Kinh nghiệm về sử dụng các trò chơi trong dạy học môn Tiếng Anh

Mục lục

Phần thứ nhất
Đặt vấn đề
Trang
1. Lý do chọn đề tài………………………………………………….…… 2
2. Lịch sử vấn đề …………………………………………………………. 3
3. Đối tượng nghiên cứu………………………………………………… 4
4. Phạm vi nghiên cứu …………………………………………………… 4
5. Mục đích nghiên cứu………………………………………………… 4
6. Phương pháp nghiên cứu ……………………… ……………… …… 4
Phần thứ hai
Giải quyết vấn đề
Chơng I- Cơ sở lý luận và thực tiễn …………………………… ………… 5
I- Cơ sở lý luận …………… ……………………………………. 5
II- Cơ sở thực tiễn ……………………… ……………………… 7
Chơng II- Thực trạng và một số giải pháp …………… ……… ……… 8
I- Vài nét về thực trạng …………………………… …… ………8
II- Một số giải pháp cụ thể gây hứng thú học Tiếng Anh
cho học sinh bằng các trò chơi ngôn ngữ …………… ………… 11
1. Giai đoạn khởi động ………………………………………………… 12
2. Giai đoạn củng cố …………………………………………………… 16
3. Giai đoạn ôn tập ………………………………………………………. 19
III- Kết quả thực hiện ……………………………………………… 23
Phần thứ ba
Kết thúc vấn đề
I- Kết luận ………………………………… …………………… 24
II- Kiến nghị và đề xuất …………………………….……………. 25


Phần thứ nhất

ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Trong xu thế hội nhập quốc tế của đất nước hiện nay, ngoại ngữ là một vấn đề
quan trọng, nóng bỏng đang được mọi ngành, mọi nghề và mọi lĩnh vực quan tâm.
Là một ngôn ngữ quốc tế được phổ biến rộng rãi ở hầu hết các nước trên thế giới,
Tiếng Anh đóng một vai trò không thể thiếu trong giao tiếp hay nghiên cứu trên mọi
lĩnh vực. Chính vì vậy việc dạy và học ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh, ngày nay
càng trở lên cấp thiết và là môn học bắt buộc trong chương trình giáo dục ở các cấp
học của đất nước ta.
Tuy nhiên, đây là một môn học khá khó dạy và cũng khá khó học theo như quan
niệm của nhiều ngời. Là một môn có đặc trưng khá riêng biệt với các môn học khác
đòi hỏi cả người dạy và người học đều phải cố gắng tìm ra các phương pháp dạy –
học hữu hiệu cho riêng mình. Có không ít giáo viên ngoại ngữ thất bại trên con
đường giảng dạy của mình. Nhiều học trò thì sợ hãi và chán học. Vậy dạy và học
như thế nào để đạt được hiệu quả tốt nhất cho môn học quan trọng này? Đó là một
câu hỏi rất lớn được đặt ra cho cả những người học và những người dạy bộ môn
tiếng Anh.
Những năm gần đây, Đảng và nhà nước ta đã có chủ trương đổi mới giáo dục ở
các môn học, các cấp học. Cũng như tất cả các môn học khác, bộ môn Tiếng Anh
THCS Tiếng Anh đã và đang trên con đường đổi mới phương pháp giảng dạy và ít
nhiều cũng đã thu được những thành quả nhất định. Việc sử dụng phương pháp mới
trong dạy học đã được bàn đến rất nhiều ở nhiều phạm vi, nhiều mức độ khác nhau.
Song trong thực tế, vận dụng phương pháp đó khi dạy từng kiểu bài, từng tiết dạy
cho từng đối tượng học sinh cụ thể như thế nào cho có hiệu quả thực sự thì không ít
giáo viên chúng ta vẫn còn lúng túng, vướng mắc, còn nhiều điều cha thống nhất.
Việc phát huy tính tích cực, chủ động, tạo sự hứng thú học tập cho học sinh là một
việc làm cần thiết, có ý nghĩa quan trọng trong việc áp dụng phương pháp mới vào
nâng cao chất lượng giảng dạy môn Tiếng Anh. Chính vì vậy, trong khi giảng dạy
Tiếng Anh tại trường THCS, tôi đã chú ý nghiên cứu, tìm tòi cách vận dụng phương
pháp mới để tạo sự hứng thú học tập, phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh.

