Tiểu luận vai trò của luật sư trong việc bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp cho bị can, bị cáo là người chưa thành niên

H C VI N T PHÁPỌ Ệ Ư
KHOA ÀO T O LU T SĐ Ạ Ậ Ư
Bài Ti u Lu nể ậ
LU T S VÀ HÀNH NGH LU T SẬ Ư Ề Ậ Ư
Chuyên đề
VAI TRÒ C A LU T S TRONG VI C B O M Ủ Ậ Ư Ệ Ả ĐẢ
QUY N VÀ L I ÍCH H P PHÁP C A B CAN, B CÁO Ề Ợ Ợ Ủ Ị Ị
LÀ NG I CH A THÀNH NIÊNƯỜ Ư
Thành ph H Chí Minh, ngày tháng n m 20ố ồ ă
I/ L I M UỜ Ở ĐẦ
Cùng v i xu h ng m c a h i nh p, giao l u gi a các n c v i nhau,ớ ướ ở ử ộ ậ ư ữ ướ ớ
cùng v i s phát tri n c a đ i s ng xã h i, ngoài nh ng tri th c và giá tr v t ch tớ ự ể ủ ờ ố ộ ữ ứ ị ậ ấ
đ i s ng công nghi p hi n đ i mang l i nó còn kéo theo nh ng m t trái, nh ng tờ ố ệ ệ ạ ạ ữ ặ ữ ệ
n n khác mà m t trong s đó là tình hình t i ph m trong l a tu i v thành niên ngàyạ ộ ố ộ ạ ứ ổ ị
càng gia t ng. Có th nói đây là m t n i đau c a xã h i và là m t s th t không thă ể ộ ỗ ủ ộ ộ ự ậ ể
ph nh n, các b c ph huynh ai c ng mu n ch m lo cho con cái mình th t t tủ ậ ậ ụ ũ ố ă ậ ố
nên ra s c làm vi c vun đ p cho đ i s ng v t ch t c a các em c ng nh c a giaứ ệ ắ ờ ố ậ ấ ủ ũ ư ủ
đình. Nh ng ng c l i, chính đi u đó l i làm chúng ta không th giành nhi u th iư ượ ạ ề ạ ể ề ờ
gian quan tâm sâu sát đ n các em. Và ch c n m t phút l l m vì nh ng suy nghế ỉ ầ ộ ỡ ầ ữ ĩ
thi u chín ch n mà các em s d dàng sa vào con đ ng ph m t i. i u này nhế ắ ẽ ễ ườ ạ ộ Đ ề ả
h ng r t l n đ n t ng lai c a các em sau này và còn nh h ng đ n s phátưở ấ ớ ế ươ ủ ả ưở ế ự
tri n c a xã h i vì chính các em là nh ng ng i ch t ng lai c a đ t n c.ể ủ ộ ữ ườ ủ ươ ủ ấ ướ
Trong nh ng tr ng h p nh th , các lu t s , nh ng ng i am hi u pháp lu t vàữ ườ ợ ư ế ậ ư ữ ườ ể ậ
đ c đào t o chuyên nghi p, c n ph i phát huy vai trò c a mình trong vi c b o vượ ạ ệ ầ ả ủ ệ ả ệ
quy n và l i ích h p pháp c a các em c ng nh b o v t ng lai c a đ t n c vàề ợ ợ ủ ũ ư ả ệ ươ ủ ấ ướ
suy cho cùng đây c ng là m c đích cu i cùng c a pháp lu t xã h i ch ngh a. ũ ụ ố ủ ậ ộ ủ ĩ
I/ S L C V VAI TRÒ C A LU T S TRONG T T NG HÌNH S Ơ ƯỢ Ề Ủ Ậ Ư Ố Ụ Ự
Trong t t ng hình s , ng i bào ch a là ng i tham gia t t ng đố ụ ự ườ ữ ườ ố ụ ể
ch ng minh s vô t i ho c làm gi m nh trách nhi m hình s c a ng i bứ ự ộ ặ ả ẹ ệ ự ủ ườ ị
2
bu c t i, giúp ng i b bu c t i v m t pháp lý nh m b o v quy n và l i íchộ ộ ườ ị ộ ộ ề ặ ằ ả ệ ề ợ

h p pháp c a h , thông qua đó góp ph n b o v pháp ch xã h i ch ngh a.ợ ủ ọ ầ ả ệ ế ộ ủ ĩ
Nh là m t nguyên t c hi n đ nh, đi u 132 c a Hi n pháp 1992 ghi nh n:ư ộ ắ ế ị ề ủ ế ậ
“ Quy n bào ch a c a b cáo đ c b o đ m. B cáo có th t bào ch a ho cề ữ ủ ị ượ ả ả ị ể ự ữ ặ
nh ng i khác bào ch a cho mình.”ờ ườ ữ
T ch c lu t s đ c thành l p đ giúp b cáo và các đ ng s khác b o vổ ứ ậ ư ượ ậ ể ị ươ ự ả ệ
quy n và l i ích h p pháp c a mình và góp ph n b o v pháp ch xã h i chề ợ ợ ủ ầ ả ệ ế ộ ủ
ngh a.”ĩ
Cùng v i ch tr ng xây d ng Nhà n c pháp quy n xã h i ch ngh a, t iớ ủ ươ ự ướ ề ộ ủ ĩ ạ
B lu t T t ng hình s 2003 (BLTTHS 2003) đã m r ng h n ph m vi thamộ ậ ố ụ ự ở ộ ơ ạ
gia c a ng i b o ch a nh m đ m b o t t h n quy n và l i ích h p pháp c aủ ườ ả ữ ằ ả ả ố ơ ề ợ ợ ủ
ng i b t m gi , b can, b cáo. C th i u 11 BLTTHS 2003 quy đ nh:ườ ị ạ ữ ị ị ụ ể Đ ề ị
“Ng i b t m gi , b can, b cáo có quy n t bào ch a ho c nh ng iườ ị ạ ữ ị ị ề ự ữ ặ ờ ườ
khác bào ch a”ữ
Theo i u 56 BLTTHS 2003, ng i bào ch a có th là:Đ ề ườ ữ ể
- Lu t s ;ậ ư
- Ng i đ i di n h p pháp c a ng i b t m gi , b can, b cáo;ườ ạ ệ ợ ủ ườ ị ạ ữ ị ị
- Bào ch a viên nhân dân.ữ
3
Xem xét vai trò c a t ng lo i ng i bào ch a, ta nh n th y:ủ ừ ạ ườ ữ ậ ấ
 Ng i đ i di n h p pháp c a ng i b t m gi , b can, b cáo đ c xácườ ạ ệ ợ ủ ườ ị ạ ữ ị ị ượ
đ nh là ng i bào ch a trong t t ng. Tuy nhiên t khi BLTTHS n m 1988 ra đ iị ườ ữ ố ụ ừ ă ờ
đ n nay, v ph ng di n pháp lý ch a có v n b n quy ph m pháp lu t nào gi iế ề ươ ệ ư ă ả ạ ậ ả
