Báo mạng điện tử đề tài số giải pháp cho tình hình thông tin trên báo mạng điện tử hiện nay và tương lai.

LỜI CẢM ƠN
Chúng tôi xin được cảm ơn PGS.TS. (…) - Trưởng Khoa Báo
chí - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQGHN,
người đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ chúng tôi hoàn thành niên
luận này. Xin cảm ơn các thầy cô giáo trong khoa đã nhiệt tình giúp
đỡ và cung cấp những thông tin có giá trị trong phạm vi nội dung
niên luận.
Đặc biệt, chúng tôi xin được gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất
đến các phóng viên, cộng tác viên báo điện tử vietnamnet những
người đã gợi mở ý tưởng, góp ý và tạo điều kiện thuận lợi cho
chúng tôi hoàn thành n ội dung trong niên luận này.

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài.
Báo mạng điện tử là phương tiện truyền thông đại chúng ra đời muộn
hơn truyền hình, báo in, phát thanh. Trước đây, khi một sự kiện xảy ra thì
“phát thanh đưa tin, truyền hình minh hoạ, báo in minh hoạ và giải thích”.
Nhưng giờ đây báo mạng điện tử có thể đảm đương nhiệm vụ của cả phát
thanh, truyền hình lẫn báo in một cách dễ dàng. Báo mạng điện tử trở thành
kênh truyền thông vô cùng hiệu quả, đặt các PTTTĐC truyền thống vào
một cuộc đua quyết liệt. Bản thân nó mang trong mình sức mạnh của
PTTTĐC truyền thống, nhưng do kết hợp với mạng máy tính mà nó có
nhiều điểm ưu việt riêng.
Báo mạng điện tử có nhiều ưu thế vượt trội so với các PTTTĐC khác
ở khả năng tương tác, tương tác qua lại giữa báo chí - công chúng và giữa
công chúng với nhau qua nhiều kênh thu nhận, tạo điều kiện thuận lợi nhất
tạo lên diễn đàn báo chí; khả năng đa phương tiện; tính thời sự với khả
năng cập nhật thông tin nhanh mới, nóng và nằm ở tâm điểm – tính thời sự
của báo mạng điện tử đạt đến tính phi định kỳ; ngoài ra báo mạng điện tử
còn có khả năng lưu giữ, tìm kiếm và truy xuất thông tin nhanh nhất.
Tuy nhiên, cùng với những ưu việt trên của báo mạng điện tử, thì

vấn đề bảo đảm an toàn thông tin và chính xác thông tin trên báo mạng
điện tử là mối lo hàng đầu. Là bộ phận quan trọng của internet, lại phát
hành một bản cho triệu triệu người đọc, do đó vấn đề thông tin trên bao
mạng điện tử là hết sức quan trọng.
Mặt khác, báo mạng điện tử đang phải chạy đua thông tin với nhau
nhất là về khả năng nhanh nhất, nóng nhất…do vậy, có hiện tượng nhiều
thông tin đưa không chính xác ( xét dưới góc độ nghiệp vụ là vô tình chứ
không phải là thông tin chống phá) hoặc cùng một sự kiện nhưng các báo
đưa theo nhiều kiểu khác nhau, các báo cùng đưa về sự kiện nhưng đa số
các báo đều đưa tin sai do đều copy từ báo này sang báo nọ làm thành hiệu
ứng dây truyền, có thể là thông tin chưa được kiểm định chính xác nhưng
các báo vẫn chụp mũ và vội đưa ra kết luận trước cả…chuyên gia! Làm
công chúng hoang mang trong việc tiếp nhận. Bên cạnh đó, thông tin trên
báo chí trực tuyến còn phải đương đầu với sự xâm nhập của các nguồn
thông tin xấu, thông tin không lành mạnh vốn đầy rẫy trên mạng internet vì
internet là vùng trời tự do tuyệt đối. Nhất là, báo mạng điện tử là một trong
những ngành đi đầu về công nghệ và cập nhật. Tuy nhiên, nó vẫn phải
đứng trong cuộc chạy đua gay gắt với các PTTTĐC khác, và có nhiều nguy
cơ bị chia sẻ công chúng. Chính vì vậy, báo mạng điện tử mặc dù có nhiều
ưu thế hơn hẳn nhưng cũng phải không ngừng nâng cao chất lượng thông
tin, đảm bảo thông tin chính xác đến hàng triệu triệu công chúng là yêu cầu
cần thiết.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề.
Những thông tin trái chiều trên mạng và tiếp nhận của công chúng
tưởng chừng như vấn đề đơn giản và dễ hiểu, nhưng kỳ thực lại là vấn đề ít
được nghiên cứu, đặc biệt là khảo sát trên thực tế. Nhất là trong thời điểm
hiện nay, những tài liệu liên quan chưa nhiều, cũng chưa có thống kê đầy
đủ nào về thông tin trái chiều trên báo mạng điện tử và tiếp nhận của người
đọc.
Qua tìm hiểu tôi nhận thấy chưa có một đề tài nào nghiên cứu và tìm

