Những lý luận cơ bản về thanh toán không dùng tiền mặt

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Chơng I
những lý luận cơ bản về thanh toán
không dùng tiền mặt
1.Sơ lợc về nguồn gốc và sự phát triển của hoạt động
thanh toán không dùng tiền mặt
việc thanh toán luôn gắn liền với từng thời đoạn lịch sử .một thời kỳ dài
quá vàng đã đợc dùng làm phơng tiện chính để thanh toán và là dạng chủ yếu
của tiền tệ. tiếp đó là tiền kim loại,tiền giấy và khi nền kinh tế phát triển mạnh
mẽ thì tiền mạt không thể đáp ứng đợc nhu cầu thanh toán của toàn bộ nền kinh
tế đòi hỏi phải có một hình thức phù hợp đáp ứng đợc nhu cầu luân chuyển của
toàn bộ nền kinh tế, và hình thức thanh toán không dùng tiền mặt ra đời không
nhứng khắc phục đợc những tồn tại của thanh toán bàng tiền mặt mà còn có vai
trò quan trọng thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế quốc dân.
1.1. Sự cần thiết và vai trò của thanh toán không dùng tiền mặt
1 Sự cần thiết của thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế
Nền kinh tế quốc dân bao gồm hai hoạt động chủ yếu là sản xuất và lu
thông hàng hóa. sản xuất không có giá trị nếu không có quá trình lu
thông.thanh toán là một công đoạn không thiếu đợc trong quá trình lu thông.
Muốn phát triển đợc nền kinh tế thì nhất thiết phải thúc đẩy lu thông hàng hoá.
Và quá trình phát triển ấy có đợc nhanh chóng hay không còn phụ thuộc rất lớn
vào công tác thanh toán.
1.1.2. Vai trò của thanh toán không dùng tiền mặt
1.1.2.1 Khái niệm về công tác thanh toán không dùng tiền
1.1.2.2.Vai trò của thanh toán không dùng tiền mặt
Thông qua việc thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt, Nhà nớc có
thể thực hiện vai trò kế toán và kiểm toán, kiểm soát quá trình lu thông phân
phối sản phẩm trong xã hội.
Phạm Hùng Phi - K3 - TC8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- thanh toán không dùng tiền mặt thúc đẩy nhanh quá trình tái sản xuất

xã hội .làm giảm tỷ trọng tiền mặt lu thông, đảm bảo an toàn về tài sản cho
khách hàng...
giúp cho Ngân hàng các tổ chức tín dụng tập trung đợc vốn tạm thời nhàn
rỗi trong nền kinh tế . Từ việc thực hiện các uỷ nhiệm thanh toán, Ngân hàng
kiểm soát đợc các hoạt động kinh tế . Thanh toán qua Ngân hàng tạo điều kiện
cho Ngân hàng trung ơng thực hiện các chức năng kiểm soát bằng đồng tiền đối
với nền kinh tế trên cơ sở đó Ngân hàng trung ơng mới có thể chỉ đạo thực hiện
tốt các chính sách. Thanh toán qua Ngân hàng còn là điều kiện cần thiết để áp
dụng cách tính thuế giá trị gia tăng.
1.1.5. Các quy định về thanh toán không dùng tiền mặt ở Việt Nam hiện
nay.
chính phủ và Ngân hàng Nhà nớc đã ban hành một số nghị định, quyết
định về thanh toán không dùng tiền mặt nh ngày 25/11/1993 chính phủ ra nghị
định số 91/cp về tổ chức thanh toán không dùng tiền mặt. Ngày 21/2/1994
Thống đốc Ngân hàng Nhà nớc đã ban hành quyết định số 22/QĐ-NH1 về thể
lệ thanh toán không dùng tiền mặt .
Ngày 9/5/1996 Chính phủ ra nghị định 30/CP về hình thức thanh toán
séc.
Nghị định của chính phủ và quyết định của thống đốc Ngân hàng Nhà n-
ớc đã nêu lên những nguyên tắc cơ bản sau đây của thanh toán không dùng tiền
mặt
1.2. Quy định về việc mở tài khoản thanh toán.
1.2.1. Quy định đối với bên chi trả(bên mua)
1.2.2. Quy định đối với bên thụ hởng (bên bán)
1.2.3. Quy định đối với Ngân hàng và kho bạc
Phạm Hùng Phi - K3 - TC8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1.3. Khái quát nội dung các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt ở
Việt Nam hiện nay.
Theo quyết định số 22/QD NH1 ngày 21/2/1994 của thống đốc Ngân

