạt, khai thác mỏ vô tổ chức, khai
thác nguồn nớc ngầm một cách tự do trái phép, làm cho môi trờng sinh thái biến đổi tài
nguyên thêm cạn kiệt.
Tất cả những điều kiện trên gây ô nhiễm môi trờng dẫn tới tốc độ trong thiên
nhiên ảnh hởng rất nhiều đến sức khỏe, có nhiều bệnh lạ, bệnh khó chữa xuất hiện.
Đứng trớc tình trạng này, con ngời phải có biện pháp làm trong sạch môi trờng
sống, bởi vì mục tiêu đào tạo con ngời trong giai đoạn mới ở nớc ta là phát triển con
ngời toàn diện Cao trí tuệ, cờng tráng về thể chất, phong phú về tinh thần, trong
sáng về đạo đức. Chính vì thế nhà trờng cần làm tốt việc giáo dục bảo vệ môi trờng,
nó có vai trò quan trọng bởi vì lực lợng thanh, thiếu niên là lực lợng nòng cốt, là tơng
lai của đất nớc chiếm với lực lợng khá đông trong xã hội vào khoảng 1/3 nhân loại.
Chúng ta phải giáo dục việc bảo vệ môi trờng với toàn thể học sinh vì lực lợng này
rất năng động, nó có hai mặt:

Xấu:Tự tàn phá thiên nhiên, gây ô nhiễm môi trờng mất cân bằng sinh thái.
Tốt: Nếu nhận thức của mỗi thành viên có ý thức, thực hiện tốt đó cũng là lực l-
ợng tốt bảo vệ, khôi phục thiên nhiên, góp phần xóa đói giảm nghèo, cải thiện sức
khỏe con ngời.
Ngày 10/1/1994 Chủ tịch Nớc cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký lệnh công
bố luật bảo vệ môi trờng(Báo Hà Bắc ngày 16/8/1994) nhà trờng là cơ quan giáo dục
có vai trò nâng cao sức khỏe, phát triển tốt thể lực. Cho học sinh nên nhận rõ trách
nhiệm của mình đóng góp bảo vệ môi trờng. Đó chính là thực hiện tốt chính sách của
Nhà nớc và nhiệm vụ năm học 2006-2007. Nhằm góp phần tiếng nói chung trong quá
trình đào tạo thế hệ trẻ. Tôi chọn sáng kiến kinh nghiệm: Kinh nghiệm quản lý giáo
dục bảo vệ môi trờng ở trờng trung học cơ sở Đồng Vơng.
II- Mục đích nghiên cứu:
1
Sáng kiến:Kinh nghiệm quản lý giáo dục bảo vệ môi trờng

Để làm tốt về quản lý bảo vệ môi trờng ở trờng THCS.
Về nội dung: Kinh nghiệm giáo dục môi trờng của nhà trờng
Địa điểm nghiên cứu: Trờng THCS Đồng Vơng.
III- Nhiệm vụ nghiên cứu:
1. Nhiệm vụ một:
Sơ lợc về một số vấn đề lý luận chung về môi trờng và công tác quản lý giáo dục
bảo vệ môi trờng(kết quả công việc đã làm).
2. Nhiệm vụ hai:
Phân tích đánh giá kinh nghiệm quản lý(vì sao làm đợc) việc bảo vệ môi trờng.
3. Nhiệm vụ ba:
Các ý kiến đề xuất.
IV-Phơng pháp nghiên cứu:
Kinh nghiệm quản lý của bản thân trong quá trình chỉ đạo thực hiện.
Trao đổi với các bộ phận môi trờng
Nghiên cứu chỉ thị các cấp