hiểu cặn kẽ về những thông tin trái chiều trên các báo mạng điện tử hiện
nay. Đó chính là điều đặc biệt thôi thúc tôi thực hiện và hoàn thành niên
luận này.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ của đề tài.
Thực hiện đề tài này người viết nhằm 2 mục tiêu sau:
Một là, khảo sát thực trạng những thông tin trái chiều trên một số tờ
báo mạng điện tử và tiếp nhận của người đọc.
Hai là, từ việc phân tích thực trạng thông tin trái chiều trên một số tờ
báo mạng điện tử, đề tài đưa ra những nhận định và đề xuất giải pháp nhằm
khắc phục tinh trạng đó trên báo mạng điện tử.
Hai mục tiêu cốt yếu trên đây đặt ra cho niên luận những nhiệm vụ
cụ thể sau:
- Tìm kiếm, thẩm thấu các tài liệu, lý thuyết cơ bản nhất về báo
mạng điện tử để hình thành một “ phông” kiến thức vững vàng
làm cơ sở cho việc khảo sát, phân tích những thông tin trái chiều.
- Khảo sát, thống kê những thông tin trái chiều về 10 sự kiện tiêu
biểu năm 2007 làm nguyên liệu cho việc nghiên cứu.
- Phân tích, chỉ ra những biểu hiện khác nhau của việc sử dụng
thông tin trái chiều và đưa ra tiếp nhận của người đọc qua việc
khảo sát 20 ý kiến của công chúng khi gặp nhưng thông tin trái
chiều.
- Khái quát, tổng hợp để rút ra những nhận định riêng và đưa ra
một số giải pháp cho việc hạn chế những thông tin trái chiều trên
báo mạng điện tử hiện nay và cách iếp nhận của công chúng.
4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu.
Với mục tiêu và nhiệm vụ như trên, niên luận của tôi tập chung chủ
yếu vào nghiên cứu, tổng hợp và đưa ra một số lý luận chung về báo mạng
điện tử. Để nghiên cứu đề tài được sâu và tập trung, tôi đã tiến hành khảo
sát thông tin trái chiều của 10 sự kiện tiêu biểu năm 2007 trên một số tờ
báo mạng điện tử. Đồng thời khảo sát lấy ý kiến của 20 người ( công

chúng) khi tiếp nhận những thông tin trái chiều.
5. Phương pháp nghiên cứu
Để hoàn thành niên luận này, tôi đã tiến hành nghiên cứu theo nhiều
phương pháp. Để tìm hiểu thực tế việc sử dụng thông tin trái chiều trên báo
mạng điện tử, tôi thực hiện phương pháp khảo sát, điều tra bằng bảng hỏi.
Tôi đã xây dựng và phát phiếu điều tra cho 20 đối tượng là những công
chúng khi tiếp nhận những thông tin trái chiều.
Nghiên cứu khảo sát trên văn bản là một trong những phương pháp
quan trọng trong niên luận này. Những phần lý luận được đưa ra đã được
tổng hợp từ nhiều tài liệu có liên quan mà tôi tìm hiểu được. Từ đó tôi dễ
dàng hơn trong việc khảo sát thực tế.
Tôi tiến hành phân tích, tổng hợp từ những khảo sát thực tế để đưa ra
kết luận cho từng luận điểm trong đề tài này.
Đặc biệt, niên luận này cũng thu thập được nhiều ý kiến bổ ích từ
phương pháp phỏng vấn sâu. Đó là cuộc phỏng vấn những công chúng trực
tiếp , tiếp nhận những thông tin trái chiều trên báo mạng điện tử.
6. Kết cấu của niên luận
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, niên
luận gồm 3 chương chính:
Chương I. Một số vấn đề chung về báo mạng điện tử
1.1. Khái niệm chung về báo mạng điện tử
1.2. Khái quát báo mạng điện tử trên thế giới.
1.3. Khái quát báo mạng điện tử ở Việt Nam.
* Tiểu kết chương I.
Chương II. Thực trạng thông tin trên báo mạng điện tử hiện nay
2.1. Khảo sát 10 sự kiện về thông tin trái chiều trên một số tờ
báo điện tử Việt Nam trong năm 2007.
2.2. Khảo sát ý kiến của 20 nhân vật khi tiếp nhận những thông
tin trái chiều.
* Tiểu kết chương II.

Chương III. Một số giải pháp cho tình hình thông tin trên báo mạng
điện tử hiện nay và tương lai.
3.1 Cách đánh giá mức độ chính xác thông tin trên báo điện tử
3.2. Góc nhìn tích cực của nhà báo trước một nguồn tin
3.3. Công chúng học cách nhìn nhận đánh giá trước nguồn tin.
NỘI DUNG
CHƯƠNG 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHUNG VỀ BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ
1.1. Khái niệm.
Hiện nay, việc sử dụng thuật ngữ định danh loại hình báo chí mà
thông tin được truyền tải và tiếp nhận qua mạng internet vẫn chưa thống
nhất và là vấn đề đang được tranh cãi.
Trên thế giới loại hình có nhiều tên gọi khác nhau như online
newpaper ( báo chí trên mạng/ trực tuyến), e- journal (electronic journal-
báo chí điện tử), e- zine ( electronic magazine- tạp chí điện tử)…
Ở Việt Nam, thuật ngữ báo mạng điện tử được sử dụng khá phổ biến,
chẳng hạn báo nhân dân điện tử, lao động điện tử… Ngoài ra, còn nhiều
người gọi chúng bằng cái tên khác như: báo mạng, báo chí internet, báo
trực tuyến…
Điều 3, luật báo chí ( luật báo chí năm 1989 được sửa đổi, bổ sung
tại kỳ họp thứ 5 Quốc hội khoá X) quy định: “ báo điện tử là loại hình báo
chí được thực hiện trên mạng thông tin máy tính”. Cách hiểu này đã dẫn
đến sự xuất hiện các: “ báo điện tử” đối với các tờ báo đưa thông tin lên
mạng internet như Nhân Dân, Lao Động, thời báo kinh tế Sài Gòn…hay
các trang thông tin của các nhà cung cấp thông tin trên mạng internet như
tin nhanh Việt Nam ( VnExpress) của FPT, VASC ORIENT của Công ty
Phát triển phần mềm VASC- hiện nay là VietNamNet, VDC Media của
công y điện toán và truyền số liệu VDC…Và cũng từ cách gọi này mà văn
bản pháp lý của Bộ Văn hoá - Thông tin cấp cho các bảo trực tuyến đầu
tiên ở Việt Nam gọi là “ giấy phép hoạt động báo điện tử”.
Ngoài thuật ngữ “ online newpaper” được sử dụng rộng rãi trên trong

