Việt Nam gia nhập ASEAN từ năm 1995 - 2010 Thành tựu, thách thức và triển vọng

Việt Nam gia nhập ASEAN từ năm 1995 -
2010: Thành tựu, thách thức và triển vọng

Hoàng Thị Phương Thảo

Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
Luận văn ThS Chuyên ngành: Quan hệ quốc tế; Mã số 60 31 02 06
Người hướng dẫn: PGS.TS. Nguyễn Thị Quế
Năm bảo vệ: 2013


Abstract. Dựa trên sự phân tích tiến trình 15 năm Việt Nam tham gia ASEAN (1995-
2010), đề tài làm rõ những thành tựu, những khó khăn hạn chế và thách thức đặt ra
trong quan hệ Việt Nam – ASEAN; từ đây dự báo triển vọng quan hệ Việt Nam –
ASEAN và đề xuất những giải pháp nhằm tăng cường hiệu quả sự tham gia của Việt
Nam trong quá trình hợp tác, liên kết ASEAN đến năm 2020.

Keywords. Quan hệ quốc tế; Việt Nam; ASEAN; Giai đoạn 1995 – 2010.








1
Content
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU 4
CHƢƠNG 1. NHỮNG NHÂN TỐ THÚC ĐẨY VIỆT NAM GIA NHẬP

ASEAN 12
1.1. Khái quát quan hệ Việt Nam - ASEAN truớc năm 1995. 12
1.1.1. Giai đoạn 1967 – 1975 12
1.1.2.Giai đoạn 1975 - 1991 13
1.1.3.Giai đoạn 1991 – 1995 17
1.2. Tình hình thế giới và trong nƣớc 22
1.2.1. Tình hình thế giới 22
1.2.2. Tình hình trong nƣớc 25
1.3. Tiến trình Việt Nam gia nhập ASEAN 26
CHƢƠNG 2. NHỮNG THÀNH TỰU VIỆT NAM ĐẠT ĐƢỢC KỂ TỪ KHI
GIA NHẬP ASEAN TỪ NĂM 1995 ĐẾN NĂM 2010 32
2.1. Trên lĩnh vực an ninh - chính trị 32
2.2. Trên lĩnh vực kinh tế 41
2.2.1. Về thƣơng mại và đầu tƣ 41
2.2.2. Thành tựu hợp tác song phƣơng về kinh tế với các nƣớc ASEAN 54
2.3. Trên lĩnh vực Văn hóa – Xã hội – Khoa học kỹ thuật 67
CHƢƠNG 3. THÁCH THỨC VÀ TRIỂN VỌNG VỀ QUAN HỆ VIỆT NAM
– ASEAN ĐẾN NĂM 2020. 81
3.1. Những thách thức trong quan hệ Việt Nam - ASEAN 81
3.1.1. Trên lĩnh vực an ninh chính trị 81
3.1.2. Trên lĩnh vực kinh tế 85
3.1.3. Trên lĩnh vực văn hóa – xã hội – Khoa học kỹ thuật 87
3.2. Triển vọng quan hệ Việt Nam – ASEAN đến năm 2020 89
3.2.1. Những thuận lợi và những khó khăn 89
3.2.2. Triển vọng 92
3.2.3. Giải pháp 97
3.2.3.1. Giải pháp chung 97
3.2.3.2. Giải pháp cụ thể 101
KẾT LUẬN 107
Reference

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
 Tài liệu tham khảo trong nước.
Sách, văn kiện, báo cáo
1. Báo cáo tổng kết tình hình thế giới và chính sách đối ngoại của chính phủ trình
quốc hội (1996), tr.2
2. Bộ ngoại giao (1995), Hội nhập quốc tế và giữ vững bản sắc, Nxb Chính trị
quốc gia, Hà Nội, tr.79-80.
3. Đảng cộng sản Việt Nam (1987), Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
VI, Nxb Sự thật, tr.108
4. Đảng Cộng Sản Việt Nam (1991), Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
VII, Nxb Sự thật, Hà Nội, tr.40
5. Đảng cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XI, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, Tr. 236
6. Bùi Hữu Đạo, Nguyễn Khánh Quyền (Đồng biên soạn) (2010), Hợp tác kinh tế
Việt Nam với ASEAN và ASEAN mở rộng. NXB Công Thương
7. Nguyễn Hoàng Giáp, Nguyễn Hữu Cát, Nguyễn Thị Quế (2008), Hợp tác liên
kết ASEAN hiện nay và sự tham gia của Việt Nam. Nxb lý luận chính trị. Hà
Nội, tr. 169.
8. Đào Huy Ngọc (chủ biên) (1997), ASEAN và sự hội nhập của Việt Nam, Nxb
chính trị quốc gia , Hà Nội, tr.199-200
9. Nguyễn Thị Quế - Nguyễn Hoàng Giáp (đồng chủ biên), Việt nam gia nhập
ASEAN từ năm 1995 đến nay: thành tựu, vấn đề và triển vọng, Nxb chính trị
quốc gia, 2012.
Báo, Tạp chí
10. Nguyễn Mạnh Cầm (1992), Trên đường triển khai chính sách đối ngoại theo
định hướng mới, Tạp chí cộng sản, số 4, tr. 11-15
11. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng (2008), Việt Nam tham gia tích cực chủ động và
có trách nhiệm, góp phần cùng các nước thành viên xây dựng Cộng đồng
ASEAN, Báo Quân đội Nhân dân, Tr.4
12. Trần Thị Lý (1995), Tương đồng và khác biệt - Những nét cơ bản trong nghệ thuật