Đọc tài liệu.
V-Đóng góp của đề tài:
Nâng dần nhận thức và giáo dục ý thức tự giác cha cao, nhận thức còn hạn chế.
Để nâng dần nhận thức và giáo dục các em ý thức bảo vệ môi trờng trong nhà trờng,
gia đình và xã hội để có môi trờng xanh- sạch- đẹp.
Phần II: Nội dung
Chơng I
Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu
I- Cơ sở lý luận
1- Môi tr ờng là gì?
Là tổng hợp các điều kiện tự nhiên bao quanh sinh vật có ảnh hởng trực tiếp hoặc
gián tiếp đến sự tồn tại và phát triển của sinh vật.
Trong đó các yếu tố sau:
Yếu tố vô cơ
Yếu tố hữu cơ
Yếu tố vật lý
2- Giáo dục bảo vệ môi tr ờng là gì?
Là tổng hợp các biện pháp nhằm quản lý duy trì sử dụng hợp lý, phục hồi, nâng
cao hiệu quả môi trờng tự nhiên, giúp con ngời và thiên nhiên có sự hài hòa phù hợp.
II- cơ sở thực tế:
2
Sáng kiến:Kinh nghiệm quản lý giáo dục bảo vệ môi trờng

Môi trờng và tài nguyên thiên nhiên hiện nay ngày càng bị suy thoái nghiêm
trọng. Muốn bảo vệ môi trờng và phát triển bền vững mỗi công dân cần có nhận thức
đúng đắn và biết cách bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và môi trờng.
Khi những vấn đề trên cha trở thành bức xúc, trong chúng ta tồn tại một số suy
nghĩ cha thật đúng về vấn đề này.
Trớc hết, cho con ngời là chúa tể của muôn loài. Con ngời có thể thống trị, chế
ngự muôn loài trên trái đất. Thái độ của con ngời với muôn loài không phải là thái độ

bè bạn, cùng chung sống mà là khai thác, bóc lột, bắt muôn loài phục vụ cho đời
sống của mình nh bắt động vật để chơi, để ăn thịt, dùng một số bộ phận của động vật
để làm thuốc, làm đồ dùng(mật gấu, cao hổ cốt, cao khỉ, dày da) dùng động vật thay
cho sức kéo v.v
Con ngời cho rằng tài nguyên của trái đất là vô tận, có thể thả sức khai thác phục
vụ lợi ích của mình mà không lo cạn kiệt(tài nguyên mỏ, rừng, biển), không cần phải
để dành cho thế hệ sau.
Con ngời hoàn toàn có khả năng chinh phục thiên nhiên. Đặc biệt khi khoa học kỹ
thuật phát triển và việc ứng dụng khoa học kỹ thuật vào đời sống sản xuất, ngời ta chỉ
nghĩ đến sự tiện lợi(xe máy, ô tô) đến năng suất, chất lợng sản phẩm mà ít nghĩ đến
ảnh hởng của nó tới môi trờng sống: Khói bụi nhà máy xả ra gây ô nhiễm không khí,
chất độc từ phân bón, thuốc trừ sâu trong sản xuất nông nghiệp, công nghiệp làm ô
nhiễm nguồn nớc sạch, ô nhiễm không khí, tiêu diệt các sinh vật v.v
Con ngời tỏ thái độ bàng quan, thiếu quan tâm cho dù môi trờng ô nhiễm ra sao,
tài nguyên thiên nhiên còn hay hết, coi đó là việc của xã hội, của ngời khác. Nguy hại
hơn, những suy nghĩ trên không phải của một số ít ngời, lại cũng không phải chỉ ở một
quốc gia nào mà ở số đông ngời, ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Vì vậy, cần hiểu
lại vấn đề, cần có những hành vi ứng xử thật đúng đắn với môi trờng và tài nguyên
thiên nhiên là vấn đề cấp bách đang đặt ra, bởi nếu không, những vấn đề trên sẽ ảnh h-
ởng trực tiếp đến cuộc sống của con ngời trong hiện tại và cả tơng lai nữa.
Cho học sinh hiểu biết tổng hợp môi trờng nơi đang sống. Hạn chế thải chất độc
hại ra môi trờng ảnh hởng đến nguồn nớc uống, sinh hoạt.
Bảo vệ nguồn tài nguyên, thiên nhiên từ đó nhận thức đợc mối quan hệ, tơng hỗ
giữa kinh tế- chính trị- văn hóa- môi trờng.
Hiểu biết một cách đầy đủ về sự tác động của con ngời với môi trờng.
Chơng II
Thực trạng của vấn đề nghiên cứu kinh nghiệm quản lý
giáo dục bảo vệ môi trờng ở trờng học.
1-Thực trạng của nhà tr ờng trong những năm qua.
Vị trí nhà trờng:Trờng nằm vị trí xen kẽ với nhà dân, là nơi tập trung đông ngời,

