X quang vài bệnh lý xương khớp do biến dưỡng

Vài bệnh lý xương khớp
do Biến dưỡng.
(Metabolic osteoarthropathy)
BS Nguyễn Văn Coâng. TTYK MEDIC


Đại cương
Xương gồm:
Chất gian bào:
-Chất dạng xương (osteoid) gồm collagen, mucopolysaccharide.
-Chất khoáng: calcium phosphate, Hydroxy apatite.
- Tế bào: nguyên cốt bào (osteoblast), hủy cốt bào (osteoclast).


Xương lúc nào cũng đổi mới nhờ cân bằng giữa hủy xương và tạo
xương, nếu có sự mất cân bằng sẽ có thiểu xương (osteopenia) hoặc
đặc xương (osteosclerosis).
Hormon ảnh hưởng chuyển hóa xương: Para-thyroid, hormon giới
tính, thượng thận…
Các vitamin cần thiết như vit D, vit C…
Dinh dưỡng.
Một số thuốc như steroid, heparin, chống kinh giật...
Bất động sẽ tăng loãng xương. ..


Xương vỏ
Thân xương
Đồng nhất, đặc, xuyên qua bởi các
ống Havers
Mosạque
Ostéone / canal Havers

C os

Ligne cimentante


Xương sốp
Nhiều bè xương
Mạng dạng tổ ong
Vôi hóa không đồng nhaát
X 32

Os trabéculaire

Cartilage calcifié

X 110


Sơ đồ cấu trúc xương bình
thường & 1 số bệnh lý:

Hình a:
1-Xương đặc
2- Màng xương.
3- xương sốp.
4. Khoảng tủy.

Hình b: phần vỏ tủy xương bình
thường.
Hình c: bệnh nhuyễn xương: các

mạng protein bình thường nhưng
vôi hóa kém.
Hình d: Loãng xương các mạng
protein giãm nhưng vôi hóa bình
thường.
Hình e: tiêu xương dưới màng
xương, brown tumor.
Hình f: bệnh Paget không còn
phân biệt vỏ-tủy.
Hình g: hyperostosis
Hình h: đặc xương nhiều.


Osteopenia
increase lucency of bone due to:

–
–
–
–

Osteoporosis : decrease of normal bone
Osteomalacia: decrease of bone mineralisation
Hyperparathyroidism: increase bone resorption
Multiple myeloma: bone replaced by tumor


Causes of Osteopenia
Localized osteopenia
• Disuse osteoporosis: pain, immobilization

• Arthritis
• Sudeck’s atrophy, reflex sympathetic dystrophy
• Paget’s disease (lytic phase)
• Transient osteoporosis
Transient osteoporosis of the hip
Regional migratory osteoporosis


Sudeck ‘s atrophy


Diffuse osteopenia

Osteoporosis
Endocrine diseases
Nutritional deficiencies
Hereditary metabolic and collagen disorders
Medications
Osteomalacia
Nutritional deficiences
Abnormal vitamin D metabolism (inherited, acquired)
GI absorption disorders
Renal disease
Medications
HPT
Malignancy (e.g., myeloma)
Marrow hyperplasia (e.g., hemoglobinopathy)
Lysosomal storage diseases (e.g., Gaucher’s disease)

Osteomalacia
Definition: increase ratio of

Osteoid : mineralized bone
2 main causes:

– Vitamin D metabolism disturbance
– renal tubular phosphate loss
Rickets: osteomalacia on growing bone


Scurvy
BARLOW DISEASE = vitamin C deficiency with defective osteogenesis from abnormal
osteoblast function
Age: 6 - 9 months (maternal vitamin C protects for first 6 months)
• irritability
• tenderness + weakness of lower limbs
• scorbutic rosary of ribs
• bleeding of gums (teething)
• legs drawn up + widely spread = pseudoparalysis
Location: distal femur (esp. medial side), proximal and distal tibia + fibula, distal radius + ulna,
proximal humerus, sternal end of ribs
Wimberger ring = sclerotic ring around epiphysis indicating loss of epiphyseal density
white line of Frankel = metaphyseal zone of preparatory calcification (DDx: lead / phosphorus
poisoning, bismuth treatment, healing rickets)
Trummerfeld zone = radiolucent zone on shaft side of Frankel's white line (site of subepiphyseal
infraction)
Parke corner sign = subepiphyseal infraction / comminution resulting in mushrooming / cupping
of epiphysis (DDx: syphilis, rickets)
Pelkan spurs = metaphyseal spurs projecting at right angles to shaft axis

