1/ Tên đề tài :
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC NGOÀI GIỜ
LÊN LỚP Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ PHÙ ĐỔNG.
2/ Đặt vấn đề
2.1 Tầm quan trọng
Mục tiêu của nền giáo dục nước ta được xác định “Mục tiêu giáo dục là đào tạo
con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khoẻ, thẩm mỹ và
nghề nghiệp; trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình
thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu
cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc”.
Trong quá trình giáo dục, ngoài việc hình thành cho học sinh thái độ đúng đắn,
các hành vi và thói quen tốt, các kỹ năng sống, hoạt động và ứng xử trong các mối
quan hệ xã hội về chính trị, đạo đức, pháp luật…, còn phải giúp các em bổ sung và
hoàn thiện những tri thức đã học trên lớp. Vậy, quá trình giáo dục không những
được thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục trên lớp mà còn thông qua các
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có vị trí rất quan trọng trong quá trình
giáo dục đối với học sinh THCS có nhiều thú vị nhưng cũng không ít phức tạp, đòi
hỏi phải có sự khéo léo, kịp thời, đúng đắn, lôi cuốn các em hoạt động, nhằm phát
huy khuynh hướng tự lập, sáng tạo, tinh thần tập thể, ý thức tổ chức kỷ luật. Vì vậy,
có thể nói hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp có vị trí then chốt trong quá trình
giáo dục nhằm định hướng, điều chỉnh quá trình giáo dục đạt hiệu quả cao.
Thực tế, trong những năm qua, làm công tác quản lý ở trường THCS Phù
Đổng, đối với học sinh phần lớn học sinh là con em của nông dân, rất thích được
tham gia vào các hoạt động ngoại khoá, giao lưu văn hoá…, qua đó có dịp học hỏi
các kỹ năng giao tiếp, ứng xử có văn hoá, những thói quen tốt trong học tập cũng
như trong đời sống. Tuy nhiên, môi trường xã hội xung quanh cũng có tác động xấu
đến các em, nên việc đề ra kế hoạch, nội dung hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
sao cho hiệu quả, đáp ứng nhu cầu học tập và sinh hoạt của học sinh là một vấn đề
nan giải và cần thiết.
2.2 Thực trạng của vấn đề
- Chưa tổ chức được nhiều loại hình hoạt động, nội dung chưa phong phú,
chưa tạo sự hấp dẫn, lôi cuốn học sinh tích cực tham gia vào hoạt động nên hiệu
quả còn hạn chế.
- Ban hoạt động GD NGLL có xây dựng kế hoạch hoạt động hàng năm,
tháng, tuần nhưng chưa có sự phân công trách nhiệm cụ thể của từng thành viên
trong ban nên việc tổ chức thực hiện đôi khi còn chồng chéo.
- Giáo viên phụ trách, Ban chỉ huy liên, chi đội còn hạn chế về nghiệp vụ và
kỹ năng công tác nên quá trình tổ chức còn lúng túng, gặp nhiều khó khăn.
1
- Công tác tham mưu, phối kết hợp với các ngành, đoàn thể trong và ngoài
nhà trường chưa thường xuyên; chưa chủ động xây dựng kế hoạch phối hợp cụ thể
nên chưa huy động được sức mạnh các nguồn lực hỗ trợ kinh phí cũng như cơ sở
vật chất phục vụ tốt cho hoạt động.
- Việc lãnh đạo, quản lý của Ban giám hiệu trường đối với hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp chưa thường xuyên và sâu sát.
- Công tác kiểm tra, đánh giá còn nặng về hình thức, chưa có chiều sâu nên
chưa tạo động lực để phát triển.
2.3 Lý do chọn đề tài
Giaó dục & Đào tạo là một bộ phận quan trọng trong sự nghiệp cách
mạng của Đảng và dân tộc. Nghị quyết Tw 4 khóaVII đã chỉ rõ:´Giaó dục và
đào tạo là quốc sách hàng đầu, là động lực phát triển kinh tế, xã hội”.Trong
nghị quyết TW 2 khóa VIII cũng đã xác định rõ vai trò của giáo dục:´”Muốn
tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa thắng lợi phát triển mạnh giáo dục-
đào tạo, phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản của sự phát triển nhanh
và bền vững”. Nghị quyết đã chỉ rõ mục tiêu cơ bản của giáo dục Việt Nam là
‘ Xây dựng những con người và thế hệ thiết tha gắn bó lý tưởng độc lập dân
tộc và chủ nghĩa xã hội, có đạo đức trong sang, có ý chí kiên cường xây dựng
và bảo vệ Tổ quốc; công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; giữ gìn và phát
huy các giá trị văn hóa của dân tộc và con người Việt Nam, có ý thức cộng
đồng và phát huy tích cực của cá nhân, làm chủ tri thức khoa học và công
nghệ hiện đại, có tư duy sang tạo, có kỹ năng thực hành giỏi, có tác phong
công nghiệp, có tính tổ chức và kỷ luật; có sức khỏe, là những người thừa kế
xây dựng CNXH vừa hồng vừa chuyên như lời dặn của Bác Hồ”
Trong nhà trường, giáo dục học sinh thông qua việc học tập văn hóa ở
lớp phải kết hợp chặt chẽ với việc giáo dục học sinh thông qua các hoạt động
giáo dục ngoài giờ. Biến hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thành một động
lực, một phương pháp để thúc đẩy việc hình thành và phát triển nhân cách của
học sinh một cách toàn diện nhất. Nhân cách cá nhân học sinh hình thành và
hoàn thiện thông qua sự tác động của hoạt động trong nhà trường và ngoài xã
hội, trong đó hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp(HĐGD NGLL)
Bên cạnh đó, được BGH nhà trường phân công bản thân tôi PHT làm trưởng
ban hoạt động giáo dục NGLL, để hoàn thành nhiệm vụ được giao và nâng cao chất
lượng giáo dục học sinh, làm tốt công tác giáo dục đạo đức cho học sinh thì hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một trong những hoạt động thiết yếu. Mặt khác,
trong thời gian qua, trường Trung học cơ sở Phù Đổng đã tổ chức hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp nhưng hiệu quả chưa đạt theo ý muốn, chưa thực sự trở thành
đòn bẩy để nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. Với lý do đó,
bản thân tôi chọn đề tài : “ Nâng cao chất lượng, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp ở trường Trung học cơ sở Phù Đổng” làm đề tài sáng kiến kinh nghiệm.
