Tuần hoàn của tư bản hàng hóa

Môn : Lý thuyết kinh tế của Các Mác II
Nhóm 3 – K52 KTCT
( Nguyễn Thị Lý
Nguyễn Thanh Nhàn
Bùi Thị Phương Dung
Bùi Thị Thu Trang
Đào Thu Phương )
Chủ đề: Tuần hoàn của tư bản hàng hóa
1. Tuần hoàn của tư bản:
Tư bản là quan hệ sản xuất xã hội và nó luôn luôn vận động và lớn lên
không ngừng. Trong quá trình tồn tại dưới nhiều hình thái khác nhau và liên
tục chuyển từ hình thái này sang hình thái khác. Đó là sự tuần hoàn tư bản.
Tuần hoàn của tư bản là sự vận động của tư bản trải qua 3 giai đoạn, lần
lượt mang 3 hình thái và thực hiện ba chức năng để rồi quay trở về hình thái
ban đầu với giá trị không chỉ được bảo tồn mà còn tăng lên.
Trong các loại tư bản chỉ có tư bản công nghiệp mới có hình thái tuần hoàn
đầy đủ gồm ba giai đoạn. Tư bản công nghiệp là hình thái tư bản duy nhất
không chỉ chiếm đoạt giá trị thặng dư mà còn tạo ra giá trị thặng dư. Trong
sự vận động của tư bản công nghiệp mỗi hình thái của tư bản đều có thể làm
điểm mở đầu và kết thúc của tuần hoàn tư bản, tạo nên các hình thái tuần
hoàn khác nhau của tư bản công nghiệp.
Tuần hoàn tư bản tiền tệ:
Tuần hoàn tư bản sản xuất:
Tuần hoàn tư bản hàng hoá
Tuần hoàn của tư bản tiền tệ: T- T: Mở đầu và kết thúc đều là tiền. Sự vận
động của tư bản biểu hiện ra là sự vận động của tiền. Hàng hoá hay sản xuất
chỉ là các yếu tố trung gian không thể tránh được. Đây là hình thái đặc trưng
nhất nổi bật nhất, nêu rõ được mục đích của tuần hoàn TBCN là làm tăng giá
1
trị và tạo ra giá trị thặng dư. Nhưng đây là hình thái phiến diện nhất, che
giấu quan hệ bóc lột TBCN.

Tuần hoàn tư bản sản xuất: SX- ….-SX. Mở đầu và kết thúc quá trình tuần
hoàn là sản xuất, vận động của tư bản biểu hiện ra là sự vận động không
ngừng của sản xuất hàng hoá, và tiền tệ chỉ là yếu tố trung gian, toàn bộ quá
trình lưu thông H- T- H chỉ là điều kiện cho sản xuất. Tuần hoàn của tư bản
không chỉ ra được động cơ, mục đích vận động của tư bản là tăng giá trị và
tạo ra giá trị thặng dư, nhưng lại làm rõ được nguồn gốc của tư bản. Nguồn
gốc đó là lao động công nhân tích luỹ lại. Nếu chỉ xét riêng tư bản sản xuất
ta có thể bị nhầm lẫn mục đích của tư bản là sản xuất, trung tâm của vấn đề
là sản xuất nhiều và rẻ, có trao đổi là trao đổi sản phẩm để sản xuất được
liên tục
Tuần hoàn tư bản hàng hoá: Mở đầu và kết thúc giai đoạn là hàng hoá. Vận
động của tư bản biểu hiện ra là sự vận động của hàng hoá. Hình thái tuần
hoàn này nhấn mạnh vai trò của lưu thông hàng hoá và tính liên tục của lưu
thông. Quá trình sản xuất và lưu thông của tiền tệ chỉ là điều kiện cho lưu
thông hàng hoá.
Quá trình tuần hoàn tư bản hàng hoá vạch rõ sự lưu thông hàng hoá là
điều kiện thường xuyên của sản xuất và tái sản xuất, song quá nhấn mạnh
vai trò của lưu thông hàng hoá: mọi yếu tố của quá trình sản xuất đều do lưu
thông hàng hoá và chỉ gồm có hàng hoá.
2. Tư bản hàng hoá
Hình thái của tư bản là hàng hoá, trong đó chứa đựng giá trị thặng dư.
Hàng hoá được sản xuất ra trong giai đoạn thứ hai nhà tư bản cần phải bán đi
để thu tiền về. Quá trình lưu thông đó có thể trình bày như sau: H’-T’. Chức
năng của tư bản hàng hoá là thông qua việc bán hàng hoá đã sản xuất ra để:
Một là, hoàn lại cho nhà tư bản dưới hình thái tiền tệ số tư bản đã bỏ ra lúc
đầu để sản xuất. Hai là, thực hiện giá trị thặng dư đã được sáng tạo ra trong
quá trình sản xuất.
2
Lần thứ ba tư bản thay đổi hình thái tồn tại của nó. Tư bản trở lại hình
thái tư bản tiền tệ. Nhưng bây giờ số tiền của nhà tư bản đã lớn hơn số lượng

