Đánh giá tình hình thực thi chính sách hỗ trợ, phát triển hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp trên địa bàn xã Nhị Khê, huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong khóa luận này
là trung thực và chưa hề sử dụng để bảo vệ trong một học vị nào.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện khóa luận này
đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong khóa luận đều đã được chỉ rõ
nguồn gốc.
Sinh viên
Mai Thị Nguyệt
1
1
LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian thực tập vừa qua, để hoàn thành được đề tài tốt nghiệp,
ngoài sự nỗ lực của bản thân tôi đẫ nhận được rất nhiều sự quan tâm giúp đỡ của
các tập thể, các cá nhân trong và ngoài trường.
Trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các thầy giáo, cô giáo
Khoa KT&PTNT - Trường Học viện Nông Nghiệp Việt Nam những người đã
truyền đạt cho tôi những kiến thức bổ ích và tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá
trình thực hiện khóa luận này.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới thầy giáo PGS.TS Phạm
Bảo Dương đã dành nhiều thời gian, tâm huyết và tận tình hướng dẫn chỉ bảo tôi
trong suốt quá trình thực hiện đề tài.
Nhân dịp này, tôi cũng xin chân thành cảm ơn tới các đồng chí ban lãnh
đạo, cán bộ, xã viên của Uỷ ban nhân dân xã cũng như Hợp tác xã dịch vụ nông
nghiệp Nhị Khê đã cung cấp cho tôi những số liệu cần thiết và tạo điều kiện
giúp đỡ tôi trong thời gian thực hiện đề tài tại địa bàn.
Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn tới gia đình và bạn bè đã khích lệ, cổ
vũ giúp đỡ tôi hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này.
Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn
Nhị Khê, ngày 31 tháng 5 năm 2015
Sinh viên
2

2
TÓM TẮT ĐỀ TÀI
Thực hiện chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2010- 2020, chủ
trương của Đảng về phát triển kinh tế tập thể mà nòng cốt là hợp tác xã là một
trong những biện pháp quan trọng để phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh
công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng và bảo vệ đất nước. Tổng kết 5 năm
thực hiện chuyển đổi hợp tác xã theo luật hợp tác xã (1996), hội nghị TW5 khoá
IX (3/2002) đã ra nghị quyết về “tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu
quả kinh tế tập thể”. Trên cơ sở nghị quyết của Đảng và thực tiễn hoạt động của
hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp, ngày 20-11-2012 Quốc hội đã thông qua luật
Hợp tác xã số 23/2012/QH1; Nghị định số 93/2013/NĐ-CP của Chính Phủ ngày
21/11/2013 quy định chi tiết một số điều của Luật hợp tác xã.Thực hiện đường
lối đổi mới HTX của Đảng, hầu hết các địa phương đều đã tập trung chỉ đạo
chuyển đổi HTX kiểu cũ sang HTX kiểu mới cho phù hợp với nền kinh tế thị
trường và đặc điểm của hộ kinh tế cá thể dựa trên quyền tự chủ sản xuất kinh
doanh. Nhị Khê là một xã thuộc huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội, có nhiều
điều kiện tự nhiên và xã hội thuận lợi cho việc phát triển một nền nông nghiệp
sản xuất hàng hoá. Từ khi luật Hợp tác xã đi vào thực tiễn, cùng với cả nước,
HTXDVNN Nhị Khê đã có những bước phát triển đáng ghi nhận, đáp ứng được
một phần nhu cầu của những người lao động, hộ sản xuất kinh doanh nông
nghiệp, đóng góp quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế- xã hội của địa
phương. Tuy nhiên trong quá trình thực thi các chính sách hỗ trợ, phát triển
HTX thì HTXDVNN Nhị Khê còn bộc lộ nhiều hạn chế và yếu kém, phát triển
chậm chạp, lợi ích đem lại cho các thành viên chưa nhiều, số người lao động
thực sự tham gia còn ít… Với lí do đó, tôi chọn đề tài: “ Đánh giá tình hình
thực thi chính sách hỗ trợ, phát triển hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp trên địa
bàn xã Nhị Khê, huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội .”
Để bước vào nghiên cứu thực tế, tôi đã tìm hiểu và góp phần hệ thống hóa
cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn về những vấn đề có liên quan đến HTXDVNN.
3