2
2.4 Giới hạn đề tài nghiên cứu
Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường
Trung học cơ sở Phù Đổng.
Giáo viên phụ trách, học sinh và công tác tổ chức hoạt động nâng cao chất
lượng, hiệu quả hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp Trường THCS Phù Đổng.
3. Cơ sở lý luận
- Nghị quyết 40/2000/QH10, Chỉ thị/2001/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ
về Đổi mới chương trình giáo dục phổ thông.
- Chỉ thị 40/2008/CT-BGD-ĐT ngày 22/7/2008 của Bộ Giáo dục & Đào tạo
về việc phát động phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích
cực” trong các trường phổ thông giai đoạn 2008 – 2013.
- Kế hoạch 307/KH-BGD-ĐT ngày 22/7/2008 của Bộ GD&ĐT về triển khai
phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các
trường phổ thông năm học 2008 – 2009 và giai đoạn 2008 – 2013.
- Công văn số 84/PGD-ĐT ngày 14 tháng 09 năm 2011 của Phòng GD&ĐT
huyện Đaị Lộc hướng dẫn tiếp tục thực hiện phong trào thi đua “Xây dựng
trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong các trường THCS năm học 2011 –
2012 và giai đoạn 2008 – 2013.
- Điều lệ trường trung học phổ thông qui định: “… Hoạt động giáo dục do nhà
trường phối hợp với các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường tổ chức, bao gồm hoạt
động ngoại khoá về khoa học, văn hoá, thể dục thể thao, nhằm phát triển năng lực
toàn diện của học sinh và bồi dưỡng học sinh có năng khiếu; các hoạt động vui
chơi, tham quan, du lịch, giao lưu văn hoá; các hoạt động giáo dục môi trường; các
họct động công ích, các hoạt dộng xã hội, các hoạt động từ thiện phù hợp với đặc
điểm sinh lý lứa tuổi học sinh”
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là những hoạt động giáo dục nhằm lôi
cuốn đông đảo học sinh tham gia để mở rộng hiểu biết, tạo không khí vui tươi lành
mạnh, tạo cơ hội để học sinh rèn luyện kỹ năng sống trong cộng đồng và phát huy
tối đa năng lực, sở thích của từng cá nhân.
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là hoạt động giáo dục cơ bản được thực
hiện một cách có mục đích, có kế hoạch, có tổ chức nhằm góp phần hình thành nhân
cách học sinh theo mục tiêu đào tạo, đáp ứng nhu cầu đa dạng của xã hội.
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp được phân chia hai mức độ do phạm vi
tác động của lực lượng tổ chức các hoạt động chi phối. Đó là hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp và hoạt động giáo dục ngoài nhà trường.
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp do nhà trường quản lý chỉ đạo, với sự
phối hợp tham gia của các lực lượng xã hội. Nó được tiến hành xen kẽ hoặc tiếp nối
hoạt động dạy học trong phạm vi nhà trường hoặc trong đời sống xã hội. Hoạt động
này diễn ra trong suốt năm học và cả thời gian nghỉ hè để khép kín quá trình đào
tạo, làm cho quá trình này được thực hiện mọi nơi mọi lúc.
3
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là tổ chức cuộc sống của thanh thiếu niên
để giáo dục, là cuộc sống thực của họ về học tập, lao động, vui chơi…Giáo dục
ngoài nhà trường là trách nhiệm của gia đình, nhà trường và toàn xã hội trong đó
nhà trường đóng vai trò cố vấn sư phạm và phối hợp tổ chức.
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp do nhà trường phối hợp với các lực
lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường tổ chức, bao gồm các hoạt động ngoại
khoá về khoa học, đố vui qua các môn học, thể dục thể thao, văn nghệ nhằm phát
triển năng lực toàn diện của học sinh và bồi dưỡng học sinh có năng khiếu, các hoạt
động vui chơi, tham quan, du lịch, giao lưu văn hoá, các hoạt động giáo dục môi
trường, hoạt động công ích, các hoạt động xã hội, phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí
của học sinh.
4. Cơ sở thực tiễn
Hoạt động ngoài giờ lên lớp ở nhà trường trong những năm qua đã có nhiều
sự chuyển biến rõ nét, đã được các cấp quản lý giáo dục, nhà trường, đội ngũ giáo
viên cũng như cộng đồng quan tâm và có các giải pháp tích cực nhằm nâng cao chất
lượng hoạt động. Hệ thống văn bản chỉ đạo cũng đã đề cập nhiều đến việc tổ chức
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, đặc biệt là khi Bộ GD-ĐT phát động phong
trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” thì việc đầu tư cho
hoạt động ngoài giờ, việc gắn giáo dục với cộng đồng đã được chú trọng nhiều hơn.