các công trình nghiên cứu báo chí học, nhất là trong lĩnh vực truyền thông
mới để chỉ các khái niệm cùng đặc tính như: online publíhing ( xuất bản
trực tuyến), online media ( phương tiện truyền thông trực tuyến), online
journalist ( nhà báo trực tuyến), online radio ( phát thanh trực tuyến),
online television ( truyền hình trực tuyến). Để thống nhất, trong niên luận
này chúng tôi gọi bằng thuật ngữ báo mạng điện tử.
1.2. Khái quát báo mạng điện tử trên thế giới.
Mạng thông tin toàn cầu (Internet) là một trong những phát minh lớn
nhất trong lĩnh vực công nghệ thông tin đã và đang phát triển mạnh mẽ,
rộng khắp, tác động nhiều mặt đến đời sống xã hội của nhân loại. Khái
niệm trực tuyến lần đầu tiên được nhắc đển trong những năm 70 của thế kỷ
XX để chỉ các dịch vụ cung cấp thông tin qua đường điện thoại hoặc tín
hiệu vô tuyến điện là teletext và video text. Teletext ra đời trước, tiếp theo
đó là sự ra đời của video text – đây là một bước phát riển của công nghệ
teletext. Nó cho phép xem văn bản, hình ảnh trên màn hình tivi hoặc vi
tính. Thông tin được truyền tải và thu nhận qua đường điện thoại, cáp hoặc
qua mạng vi tính. Video text là tiền thân của công nghệ world wide
web(www) là linh hồn của báo chí trực tuyến ( báo mạng điện tử) sau này.
Năm 1995, nhà cung cấp dịch vụ mạng ở Mỹ là Prodigy đã thực hiện
bước đột phá vào lĩnh vực này khi tung ra thị trường dịch vụ www. Lập
tức, một loạt các tờ báo lớn của Mỹ đã xây dựng website của riêng mình
trên mạng như Los Angeles Times, USA ToDay, New York Newsday, San
joes, Chicago Tribune…Cũng trong năm này, 11 tờ báo khác của Châu Á
cũng xuất hiện trên mạng internet như China daily( Trung Quốc), Utusan
( Malayxia), Asahi Simbun( Nhật Bản)…
Đến nay, với sự phát triển như vũ bão về công nghệ cũng như sự lớn
mạnh của các tờ báo, nhu cầu vô cùng của công chúng… thì thật là khó để
có thể thống kê hết các tờ báo mạng điện tử trên thế giới, người ta ước tính
rằng mỗi tháng có hàng triệu thành viên mới trong mạng toàn cầu. Nhất là
khi Blog xuất hiện, có thể nói thế giới truyền thông đang sôi động, phong

phú hơn bao giờ hết.
1.3. Khái quát báo mạng điện tử ở Việt Nam.
Chúng ta hoà mạng internet vào năm 1997 và cho đến nay mật độ
internet nước ta ngày càng tăng đáng kể. Chúng ta đang cố gắng để ngày
càng mở rộng cơ sở hạ tầng.
Trong điều kiện thuận lợi đó, báo mạng điện tử Việt Nam ra đời và
có những bước phát triển bắt kịp thế giới. Tháng 2/1998 tờ Quê Hương –
cơ quan của Uỷ Ban về người Việt Nam ở nước ngoài được đưa lên mạng
internet, trở thành tờ báo điện tử đầu tiên ở Việt Nam. Sự kiện có ý nghĩa
mở đường này được ghi nhận như một dấu ấn quan trọng trong lịch sử báo
chí nước ta. Từ đây các phương tiện truyền thông đại chúng của nước ta có
thêm một thành viên mới, hiện đại và rất hữu ích trong khả năng truyền
thông in đến công chúng và thông tin đói ngoại.
Ngày 19/12/1997 mạng thông in điện tử VNN, tiền thân của VASC
ORIENT ra đời. Đây là bước chuẩn bị quan trọng cho ngày 2/9/2001, trang
chủ www.vnn.vn lần ầu tiển mắt công chúng mang tên VASC ORIENT
trên nền mạng VNN. VASC ORIENT phát triển theo hướng thời sự và
chuyên sâu, công chúng có thể thu nhận thông tin, thảo luận trao đổi trực
tiếp về nội dung vấn đề trong và ngoài nước. Hiện nay lượng truy cập
VietNamNet đã lên tới con số trên 2 tỷ/ tháng. Đây là một trong những báo
mạng điện tử hàng đầu Việt Nam hiện nay. Và hiện nay đây là tờ báo có
nhiều đổi mới khiến nó luôn hấp dẫn và được công chúng hưởng ứng, bàn
tròn trực tuyến là ví dụ tiêu biểu. Giao lưu trực tuyến lần đầu tiên ra đời tại
toà soạn này, hiện nay ở VietNamNet các chương trình giao lưu trực tuyến
được tổ chức thường xuyên đều đặn, hấp dẫn và sinh động.
Như vậy ở Việt Nam hiện nay, báo mạng điện tử trở thành phương
tiện công cụ đặc biệt hiệu quả trong việc đưa tiêng nói của Đảng, nhà nước
và Việt kiều bè bạn năm châu. Báo mạng điện tử đang cùng các PTTTĐC
xây dựng củng cố và hoàn thiện hình ảnh đất nước con người và văn hoá
dân tộc Việt Nam trên trường quốc tế.