3
Trên cơ sở đó, nghiên cứu thực trạng thực thi chính sách hỗ trợ, phát triển HTX
của HTXDVNN, các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình thực thi chính sách của
HTXDVNN, chỉ ra những kết quả đạt được, tồn tại hạn chế, nguyên nhân và đề
xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực thi chính sách hỗ trợ, phát
triển HTX của HTXDVNN.
Với việc áp dụng phương pháp tiếp cận, thu thập tài liệu/ thông tin, xử lý
thông tin, thống kê mô tả, thống kê so sánh nhằm mô tả thực trạng thực thi chính
sách hỗ trợ, phát triển HTX của HTXDVNN, đặc biệt thu thập thông tin với
phương pháp điều tra, phỏng vấn sâu, thông qua bảng câu hỏi với 45 hộ xã viên,
4 cán bộ HTX, 3 cán bộ xã, và 16 hộ không phải là thành viên của HTXDVNN
được chọn ngẫu nhiên ở 5 thôn khác nhau tại xã Nhị Khê.
Kết quả nghiên cứu cho thấy tình hình thực thi chính sách hỗ trợ, phát
triển HTX của HTXDVNN Nhị Khê cũng đã được HTX đang tiến hành triển
khai trên địa bàn xã nhưng chỉ được một trong mười chính sách của Nhà nước
theo nghị định 193/2013/NĐ-CP, còn lại đang chuẩn bị bước đầu đưa vào triển
khai thực hiện và chưa có kết quả rõ rệt. Thực tế điều tra từ các cán bộ HTX,
cán bộ xã và các xã viên thì việc thực thi chính sách hỗ trợ, phát triển HTX của
HTXVNNN Nhị khê còn gặp rất nhiều khó khăn như: Vốn ít, đất làm trụ sở của
HTX chưa được cấp bìa đỏ, đó cũng là một trong những hạn chế để HTX thế
chấp vay vốn mở rộng sản xuất kinh doanh, trình độ chuyên môn của các cán bộ
chưa đáp ứng được nhu cầu trong thời buổi kinh tế thị trường đầy cạnh tranh, cơ
sở vật chất của HTX còn thiếu thốn và chưa đồng bộ…
Trên cơ sở phân tích thực trạng, nghiên cứu đã đi tìm hiểu một số yếu tố
ảnh hưởng đến thực thi chính sách hỗ trợ, phát triển HTX của HTXDVNN bao
gồm các yếu tố: sự phù hợp của chính sách với thực tiễn, ảnh hưởng của cán bộ
chỉ đạo đến tình hình thực thi chính sách, ảnh hưởng của đối tượng hưởng thụ
tới việc thực thi chính sách, nguồn vốn của HTX…
4
4

Những phân tích trên là căn cứ đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao
hiệu quả thực thi chính sách hỗ trợ, phát triển HTX của HTXDVNN Nhị Khê.
Muốn đạt được mục tiêu đó, cần phải thực hiện một cách đồng bộ các giải pháp
sau: nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý HTX, nâng cao trình độ nhận
thức cho người dân, huy động nguồn vốn, tăng cường xây dựng cơ sở hạ tầng
HTX vì cơ sở vật chất của HTX cũng là một trong những yếu tố quan trọng ảnh
hưởng đến hoạt động của HTX. Trong thời gian tới, HTX nên trang bị thêm về
máy móc để phục vụ đủ cũng như nên lên kế hoạch xây dựng quầy vật tư nông
nghiệp để đáp ứng đủ về số lượng cho xã viên và có thể cho những hộ không
phải là xã viên ngoài HTX.
5
5
MỤC LỤC
6
6
DANH MỤC BẢNG
7
7
DANH MỤC ĐỒ THỊ
8
8
DANH MỤC HỘP
9
9
DANH MỤC VIẾT TẮT
DVNN : Dịch vụ nông nghiệp
ĐVT : Đơn vị tính
GT : Giá trị
GTSX : Giá trị sản xuất
HĐND : Hội đồng nhân dân

HĐQT : Hội đồng quản trị
HTX : Hợp tác xã
HTXDVNN : Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp
UBND : Uỷ ban nhân dân
TTCS : thực thi chính sách
GTSX : Giá trị sản xuất
CNH – HĐH : Công nghiệp hóa – hiện đại hóa
NTM : nông thôn mới
TBKT : tiến bộ kỹ thuật
10
10
PHẦN 1
MỞ ĐẦU
1.1.Tính cấp thiết của đề tài
Hợp tác xã là một tổ chức kinh doanh thuộc sở hữu và điều hành bởi một
nhóm các cá nhân cho lợi ích lẫn nhau của họ. Hợp tác xã được xác định bởi
tuyên bố về việc xác định hợp tác xã của Liên minh quốc tế hợp tác xã "một
hiệp hợp tự trị của những người đoàn kết tự nguyện để đáp ứng nhu cầu chung
của kinh tế, xã hội và văn hóa và nguyện vọng thông qua các doanh nghiệp đồng
sở hữu và kiểm soát dân chủ ". Hợp tác xã cũng có thể được định nghĩa là một
doanh nghiệp thuộc sở hữu và kiểm soát đều cho các người sử dụng dịch vụ của
mình hoặc những người làm việc ở đó. Khía cạnh khác nhau liên quan đến
doanh nghiệp hợp tác xã là trọng tâm của nghiên cứu trong lĩnh vực kinh tế hợp
tác xã.
Các HTX có vai trò rất quan trọng trong tiến trình phát triển ở các nước
trên thế giới. Phong trào HTX đã và đang phát triển rất mạnh ở nhiều quốc gia.
Bắt đầu từ HTX Rochdale ở Anh những năm 1844, phong trào HTX đã dần lan
sang các quốc gia châu Âu khác như Pháp (HTX sản xuất của công nhân), Thụy
Điển (HTX chế biến nông sản thực phẩm), Đức (HTX xây dựng nhà ở)…và tiếp
tục ảnh hưởng, lan rộng ra toàn nước Anh và các nước châu Âu như Đức, Nga,

