sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn sinh học lớp 9

Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
LỜI NÓI ĐẦU
Ngày nay, khi Công nghệ thông tin phát triển thì việc ứng dụng bài giảng
điện tử vào việc dạy học là một điều tất yếu và cần thiết. Hơn nữa, ngày nay
Công nghệ thông tin đã được ứng dụng vào tất cả các lĩnh vực, vì thế giáo dục
đào tạo phải đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của việc sử
dụng bài giảng điện tử trong dạy học để cung cấp cho HS những kiến thức mới
nhất của khoa học, nếu ứng dụng Công nghệ thông tin vào quá trình dạy và học ở
trường THCS theo tôi thấy nó là một công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho quá trình
đổi mới phương pháp dạy và học do Bộ giáo dục đề ra.
Đổi mới phương pháp dạy học hiện nay là phải tạo cho các em hứng thú
trong học tập để các em tích cực, chủ động tìm tòi kiến thức.
Do đó, tôi xin trình bày các kinh nghiệm, các kiến thức thu nhận được
trong sáng kiến kinh nghiệm “về việc sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học
môn Sinh học lớp 9” để các bạn đồng nghiệp tham khảo. Mặc dù tôi rất cố gắng
nhưng không tránh khỏi những thiếu xót, mong có sự đóng góp quý báu của các
đồng nghiệp, các bậc giáo viên đi trước để bản thân tôi nói riêng và các giáo viên
đang dạy môn Sinh học lớp 9 nói chung có được cách trình bày một bài giảng
điện tử tốt nhất và áp dụng nó vào thực tế dạy học có hiệu quả, nhằm góp phần
vào sự đào tạo nhân tài cho đất nước.
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt

Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
1
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
2
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin chân thành cảm ơn:
- Thầy Phạm Văn Hiền – Hiệu trưởng trường
THCS Hậu Mỹ Bắc B.

- Thầy Nguyễn Văn Sang – Tổ trưởng bộ môn
Sinh học.
- Thầy Lê Huỳnh – GV quản lí phòng vi tính.
- Các em học sinh lớp 9 năm học 2009 –
2010.
Đã giúp tôi hoàn thành đề tài sáng kiến kinh
nghiệm này!
Hậu Mỹ Bắc B, ngày 21 tháng 01 năm
2010
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I/ LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
1. Lí do khách quan:
a. Cơ sở lí luận:
- Trong tình hình hiện nay, nền kinh tế đang phát triển cùng với sự phát
triển của xã hội thì Khoa học Công nghệ cũng phát triển mạnh mẽ, khi công nghệ
thông tin (CNTT) phát triển thì việc ứng dụng CNTT vào tất cả các lĩnh vực là
một điều tất yếu và cần thiết.
- Ngày nay, khối lượng tri thức khoa học trên thế giới khám ra ngày càng
tăng, tăng rất nhanh, nên chúng ta không thể hy vọng rằng trong thời gian nhất
định ở trường trung học cơ sở (THCS) mà có thể cung cấp cho học sinh (HS) với
một kho tàng trí thức khổng lồ mà nhân loại đã tích luỹ được. Vì vậy nhiệm vụ
của người giáo viên (GV) ngày nay không những phải cung cấp cho học sinh
một vốn tri thức cơ bản mà điều quan trọng là còn phải trang bị cho học sinh khả
năng tự làm việc, tự nghiên cứu để tìm hiểu và tự nắm bắt thêm tri thức. Trong
những năm qua sự phát triển trí tuệ của học sinh ngày càng mạnh mẽ, nhu cầu
học tập các môn học ngày nhiều trong đó kiến thức bộ môn trong nhà trường
cũng không ngừng bổ sung, đi sâu và mở rộng.
- Trước tình hình đó, ngày 10/ 12/ 2007, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có

công văn số 12966/BGD&ĐT-CNTT về việc đẩy mạnh triển khai một số hoạt
động về CNTT. Trên cơ sở các ý kiến trong Hội thảo chuyên đề ”Định hướng
ứng dụng CNTT trong đổi mới phương pháp dạy học” được tổ chức ngày 19/ 01/
2008, sở Giáo dục và Đào tạo đã thống nhất kế hoạch triển khai nhằm đẩy mạnh
ứng dụng CNTT trong dạy học ở bậc trung học.
- Do nhiệm vụ của giáo trình Di truyền và Biến dị (DT & BD) – Sinh vật và
Môi trường (SV & MT) ở chương trình Sinh học (SH) lớp 9 là:
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
3
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
+ Cung cấp cho HS những kiến thức cơ bản, hiện đại, có hệ thống, sát với
thực tiển Việt Nam về DT & BD – SV & MT. Đồng thời rèn luyện cho HS một
số kỹ năng thực hành bộ môn. Đó là bước đầu hướng nghiệp cho HS sau này.
+ Góp phần rèn luyện năng lực tư duy độc lập, sáng tạo, bồi dưỡng trí
thông minh cho HS.
+ Giáo dục ý thức bảo vệ vật nuôi, cây trồng, bảo tồn nguồn gen quý của
động - thực vật.
+ Giáo dục ý thức vệ sinh, bảo vệ sức khoẻ, bảo vệ môt trường.
+ Góp phần giáo dục kỹ thuật tổng hợp, lao động sản xuất và giáo dục
hướng nghiệp.
b. Trình bày lí do về phương diện giải quyết mâu thuẩn trong thực tiển:
- Ngày nay khối lượng tri thức được khám phá rất lớn, nếu GV chỉ truyền
thụ cho HS những kiến thức trong sách giáo khoa (SGK) thì chưa đủ mà GV
phải cập nhật kiến thức mới hằng ngày để lòng ghép trong các tiết dạy nhằm gây
hứng thú cho HS. Do đó khi dạy bằng bài giảng điện tử và sử dụng các hình ảnh,
phim minh hoạ cho tiết dạy để giúp cho HS thấy sự phát triển to lớn của khoa
học hiện nay.
- Thiên nhiên nước ta vô cùng đa dạng và phong phú về động thực vật, do
đó GV có nhiều điều kiện thuận lợi để tiến hành chụp ảnh, quay phim để đưa vào
bài giảng điện tử một cách sinh động theo đúng tinh thần khoa học của nó.

