Giao an du gio tuan 36

GV : Vi Xu©n H¶i


I.Những nội dung kiến thức cần ôn tập
I.Những nội dung kiến thức cần ôn tập




1.Văn bản nghị luận
1.Văn bản nghị luận
:
:
Thao tác
lập luận
Yêu cầu
Cách thức tiến hành
Phân tích
- Chia tách nhỏ vấn đề
để tìm hiểu một cách
cặn kẽ, thấu đáo
-Bớc 1": Nêu vấn đề cần phân tích.
- Bớc 2 : Chia tách nhỏ vấn để để
xem xét kĩ càng, tỉ mỉ, khám phá ra ý
nghĩa của chúng.
-Bớc 2 : Đánh giá chung.
So
sánh
-Đặt vấn đề trên cùng

bình diện để đối chiếu
nét tơng đồng, tơng
phản.
-Bớc 1 : Nêu ra vấn đề cần so sánh
- Bớc 2: Đặt đối tợng trên cùng
một bình diện. Đánh giá trên cùng
một tiêu chí.
- Bớc 3 : Đánh giá chung.


Thao tác
lập luận
Yêu cầu Cách thức tiến hành
Bác bỏ
-Dùng lí lẽ để phủ
nhận một vấn đề, một
khía cạnh nào đó.
-B%ớc 1 : Nêu vấn đề cần
bác bỏ
-
B%ớc 2 :Bác bỏ một luận
điểm,luận cứ lập luận
- B%ớc 3 : Đánh giá chung
Bình
luận
Khẳng định , bàn bạc,
mở rộng vấn đề, nêu ý
nghĩa vấn đề
-Bớc 1: Nêu hiện tợng
( vấn đề) cần bình luận.

- Bớc 2: Đánh giá
hiện tợng ( vấn đề ) cần
bình luận
- Bớc 3: Bàn về hiện tợng
( vấn đề) cần bình luận.


Đọc đoạn văn trích Tuyên ngôn Độc lập của Hồ Chí Minh và trả lời câu hỏi dới đây:
Thế mà hơn 80 năm nay, bọn thực dân Pháp lợi dụng lá cờ
tự do, bình đẳng, bác
tự do, bình đẳng, bác
ái, đến cớp nớc ta, áp bức đồng bào ta.Hành động của chúng trái hẳn với nhân đạo
ái, đến cớp nớc ta, áp bức đồng bào ta.Hành động của chúng trái hẳn với nhân đạo
và chính nghĩa.
và chính nghĩa.


Về chính trị, chúng tuyệt đối không cho nhân dân ta một chút tự do dân chủ nào.
Về chính trị, chúng tuyệt đối không cho nhân dân ta một chút tự do dân chủ nào.


Chúng thi hành những luận dã man.Chúng lập ba chế độ khác nhau ở Trung,
Chúng thi hành những luận dã man.Chúng lập ba chế độ khác nhau ở Trung,
Nam, Bắc để ngăn cản việc thống nhất nớc nhà của ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn
Nam, Bắc để ngăn cản việc thống nhất nớc nhà của ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn
kết.
kết.


Chúng lập ra nhiều nhà tù hơn trờng học.Chúng thẳng tay chép giết những ngời

Chúng lập ra nhiều nhà tù hơn trờng học.Chúng thẳng tay chép giết những ngời
yêu nớc thơng nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể
yêu nớc thơng nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể
máu.
máu.


Chúng ràng buộc d luận, thi hành chính sách ngu dân.
Chúng ràng buộc d luận, thi hành chính sách ngu dân.


Về kinh tế, chúng bóc lột dân ta xơ xác ta đến xơng tuỷ, khiến nhân dân ta nghèo
Về kinh tế, chúng bóc lột dân ta xơ xác ta đến xơng tuỷ, khiến nhân dân ta nghèo
nàn, thiếu thốn, nớc ta xơ xác , tiêu điều ( )
nàn, thiếu thốn, nớc ta xơ xác , tiêu điều ( )


Sự thật là từ mùa thu năm 1940, nớc ta đã thành thuộc địa của Nhật, chứ không
Sự thật là từ mùa thu năm 1940, nớc ta đã thành thuộc địa của Nhật, chứ không
phải thuộc địa của Pháp nữa.Khi Nhật hàng Đồng minh thì nhân dân cả nớc ta đã
phải thuộc địa của Pháp nữa.Khi Nhật hàng Đồng minh thì nhân dân cả nớc ta đã
nổi dậy giành chính quyền, lập nên nớc Việt Nam dân chủ Cộng hoà.
nổi dậy giành chính quyền, lập nên nớc Việt Nam dân chủ Cộng hoà.


