Yếu tố thực và ảo trong việc tái hiện không gian và thể hiện chủ đề tác phẩm Giribala của nhà văn Rabindranath Tagore

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
KHOA ĐÔNG PHƯƠNG HỌC
***
BÀI TIỂU LUẬN CUỐI KÌ MÔN VĂN HỌC ẤN ĐỘ
Đề tài
Yếu tố thực và ảo trong việc tái hiện không gian và thể
hiện chủ đề tác phẩm Giribala của nhà văn
Rabindranath Tagore
Sinh viên: Vũ Thị Hà
MSSV: 09030291
Lớp: K54 Ấn Độ học
Khoa: Đông phương học
Hà Nội (1/2011)
I. Giới thiệu tác giả - tác phẩm
1. Tagore _ tác giả của những truyện ngắn đặc sắc.
Rabindranath Tagore triết gia, họa sĩ, nhà văn đồng thời là đại thi hào lớn của nhân dân Ấn
Độ và toàn thể nhân loại.Tài năng của ông không chỉ được khẳng định trong thơ ca, Tagore
còn là một trong những người đặt viên gạch đầu tiên cho công cuộc hiện đại hóa văn xuôi
Ấn Độ mà đặc biệt là truyện ngắn.
Truyện ngắn của Tagore thấm đẫm tinh thần nhân văn cao cả. Phần lớn truyện ngắn của
ông đều viết về cuộc sống tối tăm và số phận bất hạnh của người nông dân lẩn khuất sau
bóng thị thành. Điều mà vẫn còn ít được nhắc đến trong văn học Ấn Độ trước đó. Tuy xuất
thân trong một gia đình đại quý tộc nhưng Tagore không hề xa lánh cuộc sống và số phận
của những người dân quê. Ông nhìn cuộc sống của họ không phải bằng đôi mắt của sự hiếu
kì mà bằng sự quan tâm thấu hiểu. Viết về cuộc sồng thôn quê, ông đặc biệt quan tâm sâu
sắc đến những mối quan hệ trong đời sống gia đình trước những va đập dữ dội của cơn lốc
Âu hóa. Những xung đột dữ dội của hiện thực xã hội đã được nhà văn “ gia đình hóa”
trong những xung đột : cha con, vợ chồng, anh em,… mà bao trùm lên là sự đối đầu giữa
cái cũ và cái mới, những hệ giá trị trong đó không phải cái cũ nào cũng lỗi thời và cái mới
nào cũng tiến bộ. Tagore cũng đặc biệt quan tâm đến quá trình băng hoại đạo đức của con
người dưới sức mạnh của đồng tư bản và quyền năng của những tập tục lỗi thời. Ông cũng

là người đầu tiên đưa vấn đề “ con người nhỏ bé ” và đưa nó trở thành một vấn đề trung
tâm của văn học. Đó có thể là cô gái bán hoa Khiroda trong truyện ngắn “ Quan chánh án”,
Mahaymaya trong “dàn hỏa thiêu”,. và còn là cả chính Giribala trong truyện ngắn cùng tên.
Mặc dù chịu đơn độc hay bất hạnh nhưng những nhân vật nhỏ bé đó không cam chịu. Bản
thân họ là những người giàu nghị lực vào cuộc sống, ý thức phản kháng, không chịu khuất
phục trước số phận mặc dù theo cách nói của ông nó giống như “những con kiến tỏ ra bạo
dạn”
Yếu ảo và thực:Một đặc điểm nổi bật trong truyện ngắn của Tagore là sự lồng ghép đan
cài giữa yếu tố thực và hư, không thể và có thể, giữa bên trong và bên ngoài, linh hồn và
thế xác. Những mô tip trong truyện kể dân gian, những huyền thoại tôn giáo đã được nhà
văn sáng tạo và lồng ghép trong đó những vấn đề đang đặt ra trong xã hội hiện tại.
Sức mê hoặc và sự ám ảnh từ những câu chuyện thực và ảo đan xen trong truyện ngắn của
Tagore đã góp phần xác định một vị thế rõ ràng R. Tagore trong văn xuôi Ấn Độ nửa đầu
thế kỉ XX. Rất nhiều truyện ngắn của ông viết theo kết cấu “ truyện không có chuyện”. Sự
kiện, chi tiết, hành động của nhận vật không đóng vai trò quan trọng. Thay vào đó là sự
vận động của thế giới nội tâm nhân vật với những biến thái tinh vi trong tâm hồn. Tính
chất siêu hình trong tư duy hướng nội, lối biểu đạt bằng biểu tượng nhiều lúc đã làm cho
mạch truyện và ý nghĩa tác phẩm trở nên khó nắm bắt. Thiên nhiên hay những khoảng
lặng vô ngôn cũng là một loại ngôn ngữ biểu đạt trong tác phẩm của Tagore.
Tính chất duy lí của triết học Phương Tây, khả năng trực giác và mơ mộng của người Ấn
Độ đã được kết hợp hài hòa trong tư duy nghệ thuật của Tagore làm nên một thế giới nghệ
thuật đầy sức ám gợi, mang chiều sâu nhân bản.
2. Truyện ngắn Giribala.
Giribala là một trong truyện ngắn tiêu biểu của Rabindranath Tagore. Câu chuyện hàm
chứa trong đó nhiều lớp ý nghĩa đã đưa người đọc đi hết cung bậc cảm xúc này đến cung
bậc cảm xúc khác nhưng bao trùm lên tất cả là nỗi buồn và dư vị xót xa.
Ý nghĩa sâu sắc đó đã được nhà văn hiện thực hóa trong tác phẩm bằng hình thức nghệ
thuật có sự lồng ghép đan xen giữa yếu tố ảo và thực, hiện thực và ảo mộng, thực tại phũ
phàng và khát khao mong ước chính đáng của con người. Chính yếu tố thực và ảo đã liên
kết những miền không gian khác nhau trong đời sống nhân vật trung tâm của tác phẩm :

