Một số kiến nghị cho xuất khẩu gạo Việt Nam

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Lời mở đầu
Gạo là lơng thực quan trọng, là nhu cầu thiết yếu để duy trì sự sống. Vì vậy để
đảm bảo an ninh lơng thực là vấn đề chiến lợc hàng đầu của hàng loạt các nớc, đặc
biệt là các nớc có tập quán tiêu dùng gạo, trong đó có Việt Nam.
Từ năm 1989, Việt Nam đã trở thành một trong những nớc dẫn đầu về xuất
khẩu gạo trên thế giới. Đây là một sự kiện đặc biệt và đánh dấu sự vơn lên của nền
kinh tế còn gặp nhiều khó khăn nh nớc ta.Trớc đây, Việt Nam luôn phải nhập khẩu
gạo, thiếu lơng thực, nhng nhờ có đờng lối và chính sách đúng đắn của Đảng và
Nhà nớc mà lợng xuất khẩu gạo của ta đã đạt trên 30 triệu tấn, vừa đáp ứng đợc
nhu cầu trong nớc lại vừa xuất khẩu ra thị trờng thế giới góp phần thúc đẩy nền
kinh tế của Việt Nam.
Tuy nhiên để phát triển hơn nữa trong tơng lai, nhiều vấn đề đang cần đợc
nghiên cứu và giải quyết nhằm đẩy mạnh hoạt động sản xuất và xuất khẩu gạo.
Đề tài Một số kiến nghị cho xuất khẩu gạo Việt Nam là một đề tài rộng
và khó. Với sự hiểu biết hạn chế của mình, bài viết của em chắc chắn không tránh
khỏi thiếu sót. Em mong nhận đợc sự góp ý của thầy cô để bài viết đợc hoàn thiện
hơn.
Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong khoa Thơng Mại đã giúp đỡ
em hoàn thành bài tiểu luận này.

1
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Phần nội dung
I- Khái niệm xuất khẩu và sự cần thiết của xuất khẩu gạo trong nền kinh tế
Việt Nam.
1- Khái niệm xuất khẩu.
Xuất khẩu(export): là việc bán hàng ra nớc ngoài nhằm phát triển sản xuất,
kinh doanh và đời sống. Song mua bán ở đây có những nét riêng, phức tạp hơn
mua bán trong nớc nh giao dịch với những ngời có quốc tịch khác nhau, thị trờng
rộng lớn và khó kiểm soát, mua bán qua trung gian chiếm tỷ trọng lớn, đồng tiền

thanh toán là ngoại tệ, hàng hoá phải chuyển qua biên giới, của khẩu của các quốc
gia, phải tuân theo tập quán và thông lệ quốc tế cũng nh địa phơng.
Xuất khẩu là một hoạt động cơ bản của ngoại thơng, là một vấn đề hết sức
quan trọng của kinh doanh quốc tế, là sự phát triển tất yếu của sản xuất và lu
thông nhằm tạo ra hiệu quả kinh tế cao nhất trong mỗi nền kinh tế.
Hoạt động xuất khẩu diễn ra trên phạm vi toàn cầu, trong tất cả các lĩnh vực...
Vì vậy vai trò của xuất khẩu là rất quan trọng trong nền kinh tế quốc dân nh tạo
nguồn vốn chủ yếu cho nhập khẩu, phục vụ và thúc đẩy sản xuất phát triển, xây
dựng nền kinh tế XHCN, cải thiện đời sống nhân dân, đẩy mạnh việc tăng ngoại tệ
để tích luỹ vốn và góp phần giúp Nhà nớc mở rộng quan hệ kinh tế với thế giới.
Hơn nữa, xuất khẩu còn có vai trò quan trọng đối với các doanh nghiệp vì nó tạo
điều kiện cho các doanh ngiệp có cơ hội mở rộng thị trờng và quan hệ kinh doanh,
có cơ hội tiếp thu và phát triển kỹ thuật công nghệ tiên tiến...phát triển hoạt động
kinh doanh của doanh nghiệp.
2- Sự cần thiết của xuất khẩu gạo trong nền kinh tế Việt Nam.
Việt Nam là nớc đứng thứ 2 trên thế giới về xuất khẩu gạo vì vậy nó đóng vai
trò rất lớn cho nền kinh tế nớc ta bên cạnh những mặt hàng xuất khẩu khác.
Trớc hết, xuất khẩu gạo đã tạo ra khả năng nâng cao tính cạnh tranh trên thị tr-
ờng thế giới. Các doanh nghiệp Việt nam có những lợi thế nhất định nh mạng lới
sông ngòi khá phát triển, có hệ thống cảng biển tạo điều kiện thuận lợi cho vận
chuyển hàng hoá xuất khẩu. Mặt khác, chi phí cho sản xuất gạo nớc ta không cao,
thuế nông nghiệp lại đợc u đãi đã tạo điều kiện cho khả năng cạnh tranh của gạo
Việt Nam. Nông dân Việt Nam lại có nhiều kinh nghiệm trong canh tác. Đó là
những điều kiện thuận lợi để bảo đảm xuất khẩu gạo nớc ta.
Thứ hai, tăng cờng đầu t cho nghiên cứu khoa học và ứng dụng khoa học. Vấn
đề đa gạo xuất khẩu chất lợng cao, phẩm chất tốt, đặc biệt là các loại gạo đặc sản
là trong những chiến lợc quan trọng của Nhà nớc ta. Vì vậy mà việc đa các thành

