Thuyết trình môn xã hội học đại cương Hành động xã hội

KHÁI NIỆM VỀ HÀNH ĐỘNG
KHÁI NIỆM VỀ HÀNH ĐỘNG
XÃ HỘI
XÃ HỘI
Trên phương diện triết học, hành động xã hội
Trên phương diện triết học, hành động xã hội
chính là một hình thức hoặc cách thức giải quyết
chính là một hình thức hoặc cách thức giải quyết
các mâu thuẫn, các vấn đề xã hội.
các mâu thuẫn, các vấn đề xã hội.
Trong xã hội học, hành động xã hội được hiểu
Trong xã hội học, hành động xã hội được hiểu
cụ thể hơn và thường gắn với các chủ thể hành
cụ thể hơn và thường gắn với các chủ thể hành
động là cá nhân. Max Weber: Hành động xã hội
động là cá nhân. Max Weber: Hành động xã hội
là một loại hình ứng xử mà chủ thể gắn cho nó ý
là một loại hình ứng xử mà chủ thể gắn cho nó ý
nghóa chủ quan nhất đònh. Hành động xã hội
nghóa chủ quan nhất đònh. Hành động xã hội
c a con người là ph i chú ý đ n hành vi c a ủ ả ế ủ
c a con người là ph i chú ý đ n hành vi c a ủ ả ế ủ
ng i khác, đđ n s hi n di n c a nh ng ng i ườ ế ự ệ ệ ủ ữ ườ
ng i khác, đđ n s hi n di n c a nh ng ng i ườ ế ự ệ ệ ủ ữ ườ
khác; hành động xã hội l i ph i có giá tr m t ạ ả ị ộ
khác; hành động xã hội l i ph i có giá tr m t ạ ả ị ộ
d u hi u hay m t kí hi u v i nh ng ng i ấ ệ ộ ệ ớ ữ ườ

d u hi u hay m t kí hi u v i nh ng ng i ấ ệ ộ ệ ớ ữ ườ
khác, c ng nh hành động xã hội c a nh ng ũ ư ủ ữ
khác, c ng nh hành động xã hội c a nh ng ũ ư ủ ữ
ng i khác ph i có giá tr m t d u hi u hay kí ườ ả ị ộ ấ ệ
ng i khác ph i có giá tr m t d u hi u hay kí ườ ả ị ộ ấ ệ
hi u v i ch th hành độngệ ớ ủ ể
hi u v i ch th hành độngệ ớ ủ ể

Ví dụ như ta trồng cây là để thu quả,chúng ta đến cơ quan làm việc là để
Ví dụ như ta trồng cây là để thu quả,chúng ta đến cơ quan làm việc là để
có tiền lương nuôi sống bản thân và gia đình.Muốn nâng cao trình độ học
có tiền lương nuôi sống bản thân và gia đình.Muốn nâng cao trình độ học
vấn ta phải học đại học, khi còn là sinh viên ta phải học tốt, có kết quả giỏi
vấn ta phải học đại học, khi còn là sinh viên ta phải học tốt, có kết quả giỏi
để tìm được chỗ làm tốt,lương cao…
để tìm được chỗ làm tốt,lương cao…

Phân biệt
Phân biệt
Hành động vật lý bản năng
1
Hành vi xã hội
2
Hành động xã hội
3

Hành động vật lý bản năng
Hành động vật lý bản năng
Hành động vật lý bản năng: được hiểu là những
ứng xử được hình thành do những phản ứng bản

năng hoặc những thói quen diễn ra hằng ngày của
con người mà từ lúc sinh ra đã có sẵn. Con người
thực hiện nó mà không cần phải suy nghĩ. Nói đúng
hơn đó là hành động sinh học- bản năng hay hành
động vô thức.
Hành động vật lý bản năng là hình thức của
mối quan hệ giữa kích thích và phản ứng tự
nhiên( không ai dạy cũng biết!).

Hành động vật lý bản năng
Hành động vật lý bản năng
Ví dụ1: một đứa trẻ vừa mới
sinh ra đã biết bú mẹ, lúc ăn
cơm con người ta thường cầm
đũa bằng tay phải, lúc đi
đường, người ta thường đi bên
phải mà không cần phải đắn đo
về nó…
Ví dụ2: khi gặp nóng thì con
người ta thụt tay lại, khi bị đánh
→ chạy, khi vui thì cười, khi
buồn thì khóc…

Hành vi xã hội
Hành vi xã hội
Hành vi hay ứng xử là biểu hiện của mối liên hệ
giữa kích thích thì có phản ứng. Lúc này không
có chỗ cho sự cân nhắc kỹ càng mà chỉ là phản
ứng đối với kích thích mà thôi.
Hành vi xuất phát từ mô hình “kích thích – phản ứng”.

