“ Kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Mục lục
Trang
Phần Mở Đầu.......................................................................................................................2
Nội Dung...............................................................................................................................4
I ) Lý luận chung về kinh tế tư nhân.................................................................................4
1. Quan điểm về kinh tế tư nhân - Đặc điểm....................................................4
1.1) Các quan niệm về kinh tế tư nhân.....................................................................4
1.2) Đặc điểm của kinh tế tư nhân............................................................................4
2). Tính tất yếu khách quan và vai trò kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.............................................5
2.1) Sự tồn tại và phát triển kinh tế tư nhân trong thời kỳ quá độ là một tất yếu
khách quan, phù hợp với quy luật:............................................................................5
2.2) Vai trò của kinh tế tư nhân: .............................................................................6
3. Bài học lịch sử về sự phát triển kinh tế tư nhân rút ra từ một số nước trên
thế giới...............................................................................................................7
3.1)Tư tưởng của Lê Nin:..........................................................................................7
3.2) Sự phát triển kinh tế tư nhân của Trung Quốc.................................................8
II. Thực trạng khu vực kinh tế tư nhân ở Việt Nam.........................................................9
1. Tiến trình phát triển của kinh tế tư nhân ở Việt Nam...................................9
1.1.Thời kỳ trước đổi mới.........................................................................................9
1.2) Sau đổi mới......................................................................................................10
2) Đánh giá khu vực kinh tế tư nhân ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.. .11
2.1) Khả năng thu hút vốn, tạo việc làm.................................................................11
2.2) Loại hình doanh nghiệp:.................................................................................12
2.3) Quy mô doanh nghiệp.....................................................................................13
2.4) Trình độ lao động trong khu vực kinh tế tư nhân:...........................................13
3) Những vấn đề cần quan tâm của khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam hiện
nay...................................................................................................................13
3.1) Những khó khăn đang gặp phải.......................................................................13
3.2) Một số hạn chế của kinh tế tư nhân ở Việt Nam.............................................15

III. Giải pháp nhằm thúc đẩy sự phát triển kinh tế tư nhân ở Việt Nam .......................15
1) Tạo môi trường kinh doanh thuận lợi cho khu vực kinh tế:.......................15
2) Các biện pháp hỗ trợ .................................................................................16
3) Phát triển mối quan hệ hợp doanh giữa nhà nước và tư nhân đảng và nhà
nước ................................................................................................................17
4) Phát triển mối quân hệ giữa tư nhân trong nước với tư nhân nước ngoài...17
Kết Luận.............................................................................................................................18
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Phần Mở Đầu
Trong điều kiện toàn cầu hoá diễn ra mạnh mẽ như hiện nay, kinh tế tư nhân
ngày càng thể hiện rõ vai tích cực của mình trong quá trình tăng trưởng và phát
triển kinh tế, hội nhập vào xu thế toàn cầu hoá trên thế giới. Đặc biệt trong những
thập niên cuối thế kỷ XX đầu thế kỷ XXI, khi thuyết tự do hoá được vận dụng
rộng rãi ở nhiều nước và trào lưu cải cách, mở cửa thúc đẩy kinh tế thị trường trở
thành phương thức chính thức thúc đẩy tăng trưởng của nhiều nước đang phát
triển và đặc biệt là nền kinh tế đang chuyển đổi, kinh tế tư nhân một lần nữa đang
khẳng định là một trong những cấu thành quan trọng của nền kinh tế quốc dân.
Điều này cũng không ngoại lệ đối với Việt Nam.
Nền kinh tế Việt Nam đang vận hành theo nền kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa, trong đó kinh tế tư nhân tồn tại và phát triển là một tất yếu khách
quan. Kinh tế tư nhân đang ngày càng chiếm lĩnh một vị trí quan trọng trong nền
kinh tế Việt Nam. Đi từ nhận thức đến thực tiễn, kinh tế tư nhân Việt Nam đã có
những biến chuyển sâu sắc kể từ trước thời kỳ đổi mới cho đến nay, đặc biệt là
trong thời gian gần đây. Từ khi có chính sách của Đảng trong Đại Hội Đảng khoá
VI năm 1986, kinh tế tư nhân ở Việt Nam đã được xác nhận là một trong những
thành phần kinh tế quan trọng của đất nước. Cho đến nay, nhà nước cũng đã có
nhiều chính sách, chủ trương và biện pháp tạo điều kiện cho khu vực này hoạt
động ngày càng sâu rộng. Ngày 1/1/2000, luật Doanh nghiệp chính thức có hiệu
lực, đó là bước đột phá vượt bậc của doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân.