2
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

tựu khoa học và ứng dụng khoa học cũng là động lực cho sự phát triển khoa học t-
ơng lai.
Xuất khẩu gạo góp vào quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất
phát triển. Bên cạnh đó, xuất khẩu gạo còn tạo điều kiện cho các ngành cùng có cơ
hội phát triển, mở rộng thị trờng tiêu thụ sản phẩm làm ổn định sản xuất. Hơn nữa,
nó còn là phơng tiện quan trọng tạo ra vốn, thu hút kỹ thuật công nghệ từ các nớc
phát triển.
Quan trọng hơn, xuất khẩu gạo còn giúp cải thiện đời sống và giải quyết việc
làm. Do những năm gần đây, vấn đề thiếu lơng thực đã bị xoá bỏ, nhiều cây nông
sản có năng suất, chất lợng cao đã đợc đem xuất khẩu và ngày càng phát triển thì
nó không những chỉ giải quyết việc làm trực tiếp cho nông dân mà kèm theo đó là
việc làm cho ngời lao động ở các ngành dịch vụ, sản xuất liên quan... Ngoài ra,
xuất khẩu gạo còn tạo sự ổn định tỷ giá hối đoái, cân bằng cán cân thanh toán nhờ
việc thu ngoại tệ mang về từ việc trao đổi buôn bán giữa các nớc trên thế giới.
II- Tình hình hoạt động xuất khẩu gạo ở Việt Nam
1- Tiềm năng và lợi thế của nớc ta trong sản xuất và xuất khẩu gạo
* Điều kiện tự nhiên, khí hậu và nhân lực:
Trớc hết là thuận lợi về điều kiện đất đai. Đây là t liệu quan trọng hàng đầu của
ngành nông nghiệp. Độ phì nhiêu của đất chi phối trực tiếp khả năng thâm canh và
giá thành của sản phẩm. Tổng diện tích tự nhiên cả nớc có trên 33,1 triệu ha trong
đó đất dành để trồng lúa khoảng 8,5 triệu ha tơng đơng 25,7% diện tích cả nớc.
Đặc biệt trong đó có hai đồng bằng sông Cửu Long và sông Hồng rộng lớn thích
hợp cho việc phát triển trồng lúa.
Về điều kiện khí hậu và tới tiêu: Tài nguyên khí hậu đóng vai trò quan trọng
trong hệ sinh thái, cung cấp nguồn năng lợng và các yếu tố khác nh độ ẩm, ma
gió, nguyên tố vi lợng thiên nhiên...Nớc ta lại nằm ở khu vực nhiệt đới gió mùa với
lợng ma lớn hàng năm khá lớn nên là điều kiện sinh thái lý tởng cho cây lúa phát
triển cũng nh các loại cây khác. Bên cạnh đó, tài nguyên nớc của nơc ta rất dồi dào
vừa cung cấp nguồn nớc đầy đủ mà còn cung cấp cả nguồn đạm tự nhiên với hệ
thống tới tiêu đầy đủ và phù hợp.