Song bên cạnh đó, với tình hình hiện nay nội dung hoạt động ngoài giờ lên
lớp chưa thực sự đáp ứng nhu cầu thực tế, chương trình còn đơn điệu, cứng nhắc.
cán bộ quản lý nhà trường và giáo viên chưa quan tâm đúng mức đến hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp, gần như cho rằng đó là nhiệm vụ, là hoạt động của tổ
chức đoàn thể và giáo viên Tổng phụ trách Đội.
Việc định hướng nội dung, hình thức về hoạt động ngoài giờ lên lớp của nhà
trường chưa có sự sáng tạo, hầu như vẫn còn lệ thuộc nhiều vào sự chi phối của
hướng dẫn hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của cấp trên. Lãnh đạo nhà trường
chưa có biện pháp cụ thể, năng lực tổ chức hoạt động ngoài giờ của một số giáo
viên vẫn còn hạn chế.
Một số giáo viên thường dành thời gian của hoạt động ngoài giờ lên lớp để
ôn kiến thức, kĩ năng, giải quyết các phần việc về lĩnh vực dạy học. Nhà trường ít
chú ý đầu tư thời gian cho hoạt động ngoài giờ lên lớp bởi thường mất nhiều thời
gian, nếu tổ chức không tốt không những không mang lại lợi ích gì mà còn ảnh
hưởng chất lượng hoạt động dạy và học trên lớp, tốn kém kinh phí mà không có
nguồn tài chính hỗ trợ, có quan điểm còn cho đây là hoạt động vui chơi nên không
quan trọng, không cần thiết.
Nhìn chung, hoạt động ngoài giờ lên lớp vẫn còn chưa phát huy được hết ý
nghĩa thực chất của nó đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chưa
thực sự được các cấp quản lý và giáo viên đầu tư đúng nghĩa. Trong toàn ngành
thực hiện chưa được đồng bộ thống thất, chưa có chiều sâu.
Giáo dục là quá trình kết hợp vai trò chủ đạo cuả giáo viên với sự tự giác tích
cực, tự rèn luyện cuả học sinh nhằm hình thành ý thức, tính cách và chủ yếu là hành
4
vi thói quen đạo đức với các chuẩn mực xã hội quy định. Nhân cách học sinh được
hình thành qua hai con đường cơ bản: Con đường dạy học trên lớp và con đường
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là một hoạt động quan trọng, góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà
trường. Chính từ những hoạt động như: lao động, sinh hoạt tập thể, hoạt động xã
hội, văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao đã góp phần rất lớn trong việc hình thành
nhân cách cuả học sinh. Giúp các em biết tự giáo dục, tự rèn luyện, tự hoàn thiện
mình. Vì thế, việc tiến hành nghiên cứu đề tài: Nâng cao chất lượng hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp ở trường Trung học cơ sở Phù Đổng” đối với bản thân tôi là
vấn đề có ý nghĩa hết sức thiết thực trong quá trình chỉ đạo công tác HĐGDNGLL
của nhà trường.
5. Nội dung vấn đề cần nghiên cứu
5.1. Vấn đề đặt ra cần nghiên cứu.
Để nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong nhà
trường trung học cơ sở Phù Đổng cần phải:
- Xác định mục tiêu của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp;
- Nội dung của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp;
- Nhiệm vụ cụ thể của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp;
- Nguyên tắc tổ chức của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp;
- Việc quản lý và đánh giá kết quả hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
5.2 Nâng cao chất lượng giáo dục hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớpTrường THCS Phù Đổng.
Từ những thực trạng nêu trên, để củng cố và khắc sâu kiến thức của các môn
học, mở rộng và nâng cao hiểu biết cho học sinh về các lĩnh vực của đời sống xã
hội, làm phong phú thêm vốn tri thức, kinh nghiệm hoạt động tập thể, rèn luyện các
kỹ năng sống cơ bản phù hợp với lứa tuổi học sinh trung học cơ sở cần phải thực
hiện tốt các giải pháp sau:
5.2.1. Những biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ,
giáo viên và học sinh về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
Là người trực tiếp chỉ đạo công tác HĐNGLL trong nhà trường tôi luôn trăn
trở: Mình phải làm gì, làm như thế nào để nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp nói chung và hoạt động giữa giờ, hoạt động thể thao nói riêng ?