thích rõ ng i đ i di n h p pháp là nh ng ai. Riêng đ i v i b can, b cáo là ng iườ ạ ệ ợ ữ ố ớ ị ị ườ
ch a thành niên thì trong Thông t liên ngành s 01/TTLN ngày 18/12/1988 c aư ư ố ủ
TANDTC và VKSNDTC khi đ c p đ n quy n khàng cáo đã h ng d n: “ iề ậ ế ề ướ ẫ Đạ
di n h p pháp c a b can, b cáo ch a thành niên là b , m ho c ng i đ đ u c aệ ợ ủ ị ị ư ố ẹ ặ ườ ỡ ầ ủ
h ”. N i dung trên đã gián ti p làm rõ ng i đ i di n h p pháp c a b can, b cáoọ ộ ế ườ ạ ệ ợ ủ ị ị
ch a thành ni n. Nh ng th c ti n trong nh ng n m qua cho th y ch a cóư ệ ư ự ễ ữ ă ấ ư
tr ng h p nào ng i đ i di n h p pháp c a b can, b cáo tham gia t t ng v iườ ợ ườ ạ ệ ợ ủ ị ị ố ụ ớ
t cách ng i bào ch a.ư ườ ữ

 Còn đ i v i tr ng h p ng òi bào ch a là Bào ch a viên nhân dân thì ch cố ớ ườ ợ ư ữ ữ ứ
danh này tr c đây đ c ra đ i trên c s S c l nh s 69/SL ngày 18/06/1949. Sauướ ượ ờ ơ ở ắ ệ ố
đó Ngh đ nh s 01-N -VY ngày 12/01/1950 c a B T pháp đã quy đ nh rõ tiêuị ị ố Đ ủ ộ ư ị
chu n c a Bào ch a viên nhân dân. Trong su t th i gian dài t 1949-1987, Bàoẩ ủ ữ ố ờ ừ
ch a viên nhân dân đã đóng m t vai trò r t l n trong t t ng hình s . n n m 1987ữ ộ ấ ớ ố ụ ự Đế ă
c n c có 30 oàn Bào ch a v i t ng s g n 400 Bào ch a viên nhân dânả ướ Đ ữ ớ ổ ố ầ ữ
1
. Tuy
nhiên t n m 1989 đ n nay, khi các oàn Lu t s đ c khôi ph c l i các đ aừ ă ế Đ ậ ư ượ ụ ạ ở ị
ph ng thì các oàn bào ch a đã ch m d t ho t đ ng và gi i th , do đó ch c danhươ Đ ữ ấ ứ ạ ộ ả ể ứ
Bào ch a viên nhân dân ch t n t i trên ph ng di n pháp lý.ữ ỉ ồ ạ ươ ệ
1
Lu t s và T v n pháp lu t trong c ch th tr ng, Vi n nghiên c u khoa h c pháp lý, 1995, trang 17ậ ư ư ấ ậ ơ ế ị ườ ệ ứ ọ
4
 T nh ng lý do trên mà ng i bào ch a ch y u trong t t ng hình sừ ữ ườ ữ ủ ế ố ụ ự
hi n nay ch là lu t s . Không nh ng th , lu t s còn là ng i tham gia t t ngệ ỉ ậ ư ữ ế ậ ư ườ ố ụ
có hi u qu nh t, vì:ệ ả ấ
- Lu t s là ng i có trình đ , ki n th c pháp lu tậ ư ườ ộ ế ứ ậ
- Lu t s là ng i có nhi u kinh nghi m trong ho t đ ng bào ch aậ ư ườ ề ệ ạ ộ ữ
- Lu t s là ng i đ c đào t o không ch đ n thu n là ki n th c phápậ ư ườ ượ ạ ỉ ơ ầ ế ứ
lu t mà h còn đ c đào t o v nghi p v , t c k n ng hành ngh .ậ ọ ượ ạ ề ệ ụ ứ ỹ ă ề
B o v và l i ích h p pháp c a ng i b t m gi , b can, b cáo th hi n rõả ệ ợ ợ ủ ườ ị ạ ữ ị ị ể ệ
nét nh t vai trò c a lu t s trong t t ng hình s . Lu t s là ng i hành nghấ ở ủ ậ ư ố ụ ự ậ ư ườ ề
chuyên nghi p. Trong th c ti n đi u tra, truy t , xét x trong nh ng n m quaệ ự ễ ề ố ử ữ ă
cho th y, ph n l n các v án có ng i bào ch a tham gia đ u là lu t s .ấ ầ ớ ụ ườ ữ ề ậ ư
Nh v y lu t s đóng vai trò ch đ o trong vi c b o v các quy n và l iư ậ ậ ư ủ ạ ệ ả ệ ề ợ
ích h p pháp c a b can, b cáo và ngoài nhi m v này lu t s còn có nhi m v b oợ ủ ị ị ệ ụ ậ ư ệ ụ ả
v pháp lu t, b o v pháp ch xã h i ch ngh a khi tham gia t t ng. Hai nhi mệ ậ ả ệ ế ộ ủ ĩ ố ụ ệ
v này có quan h m t thi t v i nhau và b tr cho nhau. Mu n b o v t tụ ệ ậ ế ớ ổ ợ ố ả ệ ố
quy n và l i ích h p pháp c a b can, b cáo thì ph i tôn tr ng s th t và tôn tr ngề ợ ợ ủ ị ị ả ọ ự ậ ọ

pháp lu t. Ng c l i mu n góp ph n vào vi c b o v pháp ch xã h i ch ngh aậ ượ ạ ố ầ ệ ả ệ ế ộ ủ ĩ
thì ph i làm t t nhi m v b o v quy n l i c a b can, b cáo trên c s phápả ố ệ ụ ả ệ ề ợ ủ ị ị ơ ở
lu t. Lu t s luôn ph i chú ý đ n hai nhi m v này, n u ch chú tâm đ n vi c b oậ ậ ư ả ế ệ ụ ế ỉ ế ệ ả
v thân ch thì đ d n đ n ng y bi n, ng c l i n u ch chú tr ng b o v phápệ ủ ễ ẫ ế ụ ệ ượ ạ ế ỉ ọ ả ệ
lu t, pháp ch thì s bi n mình thành ng i công t . Nh th cán cân công lý, thậ ế ẽ ế ườ ố ư ế ế
đ i tr ng gi a bên bu c t i và bên g t i s không th cân b ng, lúc y pháp lu tố ọ ữ ộ ộ ỡ ộ ẽ ể ằ ấ ậ
hay công lý c ng không đ c đ m b o. Vì v y, vai trò đ c tr ng c a lu t sũ ượ ả ả ậ ặ ư ủ ậ ư
5
trong t t ng hình s là s k t h p nhu n nhuy n gi a b o v quy n l i h pố ụ ự ự ế ợ ầ ễ ữ ả ệ ề ợ ợ
pháp c a thân ch và b o v chân lý, tôn tr ng pháp lu t. Và m t khi xã h i th aủ ủ ả ệ ọ ậ ộ ộ ừ
