giáo trình xây dựng hệ thống nuôi cá nghề nuôi cá chim vây vàng

1

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN





GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN


XÂY DỰNG HỆ THỐNG NUÔI
VÀ LẬP KẾ HOẠCH SẢN XUẤT
MÃ SỐ: MĐ 01

NGHỀ: NUÔI CÁ CHIM VÂY VÀNG TRONG
AO
Trình độ: Sơ cấp nghề

Hà Nội, năm 2014





2
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liu này thuc loi sách giáo trình nên các ngun thông tin có th c
phép dùng nguyên bn hoc trích dùng cho các m o và tham kho
Mi m     ch lc hoc s dng vi m  

doanh thiu lành mnh s b nghiêm cm.
MÃ TÀI LIỆU: 01


























3
LỜI GIỚI THIỆU

ng h thng nuôi và lp k hoch sn xuc
biên soc thnh, là mhuyên
môn ngh, có th  dc lp hoc cùng mt s 
tp hun hoc dy ngh i 3 tháng (dy ngh ng xuyên). Sau khi hc mô
c viên có th hành ngh xây dng h thng và lp k hoch cho v nuôi
cá chim vây vàng trong ao.
ng h thng nuôi và lp k hoch sn xui
thiu v vinh th ng cá chim vây vàng, lp k hoch sn xut và xây
dng h thng nuôi; Thi gian 88 gi, gm 6 bài. Ni dung ging dy gm các bài:
Bài 1. Gii thiu mt s m sinh hc ca cá chim vây vàng
Bài 2. Tìm hiu th ng cá chim vây vàng
Bài 3. Lp k hoch sn xut
Bài 4: Chn v trí xây dng
Bài 5: V  h thng nuôi
Bài 6: Giám sát thi công h thng nuôi
Trong quá trình biên son, chúng tôi có s dng, tham kho nhiu,
hình nh ca các tác gi c, cp nht nhng tin b khoa hc k
thut, s góp ý cng nghic bit là nhng v v la
chn v trí xây dng và lp k hoch sn xut ao nuôi cá thc t t

Nhóm biên soc c T chc cán b - B NN&PTNT, lãnh
o và ging Thy sn, các chuyên gia và các nhà qun lý
ca cá n Nghiên cu NTTS 1, Vin Nghiên cng
Trung cp Thy sn, Chi Cc Thy sn các tng Ninh, Hi Phòng, Nam
u ý kin quý báu và tu kin thun l
chúng tôi hoàn thành cun giáo trình này.
Mu c g tránh khi thiu sót, rt mong
nhc s n cc gi  c hoàn thi
Xin chân thành c
Tham gia biên son

1. Ch biên: TS. Thái Thanh Bình





4
MỤC LỤC
TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN 2
LỜI GIỚI THIỆU: 3
CÁC THUẬT NGỮ CHUYÊN MÔN, CHỮ VIẾT TẮT 7
Bài 1: Gii thiu mt s m sinh hc c8
m hình thái cu to ca cá chim vây vàng 8
ng sng ca cá chim vây vàng 10
ng ca cá chim vây vàng 11
ng ca cá chim vây vàng 15
Bài 2: Tìm hiểu thị trường cá chim vây vàng 17
1. Thu thp thông tin th ng 17
nh ngun cung cp thông tin 17
p thông tin 17
ng thông tin thu thp 19
2. Tng hp và phân tích thông tin th ng 20
ng hp 20
2.2. Phân tích thông tin 20
nh th ng tiêu th cá 21
nh v th ng tiêu th 21
Bài 3: Lập kế hoạch sản xuất 23
nh quy mô nuôi cá 23
u ki vt cht 23
u kin ngun nhân lc 24

nh kh ng v 25
nh quy mô sn xut 26
nh thi gian th ging 26
nh mùa có ging 27
u kin khí hu 27
nh thi gian thu hoch 29
nh thi gian nuôi 29
nh khng cá thu hoch 29
nh chi phí khác 30
4.1. Tính chi phí con ging 30
4.2. Tính chi phí th 30
4.3. Tính chi phí nhân công 31
5. Tính giá thành sn phm 32
n xut 32
5.2. D tính giá thành sn phm 32