Hàng Nhà nớc về thể lệ thanh toán tiền hàng, dịch vụ ở nớc ta có 6 hình ththức
sau đây:
- Thanh toán bằng Sec
- Thanh toán bằng uỷ nhiệm thu
- Thanh toán bằng uỷ nhiệm chi chuyển tiền
- Thanh toán bằng ngân phiếu thanh toán
- Thanh toán bằng th tín dụng
- Thanh toán bằng thẻ thanh toán
1.3.1. Hình thức thanh toán bằng séc
Hình thức thanh toán bằng Séc hiện nay đợc áp dụng theo nghị định
30/CP ngày 09/05/1996 của chính phủ. Ban hành theo nghị định này là quy chế
phát hành và sử dụng Séc của Thống Đốc Ngân Hàng Nhà nớc và thông t số 07/
TT - NH1 hớng dẫn thực hiện qui chế này.
1.3.2. Séc chuyển khoản
- Séc chuyển khoản đợc áp dụng thanh toán giữa các khách hàng mở
tài khoản tiền gửi trong cùng một Ngân hàng và khác Ngân hàng, khác hệ thống
có tham gia thanh toán bù trừ trên cùng một địa bàn.
- Nguyên tắc hạch toán
Ghi nợ vào tài khoản tiền gửi của ngời phát hành trớc, ghi có vào tài
khoản tiền gửi của ngời thụ hởng sau.
1.3.3. Thanh toán bằng séc bảo chi
Nguyên tắc hạch toán séc bảo chi
- Séc bảo chi thanh toán khác Ngân hàng, cùng hệ thống đợc hạch
toán:
Phạm Hùng Phi - K3 - TC8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Ghi có: TK ngời thu hởng
Và nếu thanh toán ngoài tỉnh phải có tính ký hiệu mật
- Séc bảo chi thanh toán bù trừ do Giám đốc Ngân hàng phục vụ đơn
vị thụ hởng quy định việc ghi có ngay cho ngời thụ hởng hoặc thực hiện theo

quy định của Ngân hàng chủ trì thanh toán bù trừ. Nếu không thanh toán ngay,
thủ tục thanh toán séc bảo chi giống thanh toán séc chuyển khoản.
1.3.4.Hình thức thanh toán bằng uỷ nhiệm thu (UNT)
Hình thức thanh toán bằng uỷ nhiệm thu (UNT) là hình thức thanh toán
mà ngời bán sau khi hoàn thành việc giao hàng theo hợp đồng cho bên mua sẽ
căn cứ vào hoá đơn để lập uỷ nhiệm thu gửi tới Ngân hàng phục vụ mình để
Ngân hàng thu hộ.
(UNT) đợc áp dụng thanh toán giữa các khách hàng mở tài khoản trong
một Ngân hàng hoặc giữa hai Ngân hàng khác hệ thống
1.3.5.Thanh toán uỷ nhiệm chi- séc chuyển tiền
1.3.5.1. Thanh toán uỷ nhiệm chi
- Uỷ nhiệm chi (UNC) là lệnh chuyển tiền của chủ tài khoản đợc lập
theo mẫu in sẵn của Ngân hàng, yêu cầu Ngân hàng phục vụ mình trích tài
khoản của mình trả cho bên ngời thụ hởng
- Hình thức thanh toán bằng uỷ nhiệm chi bắt nguồn từ bên mua
UNC đợc áp dụng thanh toán giữa các khách hàng có mở tài khoản ở
cùng một Ngân hàng, khác Ngân hàng cùng hệ thống, khác Ngân hàng khác hệ
thống.
1.3.5.2. Séc chuyển tiền
- Séc chuyển tiền là một hình thức chuyển tiền cho ngời đại diện
đơn vị xin chuyển tiền trực tiếp chuyển tiền để nhận tại Ngân hàng trả chuyển
tiền.
+Nguyên tắc thanh toán của séc chuyển tiền là chỉ thanh toán cùng hệ
thống
Phạm Hùng Phi - K3 - TC8
Website: Email : Tel : 0918.775.368

