SKKN-Chuyển ý trong dạy tập đọc lớp 5

CHUYỂN Ý TRONG PHÂN MÔN TẬP ĐỌC LỚP 5
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Năm học 2010 – 2011 là năm học tiếp tục thực hiện việc đổi mới công tác quản
lý giáo dục và các cuộc vận động “ Hai không với bốn nội dung”, “Học tập và làm theo
tấm gương Đạo đức Hồ Chí Minh”, “ Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương đạo đức tự
học và sáng tạo” cùng với việc thực hiện phong trào thi đua “xây dựng trường học thân
thiện, học sinh tích cực”. Để chất lượng môn tập đọc đạt hiệu quả cao chúng ta cần phải
quan tới phương pháp dạy phân môn tập đọc sao cho thu hút được sự chú ý của học
sinh, hướng các em vào hoạt động học một cách nhẹ nhàng, có hiệu quả. Để làm được
điều đó, người giáo viên phải biết chắt lọc những phương pháp phù hợp để chuyển tải
kiến thức tới học sinh sao cho hiệu quả của tiết dạy đạt được ở mức độ cao nhất. Đó là
yêu cầu thiết yếu đối với người giáo viên và cũng chính là lý do mà tôi chọn đề tài này
để thực nghiệm việc dạy chuyển ý trong phân môn tập đọc lớp 5.
1. Cơ sở lý luận:
Trong phân môn tập đọc, để thu hút học sinh vào bài giảng cần phải có sự sáng
tạo trong phương pháp giảng dạy của giáo viên. Muốn các em đọc diễn cảm được đoạn
văn, cảm nhận được những nội dung của bài văn, tiếp thu những tinh túy trong câu văn
mà các tác giả đã gửi gắm trong đó. Từ những nhận thức trên sẽ là tiền đề để các em
không chỉ học tốt phân môn tập đọc mà qua đó các em sẽ có năng lực cảm thụ văn và
viết văn được tốt hơn. Từ đócác em sẽ học môn văn
tốt hơn ở các lớp trên . Để làm được điều đó, người giáo viên cần phải có biện pháp
giảng dạy sáng tạo sao cho lôi cuốn được sự chú ý của học sinh vào bài giảng.
2. Cơ sở thực tiễn
Lớp 5A4 do tôi phụ trách với số học sinh là 37 em, trong đó :
Nam: 21 em
Nữ : 16 em
Dân tộc : 12 em
Chất lượng khảo sát đầu năm của lớp 5A4 đối với môn Tiếng Việt
Xếp loại HLM Tiếng Việt
Giỏi Khá TB Yếu
24,4 35,1 35,1 5,4

