SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC TẬP LUYỆN TDTT CỦA HỌC SINH

SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC TẬP LUYỆN TDTT CỦA HỌC SINH

I. Đặt vấn đề.
Như chúng ta đã biết tập luyện TDTT thường xuyên là phương thuốc kì diệu,
nó giúp cho người tập phát triển cao về trí tuệ, cường tráng về thể chất, phong phú
về tinh thần, trong sáng về đạo đức, vì thế mà từ xa xưa ông cha ta đã nói “ cái quý
nhất của con người là sức khoẻ và trí tuệ” Lao đông là vinh quang “ Bàn tay ta làm
nên tất cả, có sức người sỏi đá cũng thành cơm” qua đó thấy rằng rèn luyện sức
khoẻ là nhiệm vụ hết sức cần thiết cho chúng ta không chỉ để học tập, lao động mà
còn phải bảo vệ tổ quốc.
Chương trình giáo dục thể chất trong nhà trường làm cho học sinh có sức
khoẻ để học tập, vui chơi sau những tiết học căng thẳng trên lớp từ đó để học tốt
hơn các môn khác và tham gia các hoạt động ngoại khoá trong và ngoài nhà trường
đạt kết quả tốt hơn, đó chính là một phần không nhỏ để nâng cao chất lượng giáo
dục nòi riêng và cho xã hội nói chung.
Thể dục là một trong những môn học quan trọng, là hoạt động cơ bản của
giáo dục thể chất trong nhà trường nò không những bảo vệ sức khoẻ mà còn nâng
cao năng lực học tập, công tác đồng thời là phương tiện có hiệu quả để giáo dục
đạo đức cho học sinh.
Để phát huy tính tích cực tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh trong hoạt
động học tập nhằm phù hợp với xu thế thời đại, chính vì vậy giáo viên chỉ là người
hướng dẩn chỉ đạo, điều khiển, học sinh đi tìm kiến thức mới, vận dụng kiến thức
cũ vào thực tiển, chính vì vậy học sinh là người tự giác, chủ động tìm tòi phát hiện
các kiến thức mới một cách linh hoạt, sáng tạo vào thực tiển của cuộc sống thông
qua những bài giảng của giáo viên trong từng tiết dạy. Do vậy việc lựa chọn
phương pháp dạy học sao cho phù hợp chương trình gây được hứng thú sạy mê học
từ đó phát huy tối đa các phương pháp, các bài tập mà giáo viên đề ra dẩn đến sự
thành công bài dạy, đó cũng là một thủ thuật sư phạm của người giào viên.
Nhận thức được điều đó tôi mạnh dạn tìm hiểu và nghiên cứu đề tài “Phát

huy tính tự học của học sinh” mà tôi đã áp dụng và theo dõi trong 2 năm tại
Trường THCS Vĩnh Mỹ A nơi tôi đang công tác.
1. Mục đích nghiên cứu.
Hướng dẫn học sinh tự học là một tiến trình không thể thiếu trong giờ dạy
nhằm hướng cho học sinh có thói quen tự rèn luyện kĩ thuật, nâng cao kĩ năng
động tác, do thời gian ở trên lớp ít số lượng học sinh đông chính vì vậy giáo viên
chỉ làm mẩu và phân tích một vài lần sau đó học sinh tự tập luyện. Tuy vậy, lâu nay
chúng ta chưa chú trọng nhiều khâu hướng dẫn học sinh tự học trong tiết dạy để
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
1
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
làm sao cho hiệu quả, giúp học sinh nhớ lâu, thiết thực đối với bài học lẫn bài sắp
học, dẫn đến học sinh chưa có sự nhảy vọt về sự phát triển và định hình động tác,
học sinh chưa có động cơ rèn luyện kĩ năng, nâng cao chất lượng động tác vừa
học.Vì lẽ đó, đổi mới khâu hướng dẫn học sinh tự học trong từng tiết dạy hiện nay
nhằm khắc phục những tồn tại trên là một thực tế cần được chú trọng.
2. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu đề tài là học sinh THCS
Địa điểm: Trường THCS Vĩnh Mỹ A
Thời gian thực hiện đề tài 2 năm. (2012 – 2013, 2013 – 2014)
3.Phương pháp nghiên cứu.
Phân loại giờ học thể dục (Giờ chuẩn bị thể lực chung, giờ chuẩn bị thể lực
chuyên môn.)
Định mức kiến thức, lượng vận động, tính chất động tác
Nghiên cứu cách hướng dẫn nội dung tự học.
Bố trí, biên soạn phần hướng dẫn tự học theo từng nội dung
Đánh giá so sánh kết quả
4.Nội dung đề tài: “Phát huy tính tự học của học sinh”
II.NỘI DUNG ĐỀ TÀI
CHƯƠNG I: Cơ sở lí luận liên quan đến đến tài