nh n tính t i cao c a pháp lu t thì lu t s ngày càng có vai trò đ c bi t quan tr ngậ ố ủ ậ ậ ư ặ ệ ọ
trong vi c b tr t pháp cho các ho t đ ng t t ng hình s .ệ ổ ợ ư ạ ộ ố ụ ự
II/ VAI TRÒ C A LU T S TRONG VI C B O V QUY N VÀ L I ÍCHỦ Ậ Ư Ệ Ả Ệ Ề Ợ
H P PHÁP C A B CAN, B CÁO LÀ NG I CH A THÀNH NIÊNỢ Ủ Ị Ị ƯỜ Ư
1/ Ng i ch a thành niên là ai và t m quan tr ng c a lu t s trong vi c b oườ ư ầ ọ ủ ậ ư ệ ả
v quy n và l i ích h p pháp c a b can, b cáo là ng i ch a thành niên.ệ ề ợ ợ ủ ị ị ườ ư
Trong các quy đ nh c a B lu t hình s n m 1999 thì ng i ch a thànhị ủ ộ ậ ự ă ườ ư
niên ph m t i là nh ng ng i đ tu i t đ 14 đ n ch a đ 18 tu i.ạ ộ ữ ườ ở ộ ổ ừ ủ ế ư ủ ổ
Ng i ch a thành niên là nh ng ng i có nh ng khi m khuy t c v thườ ư ữ ườ ữ ế ế ả ề ể
ch t và tinh th n. V th ch t, s phát tri n c a ng i ch a thành niên ch a đ tấ ầ ề ể ấ ự ể ủ ườ ư ư ạ
đ n đ hoàn thi n và đi u ngày gây nh h ng không nh đ n tâm sinh lý c a các em.ế ộ ệ ề ả ưở ỏ ế ủ
Do ch a đ t đ n đ tu i tr ng thành t c 18 tu i nên ng i ch a thành niên ch aư ạ ế ộ ổ ưở ứ ổ ườ ư ư
đ c trang b đ n m đ c nh ng ki n th c c n thi t v các l nh v c t nhiên vàượ ị ể ắ ượ ữ ế ứ ầ ế ề ĩ ự ự
xã h i, trong đó có ki n th c v pháp lu t. l a tu i này, ng i ch a thành niênộ ế ứ ề ậ Ở ứ ổ ườ ư
đang trong giai đo n “già tr con, non ng i l n” nên ch a th nh n th c đ yở ạ ẻ ườ ớ ư ể ậ ứ ầ
đ và đúng đ n t t c nh ng v n đ mà Nhà n c, xã h i và pháp lu t yêu c u đ i v iủ ắ ấ ả ữ ấ ề ướ ộ ậ ầ ố ớ
m i thành viên trong xã h i. Chính vì đ c đi m tâm sinh lý này mà trong nhi u tr ngỗ ộ ặ ể ề ườ
h p, ng i ch a thành niên không th l a ch n cho mình m t cách ng x phùợ ườ ư ể ự ọ ộ ứ ử
h p v i các quy t c x s chung c a xã h i hay các chu n m c pháp lu t.ợ ớ ắ ử ự ủ ộ ẩ ự ậ
6

V i lý do đó, i u 12 BLHS 1999 quy đ nh v đ tu i ch u trách nhi mớ Đ ề ị ề ộ ổ ị ệ
hình s nh sau:ự ư
“Ng i t đ 16 tu i tr lên ph i ch u trách nhi m hình s v m i t iườ ừ ủ ổ ở ả ị ệ ự ề ọ ộ
ph mạ
Ng i t đ 14 tu i tr lên, nh ng ch a đ 16 tu i ph i ch u trách nhi mườ ừ ủ ổ ở ư ư ủ ổ ả ị ệ
hình s v t i ph m r t nghiêm tr ng do c ý ho c t i ph m đ c bi t nghiêmự ề ộ ạ ấ ọ ố ặ ộ ạ ặ ệ
tr ng.”ọ
Và BLHS 1999 đã dành m t ch ng riêng là Ch ng X nh m đ a ra nh ngộ ươ ươ ằ ư ữ
quy đ nh chung đ i v i ng i ch a thành niên ph m t i. T ng t , BLTTHSị ố ớ ườ ư ạ ộ ươ ự
2003 đã thi t k m t ch ng trong ph n th b y_Th t c đ c bi t đó là Ch ngế ế ộ ươ ầ ứ ả ủ ụ ặ ệ ươ
XXXII v Th t c t t ng đ i v i ng i ch a thành niên.ề ủ ụ ố ụ ố ớ ườ ư
V i vi c dành ra nh ng ch ng riêng nh th đ quy đ nh v lu t t t ngớ ệ ữ ươ ư ế ể ị ề ậ ố ụ
c ng nh lu t n i dung áp d ng đ i v i tr ng h p ph m t i c a ng i ch aũ ư ậ ộ ụ ố ớ ườ ợ ạ ộ ủ ườ ư
thành niên đã ch ng t ng i ch a thành niên ph m t i là m t ch th đ c quan tâmứ ỏ ườ ư ạ ộ ộ ủ ể ượ
đ c bi t trong t t ng hình s b i nh ng đ c đi m tâm sinh lý riêng bi t c aặ ệ ố ụ ự ở ữ ặ ể ệ ủ
mình. C th , trong m t v án hình s mà ng i ph m t i là ng i ch a thànhụ ể ộ ụ ự ườ ạ ộ ườ ư
niên (đ 14 tu i và d i 16 tu i) thì b t bu c ph i có ng i bào ch a. Tuy nhiênủ ổ ướ ổ ắ ộ ả ườ ữ
theo n i dung đã phân tích ph n trên thì ng i b o ch a ch y u hi n nay chộ ở ầ ườ ả ữ ủ ế ệ ỉ
có th là lu t s . Do đó s tham gia c a lu t s trong v án hình s nh m h nể ậ ư ự ủ ậ ư ụ ự ằ ạ
ch t i đa s xâm ph m các quy n và l i ích h p pháp c a ng i ch a thành niên làế ố ự ạ ề ợ ợ ủ ườ ư
vô cùng quan tr ng, n u thi u đi u này thì v án s không th nào gi i quy t đ cọ ế ế ề ụ ẽ ể ả ế ượ
b ng m t b n án có hi u l c pháp lu t (tr khi ng i ch a thành niên t ch i vi cằ ộ ả ệ ự ậ ừ ườ ư ừ ố ệ
có ng i bào ch a). B ng ho t đ ng c a mình lu t s s giúp cho ng i ch aườ ữ ằ ạ ộ ủ ậ ư ẽ ườ ư
thành niên th c hi n t t h n n a quy n và ngh a v c a h theo quy đ nh c aự ệ ố ơ ữ ề ĩ ụ ủ ọ ị ủ
7
pháp lu t, đ ng th i giúp c quan ti n hành t t ng gi i quy t và x lý v án m tậ ồ ờ ơ ế ố ụ ả ế ử ụ ộ