Muốn nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thì trước hết
phải có những tác động làm cho mọi thành viên trong nhà trường hiểu rõ vai trò vị
trí của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để từ đó tích cực tham gia vào hoạt
động này. Xác định như vậy nên ngay từ khi chuẩn bị bước vào năm học mới, tôi đã
cùng với các đồng chí trong Ban giám hiệu nhà trường suy nghĩ, tìm mọi biện pháp
nâng cao nhận thức của giáo viên và học sinh về hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp. Hiệu trưởng nhà trường đã thống nhất đề ra những yêu cầu trong công tác chỉ
đạo. Đó là:
5
- Căn cứ vào hướng dẫn của Bộ, Sở, Phòng giáo dục và đào tạo căn cứ vào
điều kiện thực tế của nhà trường, PHT phụ trách NGLL, lên kế hoạch và lịch hoạt
động trong toàn trường. Trong kế hoạch phải xác định rõ được mục đích, yêu cầu,
nhiệm vụ cụ thể chỉ tiêu phấn đấu và định hướng hoạt động. Bên cạnh đó tôi còn
tuyên truyền để mọi người hiểu rõ: Chất lượng dạy học là một quá trình toàn diện,
nó không chỉ đánh giá xếp loại về mặt trí dục mà còn được đánh giá xếp loại căn cứ
vào hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
- Các chỉ tiêu, biện pháp và yêu cầu của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
được thông qua toàn thể cán bộ, giáo viên để tập thể bàn bạc, thống nhất; qua đó
giúp cho cán bộ, giáo viên thấy được trách nhiệm, vai trò của từng khới lớp, từng
thành viên trong nhà trường với việc rèn luyện và tổ chức vui chơi lành mạnh cho
học sinh.
- Qua việc học tập rèn luyện đó, giáo viên và học sinh thấy được việc học tập
rèn luyện đã có tác dụng xúc tiến quá trình phát triển toàn diện, nhịp nhàng, cân đối
của cơ thể; nâng cao năng lực hoạt động: Nhanh nhẹn, khéo léo, nâng dần khả năng
thích ứng của cơ thể góp phần tăng cường sức khoẻ, chống đỡ bệnh tật và đề phòng
các bệnh truyền nhiễm.
Trong khi tổ chức triển khai mỗi hoạt động, chúng tôi đều mở rộng, phát huy
tính dân chủ để khuyến khích giáo viên, học sinh cùng sáng tạo, tìm ra những cách
làm sinh động mang tính khả thi đồng thời dựa vào thực tế hoạt động cho phù hợp
với điều kiện và khả năng thực hiện của toàn trường, của từng lớp: Chẳng hạn khi
triển khai hoạt động đồng diễn bài thể dục thì việc đó được giao cho giáo viên Thể
dục hướng dẫn giáo viên chủ nhiệm và triển khai hoạt động tới học sinh song khi
thực hiện thì học sinh lớp 9 không có vấn đề gì; còn với lớp 6 thì khó nên theo tình
hình thực tế và ý kiến dân chủ, chúng tôi đã cho thực hiện theo phương châm
"người biết thì dạy người chưa biết" tức là cho học sinh lớp 9 kèm và hướng dẫn lại
cho học sinh lớp 6.
- Thông qua các buổi họp phụ huynh học sinh, các cuộc họp Hội đồng sư
phạm có sự góp mặt của chính quyền địa phương, tôi đã chủ động nêu tác dụng,
tuyên truyền về các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và đề xuất các biện pháp
phối hợp nhằm kêu gọi, sự ủng hộ của các lực lượng ngoài nhà trường đối với công
tác này.
Như vậy với biện pháp "dân chủ hoá" lãnh đạo nhà trường, chúng tôi đã làm
cho mọi người nhận thức đúng đắn về vai trò, vị trí của hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp từ đó dẫn đến sự đồng tình, ủng hộ và tham gia tích cực vào các hoạt
động giáo dục này đặc biệt là hoạt động giữa giờ và hoạt động thể dục thể thao.
5.2.2. Tổ chức phong phú các nội dung, loại hình hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp
- Hoạt động kỷ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện về chính trị, xã hội trong
nước và quốc tế hoặc nhưng sự kiện đáng chú ý ở địa phương, hưởng ứng và tham
gia các hoạt động lễ hội, hoạt động văn hoá, truyền thống ở địa phương, công tác
Trần Quốc Toản và các hoạt động nhân đạo đền ơn đáp nghĩa, hoạt động từ thiện
khác như thăm hỏi và giúp đỡ các gia đình thương binh, liệt sĩ, các cá nhân có hoàn
cảnh khó khăn đặc biệt ở địa phương, các bạn trong lớp, trong trường bị bệnh,
khuyết tật, nghèo khó. Chia sẻ với các bạn cùng trang lứa gặp khó khăn về thiên tai,
6
dịch bệnh: Sau khi thực hiện giải pháp trên trường chúng tổ chức các hoạt động như
sau: Ngày hội “Thắp sáng ước mơ thiếu nhi việt nam” vận động và tặng được 25
phần quà cho đội viên nghèo nhân dịp tết cổ truyền trị giá 2.585.000 đồng. Tổ chức
vận động quyên góp ủng hộ học sinh Trường Dân tộc nội trú Nam Giang được
1.500 quyển vở 100 trang. Tổ chức giao lưu văn nghệ với Trung tâm tình thương
của tỉnh Quảng Nam thu được số tiền 2.028.000 đồng. Liên đội của chúng tôi thực
hiện tốt công tác Trần Quốc Toản thăm và tặng quà nhân các ngày 3/2, 22/12, ngày
tết cổ truyền của dân tộc cho gia đình chính sách, gia đình có công với cách mạng
và những cán bộ giáo viên, nhân viên, học sinh đã từng có thời gian gắn bó với nhà
trường nhưng đã khuất trị giá 1.200.000 đồng.
- Tổ chức các hội thi “hái hoa kiến thức” tìm hiểu về xã hội, khoa học theo các
chuyên đề thông qua các hình thức “vui để học”, nghe nói chuyện về các thành tựu
khoa học, kĩ thuật; về các ngành nghề truyền thống của địa phương, truyền thống
cách mạng nhân các ngày lễ lớn.