1. Cơ sở pháp lí.
Theo QĐ số 16/2006/QĐ – BGD và ĐT ngày 5/5/2006 đã nêu “Phát huy tính
tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh” Bồi dưỡng cho học sinh khả năng tự
học, tự tìm tòi sáng tạo, rèn luyện kĩ năng vận dụng vào thực tiển cuộc sống.
2. Cơ sơ lí luận
Cần nhấn mạnh rằng, tất cả các phần của giờ học có liên quan hữu cơ với
nhau, các khâu lên lớp được thực hiện một cách có hệ thống và cụ thể trong mối
quan hệ chặt chẽ với các nhiệm vụ đặc trưng của giáo dục thể chất. Vậy, để thực
hiện được điều đó cần tận dụng mọi khả năng của nội dung chương trình, các hình
thức tổ chức lớp, các mối quan hệ, yếu tố thể lực học sinh, các tình huống cụ thể
của giờ học mà tiến hành hướng dẫn học sinh tự học.
Thời gian và nội dụng các phần của giờ học luôn thay đổi, bởi vì chúng phụ
thuộc vào đặc điểm trạng thái của người học, vào nhiệm vụ đặc trưng của các bài
tập, vào thời gian chung của buổi tập, vào điều kiện chủ quan và khách quan khác.
Do đó, hướng dẫn học sinh tự học không nên hình thức và cứng nhắc.
3. Cơ sở thực tiễn
Hoàn thành tốt nhiệm vụ của một giờ học Thể Dục là dựa trên cơ sở thực
hiện và hoàn thiện kĩ thuật động tác, có được như vậy một động tác phải được thực
hiện lặp đi lặp lại nhiều lần, có khi để hoàn thiện đến phần then chốt kĩ thuật cần
phải thực hiện hàng loạt các động tác bỗ trợ và được thực hiện nhiều lần/1động tác,
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
2
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
các động tác được chia nhỏ lể sa và đi sâu mổ xẻ vao từng động tác từ đó để nắm
vững kĩ thuật và hình thành chắc chắn kĩ thuật động tác. Như vậy, để có được một
động tác hoàn chỉnh giáo viên cần phải hướng dẫn cho học sinh có phương pháp tự
luyện tập xen vào từng nội dung của bài tập, từ đó học sinh tự lĩnh hội kiến thức,
nắm bắt được các yếu tố liên kết đến mức độ phát triển hoàn thiện từng động tác, từ
đó học sinh nhớ lâu, hoàn thiện hơn và hình thành kĩ năng, kĩ xảo động tác chắc
chắn.