Nguồn nhân lực cũng là một yếu tố đầu vào rất quan trọng của quá trình sản
xuất. Đối với nông nghiệp thì vấn đề số lợng lớn là một đòi hỏi quan trọng. Nớc ta
với dân số gần 80 triệu dân trong đó 70% dân số là nông nghiệp nên kinh nghiệm
sản xuất là những lợi thế trong việc phát triển nông nghiệp.

3
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
*Địa lý và hải cảng:
Hầu hết khối lợng gạo trong buôn bán quốc tế từ trớc tới nay đều đợc vận
chuyển bằng đờng biển. Việt Nam lại nằm ở vị trí địa lý thuận lợi có hệ thống đ-
ờng biển dài, hệ thống cảng biển nói chung đều nằm gần sát đờng hàng hải quốc
tế đi qua các châu lục với thời gian ngắn hơn so với các nớc khác.
*Các chính sách kinh tế vĩ mô:
Với một nền chính trị ổn định và những chính sách kinh tế hợp lý là điều kiện
cơ bản giúp hoạt động xuất khẩu của Việt nam trong đó có xuất khẩu gạo rất
thuận lợi để phát triển. Chính sách mở cửa nền kinh tế đã giúp Việt Nam hoà nhập
với thế giới, các tổ chức kinh tế, mở rộng thị trờng xuất khẩu gạo với nhiều bạn
hàng lớn.
2- Thực trạng xuất khẩu gạo của Việt Nam
2.1-Sản l ợng và kim ngạch xuất khẩu
Do sản xuất tăng nhanh và ổn định, mức lơng thực bình quân nói chung và lúa
gạo nói riêng của nớc ta đã liên tiếp đợc cải thiện. Việt Nam không những tự túc
đợc lơng thực trong nớc mà còn d thừa để xuất khẩu khoảng 3 đến 4 triệu tấn.
Ngày nay Việt nam đã chiếm đợc vị trí thứ hai trong xuất khẩu gạo chỉ sau Thái
Lan. Trong những năm gần đây, sản lợng và kim ngạch xuất khẩu gạo của nớc ta
có chiều hớng gia tăng nhanh hơn. Kể từ năm 1997 đến nay lợng gạo xuất khẩu
tăng bình quân là 17%. Năm 1998 lợng gạo xuất khẩu là 3,7 triệu tấn, năm 1995
là 4,5 triệu tấn tăng 21,2% so với năm 98, năm 2000 là 5,1 triệu tấn tăng 14% so
với năm 99. Lợng xuất khẩu gạo của Việt nam chiếm khoảng 20% tổng số lợng
gạo trên thế giới chiếm tỷ trọng 10% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của nớc ta

và đóng góp một phần không nhỏ vào việc thúc đẩy kinh tế nông nghiệp nói riêng
cũng nh tăng trởng kinh tế nói chung trong sự nghiệp đổi mới đất nớc hiện nay.
2.2-Thị tr ờng gạo xuất khẩu.
Mặt hàng gạo của Việt nam đang xuất khẩu sang gần 80 nớc trên thế giới.
Trong đó Châu á, Châu phi là thị trờng chính chiếm khoảng 70 đến 85% còn lại là
bán cho Châu âu, Bắc mỹ, Châu úc và Trung đông. Tuy vậy để ngày càng mở rộng
đợc thị trờng sang các nớc khác thì Việt Nam còn cần phải nâng cao chất lợng
gạo, kinh nghiệm và uy tín trong xuất khẩu để phục vụ các thị trờng khó tính nh
Nhật Bản, EU...
2.3-Chất l ợng và chủng loại gạo xuất khẩu
Chất lợng gạo và chủng loại gạo luôn là yếu tố cơ bản quyết định xuất khẩu và
khả năng cạnh tranh trên thị trờng thế giới. Trong thời lỳ 1989-1991, xuất khẩu
gạo Việt nam thờng là dới dạng sản phẩm thô nên khả năng cạnh tranh rất kém.
Từ năm 1997 trở lại đây, do nhận thức đợc vai trò của xuất khẩu gạo, chúng ta đã
có những đầu t về vốn và công nghệ để tăng khả năng đầu t, chế biến và bảo quản