* Tiểu kết chương I.
Chúng ta có thể khái quát sự phát triển của báo mạng điện tử ở nước
ta hiện nay qua trích dẫn của chỉ thị số 52-CT/TW về phát triển và quản lý
báo điện tử ở nước ta hiện nay do Ban Bí thư Trung ương Đảng đã ban
hành Ngày 22/7/2005.
Báo điện tử có tác dụng và tiện ích hơn hẳn các loại hình báo chí
truyền thống, dung lượng thông tin rất lớn, tương tác thông tin nhanh, phát
hành không bị trở ngại về không gian, thời gian, biên giới quốc gia. Từ khi
ra đời, báo điện tử nước ta đã góp phần quan trọng vào việc phổ biến, tuyên
truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà
nước; mở rộng hiệu quả thông tin đối ngoại; nâng cao dân trí và thỏa mãn
nhu cầu thông tin, hưởng thụ văn hóa của nhân dân
Tuy nhiên, các báo điện tử của nước ta còn một số hạn chế, yếu
kém. Tính tư tưởng, tính định hướng chính trị, tính chiến đấu, tính khoa
học, tính chuyên nghiệp ở một số tờ báo điện tử chưa cao. Một số báo thiếu
cân nhắc khi đưa tin, bài về các vấn đề trong nước và thiếu chọn lọc khi
khai thác tư liệu, bài viết ở bên ngoài; một số tin, bài chạy theo thị hiếu tầm
thường, giật gân, câu khách. Ở một số cơ sở dịch vụ Internet, còn để xảy ra
tình trạng lưu hành, phát tán các thông tin phản động, đồi trụy, vu khống,
bôi nhọ danh dự cá nhân, gây bất bình trong nhân dân. Chưa có biện pháp
hữu hiệu để ngăn ngừa các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị ở
trong và ngoài nước lợi dụng mạng Internet và báo điện tử để chống phá
cách mạng nước ta.
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THÔNG TIN TRÊN BÁO ĐIỆN
TỬ HIỆN NAY
2.1. Khảo sát 10 sự kiện về thông tin trái chiều trên một số tờ báo điện
tử Việt Nam trong năm 2007.
* Thông tin sai sự thật ( Xét dưới góc độ nghiệp vụ là vô tình chứ không
phải thông tin với mục đích chống phá).
- Vụ diễn viên chính Nhật ký Vàng Anh - Hoàng Thuỳ Linh bị tung

“cảnh phòng the” trên mạng.
Trước sự kiện này các báo đua nhau đưa tin, đặc biệt báo Thể thao
và Văn hoá có bài: "Diễn viên chính Nhật kí Vàng Anh đóng phim sex",
trong trang thể thao văn hoá trong nước, có nêu hiện tượng diễn viên Thuỳ
Linh. Trong đó, đặc biệt có nêu 1 dòng rằng đạo diễn Thanh Hải và Khải
Anh cũng đã xem đoạn phim này và xác nhận với các thành viên trong
đoàn làm phim đó là Thuỳ Linh.
Tác giả bài viết kí tên là Lam Nghi. Khi được triệu, anh Thanh Hải
và Khải Anh lên gặp Giám đốc Trung tâm sản xuất phim đạo diễn Khải
Hưng. Hai anh đều sửng sốt với tin này và đều khẳng định rằng chưa bao
giờ tiếp xúc với cô Lam Nghi và chưa bao giờ biết việc này. Lập tức, 2 anh
gọi điện đến toà báo và gọi cho cô Lam Nghi. Cô Lam Nghi tên thật là
Huyền, là cộng tác viên của báo.
Cô Lam Nghi đã chính thức xin lỗi anh Khải Anh và Thanh Hải. Cô
xác nhận cô chưa tiếp xúc với hai đạo diễn này bao giờ, cô cũng chỉ nghe
tin và muốn đưa lên cho "hot". Qua hiện tượng này, thấy rằng việc tung tin
của những người nổi tiếng, đặc biệt là những thông tin không xác thực rất
bất lợi cho nền báo chí nước nhà.
Việc Báo Thể thao Văn hoá đưa tin trên của báo Thể thao Văn hoá là
không đúng với luật báo chí. Tôi muốn báo phải có lời xin lỗi chính thức
và cải chính - lời của đạo diễn Khải Hưng.
Trong thời điểm này, các thông tin được đưa ra đều không thống
nhất, nhiều thông tin sai lệch. Ví dụ như có thông tin Diễn viên chính
Nhật kí Vàng Anh đã tự tử hay Hoàng Linh đã tạo điều kiện để quay phim
chụp ảnh rồi phát tán lên mạng để gây sự chú ý của công chúng, thu hút bộ
phim Là người trong cuộc, đạo diễn Khải Hưng khẳng định, những thông
tin trên hoàn toàn sai lạc. Vàng Anh hoàn toàn khoẻ mạnh. Sáng nay, đoàn
làm phim vẫn làm việc bình thường và Vàng Anh không có mặt vì đang
quay về cảnh của một nhân vật khác.
- Sai theo phản ứng dây chuyền? 15/08/2007 15:25 (GMT + 7) 70 triệu

USD nhiều gấp hơn mười lần 100 tỉ đồng, nhưng các báo vẫn cứ nhầm
lẫn
Trong thời gian này, số lượng các công ty, doanh nghiệp Nhật Bản
sang Việt Nam tìm kiếm cơ hội đầu tư tăng lên đáng kể. Đó là một tín hiệu
vui cho nền kinh tế nước ta. Trong đó, Tập đoàn Intra đầu tư Dự án phát
triển Hồ điều hoà Xương Rồng và Khu đô thị mới tại thành phố Thái
Nguyên.
Theo các báo đưa tin, ngày 11/8 vừa qua, dự án này đã được khởi
công. Tuy nhiên, một điều khiến độc giả băn khoăn là không biết số tiền
đầu tư chính xác cho mỗi phần của dự án là bao nhiêu.
Theo trang thông tin điện tử Bộ Xây dựng với tít: Thái Nguyên:
Khởi công dự án “Hồ điều hòa Xương Rồng” ngày 14/8/2007.
Theo đó, tổng số tiền đầu tư cho 2 dự án là 100 triệu USD. Trong đó,
30 triệu USD dành cho dự án Hồ điều hòa Xương Rồng, 70 triệu USD dành
cho dự án xây dựng Khu đô thị mới. Trước đó, ngày 13/8/2007, cũng trang
báo điện tử này đưa tin bài với title: 100 tỷ đồng xây khu đô thị mới ở Thái
Nguyên.
- Thông tin ảo, giá trị ảo
Câu chuyện về nhà khoa học gốc Việt Võ Đình Tuấn xếp thứ 43
trong danh sách “100 thiên tài đương thời thế giới” trên báo Tuổi trẻ số
ra ngày 30-10-2007 không chỉ gây xôn xao dư luận mà còn đem lại những
phản ứng trái chiều. Với những độc giả quen tiếp nhận thông tin một chiều
và thụ động, ai cũng vội vã ăn mừng sớm để rồi tự hào rằng, tài trí Việt
Nam đã tỏa sáng.
Lâu nay, người ta mới chỉ biết đến mật độ dày đặc của giải thưởng
và huy chương của những sinh viên Việt Nam trong những cuộc thi
Olympic quốc tế chứ mấy ai đã thấy được sự phát triển rực rỡ của một nhà
khoa học gốc Việt đến độ được công nhận là một trong số “100 thiên tài
đương thời thế giới”.
Trong những thông tin mang tính bề nổi của bài báo, độc giả thấy