5
6. Lp k hoch sn xut 34
6.1. Trình t c lp k hoch sn xut 34
6.2. Lên k hoch sn xut 35
p phép nuôi cá lng 36
Bài 4: Chọn vị trí xây dựng 39
1. Tìm hiu kin t nhiên  xã hi 39
1.1. Tìm hiu v a hình 39
1.2. Tìm hiu kin khí hu 39
1.3. Tìm hiu kin kinh t - xã hi 41
h giá và quynh 42
 thu triu 42
2.1. La chn vùng triu 42
 thy triu 43

u kin giao thông 43
4. Kim tra cht 43
4.1. Chun b dng c 43
4.2. Thu mt 44
nh lot: 45
4.4. Tiêu chut ao nuôi cá chim vây vàng 54
t ao nuôi cá chim vây vàng 55
5. Kim tra chng nguc 55
5.1. Tiêu chun nguc 55
5.2. Thu mc 56
5.3. Phân tích mc 57
ng nguc 79
Bài 5: Vẽ sơ đồ hệ thống nuôi 81
1. V  h thng nuôi 81
nh tiêu chun ao 81
nh hình dng ao 81
nh din tích ao 82
c b 82
nh hình dng cng 83
nh hình d 83
2. Chun b dng c 83
nh thành phn s ng dng c 83
3. V  ao 84
3.2. Hình dng ao 84
3.3. V  b ao 85
3.4. V  cng ao 88
nh v t cng 91

6
4.1. La chn hình dng cng cc 91

c cng cp và cc 92
5. Kim tra thông s k thut h thng nuôi 94
5.1. Chun b dng c 94
5.2. Kim tra thông s k thut 95
Bài 6. Giám sát thi công hệ thống nuôi 96
1.Chun b dng c 96
1.1. Chun b bn v  ao 96
1.2. Chun b dng c kim tra 96
2. Kim tra nhân lc, vt liu 96
2.1. Kim tra nhân lc 96
2.2. Kim tra nguyên vt liu 97
3. Giám sát cm tiêu 97
p b 97
4.1. Giám sát chng k thup b 97
4.2. Kic b ao 100
5. Giám sát xây cng 100
5.1. Giám sát v t cng 100
5.2. Kic, chng thi công 100
 101
7. King ao nuôi 101
7.1. Kim tra di sâu ao 101
7.2. Kim tra chng b, c 101
HƯỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔ ĐUN
I. Vị trí, tính chất mô đun: 103
II. Mục tiêu mô đun:
III. Nội dung chính của mô đun:
IV. Hướng dẫn bài tập, bài tập thực hành:
V. Yêu cầu về đánh giá bài tập thực hành:
VI. Tài liệu tham khảo

7
CÁC THUẬT NGỮ CHUYÊN MÔN, CHỮ VIẾT TẮT
NH
3

:
Khí amoniac
H
2
S
:
Khí Hydrosunfua
CO
2

:
Khí cacbonic
DO
:

test kít
:


8
Bài 1: Giới thiệu một số đặc điểm sinh học của cá chim vây vàng
Mã bài: MĐ 01- 01
Mục tiêu
- c mt s m sinh hc ca cá chim vây vàng;
- Nhn bic hình thái ca cá chim vây vàng.
A. Nội dung

1. Đặc điểm hình thái cấu tạo của cá chim vây vàng
  bên dp chính gi
I, V - VI. I.19 - 20. Vòng mông II, I. 17- 18, vây ngc 19, vây b
ng bên vy sp xp khong 135  136 cái, chiu dài so vi chiu cao
1,6 - 1,7 ln, so vi chiu 3,5 - 4 ln, cun và du nh
chiu lu dài.
 chính gia b u rõ ràng, chiu dài cu so vi môi
dài 5,1- 6,2 ln, so vng kính mt 3,9 - 4,3 lc hình ct ct
ng kính m- 1,6 ln.




Hình 1.1.1: Hình dng cá Chim vây vàng
Mt v trí v c nh, màng m mt không phát trin, l  2
cái gn nhau, l c nh hình tròn, l u dc.



Vây 

Vây bng

Vây ngc

Cu

9
Ming nh  hình
p

i to, rìa sau cong.
p mang tách ri, tia mang 8- 9 cây
tia mang ngn, sp x n cui ci có
mt s thoái hoá, b phu không có v có nhiu vy tròn nh dính vào
i da.
  2 và vây hu môn có v  ng bên hình cung
i lng bên vy không có g ng v
c, gai bng và có 5 - 6 gai ngn.
Cá ging gia các gai có màng ling thành màng thoái hoá
thành nhng gai tách r 2 có 1 gai và 19 - 20 tia vây, phn
c ci lim.
Tia vây dài nht gp chiu dài cu 1,2 - 1,3 ln, vây hu môn có 1 gai và
17 - c có 2 gai ngn, vây h 2 hình dng
t gp 1,1 - 1,2 chiu dài cu.
Vây ngi ngn, ngu dài c
i lim. Rut un cong 3 ln (chiu dài rut/ chiu dài ca cá là 0,8).
c, bng màu ánh bc, mình không có
u môn màu ánh
b

