VAI TRÒ CỦA THƯ VIỆN TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC

VAI TRÒ CỦA THƯ VIỆN TRONG CÁC TRƯỜNG ĐẠI HỌC
CN. Vũ Thị Phương Thảo
Tôi để ý thấy rằng, hễ đoàn khách nào đến thăm trường ta thì họ đều muốn
đến thăm Thư viện. Đối với khách quốc tế thì điều này càng hiển nhiên rõ ràng hơn.
Những ai đi Thư viện thường xuyên, chắc chắn thấy không dưới chục lần các nhân
viên Thư viện và ban giám hiệu nhà trường dẫn các đoàn khách tham quan Thư
viện. Có khi nào các bạn đặt ra câu hỏi “Tại sao các đoàn khách lại đặc biệt quan
tâm đến Thư viện như vậy” không? Và đây, tôi xin được gợi mở vài suy nghĩ của
mình để các bạn tham khảo.
Chắc hẳn các bạn đều đồng ý với tôi rằng, hai nhiệm vụ chính của bất kì một trường
Đại học nào cũng đều là dạy học để truyền bá tri thức và nghiên cứu khoa học để
sáng tạo ra tri thức mới. Cả hai nhiệm vụ này đều có liên quan mật thiết đến Thư
viện.
Các bạn lên lớp học tập, bên cạnh giáo trình chính thức bắt buộc phải có, giảng viên
còn yêu cầu các bạn tham khảo một số lượng lớn tài liệu khác có liên quan đến môn
học để mở mang nhận thức, bao gồm cả tài liệu sách vở và tài liệu trên mạng. Chắc
chắn bạn không đủ khả năng tài chính để mua tất cả về tham khảo. Và khi đó, Thư
viện sẽ cung cấp đầy đủ cho bạn nguồn sách vở và cả hệ thống máy tính nối mạng
để truy cập tìm tài liệu khi cần thiết. Không chỉ các bạn sinh viên, ngay cả giảng
viên trước khi giảng dạy cho bạn môn học hay bài học nào, họ cũng đều phải tìm
đến Thư viện để tham khảo “nát nước” các tài liệu có liên quan. Vô hình trung, hoạt
động dạy học giữa giảng viên và sinh viên sẽ không diễn ra tốt đẹp nếu không có sự
tiếp sức của Thư viện.
Đó là nói về hoạt động dạy học, còn đối với hoạt động nghiên cứu khoa học thì vai
trò của Thư viện càng hiện ra rõ ràng hơn. Khi làm bất cứ công trình nghiên cứu
nào, người ta đều phải hiểu rõ lịch sử nghiên cứu vấn đề, đối tượng và phạm vi
nghiên cứu, phương pháp và phương tiện nghiên cứu Hệ thống tài liệu tham khảo
phong phú mà Thư viện cung cấp, bao gồm cả tài liệu sách vở và tài liệu điện tử, sẽ
phần nào giúp bạn giải quyết được những câu hỏi đó. Thư viện có nhiều dịch vụ
khác nhau có thể đáp ứng nhiều nhu cầu cần thiết của hoạt động nghiên cứu khoa
học, như: trợ giúp tra cứu tài liệu, bộ sưu tập tài nguyên điện tử, tạp chí chuyên

