Bài giảng siêu âm sản khoa

Siªu ©m s¶n khoa
Siªu ©m s¶n khoa
Bs. NguyÔn Xu©n HiÒn
BV B¹ch mai

®¹i c¬ng
®¹i c¬ng
Siªu ©m ngµy cµng ®îc øng dông nhiÒu
Siªu ©m ngµy cµng ®îc øng dông nhiÒu
trong s¶n khoa.
trong s¶n khoa.
Ngµy nay ngoµi siªu ©m 2 D, Doppler mµu,
Ngµy nay ngoµi siªu ©m 2 D, Doppler mµu,
cßn cã siªu ©m 3D vµ 4D
cßn cã siªu ©m 3D vµ 4D

I. Chỉ định
I. Chỉ định
Cho tất cả phụ nữ có thai, đặc biệt là có dấu hiệu
Cho tất cả phụ nữ có thai, đặc biệt là có dấu hiệu
không bình thờng khi mang thai nh sau:
không bình thờng khi mang thai nh sau:
1. Đau bụng
1. Đau bụng
2. Nôn nhiều
2. Nôn nhiều
3. Chảy máu âm đạo
3. Chảy máu âm đạo
4. Mất kinh nhng không có dấu hiệu mang thai.
4. Mất kinh nhng không có dấu hiệu mang thai.

5. Tất cả các trờng hợp trớc nạo hút thai.
5. Tất cả các trờng hợp trớc nạo hút thai.

II. Tại sao cần siêu âm thai
II. Tại sao cần siêu âm thai
1.Sự phát triển không bình thờng của thai không
1.Sự phát triển không bình thờng của thai không
phụ thuộc vào yếu tố gia đình( 90%)
phụ thuộc vào yếu tố gia đình( 90%)
2. Siêu âm có thể chỉ ra một số bất thờng của thai
2. Siêu âm có thể chỉ ra một số bất thờng của thai
trong khi khám lâm sàng thấy bình thờng.
trong khi khám lâm sàng thấy bình thờng.
3. Khám lâm sàng và bệnh sử gia đình cũng không
3. Khám lâm sàng và bệnh sử gia đình cũng không
chẩn đoán đợc chửa nhiều thai.
chẩn đoán đợc chửa nhiều thai.
4. Chẩn đoán sớm rau bám thấp hoặc rau tiền đạo
4. Chẩn đoán sớm rau bám thấp hoặc rau tiền đạo
kể cả khi cha có dấu hiệu lâm sàng. Đặc biệt
kể cả khi cha có dấu hiệu lâm sàng. Đặc biệt
quan trọng cho sản phụ ở xa bệnh viện.
quan trọng cho sản phụ ở xa bệnh viện.

III. Môc ®Ých siªu ©m thai
III. Môc ®Ých siªu ©m thai
1.
1.
VÞ trÝ thai: Trong hay ngoµi tö cung.
VÞ trÝ thai: Trong hay ngoµi tö cung.

2.
2.
Sè lîng thai, sù ph¸t triÓn cña thai, ng«i thÕ vµ kiÓu
Sè lîng thai, sù ph¸t triÓn cña thai, ng«i thÕ vµ kiÓu
thÕ thai, dù kiÕn ngµy sinh…
thÕ thai, dù kiÕn ngµy sinh…
3.
3.
CÊu tróc thai( Tõ 24 tuÇn).
CÊu tróc thai( Tõ 24 tuÇn).
4.
4.
B¸nh nhau: VÞ trÝ, kÝch thíc, bong non, bong sím.
B¸nh nhau: VÞ trÝ, kÝch thíc, bong non, bong sím.
5.
5.
D©y rèn: Dµi hay ng¾n, quÊn cæ, vai, chi?
D©y rèn: Dµi hay ng¾n, quÊn cæ, vai, chi?
6.
6.
Níc èi: Sè lîng, chÊt lîng
Níc èi: Sè lîng, chÊt lîng

IV. Chuẩn bị
IV. Chuẩn bị


+ Thai dới 3 tháng: Nhịn tiểu bằng uống nớc hoặc
+ Thai dới 3 tháng: Nhịn tiểu bằng uống nớc hoặc
đặt sonde BQ( Vô trùng)

đặt sonde BQ( Vô trùng)
+ Thai trên 3 tháng: Không cần
+ Thai trên 3 tháng: Không cần
+ Máy siêu âm có trơng trình sản, đầu dò 3.5-5 MHz,
+ Máy siêu âm có trơng trình sản, đầu dò 3.5-5 MHz,
Convex hoặc Linear. Loại máy có mode M để đo
Convex hoặc Linear. Loại máy có mode M để đo
nhịp tim thai.
nhịp tim thai.