Hình 1.1.2. Cá chim vây vàng vây ngn

10

Hình 1.1.3. Cá chim vây vàng vây dài
2. Đặc điểm môi trường sống của cá chim vây vàng
c m sng  tng gia và tng trên là loài cá
h
 n cá ging sng  vùng vnh ca
sông, s

  n sâu, nhi  thích hp 16 - 36
0
C, sinh
ng tt nht 22 - 28
0
C, là loài cá thuc loi rng mui, phm vi thích hp t 3 -
       u ki  mn cao t  sinh
ng ca cá chm.
Kh   ng nhi         
nhanh.
Hi k 
ng nhi thi 16
0
C cá chim vây vàng ngng
bt mi, nhi thp nht mà cá chng là 14
0
C nu hai ngày nhi i
14
0
C cá s cht.
Oxy hòa tan thp nht 2,5 mg/lít. Cá có sc kháng bnh cao do nuôi chung
vi các loi khác phát hin nu cá song do trùng bánh xe, bm trng, bnh
nh v mang cht hàng lot còn cá chim vây
vàng vng không chu ng.
Cá chim vây vàng có th sng  các rc rng ngp
mn, các vùng bi mn thp

11

Hình 1.1.4. Ao nuôi cá chim vây vàng

Hình 1.1.5. Rng ngp mn
Vic vn chuyn d dàng, cá nuôi  li có th chuyn vào b 
vy ca cá không d b bong ra, kh n chuyn không d b t
ng tu kit ln nhau.
3. Đặc điểm dinh dưỡng của cá chim vây vàng
Cá chim vây vàng là loài cá du tù, ming  c bành ra 2 bên. Cá

Cung mang ngm này khin cá có th u tìm kim
th ng thành có th bt mi sinh vt v ccá
chim vây vàng, v c

12
n cá bt thng v
yu là u th copepoda.
nh v nhng thành thc


Hình 1.1.6. To dùng làm thn cá bt

Hình 1.1.7. Luân trùng là th

13

Hình 1.1.8. Artermia là tho

Hình 1.1.9. Copepoda là th
u kin nuôi cá dài 2cm, thp xay nh, cátép xay nh, cá
cá pha thp.

14


Hình 1.1.11. Thp
i gian bui sáng hoc hoàng hôn, có th s dng máy t

u king cá chim vây vàng có h s bt
mi i theo nhi c.



Hình 1.1.10. Các kích c ca thp

15
Cá chim vây vàng có th tiu ki
t sét, sét pha cát ho c nuôi trong
lng trên bin.
4. Đặc điểm sinh trưởng của cá chim vây vàng
Cá chi ln, nhìn chung chiu dài có th
t 45 - 60cm
Cá chim vây vàng có th ng phát tring trong khong
nhi t 18  30
0
C.
Ngoài khong nhi thích hng phát trin chm, kéo
dài lâu ngày có kh n cht
u king sau khi nuôi khong
6  8 tháng cá có th m c 0,6  0,7kg/ con là thm
tt nht tin hành thu hoch.

Hình 1.1.12. Cá chim vây vàng ging
ng nhanh hay chm còn ph thuc vào m
nuôi trong ao, nu mt  nuôi phù hp, t 2  3 con/m
2
ng và phát
trin tt, nu m nuôi quá cao ng, cá có th
mc mt s bng g 
Cá chim vây vàng ng rng mu ng phát
trin tt thì nên duy trì kho mn t 17  
ng tt khi chúng ta cung cng thy
 v s ng và chng. Th dng trong nuôi cá chim vây vàng không
c s dng thn s dng

16
m và s l 8h30 
9h30 và chiu t 14h  15h. Nhi cao kh t mi ca cá s 
s ng và phát trin nhanh
B. Câu hỏi và bài tập thực hành
Bài thc hành 1. Nhn bic hình dng bên ngoài ca cá chim vây vàng.
Bài thc hành 2. Nhn bit c 2 loài c nuôi ph bin
 c ta.
C. Ghi nhớ
- Xác định đúng loài cá chim vây vàng
- Xác định đúng môi trường sống, cá chim vây vàng sinh trưởng phát triển
tốt nhất khi nuôi trong lồng
- Lựa chọn thức ăn phù hợp
- Xác định thời gian