hiện thực và tâm tưởng, không gian gia đình và xã hội được mô phỏng hóa bằng hình ảnh
của nhà hát ( mà thực chất là thực tại khô cứng và thế giới nghệ thuật bay bổng, tự do) Đâu
là ảo đâu là thực đó không còn là điều quan trọng. Ảo cũng là biểu hiện lộn ngược của thực
tại.
II. Yếu tố thực và ảo trong việc tái hiện không gian và thể hiện chủ đề tác phẩm
Giribala của nhà văn Rabindranath Tagore
1. Yếu tố thực và ảo trong việc tái hiện không gian tác phẩm.
1.1 Tái hiện đời sống thực tại và không gian trong gia đình.
Giribala xuất hiện trong tác phẩm trong không gian giàu sang về vật chất nhưng lại rất
trống trải cô đơn về tinh thần. Không gian bé nhỏ của nàng được bao bọc bởi bức tường
của khu nhà nghỉ, tách biệt với thế giới bên ngoài. Dường như cái thế giới đối với nàng từ
trước đến nay chỉ nhỏ bé thế thôi: “Nàng lớn lên từ một thiếu nữ cho tới khi trở thành một
người đàn bà nhưng không thể trốn thoát khỏi vòng kiềm chế của gia đình và sự chú ý của
chồng”. Được cưới về trong một gia đình giàu có nhưng cuộc sống của Giribala không hề
hạnh phúc. “ Nàng có chồng nhưng không dưới sự chỉ huy của nàng”.“ Giribala chìm đắm
trong nỗi cô đơn của tuổi trẻ, cảm thấy mình như một hoàng hậu có ngai vàng nhưng
không có đức vua của riêng mình”.
Thực tại cuộc sống và đời sống gia đình ngày càng tù túng bó buộc con tim yêu tự do,
khao khát yêu thương của Giribala. Đó cũng chính là nguyên nhân khiến nàng xa rời thực
tại tìm sự yên bình trong thế giới tâm tưởng và ảo mộng. Giribala dành phần lớn thời gian
chìm đắm trong những suy tưởng: Nàng thường bước lên khu nhà nghỉ với “ cảm hứng vô
tận. Đôi chân nàng như háo hức muốn nhảy múa bởi một điệu nhạc ngân nga trong nội
tâm, không ngừng nghỉ và không thể nghe thấy”. Đó là điệu nhạc của một trái tim tha thiết
yêu đời, của thế giới nội tâm phong phú tràn trề nhựa sống của tình yêu và tuổi trẻ.
Giribala luôn ý thức được vẻ đẹp cũng như quyền năng của chính mình. “ Nàng biết nàng
có sức mạnh trong tay, có thể làm cả thế giới đàn ông mắc vào lưới tình cuả mình. Nàng
thích nghe Sudha cô hầu gái của mình ca ngợi vẻ đẹp và sự hấp dẫn của mình “ nàng đã sở
hữu được sự ngưỡng mộ cao nhất từ mọi người, cái điều mà không cần đến nhiều lời để
Giribala phải tin theo”. Mỗi khi Sudha hát cho Giribala bài hát bắt đầu bằng câu: “Hãy để
cho anh viết tên mình dưới chân em như một kẻ nô lệ” trong trí tưởng tượng của Giribala,