nhiều hạt sạn khoa trương, trước tiên là liệu bản danh sách “100 thiên tài
đương thời thế giới” có chính xác và Creator Synectics có đủ tư cách để
chọn ra danh sách này trong khi chỉ là một công ty tư vấn kinh doanh
chuyên tư vấn hỗ trợ cho các công ty, tổ chức liên quan đến phát minh,
sáng tạo và các tư tưởng đột phá. Thay vì mời một hội đồng các nhà khoa
học, các chuyên gia đầu ngành có uy tín ở các lĩnh vực, công ty này đã đề
nghị 4.000 người Anh hiểu biết (?!) đề cử 10 người họ cho là “thiên tài
hiện còn sống”. Và vì thế, để hướng tới những giá trị thực, không chỉ cần
sự trung thực và bản lĩnh của các nhà khoa học mà còn cần cả những yếu tố
đó cho các nhà báo khi đứng giữa xa lộ thông tin.
• Cùng một sự kiện nhưng mỗi cơ quan báo chí lại đưa thông tin một
kiểu khác nhau.
- Vụ nổ bình bia xảy ra tại Tp.HCM. Tuy nhiên đọc tin thấy có nhiều bất
ổn.
Báo Tuổi trẻ viết: "12h10 ngày 19/11, một tiếng nổ kinh hoàng vang
lên từ quán bia hơi Kiều - 54 Trịnh Đình Trọng (P.Phú Trung, Q.Tân Phú,
TP.HCM). Bồn bia hơi có đường kính 0,60m, cao 1,5m vụt bay lên cao
xuyên thủng mái và rơi trên mái nhà của bà Nguyễn Ngọc Hoa cách đó
hơn 30m."
Trong khi báo Dân trí lại viết: "Một số người có mặt tại hiện trường
cho biết, lúc đó chủ quán bia cùng nhân viên bơm được khoảng 2kg gas
vào thùng bia hơi loại 300 lít (cao 2m, rộng 0,8m) thì bất ngờ thùng bia
phát nổ, hất những người đứng xung quanh văng ra xa. Thùng bia bay hất
tung mái nhà tôn, phá vỡ cửa kính và một số vật dụng của quán nhậu rồi
vút lên độ cao gần 100m. Trước khi rơi xuống, thùng bia đã ghim thẳng
vào và làm sập hoàn toàn phần gác gỗ diện tích 2x3m căn nhà cấp 4 của
bà Nguyễn Thị Hoa nằm cách đó chừng 50m đường chim bay. Do sức
xuyên quá mạnh của thùng bia khi ập xuống nên một số vật dụng bên trong
nhà bà Hoa bị hư hỏng nặng."
Ở đây có sự sai lệch về con số rất lớn. Dễ nhận thấy đây là con số

nhận định nên khó chính xác, nhưng rõ ràng cách tiếp cận thông tin của 2
người đưa tin có khác nhau.
Đáng lưu ý hơn là báo Dân trí còn miêu tả vụ việc khá ly kỳ, đến
mức phi lí khi khẳng định thùng bia "vút vút lên độ cao gần 100m" rồi hạ
cánh "cách đó chừng 50m đường chim bay". Quả là kinh khủng. 100m
tức là độ cao bằng khoảng căn nhà hơn 30 tầng, có lẽ thùng bia được gắn
tên lửa mới có thể "vút lên" như thế và khoảng cách 50m "bay xa.
- Vênh thông tin: "Chuyện thường ngày ở huyện"? 25/08/2007 13:51
(GMT + 7) Cả ba bài báo trên được đăng trên 3 tờ báo có uy tín, đều được
xuất bản vào ngày 24-8, cùng đưa tin về một sự việc. Tất nhiên, ai cũng
biết sự việc đó là duy nhất, nhưng thông tin trên các báo thì lại quá khác
biệt nhau. Ngày 24-8 các báo có đưa tin về việc Cục Quản lý xuất nhập
cảnh phía Nam - Bộ Công an, trao số hộ chiếu đầu tiên cho Bưu điện
Thành phố Hồ Chí Minh để chuyển cho người dân qua đường bưu điện.
Chỉ với cùng một thông tin đó, đã có sự chênh lệch quá lớn về con số giữa
các tờ báo lớn.
Báo Tuổi trẻ ghi rõ Bộ Công an đã chuyển 20 hộ chiếu tới Bưu điện
Tp. HCM. Trong khi đó, tờ Người Lao động và Sài Gòn Giải phóng thống
nhất con số là 72 trường hợp.
Cả ba bài báo trên được đăng trên 3 tờ báo có uy tín, đều được xuất
bản vào ngày 24-8, cùng đưa tin về một sự việc. Tất nhiên, ai cũng biết sự
việc đó là duy nhất, nhưng thông tin trên các báo thì lại quá khác biệt nhau.
Vậy độc giả biết tin báo nào đây?
• Thông tin chưa được kiểm định chính xác nhưng các báo vẫn quy kết
chụp mũ và vội đưa ra kết luận trước cả…chuyên gia!
- Báo chí quá đà về vụ nước tương có 3-MCPD.
Trong vụ rùm beng về nước tương có 3-MCPD, một số tờ báo đã
“cảnh báo” quá mức cần thiết, khiến người tiêu dùng hoang mang.
* Thấy ung thư là gán tội cho nước tương
Thực tế thì 3-MCPD là chất cần cảnh báo về khả năng gây ung thư,