17
Bài 2: Tìm hiểu thị trường cá chim vây vàng
Mã số mô đun: MĐ 01-02
Mục tiêu
- c thu thp thông tin th ng cá chim vây vàng;
- X c thông tin thu thc th ng.
A. Nội dung
1. Thu thập thông tin thị trường
nh ngun cung cp thông tin
Nghiên cu th ng là nghip v vô cùng quan trng , nu công tác nghiên
cu th ng c làm tt, nó s cung c i
 hoch phù hp và mang li kt qu cao.
Thông tin cung cp có th t nhiu ngu:
- T  nghiên cu v cá chim vây vàng
- T tài liu phim khuyn nông v nuôi cá chim vây vàng

- T sách, giáo trình k thut sn xut ging và nuôi cá bin
- T báo chí hoc tp chí nuôi trng thy sn
- Gii nuôi vi nuôi
- Gii bán vi mua
p thông tin
y
i xut phát  ch i nghiên cu có th ngi
ti bàn giy c tin hành nghiên cu không phi ra hing.
Mun vi nghiên cu phi s dng nhng thông tin sn có khác nhau,
không phi do t  tài nghiên cu này.
c gi là thông tin th cp. Có th chia ra làm 2 loi:
- Thông tin t  sn xut cá chim vây vàng
 ling k sn có  các b phn tài chính, k toán,
thng kê. Khi vic thng kê các s  , thì d kin
thông tin phân tích càng logic và th hin tính thc t càng cao.
y ch  liu
- Ngun thông tin bên ngoài

18
Bao gm nhiu ngup chí nuôi trng thùy sn,
kinh t thy sp chí kinh t, thông tin kinh t, thông tin th
ng, tivi, radio, internet, niên giám thng kê.
u hing
Ngun thông tin th cp nhiu khi không tha mãn mu th
ng, chng hn khi doanh nghip mun nghiên c, s thích th
hiu, m tha mãn nhu cu ca khách hàng.
Vì nhng thông tin loc thù, không có sn. Di
nuôi cn tin hành nghiên cu hi thu th tài
nghiên cu. Thông tin này còn gp
- u hành vi, thói quen ca khách hàng có th


- háp phng vn: Phng vn trc tip hoc gián tip gii bán
n thoi; thông qua phiu tra.


Hình 1.2.1. Kho sát th ng cá bin


19

Hình 1.2.2. i nuôi cá chim vây vàng
1ng cu tra
 thc hin i thc hin phi bit tình hình
chung v tng th khách hàng ca mình, thm chí có th am hiu v thông tin th
ng
- u tra toàn b
- u tra chn mu
ng thông tin thu thp
 ng thôc, chúng ta cm
bao thông tin chúng ta thu th 
tin cy hay không thì chúng ta cn chú ý các v sau
1.3.1. Tác gi 
- Là ai;
- Thông tin v tác gi va ch liên h;
- Thông tin v ngh nghip, kinh nghim, chc vo ca tác
gi, hay nhng thông tin chng thc khác;
- Nu website là ca t chu t chc nêu
rõ trong tài liu;
- Kim tra tên min ca tài lin có phn m rng là.


1.3.2. M
- Lý do thit lp trang web;

20
- ng
- Ni dung có tp trung vào mn ti thông tin;
1.3.3. Tính cp nht
- Th
- Thi gian trang wec cp nht ln cui
- Tài liu có th hin thông thông tin v
1.3.4. Tính chính xác ca thông tin
- Thông tin trong tác phm ly t n;
- S liu thng kê trong tác phc ly t nguy;
- c các cu ngành thnh;
1.3.5. Tính khách quan
- Trang web có th hin/b ng bi mt thành ki
- Có s dng ngôn ng ng;
- m ca tác gi c nêu rõ không;
1.3.6. Tính bao quát
-  các khía cnh ca m
- Bài vit hoàn chnh hay là bn tho
- Trang web cung cp toàn b tác phm hay ch mn ca tác phm;
- Có xa ri m
2. Tổng hợp và phân tích thông tin thị trường
ng hp
Mc tiêu ca tng hp d liu là lit kê ra tt c các d lin
tình hình nuôi cá chim vây vàng.
Thông tin sàng l .
c thu thp t nhiu nguc tp hp ghi
chép cn thn c lii chiu, so sánh s phù hp c gim

thiu s trùng lp thông tin.
2.2. Phân tích thông tin
Vùng thu thp thông tin th ng cá chim vây vàng có th p cá
chim vây vàng hop;
Da vào các biu mu   hiu
bit v giá tr kinh t, chng sn phm cá chim vây vàng;

21
àng và




3. Đánh giá và nhận định thị trường tiêu thụ cá
Nh nm bt thông tin mt cách có hiu qu thì cn ph
pháp, có k thut và công c.
Tùy vào tng m
thut và công c thích hp.
Th ng tiêu th cá ca khu vc thu th nào? Khu vc
hay s dc ngc mn.