xa chợ, số lợng cây xanh đảm bảo cho bóng mát và môi trờng. Diện tích của nhà trờng
là 9560 m2.
Số lợng học sinh của nhà trờng 380 em. Số lớp: 12 lớp. Khu vực nhà trờng đóng
công tác vệ sinh môi trờng của nhân dân địa phơng xung quanh có ý thức khá tốt, học
sinh có ý thức bảo vệ cảnh quan môi trờng và cảnh quan s phạm.
3
Sáng kiến:Kinh nghiệm quản lý giáo dục bảo vệ môi trờng

Thuận lợi:
Đứng dới góc độ làm quản lý thì công tác giáo dục bảo vệ môi trờng, trờng học có
nhiều thuận lợi về trình độ dân trí có sự hiểu biết về môi trờng.
Chơng trình xanh- sạch- đẹp trờng lớp đã đợc đa vào nhà trờng nh các dự án
GDMT, VIE98, 018 của Bộ GD&ĐT phát động. Ngoài việc khai thác các nội dung
GDMT trong các môn học nh: Văn- tiếng việt; sinh học; địa lý; giáo dục công dân. Do
các giáo viên trên lớp thực hiện bên cạnh đó nhà trờng luôn giáo dục ý thức bảo vệ môi
trờng bằng các công việc hàng ngày, nh trồng cây, chăm sóc cây, trồng chậu cây cảnh,
vệ sinh trờng lớp.Những nội dung đó đã đợc nhà trờng đa vào danh mục thi đua của
từng lớp, từng tuần, từng tháng cho mỗi lớp.
Khó khăn:
Bên cạnh thuận lợi còn có những khó khăn:
Diện tích quy hoạch sân chơi cha đợc phù hợp, trồng cây xanh cha đảm bảo.
Đồ dùng dạy học của môn giáo dục môi trờng hầu nh không có, việc dạy chủ yếu
là dạy chay, học chay
Ngoài việc cơ sở vật chất còn thiếu thốn ra hiện nay công tác giáo dục môi trờng
của chúng ta gặp nhiều gian nan khác. Đó chính là bài toán giáo viên đào tạo về
nghành này hoặc trong chơng trình học chuyên nghiệp đa việc học giáo dục môi trờng
cũng chỉ sơ lợc mang tính chất thông báo.
Hạn chế nữa mà chúng ta không thể bỏ qua đó là: Thông tin về giáo dục môi tr-
ờng cũng đã có nhng cha có biện pháp sử lý kịp thời và có hiệu quả.
2- Những công việc đã làm

Nhằm nâng cao hiệu quả cho công tác giáo dục môi trờng trong trờng học.Nhà tr-
ờng đã làm đợc những việc nh sau:
a- Tác động môi trờng:
a.1- Môi trờng không khí:
+ Sân trờng:
Phát động phong trào trồng chăm sóc cây xanh, các lớp học, hàng ngày học sinh
có tổ chức chăm sóc, vun sới khu vực mình phụ trách(bồn hoa cây cảnh). Trong quá
trình chăm sóc cây tuyệt đối các lớp không sử dụng phân hữu cơ tơi, sử dụng phân hoai
mục.
Hàng tuần chào cờ, bên cạnh biểu dơng những lớp, những học sinh có thành tích
giữ gìn vệ sinh trờng lớp sạch sẽ, ý thức bảo vệ cây, bảo vệ môi trờng tốt, còn có hình
thức phê bình các cá nhân, các lớp cha thực hiện tốt. Vận động phụ huynh học sinh
tặng cây cảnh cho nhà trờng; vận động chi đội, chi đoàn phát động phong trào thi đua
tạo quang cảnh môi trờng trong nhà trờng.
Nhà trờng tạo bể nớc vệ sinh cho học sinh trong quá trình vệ sinh trờng lớp, có
thùng đựng rác, có hố đổ rác cho học sinh.
+ Khu lớp học:
4
Sáng kiến:Kinh nghiệm quản lý giáo dục bảo vệ môi trờng

