Tiểu luận địa lí kinh tế

1 Tiu lun mụn: a lý kinh t

M U

t ai l ti nguyờn quc gia vụ cựng quý giỏ, l t liu sn xut
c bit, l thnh phn quan trng hng u ca mụi trng sng, l a bn
phõn b cỏc khu dõn c, xõy dng cỏc c s kinh t, vn hoỏ, xó hi, an
ninh v quc phũng; Trong nông nghiệp thì đất đai là loại t liệu sản xuất
đặc biệt và chủ yếu không thể thiếu, không thể thay thế đợc, nếu nh
không có đất thì không thể có ngành sản xuất nông nghiệp, đồng thời đất
đai còn là thành phần của môi trờng sống của con ngời.

Quỹ đất đai tự nhiên của Việt Nam có 33.121,1 nghìn ha, với quy mô
thuộc vào loại trung bình(xếp thứ 56/220 quốc gia trên thế giới). Đất đai
nớc ta rất đa dạng: nằm trong vành đai Bắc bán cầu với vùng khí hậu nhiệt
đới gió mùa nắng lắm, ma nhiều, nhiệt độ không khí cao, độ ẩm không khí
lớn nên các quá trình trao đổi chất xảy ra mạnh mẽ, đó là điều kiện thuận
lợi cho sản xuất nông nghiệp.

Do quá trình hình thành và phát triển khác nhau nên đất đai của nớc
ta có 13 nhóm, gồm 64 loại khác nhau, vì vậy nên có các hớng khai thác
và sử dụng khác nhau. Trong 13 nhóm đất đó có 2 nhóm đất quý, có giá trị
kinh tế cao đó là nhóm đất phù sa và đất đỏ vàng. Đất phù sa chủ yếu tập
trung ở hai vùng đồng bằng Bắc Bộ và Nam Bộ, đây là loại đất rất thích hợp
cho việc gieo trồng và phát triển cây lúa nớc cũng nh các loại cây rau
mầu khác.
Trong nhóm đất đỏ vàng, do quá trình phong hoá nhiệt đới và gốc đá
mẹ khác nhau nên đã hình thành các loại đất đỏ vàng khác nhau, trong đó
có hai loại đất tốt: đất đỏ vàng Feralit, đợc phân bố chủ yếu ở các vùng
trung du và miền núi phía Bắc và một số tỉnh vùng Bắc Trung Bộ. Loại đất
này rất thích hợp cho việc bố trí và phát triển nhóm cây công nghiệp dài

ngày có nguồn gốc nhiệt đới nh chè và cà phê. Đặc biệt trong nhóm đất đỏ
vàng có hơn 2 triệu ha đất đỏ Bazan tập trung chủ yếu ở vùng Tây Nguyên
và Đông Nam Bộ, đất này là cơ sở rất tốt cho việc phát triển các cây công
nghiệp nhiệt đới có giá trị kinh tế cao nh: cao su, cà phê, hồ tiêu, chè và
các loại cây ăn quả.

Tuy nhiên ngoài các nhóm, các loại đất tốt đó, trong tổng diện tích
đất tự nhiên của nớc ta có tới 2/3 diện tích là đất đồi núi, đất dốc, cộng với
chế độ canh tác cũ lạc hậu để lại, lợng ma hàng năm lớn, cho nên hiện
nay có tới 20% diện tích tự nhiên bị xấu đi do bị xói mòn, rửa trôi đã gây ra
hiện tợng đất bạc màu, nghèo dinh dỡng. Mặt khác, phần diện tích bị
nhiễm phèn, nhiễm mặn và sa mạc hoá đang tồn tại ở vùng ven biển miền
Trung và một số vùng khác, đó là những khó khăn lớn đối với sản xuất
nông nghiệp nớc ta.

Do đó, trong quá trình phân bố và phát triển sản xuất đòi hỏi đi đôi
với sử dụng và khai thác những lợi thế về nguồn lực đất đai tạo ra cho sản
2 Tiu lun mụn: a lý kinh t

xuất, cần phải tăng cờng bảo vệ, cải tạo và bồi dỡng đất đai để không
ngừng tái tạo và nâng cao sức sản xuất của loại tài nguyên quý giá và quan
trọng này.
NI DUNG

Hiện nay, diện tích đất nông nghiệp đã ít lại có xu hớng ngày một
giảm dần do quá trình bê tông hoá, công nghiệp hoá - hiện đại hoá và đô thị
hoá, nhất là các vùng đồng bằng, do vậy, vấn đề đặt ra cho t chc lónh th
ngnh nụng nghip thỡ thõm canh l con ng c bn phỏt trin ngnh
nụng nghip, đòi hỏi quá trình phân bố và phát triển sản xuất nông nghiệp
cần phải quan tâm giải quyết, đó là:

Cần phân bố và phát triển sản xuất nông nghiệp ở tất cả các nơi có
điều kiện về đất đai; cần hết sức coi trọng việc sử dụng đầy đủ và hợp lý, có
hiệu quả nguồn lực đất đai hiện có; phải tiết kiệm đất đai, coi tấc đất nh
tấc vàng.