Các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân ngày càng được mở rộng phát
triển nhanh cả về chất lượng và số lượng. Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn một số bất
cập và hạn chế đối với khu vực kinh tế có nhiều triển vọng này. Vẫn tồn tại một số
ý kiến bất đồng chưa thông suốt về kinh tế tư nhân. Trong đà phát triển kinh tế
hiện nay, kinh tế tư nhân đang được chú ý quan tâm đặc biệt. Chính vì vậy, qua
quá trình nghiên cứu, tìm hiểu về nền kinh tế Việt Nam trong thời đại mới, em đã
chọn đề án môn học với tên:
“ Kinh tế tư nhân trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa ở Việt Nam”.
Với những ý kiến được học và thông qua tìm hiểu nghiên cứu, đề án nhằm
nêu lên quan điểm về kinh tế tư nhân tính tất yếu khách quan, thực trạng phát triển
kinh tế tư nhân ở Việt Nam để có cái nhìn tổng quan hơn về khu vực kinh tế này,
đồng thời cũng đưa ra một số kiến nghị để phát triển khu vực kinh tế này ở Việt
Nam.
Phạm vi nghiên cứu của đề án thuộc vĩ mô về nền kinh tế tư nhân ở Việt Nam và
do điều kiện không cho phép, đề án đã sử dụng các số liệu thứ cấp trong quá trình tìm
hiểu và nghiên cứu về khu vực kinh tế này trong những năm gần đây.
Với mục đích và phạm vi nghiên cứu trên, kết cấu đề án bao gồm các phần
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
chính sau:
Phần 1: Mở đầu
Phần 2: Nội dung
I) Lý luận về kinh tế tư nhân
II) Thực trạng hoạt động của khu vực kinh tế tư nhân ở Việt Nam
III) Một số kiến nghị giải pháp
Phần 3:Kết Luận
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Nội Dung

I ) Lý luận chung về kinh tế tư nhân
1. Quan điểm về kinh tế tư nhân - Đặc điểm
1.1) Các quan niệm về kinh tế tư nhân.
Trong lịch sử kinh tế nhân đã xuất hiện từ rất lâu, từ khi loài người ra khỏi
“ xã hội bầy đàn “ cho đến nay và sẽ về sau nữa. Tuy nhiên dưới các chế độ khác
nhau, tính chất của chúng hoàn toàn không giống nhau, do ảnh hưởng của quan hệ
sản xuất thống trị tác động và kiến trúc thượng tầng của chế độ đang sinh tồn chi
phối nó. Cho đến nay, xét theo cách tiếp cận khác nhau cũng có nhiều quan điểm
không giống nhau về khu vực kinh tế này.
Trong các văn kiện của Đảng thường không nói đến kinh tế tư nhân nói
chung mà đề cập đến các thành phần kinh tế như cá thể, tiểu thủ và tư bản tư nhân.
Đó là một khu vực kinh tế dựa trên sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất. Trong giới
nghiên cứu cũng có nhiều quan niệm khác nhau. Tuy nhiên để phù hợp với nhu
cầu khách quan của kinh tế thế giới ngày nay, thì nền kinh tế được phân chia theo
hướng tiếp cận mới – khu vực kinh tế. Theo hướng tiếp cận này nền kinh tế được
phân chia theo hai khu vực: Khu vực kinh tế nhà nước và khu vực kinh tế tư nhân.