Hành vi chỉ quan tâm tới những biểu hiện chung nhất
của con người nói chung mà không quan tâm tới từng cá
nhân riêng lẻ.
Trong hành vi không có động cơ chỉ có phản ứng.

Hành vi xã hội
Hành vi xã hội
Đàn ông
Đàn bà
Ô tô
Ví dụ: Nhận biết tâm lý thích ô tô và phụ nữ đẹp, người
ta tác động vào sở thích đó bằng cách lựa chọn kiểu
phụ nữ cho từng loại ô tô và điều tra xem nhóm đàn
ông nào thích loại phụ nữ nào.→ thay vì tìm mối liên hệ
trực tiếp giữa đàn ông và ô tô họ đi đường vòng để tìm
mối liên hệ giữa đàn ông và ô tô:

Hành vi xã hội
Hành vi xã hội
Thuyết hộp đen
Lý thuyết
hành vi
Thuyết sự lựa chọn
hợp lý
•
Các ứng xử của con
người đều có thể giải
thích theo công thức
S_R(trong đó S là
kích thích R là phản

ứng)
•
Nếu môi trường thay
đổi thì ứng xử của
con người cũng thay
đổi theo môi trường
•
Thuyết này đi sâu
vào bí mật của hộp
đen
•
Cơ chế: xét một loạt
các kích thích,mỗi
người sẽ chọn ra
những kích thích phù
hợp, có ích cho bản
thân mình, những kích
thích nào không phù
hợp hoặc không có ích
sẽ bị khước từ loại bỏ.

Hành động xã hội
Hành động xã hội
Xét trên phương diện triết học hoạt động xã hội chính là một
hình thức hoặc cách thức giải quyết các mâu thuẩn các vấn đề
xã hội. Hành động xã hội được tạo ra bởi các phong trào xã hội,
các tổ chức, các đảng phái chính trị.
Các nhà tâm lý học chủ quan cho rằng hành động xã hội chịu
sự chi phối của tính tích cực cá nhân mà những tính tích cực
này lại phụ thuộc vào một số yếu tố như: nhu cầu lợi ích, định

hướng giá trị của cá nhân với tư cách là chủ thể của hành động,
hành động xã hội thì có động cơ.
Trong xã hội học Max Weber quan niệm : hành động xã hội là
một loại ứng xử mà chủ thể gắn cho nó ý nghĩa chủ quan nhất
định. Ông đã nhấn mạnh động cơ bên trong chủ thể như là
nguyên nhân của hành động và ông cho rằng, chúng ta có thể
nghiên cứu được các yếu tố chủ quan thúc đẩy hành động.
Định nghĩa: hành động là xã hội được nghiên cứu trong
nhiều lĩnh vực:

Hành động xã hội
Hành động xã hội
Thuyết Max Weber
Lý thuyết
hành động
Thuyết G.M.Mead
•
Hoàn cảnh tác động
tới cá nhân, nhưng cá
nhân trước khi hành
động suy nghĩ về
những nhu cầu, động
cơ của mình từ đó sẽ
tính toán những
phương cách thực
hiện nó→ con người
không chỉ có hành
động như một phản xạ
mà còn bị chi phối bởi
thế giới nội tâm: tình

cảm, tư duy.
•
Con người phát triển
nhân cách của mình
thong qua sự tương tác
xã hội.
•
Trọng tâm nghiên cứu
là vấn đề xã hội hóa và
giáo dục con người mà
chủ yếu ở đây là
những hình thức,
những dạng giao tiếp
giữa người và người.

Mối liên hệ
Mối liên hệ
Hành động xã hội
Hành vi xã hội
Hành động vật lý bản năng
Hành động vật lý bản năng- Hành vi xã hội -Hành động xã hội
có mối liên hệ phạm trù theo mức độ từ thấp tới cao.




Công thức hành động xã
Công thức hành động xã
hội .
hội .

Theo Max Weber, hoàn cảnh xã hội
Theo Max Weber, hoàn cảnh xã hội
tác
tác
động
động
đến cá nhân Nhưng trước khi
đến cá nhân Nhưng trước khi
hành động, cá nhân sẽ
hành động, cá nhân sẽ
có
có
những nhu
những nhu
cầu, động cơ của mình. Trong
cầu, động cơ của mình. Trong
bối cảnh
bối cảnh


đó, cá nhân sẽ tính toán những phương
đó, cá nhân sẽ tính toán những phương
cách để thực hiện các mục tiêu.
cách để thực hiện các mục tiêu.