cách khách quan, toàn di n, đ y đ , đúng ng i, đúng t i, đúng pháp lu t. th c hi nệ ầ ủ ườ ộ ậ Để ự ệ
đ c đi u đó, ng i lu t s , ngoài nh ng k n ng hành ngh chung còn ph i bi tượ ề ườ ậ ư ữ ỹ ă ề ả ế
đ c nh ng k n ng đ c thù trong nh ng v án lo i này.ượ ữ ỹ ă ặ ữ ụ ạ
 Th i đi m b t đ u tham gia c a lu t sờ ể ắ ầ ủ ậ ư :

Theo quy đ nh chung t i Kho n 1 i u 58 BLTTHS 2003 thì lu t sị ạ ả Đ ề ậ ư
tham gia bào ch a t giai đo n kh i t b can, th m chí ngay t khi có quy tữ ừ ạ ở ố ị ậ ừ ế
đ nh t m gi trong tr ng h p b t ng i kh n c p, b t ng i ph m t i quị ạ ữ ườ ợ ắ ườ ẩ ấ ắ ườ ạ ộ ả
tang ho c đang b truy nã. Ngo i tr tr ng h p c n gi bí m t đi u tra đ i v iặ ị ạ ừ ườ ợ ầ ữ ậ ề ố ớ
t i xâm ph m an ninh qu c gia, Vi n tr ng VKS quy t đ nh đ ng i bào ch aộ ạ ố ệ ưở ế ị ể ườ ữ
tham gia t t ng t khi k t thúc đi u tra.ố ụ ừ ế ề
 Ph m vi tham gia c a lu t sạ ủ ậ ư :
Th theo tinh th n c i cách t pháp, lu t s ngày nay tham gia vào h u h tể ầ ả ư ậ ư ầ ế
các giai đo n c a quá trình t t ng hình s t đi u tra, truy t cho đ n xét x , riêngạ ủ ố ụ ự ừ ề ố ế ử
đ i v i b cáo là ng i ch a thành niên thì sau khi Tòa s th m xét x xong, lu t số ớ ị ườ ư ơ ẩ ử ậ ư
còn có th giúp b cáo kháng cáo b n án, quy t đ nh c a Tòa án n u th y b n án, quy tể ị ả ế ị ủ ế ấ ả ế
đ nh ho c ph n b n án, quy t đ nh đó xâm h i đ n quy n và l i ích h p pháp c aị ặ ầ ả ế ị ạ ế ề ợ ợ ủ
ng i ch a thành niên.ườ ư
 Ph ng th c tham giaươ ứ :
Lu t s tham gia bào ch a trong các v án mà ng i b t m gi , b can, bậ ư ữ ụ ườ ị ạ ữ ị ị
cáo là ng i ch a thành niên thông qua hai con đ ng ( i u 57 BLTTHS 203):ườ ư ườ Đ ề
- B can, b cáo ho c gia đình b can, b cáo m iị ị ặ ị ị ờ
8
- c giao nhi m v b i V n phòng lu t s n i làm vi c trên c sĐượ ệ ụ ở ă ậ ư ơ ệ ơ ở
s phân công c a oàn lu t s theo yêu c u c a c quan ti n hành t t ng.ự ủ Đ ậ ư ầ ủ ơ ế ố ụ
2/ Bi u hi n c th vai trò c a lu t s trong quá trình t t ng hình sể ệ ụ ể ủ ậ ư ố ụ ự
 Vai trò c a lu t s trong giai đo n đi u traủ ậ ư ạ ề
T tr c t i nay, nhi u ng i quan ni m vi c bào ch a ch đ c th cừ ướ ớ ề ườ ệ ệ ữ ỉ ượ ự
hi n t i phiên tòa. Quan ni m sai l m ph bi n này đã ph đ nh vai trò tích c cệ ạ ệ ầ ổ ế ủ ị ự
c a lu t s trong giai đo n đi u tra, khi n các c quan ti n hành t t ng khôngủ ậ ư ạ ề ế ơ ế ố ụ
nh n th c m t cách đúng đ n b n ch t ho t đ ng c a lu t s trong giai đo n này vàậ ứ ộ ắ ả ấ ạ ộ ủ ậ ư ạ
chính đi u đó đã ph n nào c n tr nh ng ho t đ ng chính đáng c a lu t s , khi nề ầ ả ở ữ ạ ộ ủ ậ ư ế
lu t s tr nên th đ ng trong vi c b o v quy n l i h p pháp c a thân ch c aậ ư ở ụ ộ ệ ả ệ ề ợ ợ ủ ủ ủ
mình. Ng c l i, n u lu t s tham gia m t cách ch đ ng, tích c c t giai đo nượ ạ ế ậ ư ộ ủ ộ ự ừ ạ
đi u tra thì không nh ng giúp h n ch t i đa nh ng sai ph m v th t c t t ngề ữ ạ ế ố ữ ạ ề ủ ụ ố ụ

c a c quan đi u tra, có nhi u đi u ki n h n đ hi u đ c b n ch t n i dungủ ơ ề ề ề ệ ơ ể ể ượ ả ấ ộ
v vi c, t đó giúp b o v t t h n các quy n l i h p pháp c a thân ch trong cácụ ệ ừ ả ệ ố ơ ề ợ ợ ủ ủ
giai đo n sau nay, hay th m chí có th giúp thân ch thoát kh i vòng lao lý s mạ ậ ể ủ ỏ ớ
h n ngay t giai đo n đi u tra, rút ng n th i gian gi i quy t v án đ ng th i giúpơ ừ ạ ề ắ ờ ả ế ụ ồ ờ
Nhà n c ti t ki m nhân l c và tài l c, nâng cao hi u su t đ u tranh phòng ch ngướ ế ệ ự ự ệ ấ ấ ố
t i ph m.ộ ạ
Nh ng công vi c mà lu t s c n ph i ti n hành trong giai đo n đi u traữ ệ ậ ư ầ ả ế ạ ề
bao g m:ồ
- Khi tham gia bào ch a b t c v án nào, lu t s c ng c n ti n hànhữ ấ ứ ụ ậ ư ũ ầ ế
ho t đ ng nghiên c u h s v án. Cùng v i vi c ti p xúc b cán, b cáo, ho t đ ngạ ộ ứ ồ ơ ụ ớ ệ ế ị ị ạ ộ
9
nghiên c u h s v án là c s , n n t ng hình thành lu n c bào ch a c ng nhứ ồ ơ ụ ơ ở ề ả ậ ứ ữ ũ ư
nh ng quan đi m b o v quy n và l i ích h p pháp c a b can, b cáo.ữ ể ả ệ ề ợ ợ ủ ị ị
- Ti p xúc, trao đ i v i b can, gia đình b can và các đ ng s khácế ổ ớ ị ị ươ ự
Trong các v án mà b can là ng i ch a thành niên, vi c ti p xúc v i b can vàụ ị ườ ư ệ ế ớ ị