Bảng số liệu trên cho ta thấy tỷ lệ học sinh yếu môn Tiếng Việt của lớp 5A4 qua
khảo sát chất lượng đầu năm là cao. Qua đó tôi thấy rằng sự trú trọng của từng phương
pháp nhỏ trong dạy học mà mang lại hệu quả cho tiết học thì sẽ góp phần không nhỏ
trong việc nâng cao chất lượng dạy học cho người giáo viên.
II.MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Góp phần tạo cho học sinh thói quen tư duy logic, biết cách tạo liên kết giữa các
đoạn, bài trong văn bản nói, viết; hiểu và cảm thụ văn tốt hơn giúp giáo viên hoàn
thành tốt nhiệm vụ giảng dạy của mình.
III/NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
1. THỰC TRẠNG
Trong thực tế giảng dạy, việc chuyển ý trong khi dạy tìm hiểu bài tập đọc của học
sinh chưa được các giáo viên trú trọng. Điều đó khiến cho bài giảng của giáo viên rời
rạc, không lôi cuốn được sự chú ý của học sinh. Tôi nhận thấy rằng để học sinh cảm thụ
tốt nội dung bài văn hoặc đoạn văn trong phân môn tập đọc thì người giáo viên cần chú
ý tới phương pháp chuyển ý khi hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài. Chính vì thế mà môn
Tiếng Việt cần được trú trọng về phương pháp dạy học chuyển ý trong Tìm hiểu bài
của phân môn tập đọc. Do nó có liên quan mật thiết tới cả nội dung hiểu và cảm thụ bài
văn nên tôi đã đi sâu vào tìm hiểu nội dung này.
2. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN
Trong quá trình giảng dạy, giáo viên cần linh hoạt dẫn dắt học sinh vào bài theo
sự chuyển tiếp lôgic đối với từng phần hoặc đoạn trong bài sao cho các ý chuyển có sự
kết nối giữa nội dung xuất hiện trước với nội dung xuất hiện sau, lôi cuốn và thu hút sự
chú ý của học sinh vào bài học.
Ví dụ 1: Phần Kiểm tra bài cũ
Khi kiểm tra bài cũ trong bài “Luật bảo vệ,chăm sóc và giáo dục trẻ em” Thuộc
chủ đề “ Những chủ nhân tương lai”-Tuần 33-TV5 tập II. GV Yêu cầu học sinh đọc và
nêu nội dung bài. Sau khi kiểm tra xong giáo viên giới thiệu chuyển tiếp ln sang bài
mới: Chúng ta đã biết bạn Út Vịnh rất xứng đáng là một chủ nhân tương lai của đất
nước. Vậy chủ nhân tương lai của đất nước là những người như thế nào? Quyền lợi
và bổn phận của họ được luật pháp quy định như thế nào? Chúng ta sẽ cùng tìm

hiểu qua bài tập đọc: “Luật bảo vệ,chăm sóc và giáo dục trẻ em” nhé !
Ví dụ 2: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu bài:
Sau khi chia đoạn, Giáo viên hướng dẫn Học sinh trả lời câu hỏi theo nội dung
của đoạn giữa các câu hỏi và các đoạn cần có sự chuyển ý liên kết của giáo viên Thì bài
giảng sẽ sinh động và học sinh sẽ có hứng thú thơn trong việc tham gia học tập.
VDTrong bài : Cơng việc đầu tiên ( Trang 126-TV5,tập 2)
A, Sau khi cho HS đọc lướt qua nội dung đoạn 1 và trả lời câu hỏi:
GV: - Cơng việc đầu tiên anh Ba giao cho chị Út là gì ?( HS: Rải truyền đơn)
GV : Chị Út có dám nhận việc rải chuyền đơn khơng? ( HS : có )
GV : Qua các chi tiết trên thì em thấy chị Út đã làm cơng việc này bao giờ chưa? ( HS :
Chưa! Đây là cơng việc đầu tiên của chị Út ).
GV chuyển ý : Đây là cơng việc đầu tiên nên chị Út rất hồi hộp, vậy những chi tiết
nào cho ta thấy là chị Út rất hồi hộp ? Mời các em đọc thầm đoạn 2 và cùng tìm
nhé!
Hoặc VD trong bài “ Đất nước”- Trang -SGKTV5 Tập II
Kết thúc Ý 1: Cảnh đất nước trong mùa thu đã xa. Sau khi học sinh nêu nội dung ý
chính, Giáo viên chuyển ý: Cảnh mùa thu đã xa được tác giả miêu tả qua khổ thơ 1
và 2 cho ta thấy mùa thu đã xa đẹp nhưng mà buồn. Vậy Cảnh đất nước trong mùa
thu nay được tác giả miêu tả như thế nào ? Chúng ta cùng đọc khổ thơ 3 để tìm hiểu
nhé!
Ví dụ 3: hướng dẫn học sinh Chốt lại kiến thức
Ví dụ trong bài “ Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em”Tuần 33-TV5 tập II
Sau khi khai thác xong nội dung của từng điều luật, giáo viên chuyển ý để học sinh
tìm ra nội dung chính của bài: Các em đã nắm được một số những điều luật của
“luật bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em”. Vậy “ Luật bảo vệ, chăm sóc và giáo
dục trẻ em” là văn bản của nhà nước đưa ra để làm gì?Chúng ta cùng suy nghĩ và
tìm câu trả lời nhé
Với gợi ý dẫn dắt của giáo viên qua các phần chuyển ý đã tạo ra những mối liên
kết khiến cho bài giảng khơng bị ngắt qng và học sinh ln được lơi cuốn vào bài
giảng. Đó chính là điều kiện thuận lợi để giáo viên khai thác bài giảng tốt và có hiệu