Đông Nam Á, Tạp chí Việt Nam và Đông Nam Á ngày nay số 11, tr. 31.
13. Thành công của Hội nghị Bộ Trưởng Quốc Phòng các nước ASEAN mở rộng
lần thứ nhất và triển vọng của một cấu trúc an ninh khu vực (2010), Tạp chí
Quốc phòng toàn dân, số 11, tr.8
14. Nguyễn Văn Tình (2007), Hợp tác chuyên nghành và hợp tác Văn hóa-thông
tin trong ASEAN, hướng tới một cộng đồng Văn hóa- Xã hội ASEAN. Tạp chí
nghiên cứu Đông Nam Á số 9 (90), trang 61.
 Tài liệu tham khảo nước ngoài
15. Frank Frost (1995), Vietnam’s Foreign Relation, Dynamics of change, Pacific
Affairs, Vol.67, No.4.
16. Mainichi Daily News, September 13, 1996
17. Rahui Sen (2004), Free Trade Agreement in southeast Asia, ISEAS.

 Tài liệu tham khảo Internet
18. Nguyễn Văn An, Doanh nghiệp Việt Nam với hoạt động đầu tư vào Lào,
/>dau-tu-vao-lao. Bài đã được xuất bản: 11/07/2011 09:58 GMT+7
19. Asem Connect, Quan hệ Việt Nam - Brunei

20. B.T.D (từ Singapore), “An ninh việt Nam gắn liền với an ninh khu vực”,
Nguồn: />voi-an-ninh-khu-vuc.html, Ngày cập nhật 6/6/2011
21. Biên bản họp Hội nghi cấp cao ASEAN không chính thức lần thứ hai tại Kuala
Lumpur, tháng 12-1997
22. Bộ công thương, Thương mại Việt Nam – Myanmar nửa đầu năm 2013 và lợi
thế đầu tư. Nguồn: />nam.gplist.291.gpopen.215806.gpside.1.gpnewtitle.thuong-mai-viet-nam-
%E2%80%93-myanmar-nua-dau-nam-2013-va-loi-the-dau-tu.asmx. Ngày cập
nhật: 18/7/2013.
23. Linh Chi, ASEAN- Đối tác thương mại hàng hóa lớn nhất của Việt
Nam,nguồn: />ID=17629, Ngày cập nhật 06/04/2010
24. Cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam ở nước ngoài, Đầu tư trực tiếp của
ASEAN vào Việt Nam

,tnamconsulate-
luangprabang.org/en/vnemb.vn/tinkhac/ns070727022441, ngày cập nhật
12.07.2013
25. Cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam ở nước ngoài, Một số thông tin cơ bản
về quan hệ Việt Nam – ASEAN, Vụ thông tin báo chi Bộ Ngoại Giao,
nguồn:mbassy-
norway.org/vnemb.vn/tin_hddn/ns050726100210?b_start:int=385, Ngày cập
nhật 8/8/2013
26. Cơ quan đại diện ngoại giao Việt Nam ở nước ngoài, Hợp tác Việt Nam –
ASEAN: Mạnh hơn, rộng hơn và sâu hơn. tnamembassy-
slovakia.vn/vi/vnemb.vn/tinkhac/ns110711092432. Ngày cập nhật 9/07/2011.
27. Vũ Thành Công - Lê Thành, Shangri-la 2013 và tiêu điểm biển Đông,
/>diem-bien-dong.html , Ngày cập nhật 1/6/2013
28. Cổng thông tin điện tử sở kế hoạch và đầu tư thành phố Hà Nội, “25 năm luật
đầu tư nước ngoài tại Việt Nam”, />nuoc-ngoai-tai-viet-nam_a395t122.aspx, Ngày cập nhật 04/09/2012.
29. Đại sứ quán Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam tại Hợp Chủng Quốc Hoa
Kỳ, Việt Nam thực hiện cam kết tham gia AFTA, (2002).
Nguồn:
Ngày cập nhật 27/12/2002
30. Dấu ấn Việt Nam tại Đối thoại Shangri-La 2013,
/>2013/122/11154526.epi. Ngày cập nhật 01/06/2013
31. ĐCSVN, Quan hệ thương mại, đầu tư Việt Nam – Thái Lan phát triển mạnh,
Thai-Lan-
phat-trien-manh/45/7205800.epi. Ngày cập nhật: 21/10/2011 00:13
32. Nguyễn Hồng Điệp, Việt Nam - Philippines tăng cường hợp tác nhiều lĩnh vực.
/>linh-vuc-531266.htm. Ngày cập nhật 26/10/2011.
33. Việt Đông, Nhật Bắc, Thúc đẩy các doanh nghiệp Việt Nam đầu tư mạnh vào
Campuchia, />Viet-Nam-dau-tu-manh-vao-Campuchia/20114/12610.vgp, Ngày cập nhật
24/04/2011
34. Hoàng Dũng, Thúc đẩy quan hệ hợp tác Việt Nam – Brunei.