Mỗi lớp có một chậu cảnh để tạo không gian xanh trong mỗi lớp và cũng tạo
ý thức bảo quản cho học sinh; mỗi lớp có một bồn hoa trớc cửa, trong mỗi lớp đều thực
hiện tốt công tác vệ sinh chung có quy ớc rõ ràng.
Mỗi lớp đều có ý thức giáo dục học sinh trong vệ sinh hàng ngày đổ rác thải đúng
nơi quy định.
+ Tác động của cây xanh
Tạo đợc môi trờng xanh- sạch- đẹp.Tạo đợc không khí thoáng mát, có bóng
râm, cản bụi do tác dụng của xe cơ giới, tạo lợng ô xy cho con ngời
Giáo dục cho học sinh ý thức bảo vệ cây xanh và trồng cây xanh trong nhà trờng
và gia đình.

a.2- Môi trờng nớc:
Hệ thống thoát nớc(không tự động) phải có hệ thống thoát nớc liên hoàn, không
gây tắc ngẽn, không ứ đọng
Nớc sử dụng: nớc giếng khơi hợp vệ sinh, là nguồn nớc khoan (cần kiểm nghiệm)
trớc khi cho học sinh sử dụng.
Để đảm bảo vệ sinh sức khỏe học đờng cho học sinh, các lớp đều có bình nớc lọc
để mỗi học sinh đều đợc sử dụng nguồn nớc sạch hợp vệ sinh.
a.3 - Môi trờng đất, chất thải rắn:
Bón cây cảnh, không sử dụng phân hữu cơ tơi, không sử dụng phân hóa học(thuốc
trừ sâu).Chủ yếu dùng phân vi sinh hoặc dùng phân ủ hoai mục.
Xây dựng công trình vệ sinh cho học sinh đúng tiêu chuẩn quy tắc vệ sinh, thờng
xuyên vệ sinh sạch sẽ.
Hàng tuần sử lý các hố rác đợc thu gom trong quá trình vệ sinh trong tuần bằng
biện pháp thu đốt
Khu rác thải đợc bố trí đổ riêng ở một vị trí khác, phát động thờng xuyên phong
trào vệ sinh trờng lớp vệ sinh nơi công cộng; nhà trờng phân công địa điểm vị trí rõ
ràng.
b- Giảng dạy:
b.1- Trên lớp
Việc giáo dục môi trờng đợc gắn với các bộ môn liên quan đa vào nghành giáo
dục.
Văn- tiếng việt: 45%
Sinh học: 64%
Địa lý: 43%
Kiến thức giáo dục môi trờng:
+ Kiến thức về thành phần môi trờng gồmg không khí, nớc, cây cối, đất đai, động
thực vật học sinh có ý thức bảo vệ và đợc tuyên truyền giáo dục nâng cao nhận thức
đúng đắn toàn diện về vị trí, vai trò, ý nghĩa to lớn của giáo dục môi trờng và học sinh
phải hiểu nếu những thành phần trên bị ô nhiễm thì cuộc sống của loài
5