nguyên có trước kia. Mục đích thu về giá trị thặng dư của các nhà tư bản đã
đạt được. Tư bản đã trở lại trong tay chủ nó với một khối lượng lớn hơn.
Nhưng để thoả mãn lòng thèm khát vô hạn giá trị thặng dư người ta lại bỏ T’
đó mua tư liệu sản xuất và toàn bộ quá trình lại bắt đầu.
Công thức chung của tuần hoàn của tư bản hàng hóa là:
H’ – T’ – H …..sx…..H’’.
Hàng hoá là điểm mở đầu và kết thúc của tuần hoàn tư bản. Nhưng H’,
H’’ không phải là hàng hoá thông thường mà nó mang giá trị thặng dư, tức
là tư bản hàng hoá. Trong tuần hoàn của tư bản hàng hoá, tiền tệ và sản xuất
chỉ là điều kiện cần thiết của lưu thông hàng hoá. H’ –T’ bao gồm hành vi
trao đổi nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng sản xuất, và hành vi trao đổi nhằm
đáp ứng nhu cầu tiêu dùng cá nhân. Do đó, tuần hoàn của tư bản hàng hoá
không chỉ phản ánh vận động của tư bản cá biệt mà còn có thể được sử dụng
để nghiên cứu vận động của tư bản xã hội.
3. Tiếp cận vấn đề theo nghiên cứu của Mác.
3.1. Đối tượng nghiên cứu:
Tuần hoàn của tư bản hàng hóa là một hình thái vận động đặc biệt của
tư bản công nghiệp.
Trong tuần hoàn của tư bản tiền tệ, sự vận động của tư bản công
nghiệp được biểu hiện thành sự vận động của tiền tệ, tiền “đẻ ra” tiền mới
bằng chính sự lưu thông của chính nó.
Trong tuần hoàn của tư bản sản xuất, sự vận động đó được biểu hiện
dưới hình thức quá trình sản xuất liên tục, dưới hình thức tái sản xuất.
Nhưng tuần hoàn của tư bản công nghiệp còn biểu hiện sự vận động
của những khối lượng hàng hóa. Mặt vận động đó của tư bản công nghiệp
thể hiện ở tuần hoàn của tư bản hàng hóa, tức là tuần hoàn của tư bản công
nghiệp biểu hiện thành tuần hoàn của tư bản hàng hóa, thành sự vận động
của các khối lượng hàng hóa.
3
Cả tuần hoàn của tư bản tiền tệ lẫn tuần hoàn của tư bản sản xuất đều