Nhưng muốn thực hiện tốt điều đó thì GV phải có quyết tâm lớn trong vấn đề
này và chuẩn bị thật kĩ giáo án.
2. Lí do chủ quan:
- Dựa vào phương hướng đổi mới phương pháp dạy học (phát huy tính tích
cực của HS) thì nhiệm vụ của GV dạy môn SH nói riêng là phải gây hứng thú
cho HS trong mỗi tiết học, nhằm để nâng cao hiệu quả trong dạy học.
- Trách nhiệm của GV dạy môn SH lớp 9 là:
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
4
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
+ Nâng cao chất lượng môn SH.
+ Giáo dục kỹ thuật tổng hợp, lao động sản xuất và giáo dục hướng nghiệp
thông qua phần DT & BD – SV & MT.
+ Trong các tiết dạy, GV cần lưu ý: HS lớp 9 đã có tư duy cao hơn, khả
năng tập trung vào các vấn đề được lâu dài hơn, do đó GV cần truyền thụ cho
các em những kiến thức mới nhất về DT & BD – SV & MT.
- Qua đó, tôi lấy một ví dụ minh họa như trường tôi, tin học đã được đưa
vào giáo dục gần hai năm. Trong gần hai năm giảng dạy tôi thấy so với nhu cầu
thực tiễn hiện nay, việc dạy học bằng bài giảng điện tử vào trường học còn rất
hạn chế. Chúng ta không thể phủ nhận những kết quả to lớn mà các tiết dạy bằng
bài giảng điện tử đã mang lại, nó giúp cho việc giảng dạy của GV đạt kết quả cao
hơn.
- Nếu không sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học thì quá trình giảng dạy
rất khó khăn, học sinh khó tiếp thu bài.
Ví dụ : khi GV dạy về quá trình tổng hợp chuỗi axít amin mà không sử dụng
bài giảng điện tử thì HS sẽ khó tiếp thu bài vì mô hình khó sử dụng và đã mất
một số nuclêotít.
- Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn SH lớp 9 sẽ mang lại sự
hứng thú cho HS, HS sẽ tích cực chủ động hơn trong học tập… mà bài giảng
bình thường không thể đáp ứng được những vấn đề trên.

- Hiện nay, nếu không sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học sẽ không
phù hợp với việc thay đổi sách giáo khoa, phương pháp lấy học sinh làm trung
tâm.
- Theo tình hình thực tế hiện nay, nếu GV không sử dụng bài giảng điện tử
trong dạy học môn SH lớp 9, thì nguy cơ lực học của HS sẽ đi xuống, vì kiến
thức sách cải cách rất rộng với nhiều hình ảnh minh họa sống động, phong phú…
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
5
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
Chỉ có sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học thì mới đáp ứng được yêu cầu
này.
II/ MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Qua nghiên cứu việc sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp
9 ở trường THCS Hậu Mỹ Bắc B nhằm:
- Thực nghiệm để tiến hành việc dạy học bằng bài giảng điện tử trong dạy
học môn SH lớp 9 sau này đạt kết quả tốt hơn.
- Tìm ra các phương pháp, giải pháp thích hợp để gây hứng thú cho HS khi
học môn SH lớp 9. Qua đó, giáo dục cho các em lòng yêu thích bộ môn, yêu quê
hương Đất nước, biết sử dụng và bảo vệ nguồn tài nguyên động vật - thực vật ở
địa phương, bảo vệ môi trường, rèn luyện các em trở thành những người hữu
dụng. Bên cạnh đó, giáo dục cho các em thế giới duy vật biện chứng, tin tưởng
vào khoa học qua những thông tin hiện đại nhất.
III/ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU:
- Khảo sát thực trạng sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn SH lớp 9.
- Tìm hiểu thái độ học tập của HS khi học bằng bài giảng điện tử môn SH
lớp 9.
- Tìm hiểu sự chuẩn bị và cách truyền đạt kiến thức của GV khi sử dụng bài
giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9, cũng như hiệu quả của tiết học.
- Tìm hiểu các nguyên nhân khách quan và chủ quan tác động tới các tiết
dạy học bằng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9.