quả.
3. Giáo án minh họa:
Để khẳng đònh hiệu quả của việc tổ chức dạy học tập đọc theo phương pháp
dạy chuyển ý , tôi đđã thực hiện bài giảng bằng vào các tiết thao giảng , thi giảng
Thực hiện theo cách dạy trên, tôi đã tiến hành thực dạy một tiết do đồng nghiệp dự
và được đồng nghiệp đánh giá cao.
Bài tập đọc “ Cơng việc đầu tiên” Tuần 31-Tiếng việt 5 tập II
CƠNG VIỆC ĐẦU TIÊN.
I. Mục đích u cầu :
- Học sinh biết :
+ Đọc diễn cảm bài văn phù hợp với nội dung và tính cách của nhân vật.
+ Hiểu nội dung: Nguyện vọng, lòng nhiệt thành của một phụ nữ dũng cảm muốn làm
việc lớn, đóng góp cơng sức cho cách mạng. ( Trả lời được các câu hỏi trong SGK)
+ Có ý thức tự giác, tinh thần hăng hái học tập và lòng nhiệt tình tham gia các hoạt
động của trường, lớp.
II. Chuẩn bị:
- Tranh minh hoạ bài đọc trong SGK.
- Đoạn văn luyện đọc diễn cảm.
III. Các hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
1. Bài cũ:
- GV kiểm tra 2 – 3 đọc bµi Tµ ¸o dµi ViƯt nam,
trả lời các câu hỏi về ND bµi.
- GV nhận xét, cho điểm.

- HS ®äc bµi
- NhËn xÐt.
2. Giới thiệu bài mới:
Chúng ta đã được biết vẻ đẹp về hình thức của
người phụ nữ Việt nam qua chiếc áo dài truyền

thống dân tộc. Người phụ nữ Việt Nam không
những chỉ đẹp về hình thức, mà còn rất đẹp
trong tâm hồn, trong tính cách. Chúng ta sẽ tìm
hiểu về vẻ đẹp ấy qua bài tập đọc “ Công việc
đầu tiên”.
Bài đọc là trích đoạn hồi kí của bà Nguyễn Thị
Định kể lại ngày bà còn là một cô gái lần đầu
làm việc cho cách mạng…
3. Phát triển các hoạt động:
Hoạt động 1: Luyện đọc.
- Yêu cầu 2 HS khá, giỏi đọc tiÕp nèi bài văn.
- HD chia bài làm 3 đoạn như sau:
- Đoạn 1: Từ đầu …giấy tờ gì.
- Đoạn 2: Tiếp theo … chạy rầm rầm.
- Đoạn 3: Còn lại.
- KÕt hîp ph¸t ©m gi¶i nghÜa tõ (về bà Nguyễn
Thị Định và chú giải )
- GV đọc mẫu toµn bµi.
Hoạt động 2: Tìm hiểu bài.
-Yêu cầu học sinh đọc thầm đoạn 1 và trả lời câu
hỏi:
+ Công việc đầu tiên anh Ba giao cho út là gì?
+ Chị Út có dám nhận việc rải chuyền đơn
không?
+ Qua các chi tiết trên thì em thấy công việc này
chị Út đã làm bao giờ chưa ?
Chuyển ý : Đây là công việc đầu tiên nên chị Út
- HS khá, giỏi đọc mẫu.
- HS quan s¸t tranh minh ho¹
trong bµi.