 0,7 kg/con
4. Đưa ra quyết định về thị trường tiêu thụ



hàng.



cá chim vây vàng mà 
.

22

Hình 1.2.3
  


B. Câu hỏi và bài tập thực hành
 .
.
C. Ghi nhớ
- Xác định đúng thông tin thu thập
- Xác định đúng đối tượng thu thập thông tin
- Tổng hợp thông tin đã thu thập






23
Bài 3: Lập kế hoạch sản xuất
Mã số mô đun: MĐ 01-03

Mục tiêu
- c k hoch cho v nuôi;
- c k hoch cho mt v nuôi;
- 

A. Nội dung
1. Xác định quy mô nuôi cá
u ki vt cht
Nuôi trng thy sn là ngành sn xut vt cht s dng ngun tài nguyên
n tích mc, thi tit khí h sn xut ra các
loi sn phm thy sn phc v cho nhu ci si.
Nuôi trng thy sn là mt ngành phát trin rng kh
i phc ti các ngành sn xut vt cht khác.
n tích mc vu sn xut ch yu, vu sn
xuc bit không th thay th c.
Chính vì vy trong nuôi trng thy su tiên c c
và din tích mc.
c mn l không nhng ph thuc vào
m a ch trang tri nuôi mà ph thuc vào mt s yu t 
- H thng ao, bao gm s ng ao và din tích ao
- H thng c
- H thng cng cc
- H thi
- H thng máy móc, trang thit b
- u kin cung cp th
- u kin an ninh

24

Hình 1.3.1. Quy hoch vùng nuôi cá chim vây vàng

u kin ngun nhân lc
nh ngun nhân lc là quá trình trin khai các hong có liên quan
nhm nghiên cnh nhu cu v ngun nhân lc và xây dng các
 hoch nhm bo r  s c

b trí 
u kin ngun nhân lc bao gm vinh nhu cu
v ngun nhân lc (s ng, chnh ngun cung các danh sách và
gi i cung và cu ngun nhân lc ca t chc ti mt thim nht
nh.
nh nhu cu ngun nhân lc
Nhu cu v nhân lc ca mt c nuôi cá chim vây vàng là s ng và
chng
S nh da trên din tích nuôi, din tích nuôi càng
ln thì s ng càng nhiu, bên c ng nhiu làm cho
chí phí tn kém. S ng tt nhi / 1 hecta.
nh nhu cu ngun nhân lc còn ph thuc vào m 
s dng nhân l hàng
Cht i có kinh nghin nói
o b
o v nuôi trng thy sn.



25
nh ngun cung nhân lc
Ngun cung nhân lc c c tin hành theo 2 nhóm: ngun cung t
bên trong và ngun cung t bên ngoài.
Ngun cung t bên trong bao gm: nhng các cá nhân hin ti trong .
Thc cht là phân tích l  ng hin có c  v s ng, cht
ng.
Ngun cung t bên ngoài: là lng ti c thu
 làm vi c thuê sau khi tt nghi
to c c có uy tín.
i cung  cu ngun nhân lc.

Sau khi d báo cu và cung ngun nhân lc cho kì k hoch c  ,
chúng ta tin hành so sánh cu vi cung theo các yêu cng,
m c tui, ngành ngh, gi
Kt qu so sánh này s  bing c
mình là: cu lu nh u cân bng nhau. T
 ng yêu cu v nhân lc c
s nuôi.
1.2.4. Các gii pháp tii cung  cng
Kt qu ca i cung cu nhân lc là các tình hung phát ánh tình hình
ngun nhân lc c   và các yêu cu ph    i pháp. Các tình
hu
Thing (cu lng), th  ng (cu nh 
 (c
Trong mi tình hung trên doanh nghip cng k ho
trình nhng các yêu cu c nhân lc ti thm hin t
C th  áp dng vi các tình hung trên
c tp hp trong bng sau:
nh kh ng v
Vn xut bt ngun t :
- V tit kim sn có ca 
- V n ca anh, ch i thân thích
- Vn vay t d án vay qu m nghèo to vic làm i lao
ng nghèo
- Vn n ngân hàng