Để mang lại hiệu quả giờ học cho đa số học sinh, các bài tập phải được phân
theo mức độ nặng, nhẹ từ đó phân học sinh ra tập luyện theo trình độ và khối
lượng bài tập phù hợp với thể lực học sinh, vì vậy giáo viên cần phải có phương
pháp hướng dẫn tự tập luyện giúp cho từng nhóm đối tượng tiếp cận động tác một
cách thoải mái, không ràng buột (phân loại bài tập cho từng nhóm đối tượng luyện
tập), điều mà giáo viên lâu nay ít được chú trọng và chỉ hướng dẫn học sinh tự
luyện tập một cách đại trà, đồng loạt cho cả lớp dẫn đến một số nhóm học sinh yếu
không thể thực hiện được bài tập hoặc một số nhóm học sinh có thể lực tốt thì bài
tập đó chưa đủ độ khó để rèn luyện kĩ năng và nâng cao thành tích của mình được.
Một trong những yếu tố rất quan trọng để mang lại hiệu quả cao trong giờ
Thể Dục nói chung và rèn luyện nâng cao chất lượng động tác nói riêng mà hiện
nay chưa được quan tâm đúng mức đó là kiểm tra đánh giá phần hướng dẫn tự học
ở tiết học trước, có thể ở đây là các bài tập bỗ trợ, các động tác mang tính cầu nối
để hoàn thiện kĩ thuật động tác chính, các bài tập được giao về nhà v.v….nên học
sinh chưa có động cơ và ý thức luyện tập tốt, tất yếu sẽ dẫn đến hoàn thiện kĩ thuật
động tác chính không có hiệu quả cao. Do vậy cần bố trí thời gian trong từng nội
dung cụ thể trong giờ dạy để kiểm tra đánh giá tuyên dương kịp thời hoặc bài tập
giáo viên đã hướng dẫn tự học, bài tập được giao về nhà để cho học sinh có động
cơ và ý thức luyện tập tốt chất lượng động tác chính hoàn thiện tốt hơn, học sinh
có thói quen, niềm hứng khởi khi bài tập về nhà mình đã hoàn thành.
CHƯƠNG II: Thực trạng đề tài nghiên cứu
1. Khái quát phạm vi nghiên cứu.
Phạm vi nghiên cứu ở toàn bộ học sinh THCS và được so sánh kết quả 2
khoảng thời gian (trước khi thực hiện đề tài 2011 - 2012 và sau khi thực hiện đề tài
2012 - 2013)
2.Thực trạng đề tài nghiên cứu.
Qua quá trình giảng dạy chương trình Thể Dục trong 2 năm (sau khi thực
hiện đề tài 2012 - 2013 và 2013-2014) cho thấy: Hoàn thành nhiệm vụ một giờ học
Thể Dục, nếu giáo viên quan tâm chưa đúng mức đến khâu hướng dẫn tự học hoặc
hướng dẫn học sinh học ở nhà quá cứng nhắc hay nói cách khác là chỉ dạy và xem

đây là một tiến trình phụ, không quan trọng nên tiến trình này giáo viên chỉ sắp đặt
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
3
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
trong giáo án ở phần cuối giờ dạy chưa tạo cho học sinh có được cơ sở vững chắc
để hoàn thiện động tác, phát triển thể lực cần thiết cho mọi hoạt động, dẫn đến học
sinh không nhớ lâu kĩ thuật động tác vừa học, không vận dụng được các mối liên
quan các động tác, học sinh hoàn thiện động tác không chắc chắn, một số động tác
bỗ trợ học sinh thực hiện chỉ mạng tính đối phó, một số học sinh có trình độ thể lực
kém lại không thực hiện được bài tập mà giáo viên giao tự luyện tập, dẫn đến khó
phát triển các tố chất và chưa vươn tới thành tích cao trong vận động.
Phương pháp mới hiện nay giờ học được thể hiện phong phú, đa dạng về nội
dung, cấu trúc và đặc trưng của giờ Thể Dục. Vì vậy, để mang lại hiệu quả cao giúp
cho học sinh hứng thú, tìm tòi, sáng tạo, tiếp cận động tác cho mọi đối tượng, từ đó
làm cho học sinh tự định hình được động tác và nhớ lâu hơn, hoàn thiện động tác
chắc chắn trên cơ sở tự luyện tập, giáo viên phải chú trọng nhiều đến việc bố trí nội
dung hướng dẫn cho học sinh tự học một cách khoa học trong từng nội dung và
phải được kiểm tra đánh giá nghiêm túc, kịp thời.
Ví dụ 1: Tiết dạy 3 nội dung: (Nhảy xa, chạy nhanh, chạy bền.)
Trong quá trình phân nhóm giảng dạy kĩ thuật động tác giáo viên phải có sự
sắp xếp định trước phần hướng dẫn học sinh tự học trong từng động tác của mỗi nội
dung (ở đây có thể là hướng dẫn tự tập luyện một động tác hoàn chỉnh hoặc một
bài tập bỗ trợ để hình thành một then chốt kĩ thuật động tác chính). Sau quá trình
học sinh luyện tập giáo viên có kế hoạch kiểm tra đánh giá, từ đó học sinh có được
động cơ tự luyện tập để hoàn thiện động tác, và động tác được hình thành một cách
chắc chắn.
Đặc thù môn Thể Dục là thực hiện động tác và để hoàn thiện một động tác
đó phải được lặp đi lặp lại nhiều lần. Trong quỹ thời gian 90 phút cho một buổi tập
giáo viên chỉ trang bị cho học sinh hình thành động tác ở mức độ tạm thời, chưa
sâu.