1.3.6. Thanh toán bằng th tín dụng
Th tín dụng là một hình thức thanh toán mà đơn vị bán đòi hỏi đơn vị
mua phải có đủ tiền chi trả ngay và phù hợp với tổng số tiền hàng đã ghi trên

hợp đồng, đơn đặt hàng đã ký
Th tín dụng đợc sử dụng thanh toán giữa hai bên mua và bán có tài khoản
ở hai Ngân hàng trên hai địa bàn khác nhau.
1.3.8. Hình thức thanh toán bằng thẻ thanh toán
Thẻ thanh toán là một phơng tiện thanh toán hiện đại vì nó gắn liền với
kỹ thuật tin học ứng dụng trong Ngân hàng. Thẻ thanh toán là do Ngân hàng
phát hành và bán cho khách hàng của mình là (các doanh nghiệp, cá nhân) dùng
để thanh toán tiền hàng hoá, công nợ và lĩnh tiền mặt. Thẻ thanh toán gồm thẻ
từ và thẻ điện tử:
Thẻ từ là thẻ dùng kỹ thuật băng từ để đọc và ghi thông tin trên thẻ
Thẻ điện tử có gắn bộ nhớ vi điện tử trên thẻ ghi và đọc thông tin qua bộ
nhớ vi điện tử
- Điều kiện áp dụng
Khi các đơn vị bán chấp nhận thanh toán thẻ đã đặt máy kiểm tra thẻ và
có tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng phát hành thẻ hoặc Ngân hàng thanh toán
thẻ
Thẻ thanh toán có nhiều loại, tuỳ theo lĩnh vực hoạt động, hình thức
thanh toán để chọn cho mình một loại thẻ thích hợp. Có 3 loại thẻ thông dụng
1.3.8.1. Thẻ thanh toán không phải ký quỹ (thẻ loại A)
Thẻ loại này còn đợc gọi là thẻ nợ, thẻ này do Ngân hàng phát hành dùng
thanh toán hàng hoá, dịch vụ. Ngời sử dụng thẻ phải có tài khoản tại Ngân hàng
và thờng xuyên có số d. Thẻ nợ có hạn mức tối đa đợc ghi vào bộ nhớ của thẻ,
công việc đợc tiến hành qua mạng máy vi tính tự động. Thẻ nợ đợc áp dụng cho
khách hàng có quan hệ tín dụng thanh toán tốt và thờng xuyên có tín nhiệm.
Phạm Hùng Phi - K3 - TC8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1.3.8.2. Thẻ thanh toán phải ký quỹ
Ngời sử dụng thẻ này phải lu ký một số tiền nhất định vào tài khoản để
đảm bảo thanh toán (số tiền lu ký có thể là tiền mặt, tiền vay hoặc trích tài
khoản khác chuyển sang). Số tiền ký quỹ là hạn mức của thẻ đợc ghi vào bộ nhớ

của thẻ, đợc áp dụng với mọi khách hàng
1.3.8.3. Thẻ tín dụng
Loại thẻ này phải ký quỹ, đợc áp dụng đối với mọi khách hàng có tài
khoản tại Ngân hàng, Ngân hàng cho phép vay vốn. Mức tiền cho vay đợc gọi là
hạn mức tín dụng, đợc ghi vào bộ nhớ của thẻ.
*Kế toán thanh toán bằng thẻ tín dụng đợc tóm tắt nh sau:

(2)
(3)
(1) (4) (6)
(5)
(1) Ngân hàng phát hành thẻ làm thủ tục phát hành thẻ, giao thẻ cho
chủ sở hữu
(2) Chủ sở hữu thẻ gao thẻ cho cơ sở tiếp nhận thanh toán thẻ kiểm
tra, rút số d
(3) Cơ sở tiếp nhận thanh toán thẻ in biên lai, trả lại thẻ giao một liên
biên lai cho cơ sở sở hữu thẻ
(4) Cơ sở tiếp nhận thanh toán thẻ gửi bảng kê biên lai thanh toán thẻ
cho Ngân hàng đại lý thanh toán thẻ
(5) Ngân hàng đại lý thanh toán thẻ chuyển nợ Ngân hàng phát hành
thẻ
(6) Ngân hàng đại lý gửi báo cáo cho cơ sở tiếp nhận thẻ
Phạm Hùng Phi - K3 - TC8
Chủ sở hữu thanh
Toán thẻ
Cơ sở tiếp nhận
thẻ
Ngân hàng phát
Hành thẻ
Ngân hàng đại lý

Thanh toán thẻ
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nớc ta hiện nay mới áp dụng thanh toán thẻ ở những thành phố lớn, thời
gian áp dụng cha nhiều, công nghệ cha phát triển mạnh. Tuy nhiên cũng cho ta
thấy khả năng đầy triển vọng. Công tác thanh toán không dùng tiền mặt cũng
nh thanh toán thẻ phát triển mạnh khi trình độ công nghệ áp dụng rộng, dân trí
cao.
Năm hình thức thanh toán trên là dựa vào thể lệ thanh toán không dùng
tiền mặt và khái niệm thanh toán không dùng tiền mặt. Tuỳ từng đơn vị kinh tế
mà ngời ta có thể áp dụng hình thức này hay hình thức khác.

Phạm Hùng Phi - K3 - TC8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
chơng II
Thực trạng vận dụng các hình thức thanh
toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng
Đầu t và Phát triển Thành phố Hà Nội.
2- Khái quát tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân
hàng Đầu t và Phát triển Thành phố Hà Nội.
2.1.1-Môi trờng hoạt động của Ngân hàng Đầu t và Phát triển Thành phố
Hà Nội.
Năm 2001 là năm đầu của kế hoạch 5 năm 2001-2005 có ý nghĩa quan
trọng trong việc thực hiện các mục tiêu đã đề ra cho kế hoạch 5 năm cũng nh
các mục tiêu chiến lợc nhằm ổn định và phát triển kinh tế 10 năm.
Hà Nội là trung tâm văn hoá- chính trị- xã hội của đất nớc. Những tháng đầu
năm 2001 nhiều chỉ tiêu quan trọng Hà Nội đã đạt cao hơn so với cùng kỳ năm
trớc.
- Tốc độ tăng trởng kinh tế ( GDP đạt 5,6% vợt kế hoạch đề ra và cao hơn
so với cùng kỳ năm 2000 ).
- Qua 3 tháng đầu năm 2001 sản suất kinh doanh đã đợc đẩy mạnh trong

nhiều lĩnh vực, sản xuất công nghiệp, nông nghiệp..., trong đó nổi bật là khu
vực ngoài quóoc doanh. Gía trị sản suất công nghiệp tăng 11,2% so với 3 tháng
đầu năm 2000.
- Các hoạt động dịch vụ đợc đẩy mạnh, giá trị tăng.
- Việc thực hiện các chính sách kích cầu đầu t, khuyến khích phát triển
sản xuất.
- Tài chính Ngân hàng đã thực hiện đạt dự toán 30% năm. Tổng nguồn
vốn huy động qua các kênh tiếp tục tăng, d nợ cho vay tăng.
Năm 2000, Chi nhánh ngân hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội đã từng bớc
vững trắc hoà nhập với thị trờng, tiếp tục thực hiện mục tiêu " Đổi mới toàn diện
Phạm Hùng Phi - K3 - TC8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
kinh doanh đa năng tổng hợp của khách hàng làm mục tiêu không ngừng tăng
trởng doanh lợi ngân hàng, khẳng định vị thế của Ngân hàng.
Ngoài nhiệm vụ nh các Ngân hàng thơng mại trên địa bàn thủ đô Hà Nội,
Chi nhánh Ngân hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội còn thực hiện nhiệm vụ của
chính phủ giao cho hệ thống Ngân hàng Đầu t và Phát triển Việt Nam là: huy
động vốn để cho vay trọng tâm đầu t xây đựng cơ bản, với quyết tâm và năng
động trong tìmm tòi nguồn vốn phục vụ cho đầu t và phát triển.
2.1.2- Sự ra đời và cơ cấu tổ chức:
- Theo quyết định số 177/ TTG ngày 26-4-1957 của chính phủ, Ngân
hàng Kiến thiết Việt Nam ( tiền thân của Ngân hàng Đầu t và Phát triển Việt
Nam ngày nay ) và trực thuộc Bộ Tài chính.
- Tháng 11- 1990 Ngân hàng Đầu t và Phát triển Vịt Nam đợc thành lập
theo quyết định số 401 và nghị định số 388.
- Tháng 3-1993 theo quyết định số 90 Ngân hàng Đầu t và Phát triển Việt
Nam đợc thành lập theo mô hình tổ chức là Tổng công ty, hoạt động theo pháp
lệnh Ngân hàng.
- Ngân hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội là một Chi nhánh trực thuộc
Ngân hàng Đầu t và Phát triển Việt Nam chịu sự điều hành trực tiếp của Ngân