Pháp, Italia, Thụy Điển… Chỉ tính đầu năm 1860, ở Anh đã có 460 HTX tiêu
thụ với hơn 100 ngàn thành viên. Các HTX này đã liên kết lại với nhau, lập ra
Liên hiệp HTX tiêu thụ Anh ở Manchester. Năm 1862, chính phủ Anh ban hành
Luật HTX (Liên minh HTX Việt Nam, Một số vấn đề cơ bản về HTX, 2004).
Phát triển hợp tác xã là một trong những chủ trương mang tính chất chiến
lược được Đảng và Nhà nước xác định nhằm phát triển, nông thôn trên con
đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Trung ương Đảng và Chính phủ
đã có nhiều chủ trương chính sách về phát triển hợp tác xã. Dấu mốc quan trọng
11
11
nhất là Nghị quyết 13, Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng
khóa IX về “tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể”.
Tiếp đó là Luật Hợp tác xã 2003; Nghị định số 88/2005/NĐ-CP của Chính Phủ
về “một số chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển hợp tác xã; Luật Hợp tác
xã số 23/2012/QH13 ngày 20/11/2012; Nghị định số 93/2013/NĐ-CP của Chính
Phủ ngày 21/11/2013 quy định chi tiết một số điều của Luật hợp tác xã.
Ngày nay, ở nhiều nước trên thế giới, HTX trong nông thôn phát triển như
một thành phần kinh tế chủ lực. Theo PGS.TS Ngô Doãn Vịnh và ThS Kim
Quốc Chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ở Đức, Hà Lan, Canada kinh tế HTX
chiến gần 50% giá trị sản xuất . Ở các nước khác trong khu vực như Thái Lan,
Philippine kinh tế HTX dưới các hình thức khác nhau cũng phát triển rất mạnh ở
khu vực nông thôn. Ở nhiều nước, đặc biệt các nước công nghiệp phát triển có
phong trào HTX rất mạnh như Đức, Anh, Pháp, Nhật, Mỹ, Canada, Italia, v.v
Ở Việt Nam trong quá trình phát triển nông thôn, các HTX có một vai trò
hết sức quan trọng. Từ sau Đổi mới, hộ nông dân được xác định là các đơn vị
kinh tế tự chủ, điều đó đồng nghĩa với việc hộ có thể độc lập tự chủ trong việc ra
các quyết định về sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, tiêu dùng v.v… Tuy nhiên, một
đặc điểm cần phải lưu ý là quy mô sản xuất của hộ nói chung còn nhỏ bé và
thiếu các tư liệu sản xuất cần thiết. Hơn thế nữa, nông dân của chúng ta hiện
đang thiếu việc làm trầm trọng. Trang bị khoa học kỹ thuật còn rất yếu kém và

rất dễ bị tổn thương đối với các thay đổi của kinh tế thị trường. Vì vậy, phát
triển các HTX nhằm mục đích quy tụ các hộ nông dân nhỏ lẻ, dễ bị tổn thương
trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh cần phải đặt lên thành nhiệm vụ ưu tiên
hàng đầu.
Đã xuất hiện nhiều HTX hoạt động có hiệu quả cả về kinh tế và xã hội,
như HTX trong làng nghề cung ứng vật tư, nguyên liệu phục vụ sản xuất, bao
tiêu sản phẩm, giải quyết việc làm và thu nhập cho các hộ sản xuất ở làng nghề
và một bộ phận dân cư trên địa bàn; các HTX chuyên ngành chăn nuôi, thuỷ
12
12
sản; HTX dịch vụ vệ sinh môi trường, v.v., bước đầu đã tạo được sự tin tưởng
của nhân dân và có xu hướng phát triển tốt. Nhìn chung, các HTX được thành
lập mới theo Luật HTX đều hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện của thành
viên, dân chủ, bình đẳng, công khai, và xuất phát từ nhu cầu thị trường; bộ máy
quản lý HTX gọn nhẹ; đội ngũ thành viên trẻ, có trình độ; hoạt động hiệu quả
hơn so với trước kia.
Nhị khê là một xã thuộc huyện Thường tín nằm ở khu vực ngoại thành Hà
nội có truyền thống về phong trào phát triển HTX. Tuy vậy HTX dịch vụ nông
nghiệp của xã đang gặp phải một số khó khăn trong thực thi chính sách phát
triển HTX do còn nhiều hạn chế. Do đó vấn đề cấp thiết hiện nay đó là phải
đánh giá đúng thực trạng thực thi chính sách phát triển HTX của hợp tác xã dịch
vụ nông nghiệp (HTXDVNN) hiện nay, chỉ ra những chính sách phát triển HTX
đã được thực hiện và chính sách chưa được thực hiện, những tồn tại hạn chế
vướng mắc HTXDVNN đang gặp phải từ đó, đề xuất những định hướng, giải
pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách phát triển HTX trên địa bàn
để tiếp tục đổi mới và phát triển, tăng cường sự liên kết và phát triển hệ thống
HTX trong thời gian tới.
Xuất phát từ thực tế trên tôi đã chọn đề tài: : “ Đánh giá tình hình thực
thi chính sách hỗ trợ, phát triển hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp trên địa bàn
xã Nhị Khê, huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội .”