- Sinh hoạt văn nghệ như: Thơ ca, múa hát, tiểu phẩm, kể chuyện, hát múa
đồng dao được thể hiện dưới các hình thức khác nhau nhân các ngày lễ lớn trong
năm .
- Tổ chức các trò chơi vận động, trò chơi dân gian…xen kẽ trong các tiết sinh
hoạt tập thể của lớp, hoặc trong giờ ra chơi, trong các ngày hội.
- Tham gia lao động vệ sinh làm xanh, sạch, đẹp trường lớp, thông qua các mô
hình “Ngày ra quân xanh – sạch- đẹp ”, “Cổng trường em xanh - sạch - đẹp, an
toàn”.
5.2.3. Thực hiện tốt công tác xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện
*Xây dựng kế hoạch công tác
- Đầu năm học, căn cứ vào hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học, các văn
bản liên tịch giữa Phòng GD&ĐT, Hội đồng đội huyện Dương Minh Châu, căn cứ
vào nhiệm vụ chính trị, xã hội của địa phương và điều kiện thực tế của nhà trường,
Hiệu trưởng chỉ đạo Tổng phụ trách Đội xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục
ngoài giờ lên lớp.
- Kế hoạch hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thể hiện theo từng thời điểm,
và cụ thể hoá từng học kỳ, tháng, tuần.
- Kế hoạch phải có tính khả thi cao, phù hợp với năng lực tổ chức của đội ngũ
và điều kiện cơ sở vật chất hiện có của nhà trường.
- Việc xây dựng kế hoạch phải đảm bảo tính chặt chẽ, có sự phân công trách
nhiệm cụ thể của từng thành viên trong ban hoạt động.
* Việc lập kế hoạch chúng tôi thực hiện qua 3 bước:
Bước 1: Xây dựng kế hoạch tổng thể: được thông qua Hội đồng sư phạm
làm cho mọi người có định hướng về công việc theo từng thời điểm.
Bước 2: Xây dựng kế hoạch hàng tháng: Thông qua tập thể giáo viên:
Xác định rõ công việc, có thời gian biểu đến từng tuần; ưu tiên hoạt động chủ đề
theo từng tháng.
7
Bước 3: Xây dựng kế hoạch tuần: Được thể hiện chi tiết hơn về ngày,
tháng, thực hiện công việc. Kế hoạch thông báo cho giáo viên và học sinh biết bằng
văn bản, trong buổi sinh hoạt cuối tuần hoặc tiết chào cờ đầu tuần.
Khi lập được kế hoạch, chúng tôi thông qua Hội đồng sư phạm đồng thời
hướng dẫn các bộ phận lập kế hoạch riêng và chúng tôi trực tiếp xem các kế hoạch
này. Mọi thành viên trong Hội đồng sư phạm nhà trường đều thấy rằng: So với kế
hoạch cũ thì kế hoạch mới phù hợp hơn, thiết thực hơn, cụ thể hơn và có tính khả
thi hơn nên tất cả đều nhiệt tình tham gia, ủng hộ và thực hiện có hiệu quả.
* Tổ chức chỉ đạo thực hiện HĐGDNGLL
- Trên cơ sở kế hoạch, sau khi ổn định nề nếp đầu năm học, hiệu trưởng tiến
hành lập ban chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, gồm có:Phó Hiệu trưởng
làm trưởng ban, tổng phụ trách Đội phó ban, đại diện cha mẹ học sinh, giáo viên
chủ nhiệm là thành viên.
-Phó Hiệu trưởng phải làm tốt công tác tham mưu với cấp ủy, chính quyền địa
phương, lãnh đao nhà trường, phối kết hợp với các ngành, đoàn thể trong và ngoài
nhà trường và Ban đại diện cha mẹ học sinh nhằm huy động mọi nguồn lực về tài
chính để trang bị cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
- Tổng phụ trách Đội ngoài việc làm tốt công tác tham mưu với hiệu trưởng,
phó hiệu trưởng cần phải thường xuyên quan tâm, giúp đỡ giáo viên phụ trách, Ban
chỉ huy liên, chi đội trong công tác xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch.
- Giáo viên phụ trách chi đội là người trực tiếp hướng dẫn và cùng tham gia
các hoạt động của lớp. Qua đó, kịp thời động viên, khuyến khích những gương điển
hình trong tham gia hoạt động cũng như uốn nắn những cá nhân chưa tích cực.
- Ban chỉ huy liên, chi đội là lực lương nồng cốt, do đó các em phải tự giác,
tích cực tham gia hoạt động, tạo động lực để các bạn đội viên tham gia một cách tự
nguyện và đạt hiệu quả cao.
* Thành lập Ban chỉ đạo hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
Việc lập kế hoạch tuy là nhiệm vụ quan trọng nhưng mới chỉ là giai đoạn đầu
của kế hoạch. Để kế hoạch trở thành hiện thực thì việc tổ chức thực hiện kế hoạch là
yếu tố quyết định. Quán triệt tinh thần đó, Hiệu trưởng đã thành lập Ban chỉ đạo
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp như sau:
- Đ/c Nguyễn Văn Liễu P.Hiệu trưởng Trưởng ban
- Đ/c Nguyễn Hữu Quận TPT Đội Phó ban trực
- Ông Lê Văn Hà Đại diện cha mẹ hs Thành viên
- Đ/c Hứa Thành Điểu TBLĐ Thành viên
-Đ/c Đinh Công Khánh TBTDTT Thành viên
- Đ/c Hồ Công Nhật BTCĐ Thành viên
- Các đồng chí giáo viên chủ nhiệm Khối 6, 7, 8, 9 Thành viên
Ban chỉ đạo đã tổ chức họp, phân công nhiệm vụ, thông qua kế hoạch hoạt
động, năm, tháng ,tuần.