hàng Đầu t và Phát triển Việt Nam.
- Trụ sở chính đặt tại 4b Lê Thánh Tông- Hoàn Kiếm- Hà Nội.
- Cơ cấu tổ chức gồm: 14 phòng ban, 2 phòng giao dịch và 3 Chi nhánh
trực thuộc, tổng số cán bộ, công nhân viên là 300.
Bộ máy đợc tổ chức một cách hợp lý, theo năng lực của mỗi cán bộ, đảm
bảo đầy đủ các hoạt động kinh doanh và đạt hiệu quả cao nhất.
Về cơ cấu tổ chức bộ máy, qua quá trình hoạt động đến nay có thể khái quát nh
sau:
- Ban Giám đốc: 1 giám đốc và 2 phó giám đốc.
- Kiểm soát trởng.
- Phòng kế toán tín dụng.
- Phòng thanh toán xuất nhập khẩu.
Phạm Hùng Phi - K3 - TC8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Phòng kế toán tài vụ.
- Phòng hành chính nhân sự.
- Phòng ngân quỹ.
- Phòng kinh doanh dịch vụ.
- Phòng giao dịch.
- Tổ quỹ tiền mặt.
Và 3 Chi nhánh trực thuộc ( Đông Anh, Cầu Giấy và Thanh Trì ). Tổng
cộng cán bộ công nhân viên là 300. Với mô hình tổ chức nh vậy Ngân hàng đã
thực hiện đi sâu, đi sát với từng khách hàng. Tạo điều kiện thuận lợi cho công
tác huy động vốn một cách triệt để khối lợng tiền nhàn rỗi trong dân. Đồng thời
đẩy mạnh công tác sử dụng vốn vì đã phát hiện và đáp ứng kịp thời nhu cầu về
sản suất kinh.
Bảng1: Tình hình hoạt động kinh doanh của Chi nhánh Ngân hàng
Đầu t và Phát triển Hà Nội năm 1999- 2000.
Đơn vị: tỷ đồng.
Chỉ tiêu