Khu vực kinh tế nhà nước bao gồm tất cả các doanh nghiệp nhà nước được xây
dựng trên cơ sở sở hữu nhà nước, sở hữu công cộng về tư liệu sản xuất. Khu vực
kinh tế nhà nước có mục đích khắc phục kinh tế khuyết tật của kinh tế thị trường
và tạo điều kiện cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển hiệu quả hơn. Còn khu vực
kinh tế tư nhân bao gồm toàn bộ các đơn vị và cá nhân sản xuất kinh doanh hoặc
hoạt động dịch vụ dựa trên cơ sở tư nhân về tư liệu sản xuất tồn tại dưới dạng
Doanh nghiệp tư nhân công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần và các hộ
kinh doanh cá thể, trong đó bao gồm cả kinh tế Hợp tác xã.
1.2) Đặc điểm của kinh tế tư nhân.
Bản chất của kinh tế tư nhân là dựa trên cơ sở sở hữu tư nhân về tư liệu sản
xuất. Mặc dù vậy, nội dung của kinh tế tư nhân rất rộng cả về hình thức sở hữu lẫn
ngành nghề và các chủ thể đó tham gia vào sản xuất kinh doanh. Trong kinh tế kế
hoạch hoá tập trung, căn cứ vào tính chất phi xã hội chủ nghĩa nhiều hay ít mà
kinh tế tư nhân được chia ra làm các thành phần: kinh tế cá thể, tiểu thủ và kinh tế

tư bản tư nhân. Sự phân loại này mang nặng tính chủ qua. Trong nền kinh tế thị
trường, khu vực kinh tế tư nhân bao gồm: các loại hình kinh tế cá thể và doanh
nghiệp tư nhân trong đó bao hàm cả kinh tế Hợp Tác Xã.
Kinh tế cá thể là một loại hình kinh tế hộ gia đình hay cá nhân, hoạt động
sản xuất kinh doanh dựa trên quan hệ sở hữu tư nhân nhỏ về tư liệu sản xuất và
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
lao động của bản thân người sở hữu, việc thuê mướn lao động không có hoặc
không nhiều, không thường xuyên. Tổ chức hoạt động phổ biến với các hình thức
là các hộ kinh doanh mang tính chất gia đình (hộ cá thể và hộ tiểu thủ). Trong đó
chủ hộ có toàn quyền làm cho hoạt động sản xuất kinh doanh và phân phối lợi ích
sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ về thuế đối với nhà nước.
Kinh tế tư bản tư nhân là loại hình kinh tế được tổ chức quy mô, theo hình
thức doanh nghiệp trong kinh tế thị trường(doanh nghiệp, công ty, tập đoàn…),
hoạt động dựa trên sở hữu tư nhân tư bản về tư liệu sản xuất và thuê mướn lao
động làm thuê. Doanh nghiệp tư nhân phần lớn đều thuộc loại quy mô vừa và nhỏ,
phát triển chủ yếu trong điều kiện kinh tế thị trường khi lực lượng sản xuất và
phân công lao động đã phát triển ở trình độ cao, sản xuất hàng hoá dịch vụ cung
cấp cho thị trường với mục đích nhằm thu lợi nhuận và đạt được giá trị thặng dư.
Doanh nghiệp tư nhân là động lực chủ yếu thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh
tế.
Trong nền kinh tế thị trường nói chung định hướng xã hội chủ nghĩa nói
riêng, vai trò của hợp tác xã cũng rất quan trọng. Nó là sự liên kết của các chủ thể
sản xuất kinh doanh làm giảm áp lực cạnh tranh, đảm bảo cho quá trình sản xuất
được thuận lợi và hiệu quả. Các Hợp tác xã được tổ chức theo nguyên tắc tự
nguyện với sự đóng góp cổ phần của các xã viên, trên cơ sở sở hữu tập thể của
những người xã viên về các tư liệu sản xuất chủ yếu và thực hiện phân phối theo
lao động. Về thực chất hợp tác xã là một hình thức hợp doanh đặc biệt giữa các
chủ sở hữu tư nhân và bộ phận thuộc kinh tế tư nhân.
Nhìn chung, kinh tế tư nhân thường phát huy được thế mạnh trong những

ngành những lĩnh vực mà hoạt động kinh doanh thuần tuý vì mục tiêu lợi nhuận.