IV/ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
1. Phương pháp điều tra giáo dục:
a. Mục đích:
- Qua các câu hỏi điều tra để có thể tìm được nguyên nhân nào làm cho HS
hứng thú khi học môn SH lớp 9 khi GV dạy bằng bài giảng điện tử, kết quả của
tiết học đó.
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
6
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
- Thu thập tài liệu có liên quan đến sáng kiến kinh nghiệm.
b. Đối tượng điều tra: HS lớp 9a3, 9a4, 9a5, 9a6, 9a7, 9a8.
c. Cách tiến hành:
- Chuẩn bị các câu hỏi trưng cầu ý kiến.
- Đều tra thái độ học tập của HS.
- In ấn và sữa chữa các biểu mẫu, xác định số lượng điều tra.
- Đảm bảo số lượng điều tra gồm HS: Giỏi, khá, trung bình, yếu.
2. Phương pháp trò chuyện phỏng vấn:
a. Mục đích:
- Qua trò chuỵên phỏng vấn, nắm được những thuận lợi, khó khăn khi dạy
học bằng bài giảng điện tử và sự hứng thú của HS khi học các tiết này.
- Qua trò chuỵên phỏng vấn, nắm được:
+ Phương pháp và sự chuẩn bị của GV khi sử dụng bài giảng điện tử trong
dạy học môn SH lớp 9.
+ Tinh thần và thái độ của HS khi học bằng bài giảng điện tử.
+ Sự quan tâm của Ban Giám Hiệu trường đối với việc sử dụng công nghệ
thông tin trong dạy học ở trường THCS Hậu Mỹ Bắc B.
b. Đối tượng:
- GV dạy môn SH lớp 9.
- GV quản lí phòng vi tính của trường.
- Thầy Hiệu trưởng.

c. Tiến hành:
- Chuẩn bị các câu hỏi phỏng vấn (dễ hiểu, dễ trả lời).
- Chuẩn bị tâm lí tiếp xúc với đối tượng.
- Tạo không khí thoải mái khi phỏng vấn.
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
7
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
 Dựa vào đặc đểim tâm lí của đối tượng trong sinh hoạt cuộc sống để hướng
trò chuyện phỏng vấn vào mục đích chính của vấn đề để thu thập những thông
tin cần thiết, chính xác.
3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động sư phạm:
a. Mục đích:
- Nắm được chất lượng dạy và học khi sử dụng bài giảng điện tử trong dạy
học môn Sinh học lớp 9.
- Tìm hiểu sự chuẩn bị của GV trong các tiết dạy học bằng bài giảng điện
tử.
- Quá trình học tập, cũng như sự hứng thú và khả năng, mức độ tiếp thu
kiến thức của HS khi học bằng bài giảng điện tử.
b. Sản phẩm nghiên cứu:
- Giáo án nền và bài giảng điện tử của GV.
- Sự chuẩn bị các thiết bị cần thiết khi sử dụng bài giảng điện tử trong dạy
học SH lớp 9.
- Dự giờ - Rút kinh nghiệm các tiết GV sử dụng bài giảng điện tử trong dạy
học môn SH lớp 9.
- Các thiết bị của trường để phục vụ việc dạy học bằng bài giảng điện tử.
c. Tiến hành:
- Xác định mục đích – yêu cầu.
- Liệt kê sản phẩm của đối tượng cần nghiên cứu
- Tiến hành nghiện cứu các sản phẩm đã liệt kê, dự giờ - rút kinh nghiệm.
- Tiến hành thu thập thông tin cần thiết cho đề tài.

4. Phương pháp quan sát sư phạm:
a. Mục đích:
- Quan sát các thiết bị cần thiết khi sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học
môn SH lớp 9.
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
8
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
- Dự giờ các tiết khi GV sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn SH
lớp 9, qua đó nắm được tinh thần thái độ học tập của HS.
b. Đồi tượng quan sát:
- Thư viện.
- Các thiết bị: đèn chiếu, máy vi tính, màn hình…
- Các tiết học bằng bài giảng điện tử môn SH lớp 9.
c. Tiến hành:
- Lập kế hoạch quan sát.
- Quan sát thông qua các bài giảng điện tử trên lớp.
- Quan sát các thiết bị dạy học.
- Ghi chép kết quả quan sát được.
- Kiểm tra lại kết quả quan sát được:
+ Trò chuyện với HS, GV.
+ Sử dụng các tài liệu có liên quan.
5. Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm giáo dục:
Tổng kết kinh nghiệm và đưa ra giải pháp phù hợp với mục tiêu đào tạo
hiện nay của Đảng và Nhà nước đề ra. Bên cạnh đó, cần phải xem xét các điều
kiện cụ thể của trường mà có biện pháp phù hợp nhằm nâng cao kết quả học tập
của HS.
V/ GIỚI HẠN NGHIÊN CỨU:
- Nghiên cứu việc sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn SH lớp 9 ở
trường THCS Hậu Mỹ Bắc B.
- Thời gian nghiên cứu: Từ ngày 01 tháng 09 năm 2009 đến ngày 21 tháng