gia đình b can là r t quan tr ng. Lu t s th hi n vai trò c a mình thông quaị ấ ọ ậ ư ể ệ ủ
vi c t v n, khuyên nh và giúp đ nh ng công vi c c th mà b n thân h khôngệ ư ấ ủ ỡ ữ ệ ụ ể ả ọ
th th c hiên đ c. i u này giúp gia đình an tâm h n, đ c bi t lu t s nên khuyênể ự ượ Đ ề ơ ặ ệ ậ ư
h ch đ ng kh c ph c thi t h i do b can ch a thành niên gây ra n u có và xoaọ ủ ộ ắ ụ ệ ạ ị ư ế
d u n i đau c a gia đình phía b h i n u có th .ị ỗ ủ ị ạ ế ể
i v i b can, vì nh n th c còn b h n ch do gi i h n c a tu i tác và tâmĐố ớ ị ậ ứ ị ạ ế ớ ạ ủ ổ
lý ch a đ c n đ nh nên lu t s c n kiên nh n, g n g i tác đ ng nh nhàng, tìnhư ượ ổ ị ậ ư ầ ẫ ầ ũ ộ ẹ
c m đ gi i thích v i b can nh ng quy đ nh pháp lu t, v hành vi đã th c hi nả ể ả ớ ị ữ ị ậ ề ự ệ
c ng nh ph ng h ng bào ch a c a lu t s , tìm hi u hoàn c nh ph m t iũ ư ươ ướ ữ ủ ậ ư ể ả ạ ộ
c a b can nh th nào, có b ng i khác xúi gi c, l i kéo, mua chu c, ép bu c hayủ ị ư ế ị ườ ụ ộ ộ ộ
không, tìm hi u tâm t , nguy n v ng c a b can. Thông qua đó, lu t s đ ng viênể ư ệ ọ ủ ị ậ ư ộ
b can khai báo trung th c, đ c bi t khai đ y đ , chi ti t các tình ti t có l i cho h .ị ự ặ ệ ầ ủ ế ế ợ ọ
L u ý h nh ng tình hu ng h có th s g p trong các giai đo n ti p theo đ giúpư ọ ữ ố ọ ể ẽ ặ ạ ế ể
h bình t nh và h p tác t t giúp cho vi c bào ch a c a lu t s đ t hi u qu cao.ọ ĩ ợ ố ệ ữ ủ ậ ư ạ ệ ả
Lu t s tuy t đ i không nên thu th p thông tin t h b ng cách ch t v n, đ t raậ ư ệ ố ậ ừ ọ ằ ấ ấ ặ

nh ng câu h i và bu c h ph i tr l i vì đây là vì quy n l i c a h , đi u này có thữ ỏ ộ ọ ả ả ờ ề ợ ủ ọ ề ể
d n đ n h u qu là h im l ng không tr l i, b t h p tác th m chí t ch i lu tẫ ế ậ ả ọ ặ ả ờ ấ ợ ậ ừ ố ậ
s b i l a tu i này các em th ng có nh ng ph n ng thái quá đ kh ng đ nh cáiư ở ở ứ ổ ườ ữ ả ứ ể ẳ ị
tôi c a mình b t ch p h u qu , th m chí t ch i không c n lu t s b o ch a.ủ ấ ấ ậ ả ậ ừ ố ầ ậ ư ả ữ
10
Khi ti p xúc v i các đ ng s khác thì nên tìm hi u nguyên nhân khách quanế ớ ươ ự ể
c a v vi c, xác đ nh các yêu c u c a h , phân tích đ h thông c m v i b canủ ụ ệ ị ầ ủ ọ ể ọ ả ớ ị
đang l a tu i tr ng i non da và còn c t ng lai phía tr c nh m đ ng viênở ứ ổ ẻ ườ ả ươ ướ ằ ộ
h th c hi n nh ng hành đ ng có l i cho thân ch .ọ ự ệ ữ ộ ợ ủ
ng th i v i vi c tìm hi u các tình ti t khách quan c a v án, lu t s nên chĐồ ờ ớ ệ ể ế ủ ụ ậ ư ủ
đ ng thu th p thông tin v nhân thân b can và v nh ng v n đ khác nh hoànộ ậ ề ị ề ữ ấ ề ư
c nh gia đình, b n bè… và trong tr ng h p b can ch a thành niên lu t s ph i xácả ạ ườ ợ ị ư ậ ư ả
đ nh chính xác ngày, tháng, n m sinh c a b can đ xác đ nh đúng v n đ trách nhi mị ă ủ ị ể ị ấ ề ệ
hình s c a h .ự ủ ọ
- Tham gia h i cung b canỏ ị
Theo quy đ nh c a lu t TTHS, ng i giám h hay ng i đ i di n h pị ủ ậ ườ ộ ườ ạ ệ ợ
pháp c a b can luôn ph i có m t trong các bu i h i cung và b n cung c a b canủ ị ả ặ ổ ỏ ả ủ ị
ch có giá tr pháp lý khi có ch ký c a ng i giám h , ng i đ i di n h p pháp.ỉ ị ữ ủ ườ ộ ườ ạ ệ ợ
Lu t s có th th a thu n v i ng i giám h , ng i đ i di n h p pháp c a bậ ư ể ỏ ậ ớ ườ ộ ườ ạ ệ ợ ủ ị
can v vi c có m t trong các bu i h i cung. Hành đ ng này c a lu t s s giúp giaề ệ ặ ổ ỏ ộ ủ ậ ư ẽ
đình b can an tâm h n, không s b can b oan sai, b c ép ho c m m cung trongị ơ ợ ị ị ứ ặ ớ
quá trình h i cung t phía c quan đi u tra và đi u tra viên. ng th i khi thamỏ ừ ơ ề ề Đồ ờ
gia h i cung, lu t s c n chú ý h ng d n thân ch các quy n và ngh a v c a h ,ỏ ậ ư ầ ướ ẫ ủ ề ĩ ụ ủ ọ
g i m đ h khai ra nh ng tình ti t có l i cho h .ợ ở ể ọ ữ ế ợ ọ
-Tham gia các ho t đ ng đi u tra khácạ ộ ề
Lu t s nên ch đ ng yêu c u đ c tham gia các ho t đ ng đi u tra nhậ ư ủ ộ ầ ượ ạ ộ ề ư
th c nghi m đi u tra, khám nghi m hi n tr ng, giám đ nh và c n chú ý đ n tínhự ệ ề ệ ệ ườ ị ầ ế
khách quan, h p lý c a các k t qu đó đ phát hi n k p th i nh ng đi m b t h p lýợ ủ ế ả ể ệ ị ờ ữ ể ấ ợ
11
đ có ý ki n đ ngh phù h p đ i v i C quan đi u tra, h n ch t i đa nh ng sể ế ề ị ợ ố ớ ơ ề ạ ế ố ữ ơ