Sáng kiến:Kinh nghiệm quản lý giáo dục bảo vệ môi trờng

ngời sẽ kéo theo nhiều bất ổn, ảnh hởng đến sức khỏe con ngời liên quan đến việc
xóa đói giảm nghèo. Trồng cây tăng thu nhập kinh tế cho nhân dân.
+ Học sinh phải hiểu những thành phần của môi trờng do thiên nhiên ban tặng
song không phải là vĩnh hằng tồn tại mà có lúc sẽ hết và cạn kiệt, nên phải có ý thức tu
tạo, nâng cấp.
+ Kiến thức về sử dụng tài nguyên: Hợp lý đúng khoa học tránh khai thác bừa bãi
ồ ạt, khai thác phải gắn liền với phần trồng (trồng rừng, cải tạo đất, giữ nguồn nớc
sạch).
+ Giáo dục học sinh có ý thức bảo vệ môi trờng và tài nguyên thiên nhiên nhằm
phát triển bền vững, chúng ta cần có những nhận thức đúng đắn về các vấn đề này. Một
môi trờng trong lành hết sức cần thiết cho con ngời để sống và phát triển bình thờng.
Sống trong môi trờng không khí trong lành, con ngời và mọi sự sống trên trái đất sẽ
dần bị hủy diệt. Học sinh hiểu tài nguyên thiên nhiên nhiều nhng không phải là vô tận.
Ta cần khai thác để phát triển kinh tế, song cần khai thác có mức độ để còn để dành
cho thế hệ tơng lai. Các thế hệ tơng lai rất cần tài nguyên và họ có quyền đợc hởng tài
nguyên nh chúng ta. Trong quá trình sử dụng tài nguyên, chúng ta cần có ý thức tiết
kiệm, chỉ khai thác vừa đủ và nên tận dụng nguyên liệu tái chế.
+ Để bảo vệ môi trờng, chỉ có nhận thức cha đủ mà còn phải có kiến thức. Có kiến
thức mới bảo vệ có hiệu quả: Ví nh, có hiểu rừng không chỉ cho gỗ mà rừng còn đóng
vai trò quan trọng trong việc bảo vệ nguồn nớc, ta mới không phá rừng, chặt gỗ bừa
bãi; không đốt nơng làm rãy tùy tiện làm cho núi trống, đồi trọc. Có hiểu bảo vệ đàn
cá, bảo vệ các loài động vật quý hiếm ta mới không săn bắn bừa bãi, không dùng thuốc
nổ để đánh cá, không làm ô nhiễm sông, hồ v.v
b.2- Chỉ đạo
+Chọn giáo viên dạy mẫu
+ Chọn bài có kiến thức môi trờng
Phơng pháp giảng dạy: + Lồng ghép giữa kiến thức bộ môn với kiến thức bảo vệ
môi trờng một cách hài hòa.

+ Tổng hợp các nội dung quan trọng trong việc giáo dục
cho học sinh ý thức và trách nhiệm của mình với môi trờng mình đang sống, sử dụng
nó.
+ Qua các giờ dạy đó có nhận xét, đánh giá, rút kinh nghiệm cụ thể.
b.3- Ngoại khóa
- Học sinh đợc tham gia cắm trại, thăm khu di tích lịch sử, thăm các công trình
vui chơi giải trí.
- Mời các chuyên gia môi trờng trong huyện về trao đổi và hớng dẫn
- Tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về môi trờng.
b.4-Những việc cha làm đợc:
- Việc bố trí cho học sinh đi thăm quan, tìm hiểu môi trờng còn quá ít, các chuyên
gia về môi trờng hầu nh không có để mời nói chuyện.
6
Sáng kiến:Kinh nghiệm quản lý giáo dục bảo vệ môi trờng