"ground-glass" osteoporosis (CHARACTERISTIC)
cortical thinning
subperiosteal hematoma with calcification of elevated periosteum (sure radiographic sign of
healing)
soft-tissue edema (rare)


RICKETS
= osteomalacia during enchondral bone growth
Age: 4 - 18 months
Histo: zone of preparatory calcification does not form, heap up of maturing cartilage cells;
failure of osteoid mineralization also in shafts so that osteoid production elevates periosteum
• irritability, bone pain, tenderness
• craniotabes
• rachitic rosary
• bowed legs
• delayed dentition
• swelling of wrists + ankles
Location: metaphyses of long bones subjected to stress are particularly involved (wrists, ankles,
knees)
* poorly mineralized epiphyseal centers with delayed appearance
* irregular widened epiphyseal plates (increased osteoid)
* increase in distance between end of shaft and epiphyseal center
* cupping + fraying of metaphysis with threadlike
shadows into epiphyseal cartilage (weight-bearing bones)
* cortical spurs projecting at right angles to metaphysis
* coarse trabeculation (NO ground-glass pattern as in scurvy)
* periosteal reaction may be present
* deformities common (bowing of soft diaphysis, molding of epiphysis, fractures)
* bowing of long bones

* frontal bossing


Rickets


Bàn luận về Chẩn đoán

Cường cận giáp nguyên phát.
Nhân 5 trường hợp phát hiện tại TTYK Medic

Problème de diagnostic

Hyperparathyroisme

à propos de 5 cas diagnostiqués au centre
Medic.
BS Nguyễn văn Công, BS Hồ Chí Trung.
Trung Tâm Y Khoa MEDIC


Trường Hợp 1

 Bệnh nhân nữ 15 tuổi.
 Suy sụp thể trạng, đau nhiều cơ

xương khớp, mệt, gãy nhiều
xương không lành, không đi được
khi nhập viện.
 Đã được chẩn đoán & điều trị tại

nhiều nơi, không hiệu quả .
 Jeune fille 15 ans, état général

altéré, fatiguée, anorexie, douleur
ostéomusculaire sévère avec
fractures multiples, non-unies.
 Déjà traitée par plusieurs
hôpitaux mais innefficaces.


Loãng xương lan tỏa.
Tổn thương hủy xương
vùng thân xương trụ

X R 27/03/1996
Osteùopeùnie diffuse, leùsion
osteùolytique pseudotumorale du
diaphyse cubital.
Fractures multiples, non unies
des cols fémoraux, traitée par
greffe osseuse à droite.

Gãy cổ xương đùi 2 bên
không liền xương, bên P
có phẫu thuật hàn
xương


Echographie 27-03-1996
Khối choán chỗ hồi âm kém

vùng đáy thùy T tuyến giáp và
nhiều mạch máu.
Masse hypoéchoique, bien
vascularisée à gauche de la
glande thyroide.


BN sau 6 năm.Patient après 6 ans.


Trường hợp 2
Bệnh nhân nữ 34 tuổi.
Đau nhiều xương khớp từ hơn 1 năm.
Lùn đi 5 cm trong vòng 6 tháng.
Gãy xương đòn T.
Femme 34 ans, douleurs ostéomusculaires
depuis 1 an, l’hauteur diminueù de 5 cm
dans 6 mois. Frature du clavicule G.

Trước điều trị tháng 12-1998
Avant traitement.


Biến dạng cong 2 xương cẳng chân. Loãng xương lan tỏa.
Ostéporose diffuse avec déformités des 2 jambes.


Siêu âm. Echo.
Khối choán chỗ nhiều mạch
máu vùng đáy thùy T tuyến

giáp.
Masse hypoéchogène,
hypervascularisée à G de la
thyroide.


Không còn khối choán chỗ.
Plus de masse parathyroidienne.

Siêu âm kiểm tra 4 năm
sau mổ :12-01-2002.
Echo après 4 ans.


Trường hợp 3
Nam 15t, đau nhức cơ xương,
gầy, thấp, gối biến dạng, mệt tứ
1 năm. Được chẩn đoán và điều
trị như viêm khớp, không giãm.
GarÇon de 15 ans, douleur
ostéomusculaire sévère,
asthénie, petite stature,
deùformation des genoux depuis 1
an. Diagnostiqueù et traiteù comme
arthrite rhumatismale mais sans
ameùlioration.


Acro-ostéolyse et
résorption osseuse

sous périostée.

Hủy xương dưới sụn
khớp và dưới màng
xương vùng đầu đốt
xa và cạnh bên ngoài
đốt giữa ngón 2 và 3:
hủy xương đầu chi.