Vì đất đai bị giới hạn diện tích bởi biên giới quốc gia, giới hạn vùng
kinh tế, vị trí của đất luôn cố định, mỗi địa phơng khác nhau có loại đất
khác nhau, chất đất khác nhau.

Đất đai là t liệu sản xuất đặc biệt, là nguồn tài nguyên không thay
thế trong ngành nông nghiệp nó vừa là đối tợng lao động vừa là công cụ
lao động, tạo ra sản phẩm lao động.

Bản thân đất đai có độ phì, có khả năng cung cấp các chất dinh
dỡng đạm rễ tiêu, lân rễ tiêu, kali rễ tiêu và các khoáng chất khác cho cây
trồng sinh trởng và phát triển. Đó chính là độ phì tự nhiên của đất, độ phì
này sẽ giảm dần theo thời gian do cây trồng liên tiếp sử dụng, nếu con
ngời không biết bổ sung thêm cho đất thông qua bón phân, cải tạo độ phì
làm tăng năng suất câytrồng.

Mặt khác, thâm canh tăng vụ trong sản xuất trong năm trên diện tích
hiện có là giải pháp cơ bản để phát triển ngành nông nghiệp, bởi lẽ:

Sản lợng = Diện tích x Năng suất cây trồng

Muốn tăng sản luợng thì ta cần phải tăng diện tích gieo trồng và tăng
năng suất cây trồng, nhng diện tích đất không thể tăng mãi đợc vì nó bị
giới hạn bởi ranh giới của từng loại đất, ranh giới vùng miền;
Năng suất cây trồng cũng không thể tăng lên mãi đợc, cho dù có áp

dụng các biện pháp lai tạo giống mới, giống cao sản nhng nó vẫn phụ
thuộc vào đặc tính sinh học và phải có thời gian để phát triển. Do đó thâm
canh là biện pháp tối u làm tăng sản lợng trong khi diện tích không thay
đổi.
3 Tiu lun mụn: a lý kinh t

Tổng diện tích tăng vụ
Hệ số canh tác =
Tổng diện tích canh tác

Khai thác sử dụng đất tăng hệ số canh tác sẽ làm tăng độ phì của đất
vì ta bổ sung lợng phân bón hợp lý vào đất qua mỗi mùa vụ làm đất ngày
cang có sức sản xuất cao hơn.

Đối với những vùng có diện tích đất nông nghiệp với quy mô lớn nh
các vùng đồng bằng châu thổ, các vùng cao nguyên... cần đợc phân bố và
tổ chức sản xuất tập trung, chuyên môn hoá cây, con thích hợp để tạo ra
khối lợng nông sản hàng hoá lớn với chất lợng cao, giá thành hạ cung cấp
cho nhu cầu của các vùng khác và cho nhu cầu xuất khẩu của đất nớc. Đối
với các nơi đất hẹp, quy mô diện tích đất nông nghiệp nhỏ, cần phải tận
dụng khả năng của đất và lựa chọn cây trồng, vật nuôi thích hợp để phân bố
và phát triển sản xuất nông nghiệp có hiệu quả nhằm thoả mãn nhu cầu tại
chỗ về các loại nông sản phẩm.

Trong sản xuất nông nghiệp, đối tợng sản xuất là sinh vật, đó là
những cây trồng, vật nuôi - chính bản thân chúng đã là các yếu tố hoàn toàn
tự nhiên, là một bộ phận quan trọng của môi trờng tự nhiên, cho nên quá
trình sinh trởng và phát triển của chúng tuân theo những quy luật tự nhiên
riêng của mỗi loại sinh vật và quá trình đó không thể tách rời các điều kiện
tự nhiên. Do đó sản xuất nông nghiệp có quan hệ chặt chẽ và phụ thuộc rất

nhiều vào môi trờng tự nhiên, trong đó đặc biệt là thời tiết, khí hậu, nguồn
nớc và thổ nhỡng là những điều kiện, các yếu tố tự nhiên có tác động,
ảnh hởng nhiều nhất, trực tiếp và rõ rệt nhất, thậm chí có khi quyết định
đến sự phân bố và quá trình phát triển của sản xuất nông nghiệp.

Muốn phân bố hợp lý và phát triển nền nông nghiệp có hiệu quả cao
thì cần phải điều tra nghiên cứu và phân tích cụ thể, chi tiết các yếu tố, các
điều kiện tự nhiên của từng địa phơng, của mỗi vùng để bố trí cây trồng,
vật nuôi thích hợp, giải quyết tốt và thoả mãn mối quan hệ: đất - nớc - khí
hậu và thời tiết - cây trồng và vật nuôi trong các vùng cụ thể. Mặt khác, đi
đôi với việc khai thác tận dụng tối đa những thế mạnh và thuận lợi do tự
nhiên mang lại, đồng thời phải có kế hoạch và biện pháp tích cực, hữu hiệu
để khắc phục, hạn chế những khó khăn và thiệt hại do chính môi trờng tự
nhiên gây ra đối với sản xuất nông nghiệp. Cần nắm vững quy luật sinh
trởng và phát triển tự nhiên của từng loại cây trồng và vật nuôi, trên cơ sở
đó có các biện pháp tác động thích hợp để tạo ra năng suất và chất lợng
sản phẩm cao nhất.