ngành trong nước và quốc tế, tài liệu khoa học trực tuyến trong nước và quốc tế
Đó là những nguồn tài liệu quý giá và cần thiết cho bất cứ công trình nghiên cứu
nào.
Không chỉ vậy, để bổ trợ cho hoạt động dạy học và nghiên cứu, góp phần nâng cao
chất lượng người học, Thư viện còn cung cấp nhiều dịch vụ tiện ích khác như: máy
tính có kết nối mạng, quầy báo và tạp chí, quầy sách công cụ phục vụ tra cứu,
phòng phục vụ trình chiếu điện tử, phòng thảo luận Nói như vậy để thấy rằng,
hằng ngày hằng giờ, Thư viện đang góp phần to lớn cho các hoạt động học tập và
nghiên cứu diễn ra trong nhà trường.
Trở lại vấn đề chính mà tôi đặt ra đầu bài viết, tại sao Thư viện lại được đặc biệt
quan tâm như vậy. Xin trả lời ngắn gọn rằng, Thư viện chính là bộ mặt thật của một
trường Đại học, là nơi phản ánh rõ nét nhất chất lượng và triển vọng của trường đại
học đó. Không có trường Đại học nào chất lượng tốt mà Thư viện lại tồi tàn thiếu
thốn. Ngược lại, Thư viện có hệ thống dịch vụ phong phú, hoạt động hiệu quả sẽ
góp phần thúc đẩy chất lượng giáo dục của trường đó lên cao.
Bản thân tôi có dịp tham quan nhiều Thư viện lớn ở các trường đại học. Qua đó, tôi
cảm nhận được rằng: Thư viện là nơi có sở vật chất tốt nhất, được thiết kế trang trí
tiện lợi và bắt mắt nhất; là nơi có hệ thống ánh sáng, không khí đầy đủ và thoải mái
nhất; có các nhân viên làm việc vui vẻ và nhiệt tình nhất so với các đơn vị khác
trong trường.
Vào Thư viện, cái đầu tiên các đoàn khách tham quan có thể nhận thấy là cách bày
trí không gian trong Thư viện. Cách sắp xếp này góp phần nói lên chất lượng phục
vụ, sự chu đáo và tiện lợi khi sử dụng các dịch vụ Thư viện cung cấp. Lấy ví dụ, khi
bước vào cửa Thư viện, ngoài quầy phục vụ ra, ta dễ dàng nhận thấy góc trưng bày
và giới thiệu sách mới, điều này chứng tỏ Thư viện luôn cập nhật sách vở mới và
kịp thời thông báo cho bạn đọc biết. Vài ví dụ khác, bàn ghế trong Thư viện được
sắp xếp như thế nào, dành cho mấy người ngồi, phù hợp học tập cá nhân, học đôi
hay học nhóm. Ánh sáng và không khí có đảm bảo cho chất lượng học tập không,
biết tận dụng ánh sáng và không khí tự nhiên để tiết kiệm điện năng không Thậm
chí, khách tham quan còn để ý kho sách tham khảo gồm có các loại ngôn ngữ nào,

chất lượng và độ bền sách ra sao, tỉ lệ phần trăm sách cũ và sách mới để đánh giá
mức độ và năng lực hội nhập của nhà trường, khả năng tiếp cận tri thức cũng như
tần suất tham khảo sách của bạn đọc.
Dĩ nhiên, điều quan trọng nhất mà khách tham quan để ý là con người đang sử dụng
Thư viện như thế nào, số lượng người đến Thư viện có đông không, đó là những đối
tượng nào, họ làm gì trong Thư viện, họ khai thác các dịch vụ Thư viện như thế
nào, năng lực tự học và hợp tác trong học tập ra sao Từ đó, người ta phần nào
đánh giá được tác phong làm việc của nhà trường, đặc biệt là chất lượng học tập và
nghiên cứu khoa học của trường đó.
Thư viện, với chức năng cung cấp hệ thống tri thức khoa học đầy đủ và cập nhật, là
bộ phận quan trọng không thể xem nhẹ của một môi trường giáo dục. Đối với
trường Đại học, nơi mà khả năng tự học và tự nghiên cứu được đề cao, thì vai trò
của Thư viện càng hiển nhiên hơn. Vì vậy, đầu tư xây dựng một Thư viện hiện đại,
nhiều chức năng, nhiều dịch vụ, đáp ứng nhu cầu học tập và nghiên cứu ngày càng
cao, có sức thu hút mạnh mẽ bạn đọc là hướng đi vô cùng hợp lý và đúng đắn.