/>Brunei/237362.vov. Ngày cập nhật: 27/11/2012 06:00
35. Dương Văn Hải, Quan hệ thương mại đầu tư Việt Nam- Singapore ngày càng
phát triển; nguồn: />thuong-mai-dau-tu-Viet-Nam-Singapore-ngay-cang-phat-trien-1326.html,
Ngày cập nhật 20/05/2013
36. Hoàng Hằng, Thương mại Việt Nam – Indonesia sẽ đạt 2,5 tỷ USD năm 2010,
(2009), nguồn: Indonesia-se-
dat-25-ty-USD-nam-2010/122/3686557.epi. Ngày cập nhật 31/12/2009
37. Hồ Hường, Tăng cường hợp tác kinh tế giữa Việt Nam và Indonesia.
/>hop-tac-kinh-te-giua-viet-nam-va-indonesia
38. Vũ Huy Hoàng (Bài viết của Bộ trưởng Công thương) nhân dịp Hội nghị Bộ trưởng
Kinh tế ASEAN lần thứ 42 (AEM-42) tại Việt Nam, tháng 8-2010
39. Phạm Gia Khiêm, Chặng đường 15 năm Việt Nam đồng hành cùng ASEAN,
/>ASEAN/150596.vov, ngày cập nhật 28.07.2010
40. Liên bang Mianma,
/>etVeQuocGia?diplomacyNationId=266&diplomacyZoneId=85&vietnam=0,
nguồn Bộ ngoại giao cập nhật 12/2009
41. TS.Vũ Tuyết Loan (Viện nghiên cứu Đông Nam Á), Hợp tác văn hoá Việt Nam
– ASEAN hướng tới một cộng đòng văn hoá xã hội ASEAN.
/>25c1-23aa-4d62-ad18-d07e3e8470a9&groupId=13025
42. Duy Long, Shangri-La: “Nút tạm dừng” cho các bất đồng, ,
/>dong/119/11159131.epi, Ngày cập nhật 02/06/2013
43. Nguyễn Dy Niên: Chính sách và hoạt động đối ngoại trong thời kỳ đổi
mới,(2005), />=30525&cn_id=33141, ngày cập nhật. 28.12.2005
44. Huỳnh Phan, Đối thoại thay đối đầu, khơi thông dòng chảy hội nhập,
2011. />khoi-thong-dong-chay-hoi-nhap, ngày cập nhật. 15.12.2011
45. Phương Thảo, Kim ngạch thương mại hàng hoá hai chiều giữa Việt Nam và
Lào đạt 96 triệu USD trong quý I/2010,
Nguồn:
46. Tổng hơp số liệu hải quan,
Nguồn: />776, ngày cập nhật 21.07.2010

47. Tổng hợp số liệu từ nguồn: />hoa-viet-nam.gplist.294.gpopen.187971.gpside.1.gpnewtitle.thuong-mai-viet-
nam-%E2%80%93-indonesia-nam-2010-se-dat-2-5-ty-usd.asmx
48. Tổng lãnh sự quán Việt Nam, Chủ động và tích cực trong hoạt động Cộng
đồng Văn hoá Xã hội ASEAN
/>s_object_view?newsPath=/vnemb.vn/tin_hddn/ns101215085332
49. Thành Trung, Kim ngạch thương mại Việt Nam – Malaysia hướng đến mục tiêu
10 tỷ USD, (2012),
ngày cập nhật
22.03.2012
50. TTXVN, Đóng góp của Việt Nam đối với ASEAN được đánh giá cao,
/>gia cao/70019332/157/. Ngày cập nhật 3/8/2005
51. TTXVN, Việt Nam – Lào thúc đẩy quan hệ hợp tác thương mại,
/>mai/122/6759589.epi. Ngày cập nhật 05/08/2011 15:25
52. Thông Tấn Xã Việt Nam, Đóng góp của Việt Nam đối với ASEAN được đánh
giá cao />duoc-danh-gia-cao/70019332/157/, ngày cập nhật 03.08.2005
53. Lê Đình Tự, Quan hệ văn hóa Việt Nam – ASEAN: một cách tiếp cận
/>van-hoa-viet-nam-asean-mot-cach-tiep-can
54. VnExpress, Sơ kết 3 năm xúc tiến đầu tư thương mại sang Campuchia
/>tien-dau-tu-thuong-mai-sang-campuchia-2725055.html. Ngày cập nhật
26/12/2012 00:00 GMT+7
55. VOV online, Malaysia-đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam tại ASEAN.
/>Viet-Nam-tai-ASEAN/280676.vov. Ngày cập nhật : 15:00, 14/09/2013