5.2.4. Kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
8
- Không kiểm tra coi như không quản lý. Bất cứ hoạt động nào, bên cạnh việc
xây dựng và triển khai kế hoạch cũng cần có sự kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế
hoạch. Kiểm tra để cải tiến, thay đổi phương pháp, điều chỉnh kế hoạch bên cạnh đó
kiểm tra để thấy những ưu điểm, hạn chế của đội ngũ cũng như của người lãnh đạo.
- Mục đích của kiểm tra hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp là để động viên
đồng nghiệp, giúp đỡ, thúc đẩy sự phát triển chứ không nặng nề để phê bình, xếp
loại. Do đó, để làm tốt công tác này, ngoài việc kiểm tra định kỳ của cấp trên; Ban
hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của trường cần phải thực hiện công tự kiểm
tra, đánh giá. Thông qua đó để nêu gương điển hình tập thể, cá nhân thực tốt phong
trào, đồng thời giúp đỡ tập thể, cá nhân còn hạn chế. Có như vậy, sẽ tạo được sự
đồng thuận cao trong tập thể giáo viên và học sinh.
5.2.5. Tổ chức giáo dục ngoài giờ lên lớp phải tuân theo các nguyên
tắc
- Đảm bảo tính mục đích và tính kế hoạch: Ban hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp cần xác định mục tiêu, yêu cầu hoạt động giáo cho cả năm học, từng học
kỳ, từng hoạt động, trong đó tính đa dạng của mục tiêu cần được định hướng nhằm
thực hiện mục tiêu tổng quát là phát triển nhân cách cho học sinh, đặc biệt kế hoạch
cần đảm bảo tính ổn định tương đối, tính hệ thống, tính hướng đích không gây sự
xáo trộn, tuỳ tiện. Trên cơ sở kế hoạch, nhà trường định ra cách thức tổ chức, chỉ
đạo nội dung, phương tiện và quy mô hoạt động.
- Đảm bảo tính tự nguyện, tự giác: Nếu học tập trên lớp là bắt buộc thì hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp là tự nguyện, tự giác; các em được lựa chọn các
hoạt động mà mình ưa thích. Nguyên tắc này đảm bảo cho học sinh quyền lựa chọn
tham gia các hoạt động phù hợp với khả năng, hứng thú, sức khoẻ và điều kiện cụ
thể của bản thân. Chỉ có như vậy mới tạo được sự hứng thú, tự giác, tích cực tham
gia hoạt động, phát huy tối đa khả năng của mỗi học sinh, trên cơ sở đó giúp nhà
trường và gia đình hướng nghiệp học sinh phù hợp nhất. Nguyên tắc này đòi hỏi
nhà trường- các nhà giáo dục phải tổ chức được nhiều hoạt động phong phú, đa
dạng; tổ chức và duy trì được nhiều nhóm hoạt động với các chủ đề khác nhau như
câu lac bộ bộ môn, các đội thể thao, đội văn nghệ…; các hoạt động giao lưu kết bạn
trong và ngoài nhà trường, hoạt động tham gia du lịch kết hợp học tập…Chỉ khi đó,
học sinh mới có thể tự nguyện, tự giác và theo hứng thú của mình lựa chọn cho
mình loại hình hoạt động thích hợp.
- Đảm bảo tính đến đặc điểm lứa tuổi và tính cá biệt của học sinh: Mỗi lứa
tuổi có những đặc điểm tâm sinh lý khác nhau, cá biệt có một số ít học sinh có
những biểu hiện khác biệt trong quá trình phát triển. Nhà trường, thầy cô giáo phải
hiểu biết những nét đặc trưng của sự phát triển này để tổ chức hoạt động có nội
dung và hình thức đáp ứng nhu cầu và phù hợp với khả năng phát triển của học
sinh. Vì vậy, thầy cô phải thường xuyên quan tâm học sinh, phát hiện những nét
mới, những khả năng mới được hình thành ở các em để kịp thời đề xuất và điều
chỉnh hình thức hoạt động cho phù hợp với sự phát triển của các em trong từng giai
đoạn của năm học.
9
- Đảm bảo tính tích cực, độc lập, sáng tạo của học sinh: Học sinh trung học
cơ sở có tính tích cực hoạt động tập thể và đã có khả năng tự quản. Tuy nhiên các
em chưa có đủ kinh nghiệm, kỹ năng xử lý tình huống, vì vậy cần có sự lãnh đạo,
hướng dẫn sư phạm của thầy cô một cách thường xuyên nhưng không làm thay học
sinh.
- Đảm bảo tính hiệu quả: Khi tiến hành bất cứ hoạt động nào cũng phải tính
đến tính hiệu quả. Hiệu quả giáo dục được đặt lên hàng đầu, chủ yếu của hoạt động
giáo dục ngoài giờ lên lớp. Kết hợp hiệu quả giáo dục với các hiệu quả khác như:
kinh tế, chính trị, xã hội…thì phải lấy hiệu quả giáo dục để điều chỉnh các hiệu quả
khác.