Có nhiều cách để đạt được mục đích trên song việc áp dụng những trò chơi ngôn
ngữ vào dạy học đã gây được hứng thú cho học sinh của tôi hơn cả. Những kinh
nghiệm của tôi có thể vận dụng với hầu hết các tiết học, các kiểu bài, trong chương
trình Tiếng Anh THCS. Như vậy, việc lựa chọn đề tài này có ý nghĩa rất cụ thể và
thiết thực đối với giáo viên dạy bộ môn Tiếng Anh nhằm nâng cao chất lượng dạy –
học ngoại ngữ trong trường THCS.

2. Lịch sử vấn đề
áp dụng những trò chơi ngôn ngữ trong dạy học ngoại ngữ là một trong những
biện pháp quan trọng để đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh ở trờng
THCS hiện nay. Nó thu hút được sự quan tâm của nhiều nhà lý luận dạy học cũng
như các giáo viên dạy học trực tiếp ở các trường phổ thông. Vấn đề này cũng đã
được đề cập đến trong một số công trình nghiên cứu của các nhà giáo dục, các bài
viết trên Tạp chí giáo dục của một số thầy cô giáo. Các công trình nói trên đã tạo cơ
sở, nền móng cả về mặt lý luận và thực tiễn để tôi hoàn thành đề tài này.
Tuy nhiên, các tác giả mới đề cập một cách khái quát, mang tính chất
định hớng, giới thiệu những trò chơi mà cha đề cập cụ thể đến việc áp dụng cụ thể
những trò chơi ngôn ngữ vào bài học như thế nào để tạo hứng thú học tập cho học
sinh. Vì thế, tôi đã mạnh dạn tiếp tục đi sâu tìm tòi nghiên cứu đề tài này theo
hướng vận dụng lý luận vào thực tế giảng dạy, với mong muốn đóng góp những
kinh nghiệm của mình vào việc tạo hứng thú học tập cho học sinh, giúp các em yêu
thích, say mê môn học để góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn Tiếng
Anh.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu thực hiện đề tài này là hình thức hoạt động của giáo viên và
học sinh trong các giờ dạy – học ngoại ngữ ở bậc THCS nói riêng và những người
dạy – học ngoại ngữ nói chung.
4. Phạm vi nghiên cứu
- Đối với các tiết học ngoại ngữ ở tất cả các khối lớp với tất cả các kỹ năng
nghe, nói, đọc, viết.

- Đối với các giờ học, buổi học ngoại khoá do tổ chuyên môn, nhà trường tổ
chức.
5. Mục đích nghiên cứu
Việc sử dụng những trò chơi ngôn ngữ trong đổi mới phương pháp dạy học môn
Tiếng Anh mà tôi đa ra trớc hết nhằm khơi được hứng thú học ngoại ngữ cho học
sinh, giảm đợc sự ức chế tối đa trong một giờ học ngoại ngữ và đồng thời muốn
giúp cho người học có điều kiện sử dụng ngoại ngữ một cách tự nhiên, hình thành
khả năng chủ động giao tiếp và cũng là để củng cố, ôn tập lại những kiến thức đã
học một cách thường xuyên, có hiệu quả. Sau nữa là để nâng cao nghiệp vụ công tác
của bản thân, và để trao đổi kinh nghiệm với các đồng nghiệp của mình.
6. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý luận: Dựa vào tài liệu hướng dẫn đổi mới phương
pháp giáo dục THCS môn Tiếng Anh do Vụ Giáo dục Trung học – Bộ giáo dục và
Đào tạo ban hành tháng 7 năm 2007.
- Phương pháp nghiên cứu thực tế gồm các phương pháp: Quan sát, điều tra,
phân tích, trao đổi, thống kê, tổng hợp, so sánh, tổng kết kinh nghiệm.
- Phương pháp chuyên gia: Tham khảo kinh nghiệm của một số giáo viên có
tâm huyết và kinh nghiệm về sử dụng các trò chơi trong dạy học môn Tiếng Anh.