Sự thật là dân ta đã lấy lại nớc Việt Nam từ tay Nhật, chứ không phải tay Pháp
Sự thật là dân ta đã lấy lại nớc Việt Nam từ tay Nhật, chứ không phải tay Pháp


a.Đoạn trích nêu vấn đề gì ? Nhằm mục đích gì ?

a.Đoạn trích nêu vấn đề gì ? Nhằm mục đích gì ?


b. Các thao tác lập luận nào đã đợc tác giả sử dụng trong đoạn văn ?
b. Các thao tác lập luận nào đã đợc tác giả sử dụng trong đoạn văn ?


c Phân tích hiệu quả sử dụng của các thao tác lập luận đó ?
c Phân tích hiệu quả sử dụng của các thao tác lập luận đó ?


a.Đoạn trích nêu những tội ác của thực dân Pháp với nhân dân ta. Nhằm
a.Đoạn trích nêu những tội ác của thực dân Pháp với nhân dân ta. Nhằm
mục đích tố cáo tội ác dã man và bản chất xấu xa của thực dân Pháp
mục đích tố cáo tội ác dã man và bản chất xấu xa của thực dân Pháp
với nhân dân thế giới và nhân dân Việt Nam.
với nhân dân thế giới và nhân dân Việt Nam.
b.Các thao tác lập luận đã vận dụng :
b.Các thao tác lập luận đã vận dụng :


-
-
Thao tác lập luận phân tích
Thao tác lập luận phân tích
: Chỉ ra những tội ác, bằng chứng cụ thể,
: Chỉ ra những tội ác, bằng chứng cụ thể,
đanh thép mà thực dân Pháp đã tiến hành với nhân dân ta
đanh thép mà thực dân Pháp đã tiến hành với nhân dân ta
-

Thao tác lập luận bình luận
Thao tác lập luận bình luận
:
:


+ Bình luận về những tội ác về chính trị, về kinh tế, mà thực dân Pháp
+ Bình luận về những tội ác về chính trị, về kinh tế, mà thực dân Pháp
đã gây ra cho đồng bào ta.
đã gây ra cho đồng bào ta.


-
-
Thao tác lập luận bác bỏ
Thao tác lập luận bác bỏ
: Đông Dơng không còn là thuộc địa của
: Đông Dơng không còn là thuộc địa của
Pháp, nhân dân ta đã giành chính quyền từ tay Nhật chứ không phải từ
Pháp, nhân dân ta đã giành chính quyền từ tay Nhật chứ không phải từ
tay Pháp.Không có lí lẽ nào thuyết phục hơn lí lẽ của sự thật này :
tay Pháp.Không có lí lẽ nào thuyết phục hơn lí lẽ của sự thật này :
sự
sự
thật là sự thật là
thật là sự thật là
,
,
c.Hiệu quả sử dụng
c.Hiệu quả sử dụng

: tác giả đã sử dụng kết hợp rất thành công các thao
: tác giả đã sử dụng kết hợp rất thành công các thao
tác lập luận , sắc sảo, có sức thuyết phục cao trong việc phân tích
tác lập luận , sắc sảo, có sức thuyết phục cao trong việc phân tích
những tội ác trong thực tiễn, trong sách vở, đồng thời phủ nhận, gạt bỏ
những tội ác trong thực tiễn, trong sách vở, đồng thời phủ nhận, gạt bỏ
những luận điệu sai trái của thực dân Pháp và phát xít Nhật.
những luận điệu sai trái của thực dân Pháp và phát xít Nhật.


Tóm lại:
Tóm lại:


Tuỳ từng kiểu nghị luận, đối tợng nghị luận
Tuỳ từng kiểu nghị luận, đối tợng nghị luận
và mục đích của văn bản mà sử dụng một hay
và mục đích của văn bản mà sử dụng một hay
nhiều thao tác lập luận lập cho phù hợp .
nhiều thao tác lập luận lập cho phù hợp .


2Văn bản khác :
2Văn bản khác :
Kiểu văn
bản
Khái niệm Cách thức tiến hành
Viết bản
tin
Tiêu đề hấp dẫn,

phần mở đầu
ngắn gọn, triển
khai chi tiết và
đầy đủ
+ Đặt tiêu đề
+ Mở đầu bản tin
+ Triển khai chi
tiết bản tin.
Viết tiểu
sử tóm
tắt
Văn bản chính xác
cụ thể về cuộc đời,
sự nghiệp và quá
trình sống của ng
ời đợc giới thiệu.
+ Nguồn gốc
+ Quá trình sống
+ Sự nghiệp
+ Những đóng góp.