01 năm 2010.
- Đối tượng nghiên cứu:
+ HS lớp 9.
+ GV dạy môn SH lớp 9.
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
9
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
+ Ban Giám Hiệu trường THCS Hậu Mỹ Bắc B.
+ GV quản lí phòng vi tính của trường.
- Phạm vi nghiên cứu: Việc sử dụng bài giảng điện tử trong day học môn
SH lớp 9, giáo án điện tử SH 9 của GV, kết quả học tập của HS thông qua các
tiết học bằng bài giảng điện tử.
VI/ ĐIỂM MỚI TRONG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU:
Với kinh nghiệm bản thân, những tài liệu, thông tin, tiếp thu được qua những
lần tập huấn sử dụng giáo án điện tử trong dạy học, qua lần Hội giảng liên
trường và kì thi GV dạy giỏi (cấp huyện) bằng giáo án điện tử vừa qua, tôi thấy
được các điểm mới trong kết quả nghiên cứu:
- Việc ứng dụng CNTT trong dạy - học phải luôn hướng vào mục tiêu đào tạo
và phát triển năng lực giải quyết vấn đề của HS.
- Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn SH lớp 9 là góp phần đổi mới
phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực, phát triển tư duy độc
lập của HS.
- Khi sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9 nói riêng,
GV cần xác định những hình ảnh, thông tin, thí nghiệm ảo phải thật sự phù hợp
với yêu cầu của từng bài và phải phù hợp với yêu cầu sư phạm.
- Hiệu quả của việc sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học Sinh học lớp 9.
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
10
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
B. PHẦN NỘI DUNG

I/ LỊCH SỬ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
- Thực hiện theo công văn số 12966/BGD&ĐT-CNTT ngày 10/ 12/ 2007 của
Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc đẩy mạnh triển khai một số hoat động về CNTT.
- Bên cạnh đó, nhằm thực hiện tốt ý kiến thống nhất trong Hội thảo chuyên đề
“Định hướng ứng dụng CNTT trong đổi mới phương pháp dạy - học” của Sở
Giáo dục và Đào tạo ngày 19/ 01/ 2008.
- Qua lần Hội giảng liên trường và kì thi GV dạy giỏi bằng giáo án điện tử cấp
huyện vừa qua, tôi thấy được những hiệu quả nhất định khi sử dụng bài giảng
điện tử trong dạy học môn SH lớp 9.
- Hiện nay ở trường THCS Hậu Mỹ Bắc B, GV dạy SH lớp 9 chưa sử dụng bài
giảng điện tử nhiều vì điều kiện cơ sở vật chất chưa đáp ứng đủ nhu cầu dạy
bằng bài giảng điện tử. Bên cạnh đó, tôi nhận thấy có những tiết dạy mặc dù GV
có cố gắng đầu tư soạn giáo án, thiết kế bài giảng điện tử nhưng vẫn không đạt
kết quả như mong muốn.
- Với những lí do trên, tôi suy nghỉ và mạnh dạn nghiên cứu đề tài sáng kiến
kinh nghiệm này nhằm tìm ra những phương pháp soạn bài, thiết kế một bài
giảng điện tử nhằm giúp GV trường tìm ra phương pháp dạy học tích cực nhất để
gây hứng thú cho HS khi học môn SH lớp bằng bài giảng điện tử ở trường THCS
Hậu Mỹ Bắc B.
II/ CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
1. Các khái niệm của đề tài sáng kiến kinh nghiệm:
a. Sinh học là gì?
- Nội dung cơ bản của mỗi giáo trình Sinh học là hệ thống các khái niệm
liên quan chặt chẽ với nhau, được hình thành và phát triển theo một trình tự
lôgich.
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
11
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
- Khái niệm Sinh học : là những khái niệm phản ánh các dấu hiệu và thuộc
tính bản chất của cấu trúc vật chất sống, các hiện tượng trong quá trình của sự

sống, phản ánh những mối quan hệ tương quan giữa chúng với nhau.
b. Dạy học : là một qúa trình dưới sự lãnh đạo, tổ chức, điều khiển của GV,
người học tự giác tích cực, chủ động, biết tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động
nhận thức - học tập của mình nhằm thực hiện những nhiệm vụ dạy học. (Hoạt
động dạy học ở trường THCS – Nhà xuất bàn Giáo dục, trang 7)
c. Giáo án điện tử : Giáo án điện tử là bài soạn trên máy vi tính (giáo án
« nền ») có kèm theo một bài giảng điện tử.
c
1
. Giáo án nền : là giáo án soạn trên máy tính bao gồm toàn bộ các thành tố
của qúa trình dạy - học (mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương tiện, tổ chức
dạy - học, kiểm tra đánh giá).
c
2
. Bài giảng điện tử : là bài giảng có dùng máy tính hổ trộ, được thực hiện
nhờ các phần mềm chuyên dụng và có thể trình chiếu để thay thế cho bài giảng
viết tay.
2. Cơ sở khoa học :
- Một trong những đặc điểm cơ bản của thời đại hiện nay là cuộc cách mạng
khoa học – công nghệ đang phát triển như vũ bão đã dẫn đến sự bùng nổ thông
tin. Trước tình hình đó, đòi hỏi phải không ngừng đổi mới nội dung và phương
pháp dạy học để phản ánh những thành tựu hiện đại về khoa học tự nhiên, khoa
học xã hội và nhân văn nhằm cung cấp cho HS những kiến thức mới nhất để các
em có thể thích nghi với cuộc sống và tiếp tục học tập để thực hiện những ước
mơ, hoài bảo của mình.
- Trong HỒ CHÍ MINH toàn tập có ghi : « Các thầy cô giáo tìm cách dạy,
dạy cái gì, dạy thế nào để cho học trò hiểu chóng, nhớ lâu, tiến bộ nhanh. Dạy
và học phải theo nhu cầu của Dân tộc, của Nhà nước. Thầy dạy tốt, trò học tốt,
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
12

Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
cung cấp cán bộ cho nông nghiệp, cho các ngành kinh tế, văn hoá. Đó là nhiệm
vụ vẻ vang của thầy giáo, cô giáo ».
- Thật vậy, khi GV sử dụng giáo án điện tử (bài giảng điện tử) trong dạy học
thì mới thực hiện tốt các yêu cầu trên.
3. Cơ sở pháp lí :
- Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn SH lớp 9 có ý nghĩa quan
trọng nhằm thực hiện đúng công văn của Bộ Giáo dục đã đề ra.
- SH là khoa học thực nghiệm, lấy phương pháp và thí nghiệm làm phương
pháp nghiên cứu chủ yếu, do đó trong giảng dạy bộ môn này GV không nên quá
lạm dụng vào CNTT mà phải cần chú ý:
+ Góp phần hình thành, củng cố, phát triển các khái niệm về DT & BD –
SV & MT. Khi các em tự làm thí nghiệm thì các em sẽ hứng thú hơn với kết quả
đã thực hiện được.
+ Rèn luyện kỹ năng, kỷ xảo bộ môn như: sử dụng kính hiển vi, kính lúp,
các thao tác lắp ráp mô hình ADN, quan sát sinh vật, làm bộ sưu tập thực vật
Theo dõi ghi chép các hiện tượng SH như: Tính hướng sáng của thực vật, ảnh
hưởng của nhiệt độ, độ ẩm lên đời sống sinh vật Tạo điều kiện cho HS tập
nghiên cứu để vận dụng những kiến thức thực tiển vào cuộc sống vào bảo vệ các
giống vật nuôi, cây trồng.
+ Bồi dưỡng năng lực tư duy, rèn luyện trí thông minh, sáng tạo.
+ Khi tiến hành bài giảng điện tử, GV cần phải lựa chọn các hình ảnh, các
thành tựu mới nhất của khoa học nhằm gây hứng thú cho HS, giúp HS thích thú
hơn trong nghiên cứu khoa học và các phẩm chất tốt đẹp khác.
- Để nâng cao chất lượng khi sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn
Sinh học 9 thì đòi hỏi GV phải chuẩn bị thật kĩ, phải chạy thử và điều chỉnh,
hoàn thiện trước khi dạy HS.
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
13
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9

III/ THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ:
1. Thuận lợi:
- Được sự quan tâm hổ trợ của các ban ngành, của chính quyền địa phương
và của phụ huynh HS.
- Đội ngủ GV có nhiều kinh nghiệm. Liên tục đổi mới phương pháp dạy học
giúp HS tự tìm tòi kiến thức mới và rèn luyện phương pháp tự học cho HS.
- Đa số GV trẻ, nhiệt tình trong công tác, có ý thức học tập nâng cao trình
độ, thực hiện tốt nguyên tắc giáo dục:
+ Phụ đạo HS yếu, bồi dưỡng HS giỏi.
+ Dạy tăng tiết đối với HS lớp 9 (các tiết tự chọn)
+ GV chủ nhiệm rất quan tâm đến tình hình học tập của HS.
+ 100% GV đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn (10 GV có trình độ Đại học,
đạt 16,4%)
+ Bên cạnh dạy văn hoá, GV trường còn tăng cường giáo dục đạo đức cho
HS.
- Hiện trường có 10 máy chiếu phục vụ cho giảng dạy bằng bài giảng điện tử.
2. Khó khăn:
- Hậu Mỹ Bắc B là một xã vùng sâu, đa số gia đình HS làm nông nghiệp, làm
thuê nên việc quan tâm đến việc học của các em còn hạn chế.
- Trường có nhiều HS cá biệt, còn HS chưa quan tâm đến việc học, chưa tích
cực trong các tiết học, còn đùa giỡn
- Ở học kì I, các tiết dạy bằng bài giảng điện tử thì GV phải mang CPU lên
lớp và mang xuống khi hết tiết. Máy chiếu vừa được ráp ở đầu học kì II nhưng
có nhiều máy không sử dụng được. Do đó, GV còn gặp nhiều khó khăn khi sử
dụng bài giảng điện tử trong giảng dạy.
- Các phòng học có máy chiếu chưa có rèm nên màn chiếu bị mờ.
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
14
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
IV/ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU :

1. Bảng thống kê số liệu điều tra trắc nghiệm HS lớp năm học 2009 – 2010 :
- Số phiếu phát ra : 239.
- Số phiếu thu vào : 226.
Câu hỏi Đáp án Số phiếu Tỉ lệ
Câu 1
a
b
221
5
97,8 %
2,2 %
Câu 2
a
b
214
12
94,7 %
5,3 %
Câu 3
a
b
206
20
91,2 %
8,8 %
Câu 4
a
b
c
d