V. Sự phát triển thai
V. Sự phát triển thai
-
Ngày 14 của CKKN
Ngày 14 của CKKN


Trứng rụng+tinh
Trứng rụng+tinh
trùng
trùng


Trứng thụ tinh
Trứng thụ tinh


Di chuyển trong vòi
Di chuyển trong vòi
trứng

trứng


Buồng tử cung vào ngoài 21-23. Nếu vì
Buồng tử cung vào ngoài 21-23. Nếu vì
lý do nào đó
lý do nào đó


Trứng PT trong vòitrứng
Trứng PT trong vòitrứng


Chửa
Chửa
ngoài tử cung.
ngoài tử cung.
-
Làm tổ:
Làm tổ:
+ Ngày 23: Cha siêu âm đợc
+ Ngày 23: Cha siêu âm đợc
+ Ngày 28: Túi ối 3mm( SÂ đầu dò ÂĐ)
+ Ngày 28: Túi ối 3mm( SÂ đầu dò ÂĐ)



Trophoblaste
vo
E

V. Sự phát triển thai
V. Sự phát triển thai
+ Tuần thứ 5: Túi phôi và phôi, cấu trúc nang
+ Tuần thứ 5: Túi phôi và phôi, cấu trúc nang
tròn căng thành dày( Tăng âm), phôi là hình
tròn căng thành dày( Tăng âm), phôi là hình
tăng âm nhỏ bán vào thành.
tăng âm nhỏ bán vào thành.
+ Tuần 6-8: Tim thai (
+ Tuần 6-8: Tim thai (
+
+
)
)
+ Tuần 8-10: Tim, ruột, thận, chi
+ Tuần 8-10: Tim, ruột, thận, chi
+ Trên 11 tuần: Hoàn tất các bộ phận.
+ Trên 11 tuần: Hoàn tất các bộ phận.
+ Tinh hoàn: 10% xuống bùi trong 3 tháng
+ Tinh hoàn: 10% xuống bùi trong 3 tháng
cuối.
cuối.


V. Sự phát triển thai
V. Sự phát triển thai
Chẩn đoán đa thai
Chẩn đoán đa thai
Thai nhỏ

Thai nhỏ
: Thấy đợc hai phôi trong 1 buồng ối hoặc 2
: Thấy đợc hai phôi trong 1 buồng ối hoặc 2
buồng ối hoặc 1 buồng ối có vách ngăn.
buồng ối hoặc 1 buồng ối có vách ngăn.
Thai to
Thai to
: Thấy hai đầu, hai buồng tim ở hai vị trí khác
: Thấy hai đầu, hai buồng tim ở hai vị trí khác
nhau
nhau
(Lu ý không đợc chếch đầu dò)
(Lu ý không đợc chếch đầu dò)

V. Sù ph¸t triÓn thai
V. Sù ph¸t triÓn thai


Vi. Các chỉ số
Vi. Các chỉ số
1.
1.
GS( Gestational Sac): Kích thớc túi phôi.
GS( Gestational Sac): Kích thớc túi phôi.
2.
2.
CRL: Chiều dài đầu mông(2mm
CRL: Chiều dài đầu mông(2mm

Tim +).
Tim +).
3.
3.
BPD: Đờng kính lỡng đỉnh.
BPD: Đờng kính lỡng đỉnh.
4.
4.
FL: Chiều dài xơng đùi.
FL: Chiều dài xơng đùi.
5.
5.
HC: Chu vi vòng đầu
HC: Chu vi vòng đầu
6.
6.
AC: Chu vi vòng bụng
AC: Chu vi vòng bụng

VII. Kỹ thuật đo các chỉ số
VII. Kỹ thuật đo các chỉ số
1. GS
1. GS
: Đo ở vị trí to nhất
: Đo ở vị trí to nhất

VII. Kỹ thuật đo các chỉ số
VII. Kỹ thuật đo các chỉ số
Để tính chính xác kích thớc túi ối:
Để tính chính xác kích thớc túi ối:

GS = (Dài+Rộng+Dày):3
GS = (Dài+Rộng+Dày):3
.
.
D
Dày
R

VII. Kü thuËt ®o c¸c chØ sè
VII. Kü thuËt ®o c¸c chØ sè

VII. Kỹ thuật đo các chỉ số
VII. Kỹ thuật đo các chỉ số
Thai từ 5-9 tuần: GS
Thai từ 5-9 tuần: GS
CRL + 5mm.
CRL + 5mm.
Tim thai: Không thấy ở các thai bình thờng
Tim thai: Không thấy ở các thai bình thờng
khi CRL < 2mm.
khi CRL < 2mm.

VII. Kỹ thuật đo các chỉ số
VII. Kỹ thuật đo các chỉ số
2. CRL:
2. CRL:
Đo từ đỉnh đầu đến đỉnh xơng cùng,
Đo từ đỉnh đầu đến đỉnh xơng cùng,
thơng chỉ đo trong 3 tháng đầu.
thơng chỉ đo trong 3 tháng đầu.

VII. Kỹ thuật đo các chỉ số
VII. Kỹ thuật đo các chỉ số
3. BPD:
3. BPD:
Đo ở lớp cắt ngang sọ, thấy đợc đồi thị
Đo ở lớp cắt ngang sọ, thấy đợc đồi thị
và não thất 3, đờng giữa cân đối, đo bản trong
và não thất 3, đờng giữa cân đối, đo bản trong
và bản ngoài.
và bản ngoài.

VII. Kü thuËt ®o c¸c chØ sè
VII. Kü thuËt ®o c¸c chØ sè
§o BPD
§o HC

VII. Kỹ thuật đo các chỉ số
VII. Kỹ thuật đo các chỉ số
4. HC:
4. HC:
Đo ở vị trí đo BPD, nhng lấy ở bản ngoài
Đo ở vị trí đo BPD, nhng lấy ở bản ngoài
xơng sọ
xơng sọ

VII. Kỹ thuật đo các chỉ số
VII. Kỹ thuật đo các chỉ số
5. AC
5. AC

: Đo trên lớp cắt thấy đợc gan, dạ dày, cột
: Đo trên lớp cắt thấy đợc gan, dạ dày, cột
sống ở chính giữa, đo viền ngoài da bụng.
sống ở chính giữa, đo viền ngoài da bụng.