1.2. Mục tiêu nghiên cứu
1.2.1. Mục tiêu chung
Nghiên cứu tình hình thực thi chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã của
người dân trong địa bàn xã, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện
chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã tại xã Nhị khê, huyện Thường tín, thành
phố Hà Nội.
13
13
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về tình hình thực thi chính sách
hỗ trợ phát triển HTX.
- Phân tích tình hình thực thi chính sách hỗ trợ phát triển HTX tại Nhị
khê, Huyện Thường tín.
- Phân tích các yếu tố ảnh hưởng tới việc thực thi chính sách hỗ trợ phát
triển HTX trên địa bàn xã Nhị khê, huyện Thường tín.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách
hỗ trợ, phát triển hợp tác xã tại xã Nhị khê, huyện Thường tín, TP Hà nội.
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.3.1. Đối tượng
- Đề tài nghiên cứu tình hình thực hiện chính sách phát triển HTX trên địa
bàn xã Nhị khê, Huyện Thường tín, Thành phố Hà nội. Tập trung vào các nhóm
đối tượng : cán bộ quản lý và lãnh đạo xã , nhân viên, cộng tác viên hợp tác xã
của xã và hộ nông dân, các nhóm đoàn thể trong xã. Và các hoạt động liên quan
đến công tác thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển HTX trên địa bàn xã.
1.3.2 Phạm vi nghiên cứu
 Phạm vi nội dung :
Theo nghị định 193/2013/NĐ – CP Chính sách phát triển hợp tác xã thì đề tài
đánh giá về thực thi chính sách phát triển hợ tác xã thông qua các hoạt động cụ
thể :
- Đánh giá của nông dân và cán bộ hợp tác xã về các hoạt động hỗ trợ,

khuyến khích thành lập hợp tác xã.
- Đánh giá của nông dân và cán bộ hợp tác xã về hoạt động đào tạo, bồi
dưỡng nguồn nhân lực.
- Đánh giá của nông dân và cán bộ hợp tác xã về quỹ hỗ trợ phát triển hợp
tác xã.
14
14
- Đánh giá của nông dân và cán bộ hợp tác xã về việc hỗ trợ hợp tác xã đầu
tư cơ sở hạ tầng phục vụ sản xuất, đời sống của cộng đồng xã viên và tham gia
các chương trình phát triển kinh tế - xã hội.
Đề xuất một số khuyến nghị cơ bản nhằm bổ sung , hoàn thiện chính sách phát
triển hợp tác xã.
 Phạm vi không gian :
- Đề tài nghiên cứu chủ yếu trong phạm vi xã Nhị khê, huyện Thường tín,
Thành phố Hà nội.
 Phạm vi thời gian :
- Số liệu, tài liệu thu thập là số liệu từ năm 2011 – 2014
- Thời gian thực hiện đề tài: Từ tháng 1/2015 đến tháng 5/2015
15
15
PHẦN II
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
2.1 Cơ sở lý luận về thực thi chính sách hỗ trợ phát triển HTX
2.1.1 Một số khái niệm cơ bản
 Khái niệm chính sách
Cho đến nay chưa có một định nghĩa nào thống nhất về thuật ngữ “chính
sách” ,song tựu chung lại “chính sách “ là “kiểu” , là phương pháp can thiệp của
nhà nước vào 1 lĩnh vực nào đó theo những mục tiêu và thời hạn nhất định với
những điều kiện nhất định (Ngô Đức Cát và Vũ Đình Thăng , 2001).
Chính sách là tập hợp các quyết sách của chính phủ được thể hiện ở hệ

thống quy định trong văn bản pháp quy nhằm từng bước tháo gỡ những khó
khăn trong thực tiễn, điều kiện kinh tế ảnh hưởng tới mục tiêu nhất định, đảm
bảo sự phát triển của nền kinh tế (Phạm Vân Đình 2006).
Theo Đỗ Kim Chung (2010), chính sách là tập hợp các chủ trương và
hành động về phương diện nào đó của nền kinh tế xã hội do Chính phủ thực
hiện. Nó bao gồm mục tiêu mà Chính phủ muốn đạt được và cách làm để đạt
được mục tiêu đó.
 Khái niệm về hợp tác xã
Theo liên minh HTX quốc tế (1895) định nghĩa: HTX là một tổ chức
chính trị của những người tự nguyện liên hiệp lại để đáp ứng nhu cầu và nguyện
vọng chung của họ về kinh tế, xã hội và văn hóa thông qua một xí nghiệp cùng
sở hữu và quản lý dân chủ. Đến năm 1995, định nghĩa này được hoàn thiện:
“HTX dựa trên ý nghĩa tự cứu mình, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng, công bằng
và đoàn kết. Các xã viên HTX tin tưởng vào ý nghĩa đạo đức, về tính trung thực,
trách nhiệm xã hội và quan tâm chăm sóc người khác”.
Theo Luật HTX (2003): Hợp tác xã là tổ chức kinh tế tập thể do các cá
nhân, hộ gia đình, pháp nhân (sau đây gọi chung là xã viên) có nhu cầu, lợi ích
16
16
chung, tự nguyện góp vốn, góp sức lập ra theo quy định của Luật này để phát
huy sức mạnh tập thể của từng xã viên tham gia HTX, cùng giúp nhau thực hiện
có hiệu quả các hoạt động sản xuất, kinh doanh và nâng cao đời sống vật chất,
tinh thần, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Luật Hợp tác xã 2012 định nghĩa: Hợp tác xã là tổ chức kinh tế tập thể,
đồng sở hữu, có tư cách pháp nhân, do ít nhất 07 thành viên tự nguyện thành lập
và hợp tác tương trợ lẫn nhau trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm
nhằm đáp ứng nhu cầu chung của thành viên, trên cơ sở tự chủ, tự chịu trách
nhiệm, bình đẳng và dân chủ trong quản lý hợp tác xã.
Như vậy ta có thể hiểu: Hợp tác xã là tổ chức kinh tế do những người lao
động có lợi ích kinh tế chung tự nguyện cùng góp vốn góp sức lập ra theo quy