6. Kết quả nghiên cứu đề tài
Từ những thực trạng việc tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của
đơn vị, sau một thời gian nghiên cứu, đề ra những giải pháp và tổ chức thực hiện,
chất lượng, hiệu quả hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường trung học cơ sở
Phù Đổng đã đạt được kết quả như sau:
BẢNG SỐ LIỆU THỐNG KÊ
STT NỘI DUNG
KẾT QUẢ
2009 - 2010 2010 - 2011
2011 - 2012
(Tháng 3/2012)
01 Chi đội mạnh
12/20
Tỷ lệ: 60%
14/20
Tỷ lệ: 70%
16/20
Tỷ lệ: 80%
02 Các môn TDTT
4 Huyện
Nhất bóng nữ, ba
bóng đá nam
THCS Huyện
Nhì bóng đá nữ
THCS Huyện
03
Học sinh giỏi môn văn hóa
huyện, tỉnh
3 giải huyện, 01
giải tỉnh
6 giải huyện ,3
giải tỉnh
5 giải huyện
04 Công tác xã hội hóa
13.600.500 đồng 17.200.500 đồng 21.880.000 đồng
10
So với năm học 2009 – 2010 kết quả các phong trào và các hội thi có nhiều
tiến bộ. Đặc biệt sau thời gian áp dụng các giải pháp “ Nâng cao chất lượng hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường Trung học cơ sở Phù Đổng” kết quả cụ thể
như sau:
BẢNG SỐ LIỆU THỐNG KÊ HOẠT ĐỘNG PHONG TRÀO ĐỘI
- Hội thi Cán bộ chỉ huy giỏi cấp huyện đạt giải nhất cấp huyện năm học 2008-2009
- Liên đội đạt Liện đội xuất sắc cấp huyện 7 năm liền ( Từ năm học 2003 - 2004 đến
năm học 2010 - 2011).
-Phong trào văn nghệ nhiều năm liền đạt giải nhất cấp huyện.
- Tổng phụ trách đội được TƯ ĐoànTNCS Hồ Chí Minh tặng bằng khen năm học
2004-2005
- Tổng phụ trách đội nhiều năm đạt được chiến sĩ thi đua cấp huyện (năm học 2009-
2010 đạt chiến sĩ thi đua cấp tỉnh), và Tỉnh Đoàn Quảng Nam cấp giấy chứng nhận
đạt thành tích xuất sắc trong công tác đội và phong trào thiếu nhi năm học 2007-
2008
- Qua bảng thống kê số liệu thực tế đạt được cho thấy việc vận dụng các giải pháp
của đề tài kết quả cho thấy rằng chất lượng hoạt động của công tác hoạt động ngoài
giờ lên lớp của nhà trường mỗi năm có chuyển biến tốt, mỗi năm đều có nhiều tiến
T
T
CÁC PHONG TRÀO
NĂM HỌC 2010 - 2011 NĂM HỌC 2011 - 2012
TS
Đội
viên
tham
gia
TS
Chi
đội
tham
gia
TS
Đội
viên
tham
gia
TS
Chi
đội
tham
gia
Tỉ lệ
%
TS
Đội
viên
tham
gia
TS
Chi
đội
tham
gia
TS
Đội
viên
tham
gia
TS
Chi
đội
tham
gia
Tỉ lệ
%
1 Tiếp sức bạn đến trường 734
100
%
729
20
100
%
2 Đền ơn đáp nghĩa
734
100
%
729
20
100
%
3 Hỗ trợ học sinh nghèo
734
100
%
729
20
100
%
4 Kế hoạch nhỏ
734
100
%
729
20
100
%
5 Chăm sóc di tích lịch sử 20
708
96,4
%
20
720
20
98,7
%
6
Thi chúng em kể chuyện
đạo đức Bác Hồ
20
726
98,9
%
20
716
20
98,2
%
7 Thi ca múa nghi thức 20
718
97.8
%
20
722
20
99,0
%
8 Tổ chức trò chơi dân gian 20
723
98,5
%
20
725
20
99,4
%
11
bộ rõ rệt. Phong trào hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ngày càng được khẳng
định và đi vào chiều sâu.
7. Kết luận
Quá trình giáo dục trong lớp và quá trình giáo dục ngoài giờ lên lớp là những
bộ phận quan trọng của quá trình giáo dục thống nhất nhằm hình thành bồi
dưỡng và hoàn thiện nhân cách cho học sinh. Nếu coi quá trình giáo dục trong
lớp được thực hiện thông qua dạy học các bộ môn văn hóa là “dạy chữ” thì quá
trình giáo dục ngoài giờ lên lớp là “dạy người”, sự hình thành và phát triển nhân
cách của học sinh chịu tác động của nhiều nhân tố, trong đó giáo dục đóng vai
trị chủ đạo. Nhà quản lý cần phải biết hướng học sinh vào nhiều hoạt động
phong phú, đa dạng, xây dựng mối quan hệ nhiều mặt với các lực lượng trong
và ngoài nhà trường, tìm tòi, phối hợp nhiều phương pháp nhằm mang lại hiệu
quả giáo dục cao. Qua phân tích thực trạng Phó hiệu trưởng và tổng phụ trách
quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp của trường THCS Phù Đổng, tôi
nhận thấy rằng trước hết Phó hiệu trưởng và tổng phụ trách đội cần nhận thức
đúng vai trị, vị trí và nhiệm vụ của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong
trường học. Mặc dù trong điều kiện hiện nay, thực hiện tốt các hoạt động giáo
dục ngoài giờ lên lớp trường tôi vẫn khó khăn và gặp nhiều vướng mắc. Song,
nếu Phó hiệu trưởng là “ thủ lĩnh” trong mọi hoạt động, biết động viên khích lệ
các lực lượng tham gia, biết hy sinh cá nhân thầm lặng, đem hết tâm trí, tài lực
cống hiến cho phong trào thì công tác quản lý hoạt động giáo dục ngoài giờ lên
lớp nói riêng sẽ được củng cố, phát triển , đi vào nề nếp đúng với yêu cầu
nhiệm vụ giáo dục của cấp học. Từ đó hoàn thiên tri thức cho học sinh, đồng
thời cũng cố, hình thành trong học sinh những tình cảm, thái độ hành vi, thói
quen ứng xử hợp lý, dần tránh xa một số hiện tượng tiêu cực ngoài xã hội đang
xen vào tâm hồn học sinh.