Nhà nước khuyến khích kinh tế tư nhân tập chung vào những ngành này để vừa
góp phần thoả mãn nhu cầu của xã hội, giảm gánh nặng về ngân sách cho nhà
nước…
2). Tính tất yếu khách quan và vai trò kinh tế tư nhân trong nền kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam.
2.1) Sự tồn tại và phát triển kinh tế tư nhân trong thời kỳ quá độ là một
tất yếu khách quan, phù hợp với quy luật:
Quy luật của sự phát triển kinh tế yêu cầu: Quan hệ sản xuất phải phù hợp
với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất. C.Mác đã từng chỉ rõ “ không thể
tuỳ tiện xoá bỏ một quan hệ sản xuất nào đó khi lực lượng sản xuất chưa đòi hỏi”.
Đại hội VI của Đảng cũng khẳng định: “ lực lượng sản xuất không chỉ bị kìm hãm
khi quan hệ sản xuất lạc hậu, mà nó cũng bị kìm hãm khi quan hệ sản xuất bị đẩy
lên vượt trước yêu cầu của lực lượng sản xuất”. Trình độ lực lượng sản xuất của
nước ta còn thấp kém và không đồng đều giữa các ngành, lĩnh vực nên thích ứng
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
với nó phải là quan hệ sản xuất có nhiều sở hữu với trình độ xã hội hoá khác nhau.
Đặc trưng của thời kỳ quá độ là thời kỳ cùng tồn tại lâu dài, đấu tranh
chuyển hoá lẫn nhau giữa các yếu tố, thành phần …của nền kinh tế cũ,tư hữu, với
những yếu tố, thành phần…của nền kinh tế mới, công hữu. Trong đó, kinh tế tư
nhân là thành tố quan trọng không thể thiếu của nền kinh tế thời kỳ quá độ, trong
đó có Việt Nam.
Sự tồn tại khách quan của kinh tế hàng hoá cùng với xu thế và đặc điểm
thời đại về mở rộng quan hệ kinh tế quốc tế là môi trường và điều kiện cho kinh tế
tư nhân phát huy các ưu thế, hiệu quả của nó trong nền kinh tế, đẩy mạnh công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
2.2) Vai trò của kinh tế tư nhân:
Ngày nay hầu hết các nước trên thế giới đều nhận thức được vai trò quan
trọng của khu vực kinh tế tư nhân trong nền kinh tế quốc gia. Kinh tế tư nhân đóng

vai trò rất quan trọng tri phối rất lớn đến công cuộc phát triển kinh tế xã hội. Vai
trò đó được thể hiện ở những điểm sau:
-Khu vực kinh tế tư nhân đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên công
ăn việc làm, góp phần ổn đĩnh xã hội: các đơn vị kinh doanh thuộc khu vực kinh tế
này thường dể dàng được tạo lập với số vốn không lớn. Mặt khác lại dể thích ứng
với sự thay đổi của thị trường nên đã tạo ra phần lớn công ăn việc làm cho xã hội,
chiếm 70-90% việc làm trong xã hội.
-Kinh tế tư nhân cung cấp lượng hàng hoá và dịch vụ lớn cho xã hội, đóng
góp quan trọng trong GDP và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: do số lượng các doanh
nghiệp thuộc khu vực này rất lớn đã tạo ra một lượng sản phẩm và thu nhập đáng
kể cho xã hội, đóng góp khoảng 40-60% thu nhập quốc dân.
-Khu vực kinh tế tư nhân góp phần quan trọng trong việc tạo lập sự phát
triển cân đối và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo vùng lãnh thổ: các doanh nghiệp
nhà nước thường được ưu tiên xây dựng thành từng cụm khu công nghiệp – dịch
vụ tổng hợp, ở các vùng đô thị, nơi có cơ sở hạ tầng phát triển dẫn đến mất cân đối
nghiêm trọng về trình độ phát triển kinh tế xã hội. Khu vực kinh tế tư nhân đã góp
phần tạo lập sự cân đối trong sự phát triển giữa các vùng, giúp vùng sâu, vùng xa,
các vùng nông thôn tận dụng được ưu thế của mình.