Thực hiện năm
1999
Thực hiện năm
2000
Tăng trởng
1. Tài sản Có. 2598 2727 30%
2. Huy động vốn. 2021 2950 46%
-Huy động vốn dân c. 1259 1838 46%
-Tiền gửi TCKT. 762 1112 46%
3. D Nợ các loại. 1707 2026 18%
-D Nợ ngắn hạn. 939 1211 29%
-D Nợ trung - dài hạn 768 798 4%
4.Dịch vụ bảo lãnh. 4,9 6,2 28%
* Qua bảng 1 ta nhận thấy:
-Về công tác huy động vốn.
Kết quả nguồn vốn huy động trong năm 2000 đạt 2021 tỷ đồng, tăng
46% so với cùng kỳ năm 1999. Trong đó:
+ Huy động vốn dân c đạt 1259 tỷ đồng, tăng 46% so với cùng kỳ năm
1999 là 1259 tỷ đồng.
Phạm Hùng Phi - K3 - TC8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
+ Tiền gửi tổ chức kinh tế đạt 1112 tỷ đồng, tăng 46% so với cùng kỳ
năm 1999 là 762 tỷ đồng.
Hiện nay Ngân hàng Đầu t và Phát triển Thành phố Hà Nội áp dụng mức
lãi suất huy động là 0,5- 0,9% .
Với kết quả nh vậy, ta thấy một năm qua ngân hàng đã tổ chức công tác
huy động vốn, bám sát địa bàn, vận dụng mức lãi suất huy động hợp lý cho các
hình thức tiết kiệm, phát hành kỳ phiếu, trái phiếu nhiều kỳ hạn nhằm thu hút
nguồn vốn nhàn rỗi trong nền kinh tế.
- Công tác sử dụng vốn.

+ Song song với nghiệp vụ huy động vốn, thì công tác sử dụng vốn của
Chi nhánh đã đạt đợc những thành tích đáng kể. Bớc sang hoạt động kinh doanh
theo cơ chế của một Ngân hàng thơng mại trong môi trờng cạnh tranh, Chi
nhánh Ngân hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội đã tìm đợc những biện pháp duy
trì mở rộng cho vay và mục tiêu chính là phục vụ cho đầu t, phát triển. Với ph-
ơng châm lấy hiệu quả kinh doanh của khách hàng làm mục tiêu, kinh doanh
tổng hợp đáp ứng đợc mọi yêu cầu của khách hàng, Chi nhánh đã chú trọng mở
rộng hoạt động tín dụng trên cơ sở tìm hiểu nhu cầu và khả năng thực hiênj
nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của khách hàng trong điều kiện an toàn và hiệu
quả, đặc biệt đáp ứng tối đa nhu cầu vốn kinh doanh cho khách hàng mới. Do
vậy công tác sử dụng vốn năm 2000 đã tiếp tục duy trì tốc độ tăng trởng.
Kết quả d nợ các loại đạt 2026 tỷ đồng, tăng 18% so với năm 1999 là
1007 tỷ đồng. Trong đó:
+ D nợ ngắn hạn đạt 1211 tỷ đồng, tăng 29% so với năm 1999 ( 999 tỷ
đồng ).
+ D nợ trung và dài hạn đạt 798 tỷ đồng, tăng 4% so với năm 1999 ( 768
tỷ đồng ).
Tốc độ tăng trởng của tín dụng nhanh song ngân hàng vẫn luôn chú trọng
đến chất lợng tín dụng, việc cho vay đợc chú ý chặt chẽ trong quy trình đảm bảo
tính hợp pháp của hồ sơ, tăng cờng kiểm tra trớc và sau khi giải ngân. Do vậy
chất lợng tín dụng của Chi nhánh tiếp tục đợc duy trì.
Phạm Hùng Phi - K3 - TC8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
+ Công tác dịch vụ- bảo lãnh ngân hàng.
Chi nhánh Ngân hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội luôn có định hớng phát
triển dịch vụ bảo lãnh ngân hàng vốn có. Chi nhánh cũng đã đề ra một số giải
pháp nhằm đáp ứng nhu cẩutong sản xuất kinh doanh của khách hàng và tăng
thu nhập cho hoạt động ngân hàng. Kết quả trong năm Chi nhánh đã thực hiện
dịch vụ bảo lãnh đạt 6,2 tỷ đồng, tăng 26% so với năm 1999 là 4,9 tỷ đồng.
+ Công tác kế toán- kho quỹ.