Phần thứ hai:
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Chương I
Cơ sở lý luận và thực tiễn
I. Cơ sở lý luận
“Ngoại ngữ là công cụ không thể thiếu của con ngời trong thế kỉ 21 để đáp ứng với
xu thế toàn cầu hoá và hội nhập quốc tế. Sử dụng ngoại ngữ thông thạo sẽ giúp
chúng ta tiếp cận đợc với những tri thức quý giá của nhân loại, từ đó nâng cao
trình độ nhận thức, vân dụng sáng tạo vào thực tiễn” (trích trong đề án 21 của Uỷ
ban nhân dân tỉnh Ninh Bình ra ngày 08/7/2008).
Trong cuốn sách: “Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục THCS môn

Tiếng Anh” của Bộ GD & ĐT xuất bản tháng 7 năm 2007 ghi rõ: “Tiếng Anh, với
t cách là tiếng nớc ngoài, là môn văn hóa cơ bản, bắt buộc trong chương trình giáo
dục phổ thông, là một bộ phận không thể thiếu của học vấn phổ thông. Môn Tiếng
Anh ở trường phổ thông cung cấp cho HS một công cụ giao tiếp mới để tiếp thu
những tri thức khoa học, kỹ thuật tiên tiến, tìm hiểu các nền văn hoá đa dạng và
phong phú trên thế giới, dễ dàng hoà nhập với cộng đồng quốc tế…”.
Chính vì nhận thức được tầm quan trọng của Tiếng Anh trong giai đoạn hiện nay
nên đây là môn học được mọi ngời đặc biệt quan tâm, nhất là trong lĩnh vực giáo
dục. Đáp ứng đợc những yêu cầu, nhiệm vụ mới của đất nớc thì cần phải có những
thế hệ công dân "sử dụng ngoại ngữ thông thạo” để “tiếp thu những tri thức khoa
học công nghệ tiên tiến ” . Điều đó đòi hỏi ngời giáo viên dạy ngoại ngữ cần phải
trang bị cho mình những phương pháp giảng dạy hiện đại, tiên tiến, phù hợp với nhu
cầu của môn học và của ngời học hiện nay.
Quan điểm chủ đạo của việc dạy học ngoại ngữ hiện nay là theo đường hướng
giao tiếp. Chính vì vậy mục đích của việc dạy học ngoại ngữ không nhằm hướng
học sinh vào nghiên cứu hệ thống ngôn ngữ mà giúp người học sử dụng hệ thống
ngôn ngữ đó nh một công cụ giao tiếp. Đặc trưng cơ bản của phơng pháp dạy học
ngoại ngữ mới là hoạt động tự lập, tích cực, chủ động của học sinh trong việc giải
quyết các nhiệm vụ giao tiếp bằng ngoại ngữ. Và gần đây nhất, Bộ GD & ĐT đã có
những yêu cầu cụ thể về việc dạy học bám sát chuẩn kiến thức, kĩ năng: “Sáng tạo
về phương pháp dạy học phát huy tính chủ động, tích cực, tự giác học tập của học
sinh. Chú trọng rèn luyện phơng pháp tư duy, năng lực tự học, tự nghiên cứu; tạo
niềm vui, hứng khởi, nhu cầu hành động và thái độ tự tin trong học tập cho học
sinh ”.
Như vậy, chúng ta thấy rằng muốn học sinh học tốt môn học thì phài làm cho
học sinh yêu thích môn học đó. Muốn học sinh yêu thích môn học đó thì giáo viên
phải gây được hứng thú học tập cho học sinh. Có nhiều phương pháp để phát huy
tính tích cực, tự giác, chủ động, gây hứng thú học tập cho học sinh đã được nhiều
giáo viên áp dụng. Như phương pháp Dạy học vấn đáp, đàm thoại; phương pháp
dạy và học hợp tác trong nhóm nhỏ; dạy và học phát hiện và giải quyết vấn đề