định của pháp luật để phát huy sức mạnh của tập thể và từng xã viên nhằm giúp
nhau thực hiện có hiệu quả hơn các hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ và
cải thiện đời sống góp phần phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
 Kinh tế hợp tác xã
Kinh tế tập thể là hình thức hợp tác đa dạng, mà nòng cốt là hợp tác dựa
trên sở hữu của các thành viên và sở hữu tập thể; liên kết rộng rãi những người
lao động, các hộ sản xuất, kinh doanh, các doanh nghiệp vừa và nhỏ thuộc các
thành phần kinh tế; không giới hạn quy mô và địa bàn (trừ một số lĩnh vực có
quy định riêng); phân phối theo lao động, theo vốn góp và mức độ tham gia dịch
vụ; hoạt động theo nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm.
Kinh tế tập thể lấy lợi ích kinh tế làm chính, bao gồm lợi ích các thành
viên và lợi ích tập thể, đồng thời coi trọng lợi ích xã hội của các thành viên, góp
phần xoá đói, giảm nghèo, tiến lên làm giàu cho các thành viên.
 Khái niệm hợp tác xã nông nghiệp
Theo Điều 1, chương 1 của điều lệ mẫu HTX Nông nghiệp của Việt Nam
ghi rõ: HTXNN là tổ chức kinh tế tự chủ, do nông dân và những người lao động
có nhu cầu, lợi ích chung, tự nguyện cùng nhau góp vốn, góp sức lập ra thep quy
17
17
định của pháp luật để phát huy sức mạnh của tập thể và của từng xã viên nhằm
giúp nhau thực hiện có hiệu quả các hoạt động dịch vụ hỗ trợ cho kinh tế hộ gia
đình của xã viên và kinh doanh trong lĩnh vực sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản
phẩm nông, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản và kinh doanh các ngành nghề khác
ở nông thôn, phục vụ cho sản xuất nông nghiệp.
Như vậy, HTXNN là một trong các hình thức cụ thể của kinh tế HTX
trong lĩnh vực nông nghiệp, là tổ chức kinh tế của những người nông dân có
cùng nhu cầu và nguyện vọng, tự nguyện liên kết lại để phối hợp giúp đỡ nhau
phát triển kinh tế hoặc đáp ứng tốt hơn các nhu cầu về đời sống của mỗi thành
viên, tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc luật pháp quy đinh, có tư cách pháp
nhân.

 Khái niệm hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp
Dịch vụ nông nghiệp được hiểu là những điều kiện, những yếu tố và động
tác cần thiết cho một quá trình sản xuất, kinh doanh loại sản phẩm nào đó trong
nông nghiệp (ví dụ: cung ứng giống cây trồng, con gia súc, làm đất, tưới tiêu,
bảo vệ đồng điền và phòng trừ sâu bệnh,…), mà người sản xuất không có sẵn,
không thể làm hoặc tạo ra được, hoặc nếu tự làm thì không có hiệu quả, cho nên
họ phải tiếp nhận các điều kiện, các yếu tố đó từ bên ngoài bằng các hình thức
khác nhau như: mua, bán, trao đổi, thuê và nhờ,…(Nguyễn Ngọc Bích, Luận
văn Thạc sỹ kinh tế nông nghiêp, 2012).
Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp (HTX DVNN) là tổ chức kinh tế nông
nghiệp được tách hẳn để làm chức năng dịch vụ nông nghiệp, nó hoạt động theo
luật HTX, là một loại hình HTX kiểu mới. Hoạt động của HTXDVNN bao gồm:
dịch vụ các yếu tố đầu ra, đầu vào, dịch vụ các khâu cho sản xuất nông nghiệp,
các HTXDVNN được tổ chức với mục đích phục vụ sản xuất cho nông nghiệp
của các hộ nông dân, nó không nhằm mục đích lợi nhuận. Mô hình HTXDVNN
ở nước ta chủ yếu được phân thành ba hình thức: dịch vụ chuyên khâu, dịch vụ
18
18
chuyên nghành, dịch vụ tổng hợp. (Nguyễn Anh Sơn, Luận văn Thạc sỹ kinh tế,
2010) .
 Chính sách hỗ trợ, phát triển hợp tác xã
Chính sách hỗ trợ, phát triển HTX có thể được hiểu là các hoạt động
nhằm nâng cao kết quả, , hiệu quả hoạt động của hợp tác xã cũng như tác động
đến những người lãnh đạo, cán bộ HTX do chính phủ ban hành.
Mục tiêu của chính sách hỗ trợ, phát triển HTX đó là khuyến khích, tạo
điều kiện thúc đẩy phát triển HTX, tác động trực tiếp vào sản xuất, kinh doanh
của kinh tế thành viên; tăng cường tính tự chủ, khai thác tối đa tiềm năng, lợi thế
của HTX, nâng cao hơn nữa vai trò của hợp tác xã đối với sự phát triển, bảo đảm
an sainh xã hội của đất nước; tăng cường năng lực cạnh tranh của kinh tế hộ gia
đình đặc biệt là kinh tế hộ nông dân và các cơ sở sản xuất, kinh doanh quy mô