nhưng chưa có bằng chứng gây ung thư ở người, mà mới chỉ thí nghiệm
trên chuột, thỏ. Trong khi đó, bệnh ung thư phát sinh có thể từ rất nhiều tác
nhân khác mà thuốc lá là một “thủ phạm” đáng gờm. Thế nhưng, có tờ báo
đã không ngần ngại kết rằng các bệnh nhân ung thư đều là nạn nhân của
nước tương có 3-MCPD. Với cách nhìn nhận này, những ý kiến trái chiều
“bênh vực” cho nhà quản lý hay cơ sở sản xuất ngay lập tức đều bị “phang”
lại tới bến.
Cũng trên tờ báo vừa nêu có hẳn một bài khóc thương những bệnh
nhân ung thư với ý ám chỉ nước tương là thủ phạm. Bài báo viết: “Một
chuyên gia hàng đầu về ung bướu ở Việt Nam nhận định tỉ lệ các loại ung
thư trên thế giới, trong đó có Việt Nam, đang tăng nhanh, trên cả bệnh tim
và tai biến não, chủ yếu do tác động của môi trường, thực phẩm, tuổi thọ
cao. Như vậy, cũng không quá võ đoán nếu nghĩ đến tác động tiêu cực có
thể có của nước tương chứa 3-MCPD trong thời gian vài năm qua. Hãy đến
Bệnh viện Ung Bướu TP.HCM một lần để thấm thía nỗi đau bệnh tật:
Người bệnh đi lại lặng lẽ, đứng ngồi vạ vật, nhìn ngó thất thần ”.
Sau đó vài ngày, cũng trên tờ báo này có đăng một phóng sự ảnh tại
Bệnh viện Ung Bướu TP.HCM. Phóng sự ảnh này có lời dẫn: “Hóa chất
công nghiệp nói chung và chất 3-MCPD nói riêng trong thực phẩm là
những 'thủ phạm' gây ung thư. Hàng chục ngàn người hoặc đã tử vong,
hoặc phải điều trị dài ngày trong bệnh viện, di họa cho người thân Những
hình ảnh dưới đây phần nào nói lên tình trạng nhức nhối đó”. Sau đó là loạt
ảnh với những dòng chú thích như bệnh viện luôn trong tình trạng quá tải,
bệnh nhân và người thăm nuôi chen chúc, người nuôi bệnh phải nghỉ ở vỉa
hè
Cách sử dụng hình ảnh và chú thích như vừa nêu theo chúng tôi là
gán ghép khiên cưỡng. Tình trạng quá tải này không chỉ xảy ra ở Bệnh viện
Ung Bướu TP.HCM mà còn ở nhiều bệnh viện khác. Mà ngay tại Bệnh
viện Ung Bướu TP.HCM, tình trạng quá tải này lúc nào chẳng có, đâu chỉ
khi chất 3-MCPD được phát hiện từ năm 2001 thì bệnh viện mới bị quá tải.

Với cách đặt vấn đề và thông tin như vậy, người dân không hoảng
loạn mới là lạ. Trong chương trình truyền hình trực tiếp Nói và Làm trên
kênh HTV9 hôm 3-6, một khán giả điện thoại đến hỏi Bác sĩ Nguyễn Thế
Dũng, Giám đốc Sở Y tế TP.HCM, rằng: “Ông đã bao giờ đến Bệnh viện
Ung bướu để chứng kiến nỗi khổ của bệnh nhân điều trị ung thư chưa? ”.
Câu trả lời trấn an dư luận của ông Dũng rằng chưa có cơ sở khoa học xác
định chất 3-MCPD gây ung thư cho người, đã nhận được những phản ứng
đại loại như “ngụy biện”, “né tránh” trên mặt báo vào sáng hôm sau.
Việc gán ghép theo kiểu “ung thư nào cũng từ nước tương” còn
được một số báo khác “hù” người tiêu dùng. Trên một tờ khác, trong bài
"Chất 3-MCPD gây biến đổi gene" có đăng một tấm ảnh mấy bệnh nhân
“nhí” với dòng chú thích: “Số người mắc bệnh ung thư ruột đang gia tăng”.
Dù trong phần chú thích có chua thêm chữ “ảnh có tính minh họa”, nhưng
rõ ràng bức ảnh và dòng chú thích vừa nêu không phải là không làm người
dân thêm hoang mang.
* “Hướng dẫn dư luận” đến hoảng loạn”.
Để làm “nóng” dư luận, trên mặt báo không thiếu những dòng tít
mà bạn đọc chỉ cần liếc qua đã muốn tẩy chay nước tương ngay. Nào là
"Biết độc hại nhưng vẫn bán," "Nhà sản xuất cố ý qua mặt người tiêu
dùng," nào là "Công nghệ độc hại, quản lý lỏng lẻo: Người dân lãnh đủ";
"Dân thiệt hại vì quản lý yếu kém"; "Nước tương chứa chất gây ung thư:
Hầu hết đang để lọt lưới", Thậm chí, chốn cửa thiền cũng chẳng được yên
khi Đài Truyền hình Việt Nam tìm tới phỏng vấn các nhà sư
Khi cảnh báo về vấn đề này, có lẽ một số đồng nghiệp cũng nhằm
đứng về phía lợi ích số đông người tiêu dùng. Thế nhưng báo động đến
mức làm hoang mang xã hội thì không nên.
- Vụ bồn nước inox của Công ty Toàn Mỹ có khả năng gây ung thư.
Trong vòng chưa đầy ba tháng mà có quá nhiều vụ báo chí la làng về
“chất gây ung thư”. Sau vụ nước tương có “chất gây ung thư” không lâu,
dư luận lại xôn xao khi một tờ báo thông tin bồn nước inox của Công ty