- Học sinh chia đoạn.
- HS tiếp nối nhau đọc thành
tiếng bài văn – đọc từng đoạn.
– HS luyện đọc cặp đôi
- Sau đó 1, 2 em đọc lại cả bài.
- Rải truyền đơn.
- Có
- Chưa! Đây là công việc đầu
tiên của chị.
- Nhận xét, bổ sung.
rất hồi hộp, vậy cúng ta cùng tìm hiểu xem
những chi tiết nào cho ta thấy là chị rất hồi
hộp ? Mời các em đọc thầm đoạn 2 và cùng tìm
nhé!
- Y/c học sinh đọc đoạn 2 và trả lời câu hỏi:
Những chi tiết nào cho thấy út rÊt hồi hộp khi
nhận công việc đầu tiên này?
- Út đã nghĩ ra cách gì để rải hết truyền đơn?
- GV : Điều gì đã khiến cho chị Út dám rải truyền
đơn ?
Chuyển ý : Với Lòng yêu nước và căm thù giặc,
Chị Út đã giả đi bán cá để rải truyền đơn chống
lại giặc, Sau khi đã hoàn thành công việc thì chị
còn có nguyện vọng gì nữa không ? Chúng ta
cùng tìm hiều tiếp đoạn cuối nhé !
- Y/c học sinh đọc đoạn cuối và trả lời câu
hỏi:Sau khi đã hoàn thành công việc thì chị còn
có nguyện vọng gì nữa ?
- Vì sao chị Út muốn được tho¸t li?
Chuyển ý, chốt lại nội dung bài: Bµi v¨n lµ ®o¹n

- Đọc và trả lời câu hỏi
- Út bồn chồn, thấp thỏm, ngủ
không yên, nữa đêm dậy ngồi
nghĩ cách giấu truyền đơn.
- Giả đi bán cá từ ba giờ sáng.
Tay bê rổ cá, bó truyền đơn giắt
trên lưng quần…trời cũng vừa
sáng tỏ.
-Lòng yêu nước và căm thù
giặc.
- Nhận xét, bổ sung.
- Chị Út muốn được tho¸t li.
- Vì chị Út yªu níc, ham hoạt
động, muốn làm nhiều việc cho
cách mạng.
- Nhận xét, bổ sung.
- Chị Út là một phụ nữ dũng
cảm muốn làm việc lớn, đóng
góp công sức cho cách mạng.
hồi tởng kể lại công việc đầu tiên bà Nguyễn Thị
Định( Ch t) làm cho CM. Em cú nhn xột gỡ
v tớnh cỏch ca ch t?
Kt lun, chuyn ý: Ch t l mt ph n dng
cm mun lm vic ln, úng gúp cụng sc cho
cỏch mng. õy l mt tm gng v v p tõm
hn ca ngi ph n Vit Nam. Sau õy
chỳng ta s cựng luyn c din cm th hin
rừ v p y qua ging c ca mỡnh nhộ.
Hot ng 3 : c din cm.
- GV giúp các em đọc thể hiện đúng lời các nhân