4
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
gạo làm cho chất lợng gạo tăng lên rõ rệt với các cơ hội lớn cho xuất khẩu gạo đặc
sản trong tơng lai.
2.4-Vấn đề giá cả, ph ơng thức thanh toán và vai trò của Nhà n ớc.
*Trong những năm qua, mặc dù có những biến động liên tục về giá gạo xuất
khẩu nhng nhìn chung thì giá gạo của chúng ta vẫn thấp hơn giá gạo xuất khẩu của
một số nớc trong khu vực là động lực thúc đẩy mạnh việc xuất khẩu gạo và nâng
cao chất lợng gạo của Việt nam để nâng sức cạnh tranh với gạo của Thái lan trên
các thị trờng khó tính khác.
*Chơng trình xuất khẩu gạo của Việt nam theo tổng kết của bộ Thơng Mại thì
bán theo phơng thức thanh toán nh tín dụng L/C đã dần chiếm tỷ trọng cao và trở
thành phơng thức thanh toán chủ yếu. Đây cũng là điều kiện để thu hút và giữ
khác hàng, mở rộng thị trờng xuất khẩu, giúp gạo Việt nam có mặt trên thị trờng

mới.
*Quản lý của Nhà nớc đối với hoạt động xuất khẩu gạo là rất cần thiết với vai
trò tổ chức xuất khẩu, phân bố và quản lý hạn ngạch hay về vấn đề chỉ đạo giá cả,
chỉ đạo việc thu mua lúa, về mối quan hệ, trách nhiệm giữa các cơ quan quản lý
nhà nớc để có thể tạo điều kiện thuận lợi nhất cho xuất khẩu nói chung và xuất
khẩu gạo nói riêng ngày càng phát triển.
3-Khó khăn và những vấn đề đặt ra đối với xuất khẩu gạo Việt Nam.
Bên cạnh những thành tựu đã đạt đợc trong thời gian qua, xuất khẩu gạo Việt
Nam vẫn còn gặp nhiều khó khăn.
Trớc tiên phải nói đến thiếu vốn vì cơ sở vật chất kỹ thuật của sản xuất gạo l rất
cần nguồn vốn lớn. Do thiếu vốn nên việc thu mua lúa gạo không thể muakịp thời
dẫn đến tình trạng bị ép giá... làm ảnh hởng đến chất lợng và tiến độ xuất khẩu
gạo.
Chất lợng gạo của nớc ta cũng còn là một điểm yếu trong hoạt động xuất khẩu
gạo. Các điều kiện đóng gói, bao bì, bốc xếp cũng cha phù hợp. Trình độ xuất
khẩu của các doanh nghiệp còn hạn chế, thiết bị công nghệ của các đơn vị chế
biến gạo đã quá lạc hậu, thiếu kho chứa, thông tin... nên cha nắm bắt đợc các cơ
hội tốt...
Vì vậy sản xuất và xuất khẩu gạo Việt nam đang có những vấn đề cấp bách đợc
đặt ra trong thời gian tới:
*Về sản xuất: hệ thống sau thu hoạch lúa cha đợc hợp lý và đồng bộ. Đặc biệt
là khâu bảo quản, còn thiếu kho bãi. Về vấn đề phát triển lúa đặc sản, đang đứng
trớc những thử thách đáng kể đòi hỏi sự quan tâm của Nhà nớc trong việc phát
triển các loại gạo quý giá này.
*Về thị trờng: Việc đảm bảo thị trờng thực sự ổn định và trật tự trong toàn bộ
hệ thống lu thông lúa gạo là một đòi hỏi cấp thiết của thị trờng nội địa. Bên cạnh

5