7
22
41
156
6,2 %
9,7 %
18,1 %
69 %
Câu 5
a
b
c
d
193
12
7
14
85,4 %
5,3 %
6,2 %
3,1 %
Qua kết quả điều tra trắc nghiệm đối với HS lớp 9, nhận thấy :
- Phần lớn HS thích được học khi GV dạy học bằng bài giảng điện tử (221
HS, chiếm 97,8 %), vì khi GV sử dụng bài giảng điện tử sẽ giúp các em dễ tiếp
thu bài hơn (214HS - chiếm 94,7 %). Bên cạnh đó, trong bài giảng điện tử có
nhiều hình ảnh minh hoạ sinh động, dễ hiểu, kiến thức phản ánh những thành tựu
khoa học mới nhất (193 HS - chiếm 85,4 %).
- Khi GV sử dụng bài giảng điện tử có các câu hỏi hoặc bài tập khó, HS thích
được thảo luận nhóm bằng bảng phụ riêng của mỗi nhóm hoặc bằng phiếu học
tập ( 206 HS - chiếm 91,2 %) để rèn luyện cho các em kỹ năng hoạt động nhóm,

kỹ năng quan sát và phân tích hình ảnh, đồng thời các em khắc sâu kiến thức
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
15
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
hơn. Bên cạnh đó, khi treo các kết quả thảo luận của HS thì GV có thể đánh giá
được thái độ học tập của các nhóm như thế nào.
- Các sơ đồ, thí nghiệm trong SGK SH 9, HS dễ tiếp thu hơn khi GV hiệu
ứng và giải thích từng phần.
 Chất lượng môn SH lớp 9 học kì I, năm học 2009 – 2010.
Tổng
số
HS
Dưới trung bình Trên trung bình
0,0-
1,9
2,0-
3,4
3,5-
4,9
Tổng
cộng
Tỉ lệ
%
5,0-
6,4
6,5-
7,9
8,0-
10,0
Tổng

cộng
Tỉ lệ
%
393 0 23 82 105 26,7% 158 101 29 288 73,3%
- Trong học kì I, GV rất ít sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn SH
lớp 9 do điều kiện cơ sở vật chất của trường chưa đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng
bài giảng điện tử trong dạy học môn SH lớp 9 (chưa có bàn để máy vi tính, một
số máy lỗi hệ điểu hành, chưa chạy được phần mềm Microsoft Office
PowerPoint hoặc Violet )
- GV không sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn SH lớp 9, chưa gây
hứng thú cho HS.
- HS chưa tích cực trong học tập.
2. Kết quả ghi nhận từ buổi trò chuyện - phỏng vấn Thầy Phạm Văn Hiền
- Hiệu trưởng trường THCS Hậu Mỹ Bắc B :
- Hiện tại cơ sở vật chất của trường chưa thể đảm bảo đủ cho GV khi sử dụng
bài giảng điện tử (đáp ứng khoảng 70 – 75%), cần khoảng 4 – 5 máy chiếu nữa
mới đáp ứng đầy đủ cho GV sử dụng bài giảng điện tử.
- Để các tiết khi GV sử dụng bài giảng điện tử đạt hiệu quả tốt :
+ Đối với GV :
* Phải được tập huấn tốt về soạn giảng giáo án điện tử.
* Phải biết sử dụng thành thạo vi tính.
* Phải có tính siêng năng, nhẫn nại, tìm tòi, đầu tư và học tập đồng nghiệp
về khía cạnh soạn giảng bài giảng điện tử.
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
16
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
+ Đối với HS :
* Phải chuẩn bị tốt nội dung kiến thức bài học.
* Có sự ham thích học máy chiếu và có kiến thức cơ bản về vi tính.
* Hoạt động tích cực trong tiết học.

- Để đảm bảo các thiết bị phục vụ lâu dài cho GVsử dụng bài giảng điện tử :
+ GV phải biết vận hành các thiết bị trước, trong và sau khi dạy.
Ví dụ : Khi mở máy phải nhấn liên tiếp 2 lần vào nút ON/ OFF của remote 
Khởi động CPU. GV phải biết cách xử lí vài lỗi nhỏ của máy tính. Khi tắt máy
chiếu phải chờ đèn đỏ trên máy chiếu hết chớp - tắt và chuyển sang màu xanh rồi
sau đó mới ngắt điện.
+ GV phải có ý thức giữ gìn và bảo quản tốt các thiết bị đó
+ Nhà trường thường xuyên kiểm tra và bảo trì để các thiết bị phục vụ khi
GV sử dụng bài giảng điện tử hoạt động tốt.
3. Kết quả ghi nhận từ buổi trò chuyện - phỏng vấn với thầy Lê Huỳnh – GV
quản lí phòng máy vi tính của trường THCS Hậu Mỹ Bắc B.
- Đầu học kì II, GV dạy môn SH lớp 9 có thường xuyên soạn bài giảng điện
tử và truy cập những thông tin cần thiết phục vụ cho bài dạy.
- Hiện nay, các máy chiếu và máy vi tính được lắp ráp ở 9 phòng học nhưng
có một số máy chưa hoạt động được và chưa cài office, một số máy bị lỗi hệ điều
hành. Do đó, sẽ cần phải cài thêm office và cài lại hệ điều hành để tất cả các máy
hoạt động tốt.
- Để các thiết bị phục vụ tốt cho tiết dạy thì ngoài việc bảo quản máy tốt
GV cần phải lưu an toàn và tránh bị virut phá hoại.
4. Kết quả ghi nhận từ buổi trò chuyện - phỏng vấn thầy Nguyễn Văn Sang
– GV dạy SH 9, tổ trưởng Tổ Hóa – Sinh – Công nghệ.
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
17
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
- Để các tiết dạy bằng bài giảng điện tử trong dạy học môn SH lớp 9 đạt kết
quả tốt thì GV cần phải chuẩn bị tốt : Giáo án nền, sưu tầm các tư liệu, hình ảnh
minh họa cho kiến thức nhưng không bỏ qua các mẫu vật thật.
- Các tiết học sử dụng bằng bài giảng điện tử trong dạy học môn SH lớp 9 sẽ
gây được hứng thú cho HS, HS hoạt động tích cực hơn.
- Khi sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn SH lớp 9 có những thuận