8. Đề nghị
Đối với viên chức nhà trường:
- Đội ngũ, trước hết là giáo viên TPT của nhà trường phải xác định tầm quan
trọng và ảnh hưởng tích cực của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp trong nhiệm
vụ dạy và học trong nhà trường . Quán triệt đầy đủ các văn bản liên quan đến hoạt
động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Đội ngũ giáo viên, nhất là giáo viên phụ trách chi
đội cần có tâm huyết, làm việc với tinh thần trách nhiệm cao; chủ động trong công
tác, đề xuất kịp thời với Lãnh đạo trường biểu dương những tập thể và cá nhân học
sinh có thành tích xuất sắc trong việc tổ chức thực hiện hoạt động ngoài gời lên lớp.
Đối với Lãnh đạo nhà trường:
- Lãnh đạo nhà trường phải thực hiện tốt công tác tham mưu với cấp ủy, chính
quyền, đoàn thể, Ban đại diện cha mẹ học sinh.
- Là hoạt động có tính tập thể cao nên Lãnh đạo trường phải tích cực chỉ đạo
các hình thức hoạt động phong phú , nội dung sao cho quá trình hoạt động diễn ra
phải có mối quan hệ thầy trò, thu hút được mọi người, mọi đoàn thể tham gia .
- Muốn tạo được hiệu quả, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp thì việc tổ
12
chức phải thường xuyên, vui tươi phong phú, phải có mục đích xuất phát từ nhiệm
vụ năm học , gắn liền với nội dung dạy trên lớp, gắn với chủ đề năm học, nội dung
hoạt động Đội . Không coi hoạt động này chỉ là hoạt động vui chơi giải trí đơn
thuần làm mất thời gian hoặc chạy theo hinh thức.
- Tuyên truyền kịp thời với cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội về tác
dụng, tầm quan trọng của hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp để cha mẹ học sinh,
các lực lượng xã hội tạo điều kiện thuận lợi để các em tích cực tham gia.
Đối với CMHS nhà trường:
- Phát huy vai trò hỗ trợ cha mẹ học sinh ở các chi hội các lớp, phát huy nguồn
lực từ cha mẹ học sinh cùng với việc huy động các nhà hảo tâm, các mạnh thường
quân, hỗ trợ kinh phí cho HĐGDNGLLcùng với việc chi ngân sách thường xuyên
cho HĐGDNGLL của nhà trường theo quy định cho các hoạt động phong trào .
Đối với người trực tiếp thực hiện đề tài:
Kinh nghiệm này, trong quá trình tổ chức thực hiện bản thân đã nghiên cứu,
vận dụng giúp chúng tôi thực hiện tốt kế hoạch họat động ngoài giờ lên lớp của nhà
trường đề ra. Giải pháp này, có thể áp dụng rộng rãi cho các trường trung học cơ sở
Đối với đề tài này, tôi sẽ tiếp tục đầu tư nghiên cứu, sâu hơn để góp phần vào việc
“Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” do Bộ Giáo dục và Đào tạo
phát động, nhằm tạo môi trường giáo dục an toàn, thân thiện, hiệu quả ở TSrường
Trung học cơ sở Phù Đổng trong những năm tiếp theo.
Người viết
NGUYỄN VĂN LIỄU
13
9. PHỤ LỤC ( Không )
10.TAÌ LIỆU THAM KHẢO
-Luật giáo dục sửa đổi năm 2005, điều 27 trang 75
- Nghị quyết Quốc hội số 40/2000/ QH10 VÀ SỐ 41/2000/QH10 về đổi mới chương
trình giáo dục phổ thông và phổ cập giáo dục.
-Điều lệ trường THCS,trường THPT và trường PT có nhiều cấp học 23/3/2011
-Quyết định 47/2002/QĐ-BGD&ĐT
-Nhiệm vụ năm học 2011-2012 của trường THCS Phù Đổng.
14
11. MỤC LỤC
1. Tên đề tài Trang 1
2. Đặt vấn đề Trang 1
3. Cơ sở lý luận Trang 3
4. Cơ sở thực tiễn Trang 3
5. Nội dung nghiên cứu Trang 5
6. Kết quả nghiên cứu Trang 9
7. Kết luận Trang 10
8. Đề nghị Trang 10
9. Phần phụ lục Trang 14
10. Tài liệu tham khảo Trang 14
11. Mục lục Trang 15
12. Phiếu đánh giá xếp loại SKKN Trang 16
15