Vì vậy, qua từng nội dung giáo án giáo viên cần bố trí nội dung hướng dẫn
bài tập về nhà cho thực sự thiết thực, bài tập về nhà phải phù hợp với từng nhóm
đối tượng, và được tập đi tập lại nhiều lần (động tác được lặp đi lặp lại) Học sinh
hình thành động tác bền vững hơn, chính xác hơn. Từng nhóm đối tượng đều có
những bài tập phù hợp cho mình  làm kích thích được sự ham mê, hăng say,
thích thú cho tất cả các đối tượng dẫn đến hiệu quả việc giảng dạy kĩ thuật động tác
được nâng cao hơn.
Môn Thể Dục được giảng dạy theo chuỗi chương trình, kĩ thuật động tác
được bố trí theo mức độ tăng tiến từng tiết, nếu giáo viên hướng dẫn cho học sinh
tự luyện tập ở nhà mà không chú trọng các mối quan hệ bài vừa học và bài sắp học
thì hiệu quả tiết học này sẽ không hỗ trợ để giải quyết nhiệm vụ tiết học sau, từng
tiết học sẽ có mối quan hệ mắc xích với nhau về mức độ phát triển kĩ thuật động
tác. Do vậy, giáo viên phải nghiên cứu nghiêm túc, chính xác thời lượng tiết dạy để
cho khâu hướng dẫn học ở nhà hiệu quả cả bài vừa học lẫn bài sắp học.
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
4
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
Từ đó chúng ta sẽ giải quyết một cách có hiệu quả các nhiệm vụ cụ thể mà
nội dung chương trình đề ra.
Ví dụ 2: Ở 2 nội dung: Thể Dục 9
* Tiết 22: Nhảy xa:Ôn chạy đà 5-7 bước giậm nhảy - bước bộ trên không và
tiếp đất bằng 2 chân
chạy nhanh: Ôn xuất phát thấp - chạy lao - chạy giữa quảng - chạy về đích(60m)
* Tiết 23: Nhảy xa )Ôn chạy đà giậm nhảy - bước bộ trên không và tiếp đất
bằng 2 chân, một số bài tập phát triển sức mạnh chân.
Ôn xuất phát thấp - chạy lao - chạy giữa quảng - chạy về
đích(60m) tập một số bài tập phát triển sức nhanh.
Nhảy xa T 22:(Giáo viên hướng dẫn về nhà tự học cách đo và điều chỉnh đà
cho hợp lí, chạy đà - giậm nhay - bước bộ trên không và tiếp đất)
chạy nhanh: Ôn xuất phát thấp - chạy lao - chạy giữa quảng - chạy về

đích(60m)
Từ đó: Nhiệm vụ về nhà tiết 22 học sinh luyện tập các động tác ở 2 nội dung
đó được cũng cố kiến thức và hình thành động tác tốt cho tiết vừa học lại vừa là cầu
nối bỗ trợ kiến thức kĩ thuật động tác cho tiết 23 được hình thành dễ dàng , nhanh
chóng, chuẩn xác và chắc chắn.
 Để hướng dẫn tự học ở nhà có hiệu quả cao giáo viên cần chú ý.
 Nghiên cứu kĩ phân phối chương trình để nắm bắt được chuỗi chương
trình  có bài tập hợp lí.
 Định luợng hợp lí thời gian trên lớp
 Nghiên cứu thêm nhiều động tác bỗ trợ để có thể áp dụng cho từng nhóm
học sinh theo trình độ thể lực.
 Hướng dẫn học sinh tự học phải được bố trí theo từng nội dung.
 Có kế hoạch kiểm tra tuyên dương kịp thời phần hướng dẫn tự học của
học sinh.
CHƯƠNG III: Biện pháp, giải pháp chủ yếu để thực hiện đề tài
1.Cơ sở đề xuất giải pháp
Dựa vào kết quả chất lượng hàng năm cho thấy (trước và sau khi thực hiện
đề tài), chất lượng học sinh không tiến bộ hoặc tăng không cao.
Phương pháp mới đã mang lại sự hưng phấn ham thích cho học sinh khi tập
luyện động tác. Tuy nhiên, động tác hình thành có chất lượng không cao, hình
thành còn ở mức độ tạm thời, chưa có sự gắn kết giữa các tiết học. Qua trải nghiệm
thực tế tôi nhận thấy để giải quyết những tôn tại trên cần phải đổi mới khâu hướng
dẫn học sinh tự học mà lâu nay vốn là khâu không được quan tâm đúng mức.
2. Các giải pháp chủ yếu
Nghiên cứu thêm nhiều động tác bỗ trợ cho từng nội dung
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
5
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
Biên soạn và định lượng hợp lí cho khâu hướng dẫn tự học theo từng nội
dung, cần nghiên cứu hướng dẫn tự học ở những động tác nào (động tác bỗ trợ hay