vật
- HD đọc diễn cảm đoạn sau cách phân vai. Anh
ly t mỏi nh nờn khụng bit giy gỡ. //
- GV c mu on i thoi trờn.
- Nhn xột, bỡnh chn ngi c din cm nht
4. Tng kt - dn dũ:
- Nhn xột tit hc.
- Chun b bài: Bầm ơi
- Nhn xột, b sung.
- Nghe
- 3 HS tiếp nối đọc bài văn theo
cách phân vai phát hiện giọng
đọc.
- HS luyện đọc diễn cảm và thi
c din cm .
- Nhận xét, bình chọn.
- HS v nh tip tc luyn c
bi vn.
IV. KT QU NG DNG
Trong hc kỡ I va qua, vi nhng bin phỏp ó c thc nghim trờn, tụi
nhn thy kt qu hc tp ca hc sinh cú chiu hng phỏt trin hn hn do cú s tp
trung chỳ ý vo bi v tip thu bi tt. iu ny c khng nh qua cỏc ln kim tra
nh kỡ, kt qu v nhn thc ca hc sinh i vi mụn Ting vit ó tin b rừ rt. Cỏc
em ó vn dng khỏ tt nhng kin thc c hc vo bi lm ca mỡnh. Cht lng
dạy học mơn Tiếng Việt cũng được tăng lên, cụ thể như sau:
Điểm Tổng số HS
XLHL Mơn Tiếng việt
Giỏi Khá TB Yếu
CL khảo sát đầu năm 37 24,4 35,1 35,1 5,4
CL Cuối Kì I 37 45,9 % 37,8% 16,3 % 0

CL cuối năm

V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Trên đây là những kết quả nghiên cứu của tơi đã được thực nghiệm trên q trình
giảng dạy của mình. Trong q trình thực hiện tơi nhận thấy rằng với đối tượng học
sinh Tiểu học thì người giáo viên phải có sự quan tâm sát sao tới từng học sinh, chú
trọng phương pháp giảng dạy và ngơn ngữ diễn đạt để dạy học sinh cách học sao cho có
hiệu quả vì sự tư duy ở lứa tuổi các em chưa cao, cần dẫn dắt, gợi mở một cách sáng
tạo để các em có khả năng tiếp thu bài và giải quyết vấn đề theo chiều hướng tích cực.
Tuy nhiên, giáo viên cũng cần lưu ý khi chuyển ý trong từng phần, đoạn phải biết
chắt lọc các nội dung mang tính cơ bản và quan trọng là phải có sự liên kết của các nội
dung xuất hiện trước với nội dung xuất hiện sau. Sự kết hợp với các phương pháp dạy
học như: Đàm thoại, gợi mở sẽ giúp cho giáo viên tránh được sự nhàm chán thiên về
thuyết trình. Cần tạo ra vấn đề để học sinh tự tìm cách giải quyết theo khả năng của
mình, phát huy tính độc lập và sáng tạo của học sinh . Việc chuyển ý trong dạy Tập đọc
nếu các giáo viên biết sử dụng một cách linh hoạt, thường xun thì sẽ giúp các em học
tốt hơn mơn Tiếng Việt
VI. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
Qua thời gian nghiên cứu và thực hiện, tôi nhận thấy rằng việc thực hiện áp
dụng các phương pháp dạy học sao cho thu hút đdược sự chú ý của học sinh là cần
thiết và phù hợp với xu thế hiện nay. Song việc hài lòng ngay với thực tại sẽ không
đem lại hiệu quả dài lâu. Bởi vì trong thực tế khách quan, cái mới luôn nảy sinh và
phát triển, đòi hỏi ta phải thay đổi để có sự thích ứng phù hợp.
Trên đây là những nội dung và biện pháp mà tôi đã nghiên cứu và áp dụng
trong quá trình giảng dạy thực tiễn tại đơn vò. Tôi hi vọng nội dung này sẽ được
đồng nghiệp ở các đơn vò trong địa bàn thử nghiệm và đóng góp ý kiến để đưa vào
vận dụng ngày càng hiệu quả hơn.
Ngày tháng năm 2011 Ngày tháng năm 2011
Thủ trưởng cơ quan Người viết
( Ký , họ và tên, đóng dấu) ( Ký, ghi rõ họ, tên)

Trần Thị Khánh

PHÒNG GD&ĐT THÀNH PHỐ
TRƯỜNG TH HOÀNG VĂN THỤ
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
TÊN SÁNG KIẾN :
CHUYỂN Ý TRONG PHÂN MÔN TẬP ĐỌC LỚP 5
Họ tên: Trần Thị Khánh
Chức danh: Giáo viên
Lạng Sơn, Tháng 5 năm 2011