- Quy hoạch của nhà trờng không hợp lý về các công trình vệ sinh do đó việc bảo
vệ môi trờng gặp nhiều khó khăn.
3- Những kinh nghiệm quản lý giáo dục bảo vệ môi tr ờng
- Quản lý hoạt động bảo vệ môi trờng đợc đa vào kế hoạch từ đầu năm thông qua
hội nghị cán bộ công chức.
- Thông qua đội thiếu niên tiền phong qua các đợt phát động thi đua đã giáo dục
các em ý thức bảo vệ môi trờng và qua các buổi sinh hoạt của giáo viên chủ nhiệm đã
lồng ghép sinh hoạt theo chủ điểm.
- Liên hệ bàn bạc với địa phơng các ý kến đề xuất kịp thời.
Chơng III: Một số ý kiến đề xuất
Bảo vệ môi trờng là hành vi đạo đức, hai vấn đề này gắn với nhau.Nếu môi trờng
trong lành tạo điều kiện để học sinh phát triển toàn diện. Học sinh có thể phát huy mọi
năng lực sáng tạo của mình, yên tâm, phấn khởi học tập còn nếu môi trờng xung quanh
ô nhiễm và xấu nó ảnh hởng đến học sinh về mọi mặt, học sinh thấy chán trờng đẫn
đến các mặt giáo dục sẽ hạn chế. Chính vì vậy nội dung giáo dục môi trờng Bộ giáo

dục đa vào hệ thống giáo dục quốc dân là rất đúng, kịp thời nhất là trong giai đoạn
hiện nay môi trờng đang bị tàn phá bởi các nhà máy và ý thức con ngời và sự tàn phá
của thiên nhiên.
-Kiến nghị với UBND xã
+ Địa phơng cần có kế hoạch bố trí các bảo vệ cho các nhà trờng để học sinh khi
trồng cây các em có ý thức bảo vệ không phá cây đã trồng
+ Các công trình vệ sinh cần có sự quan tâm và cải tạo, xây mới đảm bảo đủ số l-
ợng và chất lợng các công trình.
+ Vận động, tuyên truyền các ban, nghành, đoàn thể và nhân dân có ý thức và bảo
vệ môi trờng. Không chặt phá rừng bừa bãi và có kế hoạch xây dựng nơi đổ rác thải, n-
ớc thải cho đảm bảo công tác vệ sinh môi trờng cho nhân dân nhất là các chất thải vô
cơ khó tiêu.
-Kiến nghị với phòng giáo dục
+ Cần tăng cờng kiểm tra đánh giá các trờng thờng xuyên về công tác bảo vệ môi
trờng các trờng học.
+ Coi công tác vệ sinh môi trờng là một trong các điều kiện để đánh giá xếp loại
thi đua của các nhà trờng trong năm học.
Phần thứ III: Kết luận
Giáo dục môi trờng trong các trờng học cần phát triển hơn nữa xứng đáng với tầm
cao chiến lợc của đất nớc ta là đào tạo con ngời phát triển toàn diện, vì học sinh các tr-
ờng THCS là những học sinh còn nhỏ chủ yếu tuổi từ 12-15. ý thức tự giác của các em
cha cao, nhận thức còn hạn chế, nên để nâng dần nhận thức và giáo dục các em ý thức
bảo vệ môi trờng phải đi từ những việc làm rất nhỏ, rất cụ thể từ biết giữ gìn vệ sinh
chung, biết thu gom rác; bỏ vào nơi quy định, biết chăm sóc bảo vệ cây xanh chắc
chắn cùng với sự lớn dần của các em sẽ ý thức ngày càng rõ về môi trờng và biết tham
gia bảo vệ môi trờng.
7
Sáng kiến:Kinh nghiệm quản lý giáo dục bảo vệ môi trờng

Xác nhận của trờng THCS Đồng V-

ơng
Hội đồng khoa học trờng trung học
cơ sở đồng vơng
Nhất trí xếp loại đề tài:.

Đồng Vơng, ngàytháng.năm 2007
T/M nhà trờng
Đồng Vơng, ngày 25 tháng 5 năm 2007
Ngời viết đề tài
Hoàng Văn Phợng
Xác nhận của pgd huyện yên thế
Hội đồng khoa học phòng giáo dục yên thế
Nhất trí xếp loại đề tài

Yên thế, ngàythángnăm 2007
8