CƠ CHẾ DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ - CẤU TRÚC DI CHUYỀN CỦA QUẦN THỂ

Chương I
CƠ CHẾ DI TRUYỀN VÀ BIẾN DỊ
BÀI 16
cấu trúc di truyền của quần thể
1
SVTH: Đinh Thị Cẩm Vân
GVHD: Th.S Lê Phan Quốc
7/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
Quần thể là gì?
Quần thể là tập hợp các cá thể cùng loài, cùng sinh sống
trong một khoảng không gian xác định, vào một thời điểm
nhất định, có khả năng sinh sản và tạo thành thế hệ mới.
27/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
7/4/15Đinh Thị Cẩm Vân3
D
ấ
u

h
i
ệ
u

n
à
o

l
à

đ

ặ
c

t
r
ư
n
g

c
h
o

q
u
ầ
n

t
h
ể
?
1. Vốn gen

KN: vốn gen là tập hợp tất cả các alen có trong
quần thể ở một thời điểm xác định.

Vốn gen tần số alen
tần số kiểu gen
I. CÁC ĐẶC TRƯNG DI TRUYỀN CỦA

QUẦN THỂ
47/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
Alen A quy định lông nâu
Alen a quy định lông trắng
Quần thể thỏ 1000 con, với
500 con lông trắng(aa), 300 con
lông vàng kiểu gen dị hợp(Aa)


Tần số alen A
Tần số alen a
Tần số
alen
2. Tần số alen và tần số kiểu gen
57/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
Tổng số alen a là: a= (500 x 2) + 300 = 1300
Tổng số alen (a, A): 1000 x 2 = 2000
Vậy tần số alen a là: 1300/ 2000 = 0.65
tần số alen A là: 1- 0.65= 0.35
67/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
Hãy phát biểu
cách tính tần
số alen.
Tần số alen =
Số lượng alen đó
Tổng số alen của các loại alen
khác nhau của gen đó
Tần số kiểu gen AA 200/1000 = 0.2
Aa 300/1000 = 0.3
aa 500/ 1000 = 0.5

Cấu trúc di truyền của quần thể như sau:
0.2 AA + 0.3 Aa + 0.5 aa
Tần số
kiểu gen
Hãy phát biểu
cách tính tần
số alen.
7
Tần số kiểu gen =
Số cá thể có kiểu gen đó
Tổng số cá thể có trong quần thể
7/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
II. Cấu trúc di truyền của quần thể tự thụ phấn và
quần thể giao phối gần
Hai hoa trên cùng một cây
Trên cùng một hoa
1. Quần thể tự thụ phấn
8
Tự thụ phấn
Nhị
(đực)
Đầu nhụy
Noãn
7/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
Tự thụ phấn là khi hạt phấn của hoa thụ phấn cho nhụy của chính nó
hoặc cho nhụy của hoa khác trên cùng cây.
Thế nào là tự thụ
phấn? Kể tên một
số loài tự thụ
phấn.

97/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
7/4/15Đinh Thị Cẩm Vân10
Quần thể ngô
Quần thể lúa
Cho quần thể xuất phát chỉ có kiểu gen Aa. Hãy viết sơ đồ lai khi
quần thể tự thụ phấn.
7/4/15 Đinh Thị Cẩm Vân 11
F0: Aa x Aa
G0: A, a A, a
F1: 1AA : 2Aa : 1aa
Thế hệ Kiểu gen đồng hợp tử
trội
Kiểu gen
dị hợp tử
Kiểu gen đồng hợp tử
lặn
0 Aa
1 1AA 2Aa 1aa
Tỉ lệ kiểu gen dị hợp qua thế hệ 1
AaAaAa
1
2
1
2
1
4
2
==
Hãy viết tiếp sơ đồ lai khi cho F1 tự thụ phấn.
F2:

Thế hệ Kiểu gen đồng hợp tử
trội
Kiểu gen
dị hợp tử
Kiểu gen đồng hợp tử
lặn
0 Aa
1 1AA 2Aa 1aa
2 4AA 2AA 4Aa 2aa 4aa
127/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
2
( )
aaAaAA 1:2:1
( )
AAAA
×
1
1
( )
AaAa
×
2
( )
aaaa
×
AA4
aa4
AA6
Aa4
aa6

Tỉ lệ kiểu gen dị hợp qua thế hệ 2
Hãy xác định tỉ lệ
kiểu gen dị hợp qua
thế hệ F2.
137/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
AaAaAa
2
2
1
4
1
16
4
==
Hãy viết tiếp sơ đồ lai khi cho F2 tự thụ phấn
F3:
Thế hệ Kiểu gen đồng hợp tử
trội
Kiểu gen
dị hợp tử
Kiểu gen đồng hợp tử
lặn
0 Aa
1 1AA 2Aa 1aa
2 4AA 2AA 4Aa 2aa 4aa
3 24AA 4AA 6Aa 4aa 24aa
147/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
(AA x AA)
(Aa x Aa)
( )

aaAaAA 1:2:1
6 4
( )
aaaa
×
6
AA24
4
aa24
AA28
Aa8
aa28
Hãy xác định tỉ lệ
kiểu gen dị hợp
qua thế hệ F3.
Tỉ lệ kiểu gen dị hợp qua thế hệ 3
Hãy viết tiếp sơ đồ lai và xác định tỉ lệ kiểu gen dị hợp khi cho F3, F4
tự thụ phấn.
157/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
AaAaAa
3
2
1
8
1
64
8
==
Thế
hệ