Hay những kĩ thuật dạy học góp phần đổi mới phương pháp như huy động tư duy,
tham vấn bằng phiếu, kĩ thuật phòng tranh, thông tin phản hồi “Huy động tư
duy” (động não tập thể) là một trong những hình thức dạy học đặc biệt góp phần
đổi mới phương pháp (được hướng dẫn trong cuốn “Những vấn đề chung về đổi
mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh”- NXB giáo dục - do Bộ GD & ĐT ban
hành tháng 7 năm 2007). ở hình thức dạy học này, không những người dạy cảm thấy
rất thoải mái mà người cũng học không phải gồng mình chịu đựng một kho kiến
thức khổng lồ, khô cứng. Ngược lại người học cảm thấy bài học ở đây nhẹ
nhàng“như một trò chơi, mọi người tham dự vô tư, thoải mái” với không khí “ hòa
nhã, vui vẻ ”. Vậy thì không còn lý do gì mà người học lại không cảm thấy hứng
thú để học tập, không tích cực, chủ động tham gia vào bài học. Mà có hứng thú học
tập ắt sẽ có kết quả học tập tốt. Với sự hỗ trợ của các trò chơi ngôn ngữ sẽ góp phần
không nhỏ trong việc phát huy tính tích cực, chủ động, gây hứng thú của học sinh
trong việc học ngoại ngữ. Những trò chơi ngôn ngữ sẽ góp phần làm cho môn Tiếng
Anh trở nên sống động hơn, hấp dẫn hơn, thực tế hơn để Tiếng Anh trở thành một
“sinh ngữ” theo đúng nghĩa của nó. Đây là nền tảng cho việc áp dụng phương pháp
mới vào dạy học góp phần nâng cao chất lượng dạy và học môn Tiếng Anh.
II. Cơ sở thực tiễn
Từ cơ sở lý luận nêu trên, kết hợp với qúa trình thực tế dạy – học, tôi xét thấy
việc lồng nghép trò chơi ngôn ngữ vào một tiết ngoại ngữ là rất cần thiết. Một giờ
ngoại ngữ sẽ rất khô khan nếu như chúng ta không biết làm mềm hoá giờ học đó.
Người học sẽ cảm thấy mệt mỏi, khó tiếp thu nếu giáo viên không biết tổ chức giờ
học một cách sôi động, linh hoạt. Những trò chơi ngôn ngữ được lồng ghép vào các
giai đoạn dạy học trong một tiết học ngoại ngữ đúng lúc, đúng chỗ, đúng mục đích
thì sự tiếp thu của người học sẽ tăng hiệu quả gấp nhiều lần, sẽ giúp cho tiết học
thành công hơn.
Qua thực tế giảng dạy, tôi thấy học sinh rất hứng thú với các trò chơi ngôn ngữ
mà tôi đa ra. Những trò chơi ở đây không phải là trò chơi đơn thuần mang tính chất
giải trí mà còn là một sân chơi bổ ích thu hút được tất cả các đối tượng mà ở đó học
sinh có cơ hội sử dụng ngôn ngữ một cách tự nhiên có dịp được thể hiện, được thử