Nhu cầu => Động cơ => Chủ thể => Công cụ => Mục đích
•
Hoàn cảnh điều kiện sống.

Ví dụ:

Ví dụ:
•
Khi con người ta đói, người ta sẽ có nhu
cầu được ăn.
•
Từ nhu cầu đó, nảy sinh ra động cơ là
muốn ăn để thực hiện hành động.
•
Động cơ này tác động vào chủ thể và
bản thân chủ thể sẽ sủ dụng những cộng
cụ như chén, bát,…để thực hiện hành
động ăn.
•
Chủ thể sẽ bị ảnh hưởng bởi hoàn cảnh,
như giàu, nghèo, vị thế xã hội, tín
ngưỡng, tôn giáo …sẽ làm cho chủ thể
sử dụng những công cụ khác nhau để ăn
hoặc ăn có chọn lọc.

Từ đó dẫn đến mục đích ăn cũng sẽ khác nhau. Không
Từ đó dẫn đến mục đích ăn cũng sẽ khác nhau. Không
chỉ là ăn để thỏa mãn cơn đói như động vật mà còn là ăn
chỉ là ăn để thỏa mãn cơn đói như động vật mà còn là ăn
thế nào cho lịch sự, cho đẹp…
thế nào cho lịch sự, cho đẹp…

==>
==>
Muốn nghiên cứu con người thì phải đặt
Muốn nghiên cứu con người thì phải đặt

mình vào từng hoàn cảnh của đối phươnhg.
mình vào từng hoàn cảnh của đối phươnhg.
Đồng thời, phải hiểu được thế giới nội tâm( tư
Đồng thời, phải hiểu được thế giới nội tâm( tư
duy, tình cảm) của đối phương.
duy, tình cảm) của đối phương.
•
Vì con người không chỉ hành động khi
có lợi mà còn vì cái mà người ta cho là
có ý nghĩa, giá trị.

NHỮNG YẾU TỐ QUY ĐỊNH
NHỮNG YẾU TỐ QUY ĐỊNH
HÀNH ĐỘNG XÃ HỘI
HÀNH ĐỘNG XÃ HỘI
•
Tự nhiên.
•
Xã hội.




CÁC KIỂU HÀNH ĐỘNG
CÁC KIỂU HÀNH ĐỘNG
XÃ HỘI
XÃ HỘI
•
Hành động theo cảm xúc
Hành động theo cảm xúc

•
Hành động theo tuyền thống
Hành động theo tuyền thống
•
Hành động hợp lý theo giá trị
Hành động hợp lý theo giá trị
•
Hành động hợp lý theo mục đích
Hành động hợp lý theo mục đích

Hành động hợp lý theo mục đích
Hành động hợp lý theo mục đích
là gì?
là gì?
Ở loại hành động hợp lý theo mục đích, người hành động
phải suy nghĩ và quyết định xem mình chọn mục đích
nào và phải dùng phương tiện nào để đạt được mục
đích. Loại hành động này chỉ có đến xã hội hiện đại mới
thực hiện đầy đủ.
VD: Trong xã hội Tư bản chủ nghĩa, hành động hợp mục
đích là hành động chiếm ưu thế.

Hành động theo cảm xúc là gì?
Hành động theo cảm xúc là gì?
Phần lớn hành động của con người là do cảm xúc. Tính tự
phát của hành động theo tình cảm mang tính riêng biệt
vì cũng một con người, cũng một hoàn cảnh có thể hành
động khác nhau tùy theo cảm xúc.
Đây là loại hành động không kiểm soát được và nó khó
nghiên cứu nhất.

Hành động hợp lý theo giá trị
Hành động hợp lý theo giá trị
là gì?
là gì?
Hành động hợp lý về giá trị là hành động có tính định
hướng giá trị (ngược lại với hành động truyền thống). Vì
hành động truyền thống thì không phải suy nghĩ nhiều,
còn hành động theo giá trị thì phải tìm hiểu xem nó có
giá trị hay không.
VD: Sự chung thủy ở chế độ đa thê khác chế độ một vợ
một chồng.

Hành động theo truyền thống
Hành động theo truyền thống
là gì?
là gì?
Hành động theo truyền thống tức là khi con người hành
động theo một thói quen, xuất phát từ những gì được xã
hội hóa (học) ngay từ thuở còn thơ. Tức là việc con
người có xu hướng tuân theo giá trị chuẩn mực của
cộng đồng, lặp đi lặp lại thành thói quen hàng ngày
( phân công lao động gia đình theo kiểu phong kiến).
Các truyền thống này rất khác nhau trong các nền văn
hóa khác nhau