TLKG
dị hợp
TLKG đồng
hợp
TLKG đồng
hợp trội
TLKG đồng
hợp lặn
1 (1/2)1
2 (1/2)2
3 (1/2)3
… …
n
Tính tỉ lệ kiểu
gen dị hợp qua
thế hệ n.
(1/2)n
1- (1/2)1
1- (1/2)2
1- (1/2)3
…
1- (1/2)n
Nhận xét sự biến đổi thành phần kiểu gen qua các thế hệ.
167/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
Thế
hệ
TLKG
dị hợp
TLKG đồng
hợp

TLKG đồng
hợp trội
TLKG đồng
hợp lặn
1 (1/2)1
2 (1/2)2
3 (1/2)3
… …
n
Tính tỉ lệ kiểu gen
đồng hợp qua các
thế hệ.
(1/2)n
1- (1/2)1
1- (1/2)2
1- (1/2)3
…
1- (1/2)n
Nhận xét sự biến đổi thành phần kiểu gen qua các thế hệ.
177/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
Thế
hệ
TLKG
dị hợp
TLKG đồng
hợp
TLKG đồng
hợp trội
TLKG đồng
hợp lặn

1 (1/2)1
2 (1/2)2
3 (1/2)3
… …
n
(1/2)n
1- (1/2)1
1- (1/2)2
1- (1/2)3
…
1- (1/2)n
Nhận xét sự biến đổi thành phần kiểu gen qua các thế hệ.
187/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
Tính tỉ lệ kiểu
gen đồng hợp
qua các thế hệ.
Kiểu gen dị hợp giảm dần theo công thức:
Aa= 1/2n
Kiểu gen đồng hợp tăng dần: tỉ lệ đồng hợp lặn và
trội bằng nhau theo công thức:
AA = aa = 1-(1/2)n
2
Hãy trình bày ưu và
nhược điểm của quần
thể tự thụ phấn?
197/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
Ưu nhược điểm của sự tự thụ phấn:
•
Gây thoái hóa giống, giảm sức sống và giảm đa
dạng sinh học.

•
Nếu tạo ra biến dị có hại sẽ bị đào thải ngay nên
trong quần thể không có gen có hại, gen gây
chết.
207/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
Đối với các loài động vật, hiện tượng các cá thể có cùng quan hệ
huyết thống giao phối với nhau thì gọi là giao phối gần (cận huyết)
Giao phối
gần
Thế nào
là giao
phối gần?
2. Quần thể giao phối gần
217/4/15Đinh Thị Cẩm Vân

Hiên tượng giao phối gần làm sự biến đổi thành phần
kiểu gen quần thể theo hướng tăng dần tỉ lệ kiểu gen
đồng hợp và giảm dần tỉ lệ kiểu gen dị hợp.

Hậu quả: qua nhiều thế hệ sẽ gây thoái hóa giống,
con sinh ra có sức sống kém, gặp các bệnh di truyền,
sinh ra các quái thai.
227/4/15Đinh Thị Cẩm Vân
•
Hằng năm, hơn 700 trẻ em ra đời ở Anh bị mắc các bệnh di truyền.
Đây là hậu quả của các cuộc hôn nhân cùng huyết thống.
•
Trẻ có nguy cơ mắc các bệnh di truyền cao gấp 10 lần những trẻ
khác, chủ yếu là dị tật bẩm sinh như khiếm thị, khiếm thính, tiếp
thu chậm, rối loạn trao đổi chất. Tỷ lệ tử vong ở trẻ sơ sinh cao.

•
Khi trưởng thành, những đứa trẻ được sinh ra từ bố mẹ là anh em
họ cũng dễ có nguy cơ sẩy thai hoặc vô sinh.
237/4/15 Đinh Thị Cẩm Vân
7/4/15Đinh Thị Cẩm Vân24
Xin chân thành cảm ơn!
Bài có sử dụng tư liệu và hình ảnh từ một số trang web:

1.
truy cập lúc 18h45 ngày 6/8/2011
2. truy
cập lúc 18h53 ngày 6/8/2011
3.
truy cập lúc 14h08 ngày 7/8/2011
4. http
://a9.vietbao.vn/images/vn902/2009/10/20875430-images1872539_danbotre
nthaonguyenrong.jpg
truy cập lúc 16h21 ngày 6/8
5. http
://phienbancu.tuoitre.vn/tianyon/Index.aspx?ArticleID=305613&ChannelID
=17
truy cập lúc 16h23 ngày 6/8/2011
6. />oai-chim/82/2909026.epi
truy cập lúc14h50 ngày 7/8/2011