su t có th d n đ n oan saiấ ể ẫ ế
- xu t các yêu c u đ i v i c quan đi u traĐề ấ ầ ố ớ ơ ề
Lu t s có th đ xu t tr c ti p ho c b ng v n b n g i cho C quan đi uậ ư ể ề ấ ự ế ặ ằ ă ả ử ơ ề
tra v nh ng v n đ nh : yêu c u ch m d t các ho t đ ng đi u tra không đúngề ữ ấ ề ư ầ ấ ứ ạ ộ ề
pháp lu t, yêu c u thay đ i đi u tra viên, yêu c u th c hi n các bi n pháp đi u traậ ầ ổ ề ầ ự ệ ệ ề
c n thi t nh đ i ch t, nh n d ng, yêu c u C quan đi u tra xem xét l iầ ế ư ố ấ ậ ạ ầ ơ ề ạ
nh ng n i dung có trong b n k t lu n đi u tra v t i danh, đi u lu t, vai trò,ữ ộ ả ế ậ ề ề ộ ề ậ
m c đ tham gia ph m t i c a b can ch a thành niên, m c đ b i th ng….ứ ộ ạ ộ ủ ị ư ứ ộ ồ ườ
- Khi u n i ho t đ ng c a i u tra viên & C quan đi u traế ạ ạ ộ ủ Đ ề ơ ề
N u trong quá trình giám sát ho t đ ng đi u tra, n u phát hi n có nh ng hànhế ạ ộ ề ế ệ ữ
vi vi ph m pháp lu t, lu t s nên giúp b can ch a thành niên khi u n i nh ng vi cạ ậ ậ ư ị ư ế ạ ữ ệ
làm sai trái đó c a i u tra viên và C quan đi u tra. Và lu t s nên có trách nhi mủ Đ ề ơ ề ậ ư ệ
theo dõi s ph n h i t phía c quan, ng i có th m quy n gi i quy t khi uự ả ồ ừ ơ ườ ẩ ề ả ế ế
n i.ạ
Ngoài ra, song song v i vi c th c hi n nhi m v bào ch a trong giaiớ ệ ự ệ ệ ụ ữ
đo n đi u tra, lu t s nên tích c c v n đ ng nhà tr ng n i b can h c t p, đoànạ ề ậ ư ự ậ ộ ườ ơ ị ọ ậ
th xã h i n i b can sinh ho t có nh ng ý ki n nh n xét, đánh giá v b can b ngể ộ ơ ị ạ ữ ế ậ ề ị ằ
v n b n g i cho c quan ti n hành t t ng. Trên c s đó các c quan, t ch c nàyă ả ử ơ ế ố ụ ơ ở ơ ổ ứ
đ ng ra b o lãnh ho c ng i có uy tín trong gia đình b can đ ng ra b o lãnh choứ ả ặ ườ ị ứ ả
b can t i ngo i n u b can b t m giam. Lý do là vì vi c kéo dài tình tr ng b t mị ạ ạ ế ị ị ạ ệ ạ ị ạ
giam c a ng i ch a thành niên s nh h ng không t t đ n s c kh e và tinhủ ườ ư ẽ ả ưở ố ế ứ ỏ
12
th n c a b can, khi n h tr nên hoang mang và d d n đ n tr ng thái t cô l p,ầ ủ ị ế ọ ở ễ ẫ ế ạ ự ậ
t b t h p tác v i C quan đi u tra, v i c gia đình và lu t s .ừ ấ ợ ớ ơ ề ớ ả ậ ư
 Vai trò c a lu t s trong giai đo n truy t và xét xủ ậ ư ạ ố ử
V i vi c theo dõi v án ngày t giai đo n đ u c a quá trình đi u tra và n m rõớ ệ ụ ừ ạ ầ ủ ề ắ
chi ti t h s v án, cùng nh ng tài li u thu th p đ c đ có nh ng đ xu t thíchế ồ ơ ụ ữ ệ ậ ượ ể ữ ề ấ
h p đ i v i Vi n ki m sát và Tòa án nh m kh c ph c nh ng thi u sót trong quáợ ố ớ ệ ể ằ ắ ụ ữ ế
trình đi u tra, đ m b o tính khách quan trong quá trình t t ng c ng nh đ b oề ả ả ố ụ ũ ư ể ả
v m t cách t t nh t các quy n và l i ích h p pháp c a thân ch .ệ ộ ố ấ ề ợ ợ ủ ủ

Lu t s có th ti n hành trao đ i tr c ti p ho c b ng v n b n v i Vi nậ ư ể ế ổ ự ế ặ ằ ă ả ớ ệ
ki m sát và Tòa àn v m t t t ng, v các ch ng c c a v án, c th nh :ể ề ặ ố ụ ề ứ ứ ủ ụ ụ ể ư
- C n tr h s đ đi u tra b sung n u v án còn thi u nh ng ch ngầ ả ồ ơ ể ề ổ ế ụ ế ữ ứ
c quan tr ng xác đ nh b can có t i hay không có t i, m c đ t i và các tình ti tứ ọ ị ị ộ ộ ứ ộ ộ ế
khác c a v án; ho c khi th y có nh ng vi ph m nghiêm tr ng v th t c t t ngủ ụ ặ ấ ữ ạ ọ ề ủ ụ ố ụ
làm cho k t qu đi u tra không chính xác, nh h ng đ n quy n và l i ích h pế ả ề ả ưở ế ề ợ ợ
pháp c a thân ch .ủ ủ
- C n ph i nh p ho c tách v án đ th y rõ vai trò, m c đ nguy hi mầ ả ậ ặ ụ ể ấ ứ ộ ể
trong hành vi ph m t i c a b cáo và đ x lý v án đ c nhanh g n, tránh kéo dàiạ ộ ủ ị ể ử ụ ượ ọ
th i gianờ
- C n tri u t p ng i làm ch ng quan tr ng đ n phiên tòaầ ệ ậ ườ ứ ọ ế
- C n thay đ i, h y b bi n pháp ng n ch n đ i v i b can, b cáoầ ổ ủ ỏ ệ ă ặ ố ớ ị ị
- C n tr ng c u giám đ nh khi th y có nh ng nghi ng v trách nhi mầ ư ầ ị ấ ữ ờ ề ệ
hình s c a b can, b cáo.ự ủ ị ị
13
• Tr c khi m phiên tòa xét x , lu t s có hai nhi m v quan tr ngướ ở ử ậ ư ệ ụ ọ
g m:ồ
- Xây d ng ph ng án bào ch a. ự ươ ữ Trên c s xem xét và đánh giá toàn di n,ơ ở ệ
khách quan các ch ng c , lu t s s xây d ng đ c ph ng án bào ch a cho thânứ ứ ậ ư ẽ ự ượ ươ ữ