Cần phân bố và phát triển một nền nông nghiệp chuyên môn hoá kết
hợp với phát triển tổng hợp các ngành kinh tế - nghĩa là đa dạng hoá kinh tế
nông nghiệp và nông thôn nhằm rải vụ sản xuất trong năm, giảm bớt sự
4 Tiu lun mụn: a lý kinh t

căng thẳng trong việc sử dụng các yếu tố tham gia vào quá trình sản xuất,
đồng thời nâng cao hiệu quả kinh tế trong quá trình sử dụng chúng.
Cần nghiên cứu và áp dụng các biện pháp tích cực, những tiến bộ
khoa học - kỹ thuật tác động vào quá trình sinh trởng và phát triển của cây
trồng, vật nuôi để chúng tự thực hiện chu kỳ sản xuất đạt hiệu quả cao.

Trong trồng trọt phải chú trọng cả việc mở rộng diện tích bằng khai

hoang, phục hoá và tăng vụ ở những nơi còn khả năng vụ có điều kiện;
đồng thời tăng cờng đầu t thâm canh tăng năng suất cây trồng trên toàn
bộ diện tích đang tiến hành sản xuất các loại cây trồng. Trong đó cần đặc
biệt chú ý tăng hàm lợng chất xám trong các loại sản phẩm bằng cách
áp dụng rộng rãi những tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ mới vào sản
xuất, từ việc sử dụng các giống cây trồng mới thích hợp có năng suất và
chất lợng cao, đến việc áp dụng các phơng pháp canh tác tiên tiến cùng
với việc sử dụng các chế phẩm phân bón và phòng trừ sâu bệnh cho cây
trồng do ngành công nghệ sinh học mang lại, điều đó không chỉ nhằm mục
đích không ngừng nâng cao hiệu quả sản xuất mà nó còn tạo ra và cung cấp
cho xã hội các loại sản phẩm sạch, an toàn cho đời sống con ngời, đảm
bảo cho môi trờng trong lành và một nền nông nghiệp phát triển bền vững.

Trong chăn nuôi phải chú trọng đồng bộ các giải pháp, đi đôi với việc
mở rộng quy mô đàn gia súc, gia cầm có cơ cấu hợp lý theo các hớng
chăn nuôi và phù hợp với từng vùng thì cần quan tâm giải quyết cân đối
hàng loạt các yếu tố đầu vào khác, nh: con giống, thức ăn, chuồng trại, lao
động, công cụ sản xuất và công tác phòng chống dịch bệnh cho gia súc, gia
cầm, cùng với việc tiêu thụ sản phẩm sản xuất ra. Đặc biệt cần tăng cờng
áp dụng các phơng pháp chăn nuôi tiên tiến với các giống gia súc, gia cầm
mới (lợn siêu nạc, ngan siêu gan, gà siêu trứng, bò sữa cao sản. v.v...), cùng
với các loại thức ăn giàu dinh dỡng, đủ các loại sinh tố và khoáng chất
thích hợp với từng loại gia súc, gia cầm theo các hớng nuôi trong chăn
nuôi.

Kết luận

Trong nn kinh t hin nay, khi m dõn s tng nhanh ngun ti
nguyờn thiờn nhiờn ngy cng tr nờn khan him, vn ụ nhim mụi
trng ngy cng núng bng thỡ con ng thõm canh, luõn canh cng tr

nờn cp thit i vi vic phỏt trin nghnh ngụng nghip nc ta hiờn
nay.
ng thi kt hp gia ba nh: Nh nc- Nh nụng - Nh khoa hc
xut mt s bin phỏp k thut, cỏc gii phỏp khỏc ci thin v
phc hi phỡ nhiờu ca t lm tng nng xut cõy trng. ú l ci thin
cht hu c trong t bng cỏch bún phõn hu c hoc phõn rm ó c
cho hoai. S dng cỏc loi nm v vi khuNn phõn hy rm tr li dinh
dng cho t. Tin hnh cỏc bin phỏp lm t thớch hp: i vi canh tỏc
5 Tiểu luận môn: Địa lý kinh tế

rau màu nên làm ở Nm độ thích hợp; đối với canh tác lúa nên sử dụng các
loại máy cày nhỏ trong khâu chuNn bị đất để hạn chế tác động nén dẽ trong
điều kiện làm đất ướt

Hiện nay, các nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu hiệu quả về mặt kinh
tế của các mô hình luân canh nhằm đề xuất những giải pháp thích hợp để
chuyển đổi độc canh lúa sang luân canh lúa màu ở những vùng thâm canh
lúa nói trên. Những biện pháp kỹ thuật khác cũng đang được nghiên cứu để
đưa ra kết luận hoàn chỉnh và chính xác. Từ đó, chuyển giao và phổ biến
cho ngành nông nghiệp và nông dân ứng dụng rộng rãi, đáp ứng nhu cầu
công nghiệp hoá hiện đại hoá nông thôn hiện nay./.