động tác chính…) cho từng nhóm đối tượng.
Phân nhóm học sinh theo trình độ thể lực, để áp dụng bài tập cho phù hợp
với từng đối tượng học sinh.
Kiểm tra đánh giá nghiêm túc nội dung hướng dẫn tự học của tiết học trước
để có giải pháp điều chỉnh kịp thời.
Đánh giá so sánh kết quả trước và sau khi thực hiện đề tài.
3. Tổ chức triển khai thực hiện
Giáo viên phân loại các bài tập bổ trợ động tác để hướng dẫn học sinh tự học
Phân nhóm học sinh theo trình độ thể lực
Tổ chức soạn giảng theo đề tài trọng tâm đổi mới khâu hướng dẫn tự học
So sánh và đánh giá kết quả thực hiện đề tài
Hội đồng khoa học nhà trường phê duyệt triển khai đề tài
Áp dụng tổ chức giảng dạy
4. Kết quả thực hiện
TT NĂM THỰC HIỆN GIỎI KHÁ TB YẾU
Trước khi thực hiện đề tài
1 2011 - 2012 40,5% 45% 14% 0,5%
Sau khi thực hiện đề tài
2 2012-2013 và 2013-2014 50,6% 47,5% 1,9%
III.KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Qua việc đổi mới khâu hướng dẫn học sinh tự học trong phương pháp mới
hiện nay, đã cho thấy một kết quả đáng ghi nhận:
Khả năng hình thành kĩ thuật động tác ở học sinh có chất lượng tốt hơn, chắc
chắn hơn, kiến thức và khả năng thực hiện động tác được nưng lên một mức đáng
kể, học sinh có ý thức hơn trong việc tự tập luyện và hoàn thành những bài tập về
nhà, tạo thói quen tốt cho việc rèn luyện nâng cao kĩ năng động tác.
Điều đáng ghi nhận hơn cả là đa số học sinh (TB-yếu và học sinh khá-giỏi)
đều hoàn thành tốt yêu cầu môn học. Chất lượng được so sánh giữa 2 khoảng thời
gian tăng lên đáng kể, điều đó cho ta thấy để tích cực hoá trong giờ học, kiến thức,

khả năng thực hiện động tác được nâng cao, động tác hình thành chắc chắn, học
sinh nhớ lâu cần phải đổi mới khâu là hướng dẫn học sinh tự học và phải được nhìn
nhận một cách đúng mức vấn đề này.
2.Kiến nghị.
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
6
SKKN: Phương pháp dạy học phát huy tính tích cực tập luyện TDTT của học sinh
Theo nội dung cũng như yêu cầu phương pháp mới hiện nay, cần bổ sung
thêm trang thiết bị và đồ dùng dạy học cho phù hợp, Sân tập còn nhỏ hẹp. Vậy để
thực hiện có hiệu quả giáo dục nói chung và môn Thể Dục nói riêng, khâu bố trí và
xây dựng khu tập Thể Dục ở trường là hết sức cần thiết, nhà trường cũng như cơ
quan có chức năng cần trang bị tốt hơn nữa trang thiết bị dụng cụ để có thể tổ chức
một giờ học đáp ứng được yêu cầu và nội dung giáo án đề ra.
Trên đây là đề tài nghiên cứu của tôi, rất mong được sự góp ý của các cấp
lảnh đạo và các đồng nghiệp để đề tài trên được áp dụng vào giảng dạy có hiệu quả
hơn.
Tôi xin chân thành cám ơn!
Vĩnh Mỹ A, ngày 09 tháng 09 năm 2014
Người viết


Thạch Dũ Nhàn
Người thực hiện:Thạch Dũ Nhàn
7