II.Luyện tập
II.Luyện tập
:
:


1.Bài tập 1 sgk/124
1.Bài tập 1 sgk/124

Các thao tác Phan Châu Trinh đã sử dụng :
Các thao tác Phan Châu Trinh đã sử dụng :


-
-
Thao tác lập luận bác bỏ
Thao tác lập luận bác bỏ
: Xã hội luân lí thật trong nớc ta tuyệt
: Xã hội luân lí thật trong nớc ta tuyệt
nhiên không ai biết đến
nhiên không ai biết đến


-
-
Thao tác lập luận phân tích
Thao tác lập luận phân tích
Ngời mình thì phải ai tai nấy, ai
Ngời mình thì phải ai tai nấy, ai
chết mặc ai! Đi đờng gặp ngời bị nạn ( ) Dân không biết đến
chết mặc ai! Đi đờng gặp ngời bị nạn ( ) Dân không biết đến
đoàn thể, không trọng công ích
đoàn thể, không trọng công ích


-
-

Thao tác lập luận bình luận
Thao tác lập luận bình luận
:Những mặt tốt của Phơng tây và hạn
:Những mặt tốt của Phơng tây và hạn
chế của ngời Việt nam trong quan hệ đời sống,
chế của ngời Việt nam trong quan hệ đời sống,


-
-
Hiệu quả sử dụng
Hiệu quả sử dụng
: Tác giả đã chỉ ra thực trạng đáng buồn về mối
: Tác giả đã chỉ ra thực trạng đáng buồn về mối
quan hệ giữa con ngời với con ngời ở nớc ta, đồng thời nêu
quan hệ giữa con ngời với con ngời ở nớc ta, đồng thời nêu
những nguyên nhân, biểu hiện để lí giải dẫn câu hỏi vì sao nớc ta
những nguyên nhân, biểu hiện để lí giải dẫn câu hỏi vì sao nớc ta
không có luân lí, thể hiện sự uyên bác về tri thức và tài lập luận sắc
không có luân lí, thể hiện sự uyên bác về tri thức và tài lập luận sắc
sản của tác giả .
sản của tác giả .




2
2
.Bài tập
.Bài tập

2 sgk /124
2 sgk /124
:
:


Phân tích nội dung câu cách ngôn
Phân tích nội dung câu cách ngôn
Thất bại là mẹ đẻ của
Thất bại là mẹ đẻ của
thànhcông
thànhcông


Nội dung phân tích
Nội dung phân tích
:
:


- Phân tích những lí do có thể nói Thất bại là mẹ đẻ của
- Phân tích những lí do có thể nói Thất bại là mẹ đẻ của
thành công
thành công


- Chứng minh tính đúng đắn của câu cách ngôn bằng các
- Chứng minh tính đúng đắn của câu cách ngôn bằng các
dẫn chứng cụ thể trong đời sống hiện thực .
dẫn chứng cụ thể trong đời sống hiện thực .

-
-
Bác bỏ những quan niệm sai lầm
Bác bỏ những quan niệm sai lầm
:
:


+ Sợ thất bại nên không dám làm gì.
+ Sợ thất bại nên không dám làm gì.


+ Bi quan, chán nản khi gặp thất bại
+ Bi quan, chán nản khi gặp thất bại


+ Không biết rút ra bài học khi gặp thất bại.
+ Không biết rút ra bài học khi gặp thất bại.
-
-
Các dẫn chứng
Các dẫn chứng
: Có thể lấy trong lịch sử, cuộc đời và sự
: Có thể lấy trong lịch sử, cuộc đời và sự
nghiệp của các nhà khoa học, trong thực tế đời sống.
nghiệp của các nhà khoa học, trong thực tế đời sống.

3
3
.Bài tập
.Bài tập
3 sgk/124
3 sgk/124
:
:
-Tác giả bác bỏ
-Tác giả bác bỏ
hạng ngời không biết sợ cái gì
hạng ngời không biết sợ cái gì
trên đời
trên đời
này. Đấy là quỷ chứ đâu phải là ngời.
này. Đấy là quỷ chứ đâu phải là ngời.
Loại ngời này
Loại ngời này
rất hiếm, thực ra không có.
rất hiếm, thực ra không có.
-Tác giả bác bỏ loại ngời thứ hai: loại ngời sau đây thì
-Tác giả bác bỏ loại ngời thứ hai: loại ngời sau đây thì
chắc chắn không ít :
chắc chắn không ít :
sợ rất nhiều thứ
sợ rất nhiều thứ
nhất là quyền thế và
nhất là quyền thế và
đồng tiền.
đồng tiền.