lợi và khăn khăn sau :
+ Thuận lợi : Truyền thụ kiến thức nhanh, HS dễ tiếp thu bài,lớp học sinh
động.
+ Khó khăn :
* Cúp điện thì tiết học không thực hiện được vì trường chưa có máy phát
điện. Vả lại, nếu dạy lại bình thường thì tiết học đó không đạt hiệu quả như
mong muốn, HS sẽ khó tiếp thu bài học vì thiếu hình ảnh minh họa.
* Một số máy chiếu có hình ảnh không trung thực, khó khăn cho mô tả
màu sắc, hình ảnh của các sự vật, hiện tượng.
* Trình độ vi tính của GV còn hạn chế.
- Khi soạn giảng bằng bài giảng điện tử để gây hứng thú cho HS, GV phải
cho HS xem tư liệu, hình ảnh minh họa cho kiến thức cần đề cập ngay để HS
thấy được mới tiếp thu bài một cách nhanh chóng, tin tưởng vào khoa học và yêu
thích bộ môn hơn.
5. Kết quả nghiên cứu sản phẩm hoạt động :
- Giáo án điện tử :
+ Giáo án nền : GV soạn rất kĩ, phương pháp phù hợp với kiến thức của mỗi
bài, thể hiện đủ nôi dung, rõ trọng tâm.
+ Bài giảng điện tử : Thiết kế phù hợp với giáo án nền, màu chữ và màu nền
tương phản, sử dụng các hiệu ứng đơn giản, nhiều hình ảnh minh hoạ sinh động
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
18
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
phản ánh các kiến thức khoa học hiện đại nhất phù hợp với thực tiễn ở địa
phương.
- GV chuẩn bị chu đáo các thí nghiệm minh hoạ, phiếu học tập, bảng phụ
Ví dụ: khi dạy bài ẢNH HƯỞNG CỦA ÁNH SÁNG LÊN ĐỜI SỐNG SINH VẬT. GV
chuẩn bị thí nghiệm « tính hướng sáng của cây », phiếu học tập bảng 42.1 và
bảng phụ bảng 42.1 SGK.
- Các tiết GV sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học SH lớp 9, HS tích cực

góp ý xây dựng bài, hứng thú hơn trong học tập, thảo luận nhóm có hiệu quả
hơn. Từ đó, kết quả học tập của các em được nâng lên.
Ví dụ: bài 29 BỆNH VÀ TẬT DI TRUYỀN Ở NGƯỜI.
+ Đầu tiên GV cho HS quan sát bộ nhiễm sắc thể của người bình thường và
bộ nhiễm sắc thể của người bị bệnh Đao, bệnh Tớcnơ và sau đó cho HS quan sát
hình bệnh nhân Đao và Tớcnơ khi HS thảo luận hoàn thành phiếu học tập.
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
19
Thí nghiệm tính hướng sáng của cây
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9

Phiếu học tập :
CÁC ĐẶC ĐIỂM BỆNH ĐAO BỆNH TỚCNƠ
Đặc điểm di truyền
Biểu hiện bên ngoài
Sinh lí
Giới tính
Khi HS quan sát hình và kết hợp với thông tin SGK thì kết quả thảo luận
phiếu học tập sẽ chính xác hơn.
+ Để HS hiểu rõ và ghi nhớ kiến thức lâu hơn, GV chiếu (hiệu ứng từng
phần) sơ đồ hình thành thể dị bội (Bệnh Đao và bệnh Tớcnơ)


Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
Bộ NST bệnh nhân Đao.
Bộ NST của bệnh nhân Tơcnơ.
Ảnh chụp người bị bệnh Đao
Tay của bệnh nhân Đao
Bộ NST của người BT
Ảnh chụp bệnh nhân Tơcnơ

20
Cơ chế phát sinh thể dị bội có (2n + 1) NST
P:
n
n
n + 1
2n 2n
n - 1
2n + 1
NST 21 NST 21
Bệnh Đao
Rối loạn giảm phân ở cặp NST 21
G
F
1
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9


+ GV mở rộng các bệnh Siêu nữ, Claiphentơ.
- Các thiết bị của trường chưa thể đảm bảo đủ cho GV sử dụng bài giảng điện
tử, một số máy bị lỗi hệ điều hành hoặc chưa cài office, máy chiếu bị mờ nên
việc sử dụng bài giảng điện tử của GV khi dạy môn SH lớp 9 (nói riêng) còn gặp
nhiều khó khăn hoặc khi đổi lớp dạy có trường hợp bị lệch font chữ, HS khó học.
6. Kết quả quan sát :
- Thư viện trường chưa có sách hướng dẫn soạn giáo án điện tử.
- Các thiết bị phục vụ cho việc sử dụng bài giảng điện tử trong day học môn
SH lớp 9 hoạt động chưa đạt hiệu quả cao.
- Được học bằng bài giảng điện tử môn SH lớp 9, HS học tích cực hơn, lớp
sinh động hơn và đa số HS hiểu bài, nắm vững trọng tâm của bài vì có nhiều
hình ảnh minh hoạ phong phú (không chỉ những hình ảnh có trong SGK mà GV