nàng cảm nhận thấy đôi chân xinh đẹp của mình xứng đáng được mang dòng chữ của
những kẻ nô lệ vĩnh viễn từ trái tim đã bị chinh phục nếu như chúng được tự do để bị chinh
phục. Bởi nàng hiểu sức mạnh cũng như giá trị của bản thân mình. Nhưng ảo mộng vẫn
mãi cứ là ảo vọng. Không có có kẻ nô lệ nào viết tên mình dưới chân nàng. Người phụ nữ
mà chồng nàng nguyện xin làm kẻ tôi bộc lại là một nữ diễn viên. Ảo vọng về hạnh phúc
của nàng dường như man mác một nỗi buồn, sự cô đơn không thể cất lên thành tiếng.
Những lời ngợi ca của Sudha với nhan sắc của Giribala dù khơi dậy ở Giribala niềm kiêu
hãnh đối với giá trị của bản thân mình nhưng đồng thời như một lưỡi dao cứa vào vết
thương lòng của nàng. Bi kịch tình yêu, bi kịch của một con người khao khát hạnh phúc
nhưng lại sống trong sự cô đơn trống vắng, bi kịch của trái tim khao khát tự do nhưng lại
bị tù túng bó buộc, kiêu hãnh giàu ý thức về nhân phẩm nhưng rồi bị tổn thương ghê gớm.
Giribala sống trong thế giới thực nhưng phần lớn đời sống của nàng là sống trong ảo vọng
về hạnh phúc đã xa. Nó cứ xa …cứ xa mãi còn trái tim nàng nhức nhối bởi những vết
thương.
1.2 Tái hiện không gian nhà hát
Ngay từ trước khi Giribala kịp hiểu nhà hát là đâu thì không gian nơi ánh đèn sân khấu đã
được định nghĩa. “ Nhà hát không phải là nơi mà một phụ nữ con nhà tử tế đáng lui tới”.
Thế nhưng trái ngược với những gì được biết đến ban đầu, lần đầu tiên khi Giribala đến
nơi đây “nhà hát dường như là một thế giới mà xã hội trong đó đã hoàn toàn thoát khỏi
mọi lực hấp dẫn của trái đất “ Bước ra từ một khu nhà kín cổng, cao tường và không có
niềm vui, nàng đã bước vào một nơi mà ước mơ và hiện thực hòa nhịp tròng vòng tay thân
ái và cốc rượu đầy của nghệ thuật”. Khung cảnh lần đầu tiên nàng đến nhà hát đã cho nàng
tương quan đối sánh với hiện thực sống của chính mình. Một nơi giàu sang nhưng lạnh lẽo
và một thế giới dù ban đầu không được đánh giá tốt đẹp nhưng lại là nơi con người sống
trong vòng tay thân ái, chân thành.
Chính không gian nơi đây, giữa ma thuật của âm nhạc và những ánh đèn lần đầu tiên thấy
“ dòng máu nóng bỏng đang chảy mạnh khắp toàn thân Giribala”, “nàng quên mất rằng
cuộc sống của nàng luôn bị giới hạn trong hoàn cảnh và rằng nàng không được tự do trong
thế giới mà luật lệ hòa tan với âm nhạc”. Lần đầu tiên nàng cảm nhận được tự do, lần đầu
tiên điều mà nàng thường mong mỏi bấy lâu đã trở thành hiện thực dù chỉ là trong chốc lát.

Cái ảo đã hóa thân thành cái thực trong phút chốc. Mỗi một lần cánh màn sân khấu kéo
lên, Giribala như ‘tách khỏi thế giới hiện thực…” để đến với “ thế giới thần tiên, một nơi
mà nàng không thể không chiếm ngai vàng của bà hoàng sắc đẹp.”Nỗi sợ hãi của nàng
hoàn toàn biến mất.
Nếu như trước đây thế giới ảo vọng khơi sâu trong nàng bi kịch của thân phận. Thì giờ đây
dưới ánh đèn sân khấu, một lần nữa ảo ảnh lại như một tấm gương soi chiếu hiện thực cuộc
đời. Thế giới ảo đã giúp Giribala hiểu tõ hơn thế giới thực của chính mình.: “ Krishna đã
xúc phạm Radha yêu quý của chàng và trong sự kiêu hãnh đã bị tổn thương. Radha đã từ
chối chấp nhận chàng… Trái tim Giribala như rớm máu. Nàng tưởng tượng mình như
chính Radha đang bị xúc phạm và cũng có trong tim sức mạnh của người phụ nữ này để
chứng tỏ lòng kiêu hãnh của mình. Nàng đã nghe thấy trước đó vẻ đẹp của người phụ nữ