Toàn Mỹ có khả năng gây ung thư.
Dư luận “nóng” đến mức Sở Khoa học Công nghệ Bình Dương
phải tổ chức một cuộc họp xung quanh vấn đề này. Trong cuộc họp, các
nhà khoa học nhận định thông những thông tin vừa nêu chỉ là tin đồn, chưa
có cơ sở khoa học.
Phát ngôn của các nhà khoa học từ cuộc họp trên vẫn không mấy
làm dư luận dịu bớt. Phải đến khi có kết quả kiểm tra chất lượng của Trung
tâm kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3 và Trung tâm kiểm nghiệm
vệ sinh an toàn thực phẩm thì dư luận mới dịu bớt. Theo đó, hàm lượng
mangan của nước chứa trong bồn inox Toàn Mỹ không thay đổi so với mẫu
nước trước khi cho vào bồn nước, đảm bảo được các tiêu chuẩn về nước ăn
uống theo quy định của Bộ Y tế.
Khi “hung tin” vừa lan ra, mỗi ngày công ty này thiệt hại khoảng
một tỷ đồng. Hàng từ các đại lý cứ tới tấp trả về. “Chưa biết đúng sai thế
nào, nhưng cứ liên quan đến chữ ung thư là họ sợ rồi”, đại diện Công ty
Toàn Mỹ cho biết. Đến nay, Toàn Mỹ đã cứu vãn được về mặt thông tin,
nhưng để doanh nghiệp “khỏe mạnh” lại thì không biết đến bao giờ.
- Vụ thông tin "ăn bưởi gây ung thư": Kiểm điểm và phạt tiền một số
cơ quan báo chí
Lao Động số 214 Ngày 15/09/2007 Cập nhật: 8:30 AM,
15/09/2007(LĐ) - Ngày 29.8, Văn phòng Chính phủ có công văn số
4854/VPCP-TTBC truyền đạt ý kiến của Thủ tướng về việc giao Bộ Thông
tin và Truyền thông kiểm tra, làm rõ và xử lý nghiêm cơ quan báo chí, ban
biên tập và phóng viên đã viết và đăng thông tin "ăn nhiều bưởi làm tăng
nguy cơ ung thư vú", gây thiệt hại về vật chất cho những người trồng bưởi
trong nước.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Thông tin và Truyền
thông đã yêu cầu các cơ quan báo chí: Thanh niên, Khuyến học và Dân trí,
Khoa học phổ thông và trang tin Thời báo Việt.com của Cty Netnam tổ
chức kiểm điểm, xử lý kỷ luật nghiêm khắc đối với những cá nhân có liên

quan đến việc cho đăng thông tin nói trên.
Ngày 13.9, Thanh tra Bộ Thông tin và Truyền thông đã có các quyết
định số 596/QĐ-XPHC, 598/QĐ-XPHC, 597/QĐ-XPHC, 599/QĐ-XPHC
xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt bằng tiền như sau:
Báo Khuyến học và Dân trí: 15 triệu đồng; báo Thanh niên: 14 triệu
đồng; Cty Netnam: 13 triệu đồng; báo Khoa học phổ thông: 12 triệu đồng.
Ngoài ra, Bộ Thông tin và Truyền thông yêu cầu các cơ quan báo chí, cơ
quan chủ quản báo chí tiếp tục xem xét có hình thức xử lý kỷ luật nghiêm
minh đối với những cá nhân vi phạm và có báo cáo cho Bộ Thông tin và
Truyền thông.
Ngay khi một số tờ báo trong nước đăng thông tin về “ăn bưởi bị
ung thư vú”, cả nhà vườn, thương lái và doanh nghiệp kinh doanh bưởi đều
méo mặt.
Hậu quả nhãn tiền là tại Đồng bằng sông Cửu Long, giá bưởi đang
từ 8.000-10.000 đồng/kg đã bị rớt chỉ còn 1.000 đồng/kg. Dù giá rẻ như
bèo nhưng sức tiêu thụ vẫn rất ì ạch. Còn theo thống kê của Sở Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Tiền Giang, chỉ trong hơn một tháng, người
dân trồng bưởi ở tỉnh này bị thiệt hại hơn 100 tỷ đồng!
• Các báo cùng đưa về sự kiện nhưng đa số các báo đưa tin đều sai do
lấy từ báo này coppy sang báo nọ làm thành hiệu ứng sai dây
chuyền.
- Như vậy là 70 triệu USD tương đương với 100 tỷ đồng VN?
Theo tỷ giá hối đoái trên thị trường hiện nay, 1 USD = 16.205 VND
(bán ra). Bằng một phép tính đơn giản, chúng ta hoàn toàn có thể tính được
rằng 70 triệu USD = 1.134.350.000.000 VNĐ (hơn 1000 tỷ đồng VN). Một
sự chênh lệch quá lớn!
Điều đáng nói nữa là tin bài ngày 13/8 của Bộ Xây dựng lấy lại tin
của báo Hà Nội mới.
Báo Hà Nội mới điện tử lại lấy tin từ TTXVN:
Vậy giữa 2 thông số trên: 70 triệu và 100 tỉ đồng, con số nào đúng?