ch c a mình nh m thuy t ph c H i đ ng xét x ra m t phán quy t có l i nh tủ ủ ằ ế ụ ộ ồ ử ộ ế ợ ấ
cho thân ch c a mình. N i dung ch y u và quan tr ng nh t c a vi c xây d ngủ ủ ộ ủ ế ọ ấ ủ ệ ự
ph ng án bào ch a là xây d ng đ c bài bào ch a đ trình bày tr c phiên toà, sau đó làươ ữ ự ượ ữ ể ướ
d ki n nh ng câu h i đ t ra trong giai đo n th m v n c ng nh nh ng v n đự ế ữ ỏ ặ ạ ẩ ấ ũ ư ữ ấ ề
d ki n s tranh lu n v i Vi n ki m sát (và c v i nh ng lu t s khác, n u có).ự ế ẽ ậ ớ ệ ệ ả ớ ữ ậ ư ế
Tu theo kh n ng, kinh nghi m c a m i lu t s c ng nh tính ch t c a m iỳ ả ă ệ ủ ỗ ậ ư ũ ư ấ ủ ỗ
v án mà lu t s có th ch n ph ng pháp xây d ng bài bào ch a cho phù h p. C nụ ậ ư ể ọ ươ ự ữ ợ ầ
chú ý nghiên c u k các c n c pháp lý t i Ch ng X BLHS 1999_Nh ng quy đ nhứ ỹ ă ứ ạ ươ ữ ị
chung đ i v i ng i ch a thành niên ph m t i và Ch ng XXXII BLTTHS 2003ố ớ ườ ư ạ ộ ươ
_ Th t c t t ng đ i v i ng i ch a thành niên.ủ ụ ố ụ ố ớ ườ ư
- Ti p xúc v i b can ch a thành niên:ế ớ ị ư

M c đích cu i cùng c a cu c ti p xúc này là đ kh ng đ nh l i ý chí c a bụ ố ủ ộ ế ể ẳ ị ạ ủ ị
can và th ng nh t v h ng bào ch a t i phiên tòa. Riêng đ i v i ng i ch a thànhố ấ ề ướ ữ ạ ố ớ ườ ư
niên là nh ng ng i ch a quen ng x ch đông ng i h n n a là l i phiên tòaữ ườ ư ứ ử ở ỗ ườ ơ ữ ạ
xét x mình, lu t s nên tr n an, giúp h bình t nh và chu n b tinh th n th t t tử ậ ư ấ ọ ĩ ẩ ị ầ ậ ố
cho phiên tòa s p t i. Th ng nh ng ng i ch a thành niên m i ph m t i l nắ ớ ườ ữ ườ ư ớ ạ ộ ầ
đ u, khi b xét x thì có nhi u kh n ng h s b c ch , s hãi khi n quên h tầ ị ử ề ả ă ọ ẽ ị ứ ế ợ ế ế
di n bi n v án và nh ng gì đã khai t i c quan đi u tra. Vì th lu t s c n khéoễ ế ụ ữ ạ ơ ề ế ậ ư ầ
léo giúp h nh l i nh ng n i dung mà mình đã khai v i C quan đi u tra và Vi nọ ớ ạ ữ ộ ớ ơ ề ệ
ki m sát đ th ng nh t v i l i khai t i phiên tòa. ng th i ph bi n các quy n vàể ể ố ấ ớ ờ ạ Đồ ờ ổ ế ề
14
l i ích h p pháp c a h , ph bi n v th t c t c t i phiên tòa, d ki n nh ngợ ợ ủ ọ ổ ế ề ủ ụ ụ ạ ự ế ữ
tình hu ng có th x y ra c ng nh quy n nói l i sau cùng đ b can có s chu nố ể ả ũ ư ề ờ ể ị ự ẩ
b tr c và tích c c h p tác v i lu t s t i phiên tòa.ị ướ ự ợ ớ ậ ư ạ
• Tham gia phiên toà
Trong ph n khai m c phiên toàầ ạ
- N m danh sách nh ng ng i ti n hành t t ng đ xét xem có ng i nàoắ ữ ườ ế ố ụ ể ườ
thu c tr ng h p b thay đ i nh t i i u 42 BLTTHS 2003 hay không nh mộ ườ ợ ị ổ ư ạ Đ ề ằ
đ m b o vi c xét x đ c công minh, khách quan cho thân ch mình. Riêng đ i v iả ả ệ ử ượ ủ ố ớ
v án mà ng i ch a thành niên ph m t i thì lu t t t ng n c ta t i Kho n 1ụ ườ ư ạ ộ ậ ố ụ ướ ạ ả
i u 307 BLTTHS 2003 quy đ nh “Thành ph n H i đ ng xét x ph i có m t H iĐ ề ị ầ ộ ồ ử ả ộ ộ
th m là giáo viên ho c là cán b oàn Thanh niên C ng s n H Chí Minh” b i h làẩ ặ ộ Đ ộ ả ồ ở ọ
ng i có nh ng hi u bi t c n thi t v tâm lý c a ng i ch a thành niên, nh thườ ữ ể ế ầ ế ề ủ ườ ư ư ế
s góp ph n đ m b o tính chính xác c a vi c đ nh t i, đ m b o tính giáo d cẽ ầ ả ả ủ ệ ị ộ ả ả ụ
trong hình ph t đ c tuyên.ạ ượ
- N m danh sách ng i làm ch ng mà toà tri u t p, n u th y thi uắ ườ ứ ệ ậ ế ấ ế
ng i làm ch ng quan tr ng và có l i cho thân ch c a mình thì đ ngh hoãn phiênườ ứ ọ ợ ủ ủ ề ị
toà
- Trong tr ng h p c n giám đ nh viên có m t t i phiên toà đ gi i thíchườ ợ ầ ị ặ ạ ể ả
k t qu giám đ nh thì đ ngh toà tri u t p giám đ nh viên.ế ả ị ề ị ệ ậ ị
- N u thi u v t ch ng đ đ a ra xem xét t i phiên toà thì đ ngh toà gi iế ế ậ ứ ể ư ạ ề ị ả

quy t v n đ này, n u th y có l i cho thân ch .ế ấ ề ế ấ ợ ủ
Trong ph n xét h iầ ỏ
15
- Ghi chép đ y đ nh ng v n đ c n thi t mà nh ng ng i tham gia tầ ủ ữ ấ ề ầ ế ữ ườ ố
t ng đã tr l i H i đ ng xét x , Ki m sát viên và nh ng ng i khác.ụ ả ờ ộ ồ ử ể ữ ườ
- C n b sung nh ng câu h i c n thi t sau khi đã nghe xét h i (ngoàiầ ổ ữ ỏ ầ ế ỏ
nh ng câu h i đã chu n b tr c khi m phiên toà).ữ ỏ ẩ ị ướ ở
- Khi xét h i c n d t khoát và xoáy sâu vào nh ng mâu thu n nh m đ mỏ ầ ứ ữ ẫ ằ ả