còn sưu tầm nhiều hình ảnh minh hoạ sáng tạo ngoài SGK), sơ đồ cụ thể, dễ
hiểu.
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
X
P:
G:
F
1
:
XX
XY
XXX
XXY
OX
OY
XX
O
X
Y
Hợp tử chết
TỚCNƠ
Siêu nữ
Claiphentơ
Rối loạn giảm phân ở cặp NST giới tính ở mẹ
21
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
7. Bài học kinh nghiệm :
- Qua kết quả nghiên cứu, sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn SH
lớp 9 có hiệu quả trong các tiết học trong Nhà trường thì cả là một vấn đề khó
khăn và phức tạp. Qua thời gian công tác giảng dạy tại trường, các đợt tham gia

thi GV dạy giỏi bằng giáo án điện tử cấp huyện, qua tập huấn dạy bằng giáo án
điện tử ở trường THCS Hòa Khánh, được đi dự giờ ở một số trường lớn, tôi đã
học hỏi được rất nhiều kiến thức về bài giảng điện tử. Và qua kinh nghiệm, bản
thân tôi tự nhận thấy được hiệu quả của việc sử dụng bài giảng điện tử trong dạy
học môn SH lớp 9.
- Khi sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn SH lớp 9, GV đã thực
hiện đúng nguyên tắc giáo dục chỉ đạo của Bộ, Sở Giáo dục đề ra nhằm đem lại
hiệu quả, chất lượng tốt nhất, phù hợp với nền Giáo dục Xã hội Chủ nghĩa là
đảm bảo cung cấp cho HS tới mức tối đa về các hình ảnh cụ thể, các hiện tượng
trong sáng và muôn hình muôn vẽ của các sự vật, hiện tượng mà HS đang học,
đang nghiên cứu. Trên cơ sở đó, hoạt động tư duy của các em được vận dụng
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
22
HS rất tích cực khi GV sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn SH lớp 9
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
một cách tích cực. Nhờ đó, cùng với sự giúp đỡ của GV mà HS lĩnh hội được
kiến thức một cách vững chắc.
- Một số hoạt động sinh lí như quá trình tự nhân đôi của ADN, tổng hợp
chuỗi axít amin, nguyên phân, giảm phân đò dùng dạy học ở trường chưa diễn
đạt hết kiến thức, học khó hiểu.
Ví dụ như quá trình tổng hợp chuổi axít amin thì mô hình khó sử dụng và hiện
tại bị mất một cố nuclêotít nên khi sử dụng bài giảng điện tử GV chiếu và hiệu
ứng (giải thích) để HS dễ hiểu hơn.

Slide 1 Slide 2

Slide 3 Slide 4

Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
23

Slide 5 Slide 6
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9


Slide 7 Slide 8
- Trong những tiết thực hành không có điều kiện quan sát thực tế, ví dụ như
bài 56-57. Thực hành: TÌM HIỂU TÌNH HÌNH Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG Ở ĐỊA
PHƯƠNG, GV sẽ chiếu cho HS thấy được các hoạt động, sự việc, hiện tượng
diễn ra trong thực tế, đồng thời kết hợp với việc các em tự quan sát ở nhà.  Từ
đó, HS sẽ chỉ ra được nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường ở địa phương và đề
ra các biện pháp khắc phục.
- Thực tiển cho thấy việc sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh
học lớp 9 còn nhiều khó khăn, đòi hỏi GV phải chuẩn bị kĩ bài giảng điện tử
(giáo án nền) và phải có sự quan tâm của Ban Giám Hiệu trường thì các tiết dạy
bằng bài giảng điện tử mới đạt kết quả tốt.
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
24
Sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học môn Sinh học lớp 9
C. PHẦN KẾT LUẬN
I/ KẾT LUẬN :
1. Những thuận lợi – khó khăn khi sử dụng bài giảng điện tử trong dạy học
môn SH lớp 9 :
a. Thuận lợi :
- Hiện tại cơ sở vật chất của trường tương đối đủ cho GV sử dụng bài giảng
điện tử.
- Đội ngủ GV :
+ GV nhiệt tình trong công tác, có trình độ chuyên môn đạt chuẩn và trên
chuẩn, được phân công giảng dạy đúng chuyên môn.
+ Luôn trao dồi kiến thức tin học, nhiệt tình khi soạn giảng giáo án điện tử.
+ Luôn học hỏi kinh nghiệm đồng nghiệp về sử dụng bài giảng điện tử

trong dạy học.
+ Tích cực làm các đồ dùng dạy học, bảng phụ có liên quan đến bài dạy để
tiết học bằng bài giảng điện tử đạt kết quả tốt.
+ GV chuẩn bị rất kĩ giáo án nền và bài giảng điện tử, sử dụng phương
pháp phù hợp gây hứng thú cho HS.
- Học sinh : HS rất hứng thú, tích cực trong học tập khi được học bằng bài
giảng điện tử.
b. Khó khăn :
- Trình độ về vi tính của một số GV còn hạn chế nên việc soạn giảng giáo án
điện tử cò gặp khó khăn.
- Khi soạn giảng bài giảng điện tử, đòi hỏi phải chuẩn bị trước, cần nhiều
thời gian và ở học kì I chưa ráp các máy vi tính lên phòng học nên sử dụng bài
giảng điện tử trong dạy học môn SH lớp chưa nhiều.
Người thực hiện: Nguyễn Tấn Đạt
25