Việc các báo đồng loạt đưa tin con số 100 tỉ đồng liệu có phải là việc đưa
tin sai theo phản ứng dây chuyền? Hay là thông tin trên trang tin của Bộ
Xây dựng công bố ban đầu là sai?
Thiết nghĩ, thông tin về các con số đầu tư trong kinh tế là vô cùng
quan trọng và đòi hỏi sự chính xác tuyệt đối.
2.2. Khảo sát ý kiến của 20 nhân vật khi tiếp nhận những thông tin trái
triều trên báo điện tử.
Tôi đã tiến hành khảo sát về việc tiếp nhận những thông tin trái triều
trên báo điện tử của 20 nhân vật thông quan Bảng hỏi (có phụ lục). Kết quả
thu được những số liệu như sau:
Câu 1. Anh/ chị có thường xuyên theo dõi các thông tin trên báo mạng điện
tử không?
- Có 12 người (60%) thường xuyên theo dõi các thông tin trên báo
mạng điện tử.
- Có 6 người (30%) có đọc nhưng không thường xuyên.
- Có 2 ng ười không theo dõi thông tin trên mạng.
Câu 2. Anh/chị thường theo dõi thông tin trên mấy tờ báo điện tử?
- Có 10 ( 55%) người chỉ theo dõi thông tin ở 1 tờ báo mạng điện tử.
- Có 6 ( 33%) ngưòi theo dõi thông tin trên 2 tờ báo mạng điện tử.
- Có 2 ( 12%) người theo dõi thông tin trên 2 tờ báo mạng điện tử trở
lên.
Câu 3. Khi tiếp nhận những sự kiện trên báo mạng, nhất là những sự kiện
đang được nhiều người chú ý đặc biệt, anh/ chị có tin ngay thông tin khi chỉ
đọc 1 tờ báo không?
- Có 10 (55%) tin ngay.
- Có 6 người (33%) nghi ngờ.
- Có 2 người (12%) đọc nhiều báo khác nhau rồi tổng hợp để có
được thông tin chính xác nhất.
Câu 4. Khi xuất hiện nhiều luồng thông tin trái chiều trên báo mạng hiện
nay, anh/ chị thường kiểm tra độ tin cậy bằng cách nào?

- Có 16 người (88%) xem thông tin ở các tờ báo khác, và tin vào
những tờ báo lớn có uy tín.
- Có 2 người ( 12%) kiểm tra các ý kiến phản hồi, các chuyên mục
bình luận để biết.
• Nhận xét:
Qua khảo sát trên, có thể rút ra nhận xét như sau:
- Số lượng người sử dụng báo mạng điện tử hiện nay khá lớn. Tuy
nhiên, việc tiếp nhận thông tin của công chúng vẫn còn rất thụ
động. Đa số là tin ngay vào các thông tin mà báo chí đưa tin.
- Giải pháp cho tình trạng thông tin trái chiều hiện nay trên báo
mạng điện tử của bạn đọc vẫn còn rất hạn chế. Điều này, do nhiều
nguyên nhân khác nhau như: do thời gian, cũng có thể do thông tin
rai chiều đó không ảnh hưởng đến người đọc, cũng có thể là do
chưa tìm ra cách kiểm tra thông tin tốt nhất.
* Tiểu kết chương II.
Qua những khảo sát thông tin trên một số tờ báo mạng điện tử hiện
nay và ý kiến của một số công chúng khi tiếp nhận những thông tin trai
chiều trên báo mạng điện tử có thể thấy rõ một thực tế: thông tin trên các
báo điện tử hiện nay còn mắc quá nhiều lỗi, nhiều thông tin đã gây hậu quả
không lường cho nhân dân, ảnh hưởng xấu đến đời sống nhân dân, làm
hoảng loạn dư luận. Đặc biệt, chỉ vì chạy theo lợi nhuận và tăng sức cạnh
tranh trong cuộc đua tài như vũ báo giữa các tờ báo mạng thì tình trạng
copy và paste giữa các báo cần phải đưa ra giải pháp hợp lý về “ bản
quyền”. Trong khi đó, người đọc hiện nay vẫn tiếp nhận thông tin một cách
thụ động thì các báo mạng điện tử cần phải tự đưa ra giải pháp cho tình
trạng thông tin của mình là giải pháp tốt nhất.
CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHO TÌNH HÌNH THÔNG
TIN TRÊN BÁO MẠNG ĐIỆN TỬ HIỆN NAY VÀ
TƯƠNG LAI
Ở Việt Nam hiện nay, chỉ riêng số người sử dụng Internet ở Việt

Nam hiện đạt khoảng gần 16 triệu người, chiếm tới gần 20% dân số. Người
đọc báo mạng ngày càng nhiều và trình độ chung của người đọc đã cao hơn
hẳn, ý thức của họ về độ chính xác thông tin ngày càng cao. Báo mạng
ngày nay đã trở thành một lực lượng truyền thông quan trọng, lấn át báo
giấy ở một số khía cạnh. Chính vì vậy, giải pháp cho vấn đề thông tin trên
báo mạng điện tử hiện nay và tương lai là hết sức quan trọng.
3.1. Cách đánh giá mức độ chính xác thông tin trên báo mạng điện tử.
Thời đại công nghệ cao như hiện nay, khi cần tìm thêm thông tin cho
bài viết, ngoài việc đi gõ cửa khắp nơi thì có thêm một nguồn nhanh chóng:
Internet. Tiếng Việt, tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Trung đều có trên
mạng. Nhưng không nên tin tất cả những gì bày sẵn đó.
Những người đã quen với kiểu làm việc của thời đại @ thấy rằng họ
luôn có một trợ thủ đắc lực, lại được cái hay là phụng sự hết mình mà
chẳng đòi tiền công. Chỉ cần gõ vài từ khóa, sử dụng các công cụ tìm kiếm
của thế giới như Google, MSN, Altavista, Yahoo hay các công cụ tìm kiếm
của Việt Nam như Vinaseek thì trước mắt là hàng triệu trang thông tin.
Đương nhiên, cách thức để nhanh chóng tìm ra thông tin mình cần
trong cả cái đống khổng lồ đó cũng là một vấn đề, song khó khăn hơn
chính là cách thẩm định những nguồn tin vô tư và không mất tiền này. Nếu
sử dụng đúng, ta sẽ có một bài viết chững chạc, nhiều thông tin, nếu trích
dẫn sai thì bên cạnh những tác động xấu gián tiếp có thể có đối với vấn đề