Nhng đối với cái tài, cái thiên lơng thì lại
Nhng đối với cái tài, cái thiên lơng thì lại
không biết sợ, thậm chí sẵn sàng lăng mạ giày xéo. Đấy
không biết sợ, thậm chí sẵn sàng lăng mạ giày xéo. Đấy
là hạng ngời hèn hạ nhất, thô bỉ nhất, đồi bại nhất
là hạng ngời hèn hạ nhất, thô bỉ nhất, đồi bại nhất
-Viết đoạn văn bác bỏ (
-Viết đoạn văn bác bỏ (
về nhà viết
về nhà viết
)
)


4.Bài tập mở rộng:
4.Bài tập mở rộng:
Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi dới
Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi dới
đây :
đây :


Đời chúng ta đã nằm trong vòng chữ
Đời chúng ta đã nằm trong vòng chữ
tôi.Mất bề rộng ta đi tìm bề sâu .Nhng
tôi.Mất bề rộng ta đi tìm bề sâu .Nhng
càng đi càng lạnh.Ta thoát lên tiên cùng
càng đi càng lạnh.Ta thoát lên tiên cùng
Thế Lữ, ta phiêu lu trong trờng tình
Thế Lữ, ta phiêu lu trong trờng tình

cùng Lu Trọng L, ta điên cuồng với
cùng Lu Trọng L, ta điên cuồng với
Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, ta đắm say
Hàn Mặc Tử, Chế Lan Viên, ta đắm say
cùng Xuân Diệu .Nhng động tiên đã
cùng Xuân Diệu .Nhng động tiên đã
khép, tình yêu không bền, điên cuồng rồi
khép, tình yêu không bền, điên cuồng rồi
lại tỉnh, say đắm vẫn bơ vơ .Ta ngẩn ngơ
lại tỉnh, say đắm vẫn bơ vơ .Ta ngẩn ngơ
buồn về hồn ta cùng Huy Cận
buồn về hồn ta cùng Huy Cận


( Trích Một thời đại trong thi ca-Hoài
( Trích Một thời đại trong thi ca-Hoài
Thanh)
Thanh)
a.Đoạn trích tác giả nêu vấn đề gì? Mục
a.Đoạn trích tác giả nêu vấn đề gì? Mục
đích ?
đích ?
b.Các thao tác lập luận đã sử dụng ?
b.Các thao tác lập luận đã sử dụng ?
c.Hiệu quả sử dụng của các thao tác lập luận
c.Hiệu quả sử dụng của các thao tác lập luận
đó ?
đó ?
a.Tác giả những biểu hiện cụ thể về chữ
a.Tác giả những biểu hiện cụ thể về chữ

tôi
tôi
trong thơ mới.
trong thơ mới.
-
Mục đích : Ngời đọc thấy đợc sự
Mục đích : Ngời đọc thấy đợc sự
phong phú của những phong cách
phong phú của những phong cách
thơ trong một số nhà thơ mới.
thơ trong một số nhà thơ mới.
b.Các thao tác lập luận:
b.Các thao tác lập luận:
-
Vừa so sánh tơng đồng( nét buồn)
Vừa so sánh tơng đồng( nét buồn)
vừa tơng phản ( đối lập):
vừa tơng phản ( đối lập):


+ Tơng đồng : nét buồn
+ Tơng đồng : nét buồn


+ Tơng phản :
+ Tơng phản :


*rộng > < sâu
*rộng > < sâu

* lên tiên > < động tiên đã khép
* lên tiên > < động tiên đã khép


* điên cuồng >< tỉnh
* điên cuồng >< tỉnh


* say đắm > < bơ vơ
* say đắm > < bơ vơ
c.Hiệu quả sử dụng: Thể hiện sự lí giải
c.Hiệu quả sử dụng: Thể hiện sự lí giải
tinh tế, nhạy bén về năng lực cảm
tinh tế, nhạy bén về năng lực cảm
thụ thơ và tài năng phê bình văn học
thụ thơ và tài năng phê bình văn học
của tác giả về thơ mới.
của tác giả về thơ mới.