b o có l i cho thân ch mình.ả ợ ủ
- i v i thân ch c a mình, lu t s nên đ t ra nh ng câu h i rõ ràng đĐố ớ ủ ủ ậ ư ặ ữ ỏ ể
h có c h i trình bày, lí gi i v nh ng đi u có l i cho h tr c H i đ ng xét x .ọ ơ ộ ả ề ữ ề ợ ọ ướ ộ ồ ử
- Trong tr ng h p biên b n giám đ nh có nh ng mâu thu n và có giámườ ợ ả ị ữ ẫ
đ nh viên tham gia phiên toà thì c n đ t câu h i xoáy sâu vào nh ng mâu thu n đó.ị ầ ặ ỏ ữ ẫ
16
Trong ph n tranh lu nầ ậ
- C n bám vào n i dung cáo tr ng và b n lu n t i c a Vi n ki m sátầ ộ ạ ả ậ ộ ủ ệ ể
c ng nh ý ki n c a ng i b h i và quan đi m c a lu t s b o v h đ đ a raũ ư ế ủ ườ ị ạ ể ủ ậ ư ả ệ ọ ể ư
nh ng lu n đi m phù h p và mang tính thuy t ph c cao. Các lu n đi m đ a raữ ậ ể ợ ế ụ ậ ể ư
c n d hi u, ng n g n. Ngôn ng , gi nng đi u c n đanh thép, v a nh nhàng,ầ ễ ể ắ ọ ữ ọ ệ ầ ừ ẹ
bi u c m khi c n thi t. Trong l i bào ch a c a mình, ngoài nh ng l p lu nể ả ầ ế ờ ữ ủ ữ ậ ậ
ph n bác l i l i bu c t i c a Vi n ki m sát nh m làm sáng t b n ch t v án nhả ạ ờ ộ ộ ủ ệ ể ằ ỏ ả ấ ụ ư
b t kì v án nào, lu t s c n ph i đ a ra đ c các tình ti t gi m nh liên quan t iấ ụ ậ ư ầ ả ư ượ ế ả ẹ ớ
hoàn c nh gia đình, tâm lý l a tu i, vai trò th y u c a b cáo trong v án, nguyênả ứ ổ ứ ế ủ ị ụ
nhân và đi u ki n ph m t i. T đó đ xu t v i H i đ ng xét x nh ng quy t đ nhề ệ ạ ộ ừ ề ấ ớ ộ ồ ử ữ ế ị
cól i cho b cáo nh mi n trách nhi m hình s , mi n hình ph t, áp d ng đi u lu tợ ị ư ễ ệ ự ễ ạ ụ ề ậ
khác nh h n, chuy n sang án treo hay các hình ph t khác không ph i là ph t tù…ẹ ơ ể ạ ả ạ
Trong và sau khi tuyên án
Lu t s c n theo dõi và ghi chép vi c H i đ ng xét x tuyên ph t thân chậ ư ầ ệ ộ ồ ử ạ ủ
c a mình v t i danh gì, m c ph t c th nh th nào, m c b i th ng là baoủ ề ộ ứ ạ ụ ể ư ế ứ ồ ườ
nhiêu đ sau khi k t thúc phiên toà giúp thân ch kháng cáo theo quy đ nh pháp lu t. B iể ế ủ ị ậ ở

khác v i các v án mà b can, b cáo là ng i đã thành niên, trong v án mà b can, b cáo làớ ụ ị ị ườ ụ ị ị
ng i ch a thành niên, sau phiên tòa ( c p s th m hay phúc th m) công vi c bàoườ ư ở ấ ơ ẩ ẩ ệ
ch a c a lu t s v n ch a k t thúc. Lu t s có quy n và c n ph i thay m t bữ ủ ậ ư ẫ ư ế ậ ư ề ầ ả ặ ị
cáo vi t đ n kháng cáo đ i v i b n án, quy t đ nh s th m, vi t đ n khi u n i đ iế ơ ố ớ ả ế ị ơ ẩ ế ơ ế ạ ố
v i b n án, quy t đ nh c a c p phúc th m, ki n ngh lên c quan có th m quy nớ ả ế ị ủ ấ ẩ ế ị ơ ẩ ề
xem xét, quy t đ nh nh ng v n đ liên quan đ n vi c thi hành án, mi n gi m th iế ị ữ ấ ề ế ệ ễ ả ờ
h n ch p hành hình ph t, xóa án tích ho c khôi ph c l i nh ng quy n và l i íchạ ấ ạ ặ ụ ạ ữ ề ợ
17
h p pháp c a ng i ch a thành niên mà l ra h đ c h ng theo quy đ nh c aợ ủ ườ ư ẽ ọ ượ ưở ị ủ
pháp lu t.ậ
18
III/ K T LU NẾ Ậ
Tóm l i, thông qua vi c tìm hi u và nh n đ nh đúng đ n vai trò c a lu t sạ ệ ể ậ ị ắ ủ ậ ư
v i t cách là ng i bào ch a cho b can, b cáo ch a thành niên trong m t v án hìnhớ ư ườ ữ ị ị ư ộ ụ
s giúp ta hi u đ c v trí, t m quan tr ng c a đ i ng lu t s đ i v i b can, bự ể ượ ị ầ ọ ủ ộ ũ ậ ư ố ớ ị ị
cáo, gia đình b can, b cáo nói riêng và đ i v i ho t đ ng t t ng hình s nói chung.ị ị ố ớ ạ ộ ố ụ ự
T đó lu t s ý th c đ y đ h n v trách nhi m ngh nghi p c a mình, chuyên tâmừ ậ ư ứ ầ ủ ơ ề ệ ề ệ ủ
trau d i các k n ng ngh lu t chung, c b n, đ ng th i nghiên c u nh ng kồ ỹ ă ề ậ ơ ả ồ ờ ứ ữ ỹ
n ng chuyên bi t ph c v cho t ng đ i t ng thân ch khác nhau v i nh ng đ că ệ ụ ụ ừ ố ượ ủ ớ ữ ặ
đi m riêng v nhân thân c ng nh tâm lý ph m t i, c th đây là ng i ch a thànhể ề ũ ư ạ ộ ụ ể ở ườ ư
niên ph m t i. Trên c s lu t s b o v t t h n các quy n và l i ích h p phápạ ộ ơ ở ậ ư ả ệ ố ơ ề ợ ợ
c a thân ch mình, nâng cao hi u qu và uy tín ngh nghi p, đ ng th i góp ph nủ ủ ệ ả ề ệ ồ ờ ầ
tích c c h tr các c quan ti n hành t t ng x lý t i ph m khách quan h n, cóự ỗ ợ ơ ế ố ụ ử ộ ạ ơ
lý, có tình, h n ch t i đa oan sai, b o v lu t pháp và công lý, xây d ng Nhà n cạ ế ố ả ệ ậ ự ướ
pháp quy n xã h i ch ngh a.ề ộ ủ ĩ
19