bao gồm lưu thông hàng hóa, nhưng ở đó, lưu thông hàng hóa chỉ được coi
như là điều kiện cần thiết cho sự vận động của tư bản tiền tệ và để cho sản
xuất được liên tục. Ngược lại, trong tuần hoàn của tư bản hàng hóa, sự vận
động của tiền tệ và sự sản xuất liên tục biểu hiện thành những nhân tố cần
thiết trong sự vận động của các khối lượng hàng hóa.
3.2. Trình tự nghiên cứu:
Mác nghiên cứu 2 vấn đề: Các giai đoạn lưu thông kế tiếp nhau theo
một trình tự như thế nào trong tuần hoàn này; và tổng lưu thông và sản xuất
nối tiếp nhau như thế nào. Sau đó, Mác làm rõ đặc điểm của điểm xuất phát
của tuần hoàn của tư bản hàng hóa, và vạch rõ tính đặc thù của hình thái vận
động này của tư bản công nghiệp.
3.3. Trình tự kế tiếp nhau của ba giai đoạn tuần hoàn:
Công thức chung của tuần hoàn của tư bản hàng hóa là:
H’ – T’ – H …..Sx…..H’’.
Trong tuần hoàn của tư bản hàng hóa, thứ nhất, sản xuất nằm giữa H’ và H”,
tức là sản xuất là điều kiện của lưu thông hàng hóa liên tục.
Thứ hai, cả hai giai đoạn lưu thông, tức tổng lưu thông đi trước sản xuất, lưu
thông quyết định tính chất và quy mô của sản xuất.
3.4. Tính đặc thù của điểm xuất phát của tuần hoàn của tư bản hàng
hóa:
- Điểm xuất phát của tuần hoàn của tư bản tiền tệ bao giờ cũng là T, chứ
không phải là T’. Tiền sở dĩ trở thành tư bản vì nó chuyển hóa thành H bao
gồm SLĐ và TLSX, nó sẽ còn mang lại giá trị thặng dư.
- Điểm bắt đầu tuần hoàn của tư bản sản xuất bao giờ cũng là Sx, chứ không
phải là Sx’. Trong Sx….Sx’, thì Sx’ có nghĩa là tư bản sản xuất đã được tăng
thêm một phần hoặc toàn bộ khối lượng giá trị thặng dư; nhưng nó chỉ có ý
nghĩa như vậy khi nó luôn là điểm kết thúc tuần hoàn. Là điểm bắt đầu tuần
hoàn, Sx chỉ có nghĩa là giá trị thặng dư lại được sản xuất ra, vì vậy, Sx là tư
bản, chứ hoàn toàn không phải vì Sx đã tăng lên do kết quả của tuần hoàn
trước.

4
- Tuần hoàn của tư bản hàng hóa:
Điểm bắt đầu tuần hoàn bao giờ cũng là H’, chứ không phải H. H’ có
nghĩa là: Giá trị tư bản đã tự lớn lên; và giá trị tư bản ấy còn ở dưới hình thái
hàng hóa, nó cần phải được thực hiện, phải được chuyển hóa thành T’.
Tuần hoàn của tư bản hàng hóa không bắt đầu đơn thuần bằng một giá
trị tư bản mà bằng một giá trị tư bản đã tăng lên và nằm dưới hình thái hàng
hóa, bao gồm không những tuần hoàn của giá trị tư bản dưới hình thái hàng
hóa mà còn cả tuần hoàn của giá trị thặng dư.
Do đó, tư bản hàng hóa bao giờ cũng là giá trị tư bản đã lớn lên, bao
giờ cũng là H’ không những ở cuối tuần hoàn mà ở cả đầu tuần hoàn.
3.5. Đặc điểm của tuần hoàn của tư bản hàng hóa:
Tuần hoàn của tư bản tiền tệ là một vòng hoàn chỉnh, đóng kín; nó bắt
đầu bằng giá trị dưới hình thái tiền tệ và kết thúc bằng giá trị đã lớn lên cũng
dưới hình thái tiền tệ. Trong hình thái I, tức là T…..T’, quá trình sản xuất
nằm ở giữa hai giai đoạn bổ sung cho nhau nhưng lại đối lập với nhau của
lưu thông của tư bản; quá trình sản xuất đó chấm dứt trước khi giai đoạn
cuối cùng H’ – T’ bắt đầu. Tiền được ứng ra làm tư bản trước hết là cho
những yếu tố sản xuất, những yếu tố sản xuất này chuyển thành sản phẩm
hàng hóa và sản phẩm hàng hóa này lại chuyển hóa trở lại thành tiền. Đó là
một tuần hoàn kinh doanh hoàn chỉnh mà kết quả là tiền có thể dùng vào tất
cả mọi việc và cho tất cả mọi người.
T…..SX……T’ cũng rất có thể là tuần hoàn cuối cùng, kết thúc chức năng
của một tư bản cá biệt khi người ta không kinh doanh nữa, cũng như có thể
là tuần hoàn đầu tiên của một tư bản cá biệt lần đầu tiên mới bắt đầu hoạt
động. Tổng vận động ở đây là T….T’, tức là từ một số tiền nhất định đến
một số tiền lớn hơn.
Trong tuần hoàn của tư bản sản xuất, nổi bật lên sự liên tục của các
vòng quay. Sx cuối cùng là sự tổng hợp các yếu tố của sản xuất. Các yếu tố
ấy bắt đầu hoạt động trong quá trình sản xuất, tức là bắt đầu sự tuần hoàn

mới của tư bản sản xuất.
5