vừa và nhỏ trong điều kiện cơ chế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế; góp
phần ổn định kinh tế, chính trị, xã hội.
Như vậy, chính sách hỗ trợ, phát triển HTX được hiểu là tập hợp các chủ
trương hành động của Chính phủ nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của hợp tác
xã thông qua tăng cường năng lực tổ chức, điều hành, hoạt động, kinh doanh cho
hợp tác xã; các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực; xúc tiến thương
mại; các hoạt động về tín dụng; thuế; hỗ trợ ứng dụng đổi mới, nâng cao trình độ
công nghệ khuyến nông và các hoạt động đầu tư, kết cấu hạ tầng phục vụ sản
xuất, phát triển kinh tế xã hội.
 Khái niệm về thực thi chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã
Thực hiện chính sách được hiểu là việc triển khai chính sách, bao gồm
việc cụ thế hóa một chính sách hoặc chương trình kế hoạch và các hành động cụ
thể của từng ngành trong phát triển kinh tế.
Thực hiện chính sách hỗ trợ, phát triển hợp tác xã được hiểu là tập hợp
các hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương về hoạt động phát
triển hợp tác xã nhằm triển khai thực hiện chính sách phát triển hợp tác xã từ
19
19
Trung ương đến người nông dân. Các hoạt động này bao gồm tuyên truyền phổ
biến chính sách, xây dựng kế hoạch triển khai, tổ chức triển khai, kiểm tra giám
sát và đánh giá thực hiện của địa phương.
Việc thực hiện chính sách ở mỗi địa phương là khác nhau do điều kiện
kinh tế, tự nhiên, xã hội đặc thù mà từ đó cán bộ thực hiện có những kế hoạch
thực hiện riêng cụ thể cho từng đơn vị để chính sách phát triển hợp tác xã đạt
hiệu quả cao nhất.
Như vậy thực tế việc thực hiện chính sách hỗ trợ, phát triển hợp tác xã
được hiểu là việc triển khai tổ chức thực hiện một tập hợp các hoạt động đào tạo
cán bộ, tuyên truyền chính sách của nhà nước về HTX … có sự chỉ đạo của cơ
quan nhà nước và chuyên môn từ Trung ương đến địa phương đồng thời có sự
phối hợp thực hiện với cộng đồng người dân địa phương trong quá trình thực

hiện cũng như giám sát, đánh giá, kiểm tra.
a, Vai trò của thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã
- Tuyên truyền phổ biến chủ trương hành động của Chính phủ về hoạt
động của HTX và tổ chức thực hiện công tác phát triển hợp tác xã. Truyền bá
giáo dục cho người dân hiểu rõ hơn về công việc họ đang làm, hướng dẫn họ
tiếp cận với chính sách phát triển HTX của nhà nước. Để từ đó họ có thể tự
mình giải quyết các vấn đề thực tiễn của nông thôn và đảm bảo cho nông thôn
phát triển bền vững. Các chính sách phát triển HTX có tác động rất lớn đến việc
phát triển kinh tế của người dân, việc thực hiện các chính sách đó sẽ giúp thực
tiễn hóa các vấn đề trong văn bản chính sách, tổ chức các hoạt động, chương
trình hỗ trợ phát triển HTX sẽ giúp người dân tích cực tham gia vào quá trình
sản xuất.
- Đưa hệ thống chính sách hỗ trợ, phát triển HTX vào triển khai thực tế
từng địa phương. Triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ, phát triển HTX và
hướng dẫn cán bộ thực hiện tổ chức thực hiện theo kế hoạch của cấp trên sao
20
20
cho khoa học và đạt hiệu quả chính sách, báo cáo kịp thời những vướng mắc
trong quá trình triền khai thực hiện.
- Nâng cao trình độ nhận thức của cán bộ thực hiện và nông dân bằng
cách : giúp người cán bộ có thêm hiểu biết về thực tế của người dân, điều kiện
kinh tế của nông dân cũng như kinh nghiệm tổ chức thực hiện chính sách phát
triển hợp tác xã phù hợp với điều kiện từng vùng. Thứ hai tuyên truyền phổ biến
chính sách, phân tích lợi ích mà chính sách mang lại cho người dân đề họ hiểu
và thực hiện với đội ngũ cán bộ.
- Phát hiện những nguyên nhân tồn tại hạn chế nhằm hoàn thiện bổ sung
cơ chế chính sách mới cho phù hợp hơn. Đây là vai trò quan trọng trong quá
trình triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ, phát triển HTX ở mỗi địa phương để
kiểm tra tính phù hợp hay chưa phù hợp, cần thay thế hay bổ sung điều gì cho
phù hợp với nguyện vọng của người dân để từ đó hạn chế những tồn tại để hoàn