- Kinh tế tư nhân góp phần quan trọng thu hút vốn nhàn rỗi của xã hội và sử
dụng tối ưu các nguồn lực ở địa phương: Các doanh nghiệp tư nhân không đòi hỏi
nhiều vốn lại linh động trong các hoạt động huy động vốn phân tán nằm im trong dân
cư. Đồng thời các doanh nghiệp tư nhân có quy mô nhỏ, vừa lại phân tán hầu hết ở
các địa phương nên có khả năng sử dụng các tiềm năng về nguồn nguyên liệu, lao
động và kinh nghiệm trong các ngành nghề truyền thống ở địa phương.
-Kinh tế tư nhân tạo động lực cạnh tranh và phát triển nền kinh tế: sự tham
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
gia của khu vực kinh tế tư nhân làm cho cạnh tranh trên thị trường càng trở nên
gay gắt tạo cho nền kinh tế thị trường phong phú đa dạng, sôi nổi và có tốc độ tăng
trưởng nhanh.

-Kinh tế tư nhân góp phần mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại hiện đại hoá
sản xuất: tăng nguồn hàng xuất khẩu và tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước,
đồng thời mở rộng khả năng và là đối tác để thu hút các nguồn vốn đầu tư từ nước
ngoài vào Việt Nam, nhập máy móc thiết bị, công nghệ tiên tiến…Tạo tiền đề khai
thác, tận dụng các tiềm năng, nguồn lực rộng lớn trong nhân dân cho phát triển sản
xuất, hiện đại hoá nền kinh tế.
3. Bài học lịch sử về sự phát triển kinh tế tư nhân rút ra từ một số
nước trên thế giới.
3.1)Tư tưởng của Lê Nin:
Sau khi kết thúc nội chiến cuối năm 1920, nước Nga chuyển sang thời kỳ
kiến thiết đất nước, do đó cần phải thực hiện lại kế hoạch xây dựng chủ nghĩa xã
hội do Lê Nin đề ra năm 1918, phải trở lại những quan hệ kinh tế khách quan giữa
công nghiệp và nông nghiệp, giữa thành thị và nông thôn. Đại hội X của Đảng
cộng sản BônSêVích Nga ( 8-16/3/1921) đã đa ra chính sách “kinh tế mới” của Lê
Nin <N E P>.
Nội dung của chính sách “kinh tế mới” là:
-Thay chính sách trưng thu lương thực thừa bằng chính sách thuế.
-Phát triển mạng lới thương nghiệp, sử dụng quan hệ hàng – tiền để giải
quyết các mối quan hệ kinh tế. Cho phép các thương nhân được tự do hoạt động
(chủ yếu là trên lĩnh vực bán lẻ) để góp phần khôi phục kinh tế, cũng cố lại lu
thông tiền tệ trong nước. Thực chất đó là sự phát triển của kinh tế hàng hoá, sử
dụng kinh tế hàng hoá để xây dựng chủ nghĩa xã hội.
-Phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, thừa nhận sự tồn tại của kinh tế tư
nhân, cho phép tư nhân thuê hay mua lại những xí nghiệp nhỏ trước đây bị quốc
hữu hoá (chủ yếu là xí nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng).
-Các doanh nghiệp nhà nước phải chuyển sang chế độ hoạch toán kinh tế.
Chính sách kinh tế mới đã tạo điều kiện phát triển lực lượng sản xuất cả thành thị
và nông thôn. Vì nó đáp ứng được yêu cầu của quy luật kinh tế của nền sản xuất
xã hội chủ nghĩa còn mang tính chất hàng hóa và có nhiều thành phần, trong đó
các thành thuộc khu vực kinh tế tư nhân đã được chú trọng phát triển. Nhờ chính

sách kinh tế này mà nền kinh tế Liên Xô đã được khôi phục nhanh chóng. Đến
cuối năm 1922, Liên Xô đã vượt qua được nạn đói và đến năm 1925, nông nghiệp
Liên Xô đã vượt mức trước chiến tranh. Đến trước năm 1926 công nghiệp khôi
phục được 100%, ngành điện và cơ khí chế tạo vượt mức trước chiến tranh. Thơng
nghiệp được chú trọng và được tăng cường mạnh mẽ. Trong gần 60 năm tiếp theo,
Website: Email : Tel (: 0918.775.368