sức, được mở rộng và được ôn tập lại những kiến thức đã học hàng ngày. Từ đó,
giáo viên cũng có dịp được kiểm tra kiến thức của học sinh một cách tự nhiên,
không phải gò ép, nặng nề. Như vậy, điều đó hoàn toàn không phải là những trò
chơi tốn thời gian vô ích mà ngược lại, sân chơi đó tạo điều kiện để học sinh tham
gia tích cực vào các hoạt động học tập rèn luyện như tổ chức những trò chơi ghi
điểm, phân loại thắng thua trong các tổ, nhóm học sinh, tạo không khí thi đua lành
mạnh, tạo lập thói quen và kỹ năng sử dụng ngoại ngữ với sự hỗ trợ tích cực của ý
thức, tránh tình trạng rèn luyện máy móc, xa thực tế.
Trên thực tế, tôi đã từng áp dụng những trò chơi vào khá nhiều các tiết học trên
lớp cũng như ngoại khoá và kết qủa cũng đã đạt được những thành công như ý
muốn. Học sinh không những tiếp thu kiến thức một cách rất nhẹ nhàng, phấn khởi,
hiệu qủa mà còn rất “nghiện” bộ môn tưởng chừng như rất khó và khô cứng này.
Chương II
Thực trạng và một số giải pháp
I- Vài nét về thực trạng
1. Về phía học sinh
Tiếng Anh đã trở thành một môn học trọng tâm như các môn văn hóa khác
nhưng vẫn là môn học khó, không phải bất cứ học sinh nào cũng có năng khiếu để
tiếp thu nó một cách dễ dàng. Đặc biệt là những học sinh ở vùng nông thôn, miền
níu, vùng sâu tỷ lệ học sinh học yếu Tiếng Anh là rất cao.
Trong những năm qua, theo chương trình và sách giáo khoa mới, phương pháp
mới trong dạy và học, nhiều học sinh rất yêu thích môn học, năng động trong mọi
hoạt động nhng chủ yếu là học sinh khá và giỏi. Đối tượng học sinh yếu còn nhiều,
các em cha nắm chắc kiến thức, cha có phương pháp học tập phù hợp, học tập một
cách thụ động, chờ đợi kết quả của bạn mình đa ra, nhiều em rất ngại thực hành nói
trên lớp, sợ nói ra sẽ bị sai, một số em cha đọc thông viết thạo, thậm chí không ghi
chép bài ở trên lớp, không làm bài tập ở nhà, …. Thực tế này cho thấy đối tượng
học sinh này cha yêu thích môn học.
Một số học sinh, đặc biệt là học sinh yếu kém, thiếu ý thức học tập, thiếu tính
kiên nhẫn trong học tập, chưa theo kịp với phương pháp học tập mới, còn lúng túng

trong việc tiếp thu và vận dụng kiến thức vào thực hành kỹ năng.
Nhiều em nhận thức về môn học này cha đúng đắn, cha hiểu hết ý nghĩa của môn
học trong thời kỳ hội nhập quốc tế, có em chỉ học vì tò mò, nên khi khó học thì thả
lỏng, buông xuôi. Do đó, các em cha thật sự nghiêm túc, cố gắng trong học tập.
Cũng có không ít tiết học ngoại ngữ học sinh cảm thấy chán nản, mệt mỏi, khó
tiếp thu kiến thức, thậm chí ngay cả với những đối tượng là học sinh khá, giỏi.
Đầu năm học 2009 - 2010 tôi nhận dạy hai lớp 6A, 7B. Qua thực tế điều tra
tôi thu được kết quả nh sau:

Số HS
đợc
điều
Mức độ yêu thích môn Tiếng Anh Học lực môn Tiếng Anh
Rất thích Thích B. thờng Ghét/sợ Giỏi Khá TB Yếu
SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL %
70 10 14,3 15 21,4 20 28,6 25 35,7 8 11,8 17 24,3 25 35,7 20 28,6

2. Về phía giáo viên
Qua thực tế dự giờ cho thấy ở những tiết học có sự sáng tạo của giáo viên rất
ít. Đôi khi nhiều giáo viên rất ngại sưu tầm, ngại đổi mới phương pháp dạy học của
mình mặc dù họ vẫn biết rằng học sinh của họ chán học hoặc học không hiệu quả là
do phương pháp dạy của họ cha đủ thuyết phục học sinh, cha khơi được hứng thú
cho học sinh.
Khi nói đến áp dụng những trò chơi ngôn ngữ thì có rất nhiều ý kiến khác
nhau. Có giáo viên nghĩ rằng những trò chơi ngôn ngữ là tốn thời gian, vô ích. Có
giáo viên lại nói rằng các bài học quá dài, không đủ thời gian để họ tổ chức trò chơi.
Có người lại nói những trò chơi chỉ chơi để giảm căng thẳng, không giúp ích gì cho
bài học. Có nhiều giáo viên cũng tổ chức những trò chơi ngôn ngữ nhằm tạo hứng
thú cho học sinh của họ nhưng họ lại không biết cách để tổ chức thành công, dẫn
đến chán nản. Lại cũng có những giáo viên nói rằng họ không nghĩ kịp những trò

chơi mới cho học sinh của họ, chơi mãi những trò cũ cũng nhàm chán. Nhiều giáo
viên lại nói họ không quản lý được các trò chơi cho học sinh vì nó gây tiếng ồn…
Việc thay đổi quan niệm và thói quen dạy – học, khắc phục tâm lý ngại vận
dụng phương pháp mới là việc không đơn giản.
Qua trao đổi, thăm dò từ các đồng nghiệp, tôi thu được kết quả như sau:

Số giáo viên
được điều tra
Mức độ sử dụng trò chơi ngôn ngữ trong giờ học
Không bao giờ Rất ít Thỉnh thoảng Thờng xuyên
SL % SL % SL % SL %
10 2 20 3 30 4 40 1 10

Nguyên nhân của thực trạng trên
- Học sinh:
Nguyên nhân chủ quan: Lời học, ngại học, nhận thức kém, nhút nhát, thiếu tự
tin, mặc cảm, chưa có phương pháp học tập tốt, không có môi trường giao tiếp
Nguyên nhân khách quan: do phương pháp dạy của giáo viên, do bị giáo viên
khiển trách, giáo viên cha quan tâm hết các đối tượng học sinh, do gia đình, tâm lý
lứa tuổi
- Giáo viên:
Nguyên nhân chủ quan:
+ Tâm lý ngại đổi mới, nhất là với một số giáo viên lớn tuổi.
+ Quan niệm cha đúng về phương pháp mới, trong đó có việc áp dụng trò
chơi ngôn ngữ.
+ Năng khiếu hạn chế.
+ áp dụng phương pháp mới rập khuôn, máy móc.
+ Ngại sáng tạo, thiếu linh động.
+ Chưa nhiệt tình, chưa tâm huyết với nghề.
II. Một số giải pháp cụ thể gây hứng thú học tiếng anh cho học sinh bằng

các trò chơi ngôn ngữ
Từ thực tế đó, là người trực tiếp giảng dạy Tiếng Anh, tôi đã cố gắng suy
nghĩ, tìm tòi biện pháp để nâng cao chất lợng học tập bộ môn. Hiểu đợc tâm, sinh
lý của học sinh, tôi đã thay đổi phương pháp học cho các em, vừa chơi vừa học, tạo
cho các em không khí nhẹ nhàng, thoải mái khi học bằng các trò chơi ngôn ngữ,
xem đây như những thủ thuật dạy học mới thay thế cho các thủ thuật cũ mà các em
đã quá quen thuộc và nhàm chán. Những trò chơi ngôn ngữ này thực chất là những
cuộc thi ngôn ngữ, luôn luôn đòi hỏi ở các em những quyết định: Hành động nh thế
nào? Nói gì? Làm thế nào để thắng cuộc? Mong muốn giải quyết những câu hỏi đó
sẽ làm hoạt động tư duy của các em tinh và nhạy hơn bởi các em sẽ huy động hết trí
lực của mình, nỗ lực vận dụng được kiến thức mà giáo viên mong đợi một cách
không ép buộc - điều mà các em hay lo ngại lâu nay, tạo ra được bầu không khí vui
vẻ, hồ hở, hào hứng Và như thế, tất cả các em đều bị lôi cuốn vào việc học một
cách rất tự nhiên.
Phương pháp này tôi đã áp dụng trong quá trình giảng dạy của mình và thu
được kết quả rất khả quan. Vì vậy&nb
Phần thứ ba: KẾT LUẬN
Trên đây là những kinh nghiệm nhỏ bé mà tôi đã đúc kết được trong quá trình
giảng dạy và dự giờ thăm lớp. Với thời gian ngắn ngũi và năng lực còn hạn chế,
chắc chắn những kinh nghiệm đó còn ít ỏi và có những sai sót, mong các bạn đồng
nghiệp góp ý để tôi có được nhiều kinh nghiệm hơn, nhằm dạy tốt môn học của
mình./.
Phúc Thịnh, ngày 31 tháng 03 năm 2011
NGƯỜI VIẾT