thiện chính sách trong thời gian tới.
b. Đặc điểm của thực thi chính sách hỗ trợ, phát triển hợp tác xã
Thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã là quá trình tiếp nhận và
triển khai thực hiện từ trung ương đến địa phương và người nông dân. Thực thi
chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã là việc cụ thể hóa nội dung chính sách,
triển khai thực hiện các hoạt động phát triển hợp tác xã tại địa phương.
Thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã phụ thuộc vào đặc điểm
tổ chức hợp tác xã ở địa phương. Mỗi đia phương khác nhau có cơ cấu tổ chức
hợp tác xã và cách thức triển khai các hoạt động khác nhau. Việc thực hiện
chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã phải đản bảo đi đúng hướng với mục tiêu
phát triển kinh tế xã hội của địa phương.
Đối tượng chính được hưởng lợi của thực hiện chính sách hỗ trợ phát triển
hợp tác xã là các hợp tác xã thành viên, việc thực hiện đúng chính sách sẽ giúp
nâng cao khả năng tiếp cận chính sách; được đào tạo; tập huấn về phương thức
sản xuất tiến bộ; được tiếp cận khoa học công nghệ mới nâng cao hiệu quả kinh
21
21
tế; được phổ biến thông tin sản xuất, thị trường; hỗ trợ vay vốn phục vụ sản
xuất…ngoài ra, đối tượng hưởng thụ của chính sách phát triển hợp tác xã còn là
người hoạt động hợ tác xã, họ được tham gia tập huấn giúp nâng cao trình độ
chuyên môn, được hưởng chế độ lương và phụ cấp theo quy định.
Thực thi chính sách hỗ trợ phát triển hợp tác xã dựa trên phương pháp có
sự tham gia của người dân, họ chính là đối tượng thụ hưởng của việc thực hiện
chính sách. Việc phát huy sự tham gia của người dân trong thực hiện chính sách
là rất quan trọng góp phần nâng cao hiệu quả của các hoạt động hỗ trợ phát triển
hợp tác xã, đồng thời tăng cường vai trò của người dân trong thực hiện chính
sách sẽ tận dụng tối đa nguồn lực cộng đồng, đảm bảo tính bền vững của chính
sách.
2.1.2 Nội dung nghiên cứu tình hình thực hiện chính sách
2.1.2.1 Hệ thống văn bản pháp luật về chính sách hỗ trợ, phát triển HTX và các

chính sách hỗ trợ, phát triển HTX.
a. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về chính sách hỗ trợ, phát triển
HTX
Về các văn bản luật gồm có Luật Hợp tác xã 2003 và Luật Hợp tác xã
2012.Luật Hợp tác xã 2003 có 10 Chương và 52 Điều quy định về thành lập và
đăng ký kinh doanh HTX, xã viên, quy định về tổ chức và quản lý HTX, các tài
sản, tài chính của hợp tác xã. Quy định về các trường hợp tổ chức lại, giải thể,
phá sản HTX, liên hiệp HTX và liên minh HTX, việc quản lý nhà nước đối với
HTX, khen thưởng và xử lý vi phạm, cuối cùng là các điều khoản thi hành.
Ngày 01/07/2013 Luật Hợp tác xã số 23/2012/QH13 được Quốc hội nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kỳ họp thứ 4 thông qua ngày
20/11/2012 có hiệu lực thi hành, thay thế Luật Hợp tác xã số 18/2003/QH12
ngày 26/11/2003. Trong đó, Luật Hợp tác xã 2012 có những điểm mới so với
Luật Hợp tác xã 2003 như sau: Hợp tác xã là tổ chức kinh tế tập thể, đồng sở
hữu, có tư cách pháp nhân, do ít nhất 07 thành viên tự nguyện thành lập và hợp
22
22
tác tương trợ lẫn nhau trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm nhằm
đáp ứng nhu cầu chung của thành viên, trên cơ sở tự chủ, tự chịu trách nhiệm,
bình đẳng và dân chủ trong quản lý Hợp tác xã. So với Luật Hợp tác xã 2003
Điểm mới của Hợp tác xã 2012 còn thể chế hóa rõ hơn về bản chất, tổ chức của
Hợp tác xã, để làm rõ sự khác biệt so với tổ chức doanh nghiệp, ở mục tiêu
thành lập, quan hệ sở hữu, quan hệ kinh tế, quan hệ quản lý, và quan hệ phân
phối trong Hợp tác xã. Hợp tác xã phải mang lại lợi ích cho thành viên thông
qua đáp ứng nhu cầu chung về sản phẩm, dịch vụ, việc làm của thành viên là
chủ sở hữu Hợp tác xã.
Về các chính sách hỗ trợ, Luật Hợp tác xã 2012 mở rộng hơn phạm vi ưu
đãi, hỗ trợ gắn với bản chất Hợp tác xã , mang lại lợi ích cho cộng đồng, chú
trọng đối tượng thành viên là nông dân, người dân tộc. Theo đó, Chính phủ quy
định chi tiết các ưu đãi, hỗ trợ đối với Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã hoạt

động trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp, diêm nghiệp về đầu
tư phát triển kết cấu hạ tầng; giao đất, cho thuê đất để phục vụ hoạt động của
Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã theo quy định của pháp luật về đất đai; ưu đãi
về tín dụng; vốn, giống khi gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh; chế biến sản
phẩm.
Luật Hợp tác xã 2012 quy định 9 Chương, 64 Điều tăng hơn 12 Điều so
với Luật Hợp tác xã 2003. Ngoài ra, còn có các quy định liên quan các nội dung
sửa đổi, bổ sung khác như Thành lập và đăng ký Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác
xã; Tổ chức quản lý Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã; Tài sản, tài chính của
Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã; Chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, giải thể, phá
sản; Hợp tác xã, Liên hiệp Hợp tác xã; Tổ chức đại diện của Hợp tác xã, Liên
hiệp Hợp tác xã;…
Thứ hai, về các văn bản dưới luật quy định về các chính sách hỗ trợ, phát
triển HTX bao gồm Nghị định 15/CP về chính sách khuyến khích phát triển
HTX. Nghị định gồm 17 điều quy định các Hợp tác xã, Liên hiệp hợp tác xã
23
23
thuộc các ngành, các lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân và Quỹ tín dụng nhân
dân đã được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh theo Luật Hợp tác xã
(dưới đây gọi chung là Hợp tác xã) được hưởng các chính sách khuyến khích
phát triển HTX bao gồm những ưu đãi về quyền sử dụng đất đai, việc nộp thuế
và được vay vốn với lãi suất ưu đãi của ngân hàng Thương mại và các chương
trình kinh tế xã hội.
Sau Nghị định 15/CP ngày 11/07/2005 Chính phủ thông qua Nghị định
88/2005/NĐ-CP về một số chính sách hỗ trợ khuyến khích phát triển hợp tác
xã. So với Nghị định 15/CP, Nghị định 88 quy định cụ thể hơn về các chính sách
hỗ trợ, phát triển HTX, bao gồm 8 chính sách, đó là: chính sách hỗ trợ, khuyến
khích thành lập hợp tác xã, chính sách về bồi dưỡng, đào tạo nguồn nhân lực,
chính sách đất đai, chính sách thuế, tín dụng, hỗ trợ xúc tiến thương mại, hỗ trợ
ứng dụng đổi mới, nâng cao trình độ công nghệ, khuyến nông, khuyến công và

khuyến ngư và chính sách hỗ trợ hợp tác xã đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ sản
xuất, đời sống của xã viên và tham gia các chương trình phát triển kinh tế - xã
hội.
b. Các chính sách hỗ trợ, phát triển HTX
• Chính sách đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực
Nhà nước hỗ trợ kinh phí đào tạo chính quy, bồi dưỡng về chuyên môn
nghiệp vụ, kỹ thuật đối với cán bộ quản lý hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, thành
viên hợp tác xã.
• Chính sách hỗ trợ hoạt động xúc tiến thương mại mở rộng thị trường
Nhà nước hỗ trợ HTX, liên hiệp HTX tham gia các triển lãm trong và ngoài
nước; tổ chức các hội chợ, triển lãm dành riêng cho khu vực HTX; xây dựng
thương hiệu, nhãn hiệu, xuất xứ hàng hó, xây dựng và triển khai cổng thông tin
điện tử, sàn giao dịch thương mại điện tử cho các HTX, liên hiệp HTX.
24
24
• Ứng dụng khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới.
Quỹ Phát triển khoa học và công nghệ quốc gia và cấp tỉnh hàng năm
dành một phần kinh phí hỗ trợ các hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã đổi mới, ứng
dụng công nghệ và thông báo kết quả thực hiện cho cơ quan quản lý nhà nước
về hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã;
Nhà nước hỗ trợ nghiên cứu khoa học công nghệ từ nguồn kinh phí sự
nghiệp nghiên cứu khoa học công nghệ đối với hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã
có dự án nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới
được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
• Chính sách tiếp cận vốn và quỹ hỗ trợ phát triển hợp tác xã.
Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã có dự án đầu tư mới, đầu tư mở rộng
năng lực sản xuất, kinh doanh; hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, địa bàn
nông thôn được ưu đãi về lãi suất và bảo lãnh tín dụng từ quỹ hỗ trợ phát triển
hợp tác xã; ưu tiên vay vốn tín dụng từ ngân hàng phát triển và các tổ chức tín
dụng khác theo quy định của pháp luật; được vay ưu đãi theo quy định của

Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn;
Quỹ hỗ trợ phát triển HTX thực hiện nhiệm vụ bảo lãnh tín dụng và hỗ
trợ lãi suất đối với HTX.
• Chính sách tạo điều kiện tham gia các chương trình mục tiêu, chương
trình phát triển kinh tế - xã hội
Hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã có đủ năng lực được ưu tiên tham gia
cácchương trình mục tiêu, chương trình phát triển kinh tế - xã hội sau đây: Các
công trình xây dựng cơ sở hạ tầng trên địa bàn và quản lý các công trình sau khi
hoàn thành, kể cả các công trình chợ và công trình hạ tầng phục vụ phát triển
cụm công nghiệp và cụm làng nghề ở nông thôn;
Các dự án, chương trình phát triển kinh tế - xã hội khác trên địa bàn phù
hợp với khả năng của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.
• Chính sách thành lập mới hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã
25
25