Năm 2000 khối lợng thu chi tiền mặt phát sinh nhiều nhng công tác kho
quỹ tại Chi nhánh luôn đợc thực hiện an toàn, không xẩy ra trục trặc, thất thoát.
Với sự nỗ lực của các chơng trình phần mềm kế toán thanh toán trên
mạng vi tính, công tác kế toán luôn đảm bảo kịp thời và an toàn tuyệt đối, góp
phần đáng kể vào kết quả kinh doanh của Chi nhánh.
2.2.Thực trạng nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại Chi nhánh
Ngân hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội.
2.2.1.Tình hình thanh toán không dùng tiền mặt tại Chi nhánh Ngân hàng
Đầu t và Phát triển Hà Nội.
- Hoà nhập voà quá trình đổi mới của đất nớc và hiện đại hoá công tác
của ngành Ngân hàng, Chi nhánh Ngân hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội
thời gian qua đã có nhiều thành tựu trong hoạt động kinh doanh. Hoạt động
trong môi trờng nền kinh tế mở với bao cơ hội và thách thức Chi nhánh Ngân
hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội luôn thực hiện tốt các chính sách mang tính
chiến lợc. Đa dạng hoá hoạt động, đổi mới công nghệ kết hợp với chính sách
khách hàng đồng thời luôn coi trọng tổ chức cán bộ là phơng châm định hớng
hoạt động của Ngân hàng.
Bên cạnh hoạt động tín dụng thì công tác thanh toán tại Chi nhánh Ngân
hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội ngày càng đợc mở rộng, việc thanh toán không
ngừng lại ở trên địa bàn mà mở rộng thanh toán ra toàn quốc.
Phạm Hùng Phi - K3 - TC8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Trong thời gian qua việc thanh toán giữa khách hàng với Ngân hàng và
giữa các Ngân hàng với nhau doanh số tăng lên rõ rệt, nhất là thanh toán không
dùng tiền mặt. Điều đó đợc thể hiện qua bảng 2.
" Tình hình thanh toán không dùng tiền mặt tại Chi nhánh Ngân hàng Đầu t và
Phát triển Hà Nội năm 2000- tháng 3 năm 2001".
Bảng 2: Tình hình thanh toán không dùng tiền mặt tại Chi nhánh Ngân
hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội.
Đơn vị: tỷ đồng.

Chỉ tiêu
Tổng doanh số
thanh toán (1)
Doanh số thanh toán
không dùng tiền mặt (2)
Tỷ lệ (2) so
với (1)
Năm 2000
Quý I- 2000 854.973 749.657 87%
Quý II- 2000 947.411 840.567 88%
Quý III- 2000 852.992 726.240 85%
Quý IV- 2000 959.215 806.605 84%
Năm 2001
Quý I- 2001 897.932 835.995 93%
* Qua bảng số liệu về cơ cấu thanh toán ta thấy:
- Tổng doanh số thanh toán và thanh toán không dùng tiền mặt tại Chi
nhánh Ngân hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội ngày càng cao, năm sau cao hơn
năm trớc.
- Nhìn chung năm 2000 và tháng 3 đầu năm 2001 doanh số thanh toán
không dùng tiền mặt tại Chi nhánh Ngân hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội đều
chiếm tỷ trọng cao trên 84% tổng doanh số thanh toán. Năm 2000 doanh số
thanh toán không dùng tiền mặt cao nhất là 840.567 triệu đồng, chiếm 88%
tổng doanh số thanh toán.
Phạm Hùng Phi - K3 - TC8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Năm 2001 doanh số thanh toán không dùng tiền mặt quý I là 835.995
triệu đồng, chiếm 93% tổng doanh số thanh toán. Qua đây ta thấy một vấn đề là
khách hàng đến thanh toán, giao dịch tại Chi nhánh Ngân hàng Đầu t và Phát
triển Hà Nội ngày càng nhiều. Ngân hàng đã tích cực trong việc thu hút khách
hàng đến giao dịch làm cho hoạt động thanh toán tăng lên cả về quy mô lẫn

khối lợng.
- Năm 2000 thanh toán không dùng tiền mặt tại Chi nhánh quý II cao
nhất so với quý chiếm 88% tổng doanh số thanh toán và quý IV chiếm 84%,
thấp hơn so với các quý nhng vẫn cao so với tổng doanh số thanh toán chung.
Vì vào cuối năm các đơn vị thờng phát sinh nhu cầu rút tiền mặt về chi các
khoản nh lơng, thởng... cho cán bộ công nhân viên ăn tết.
- Năm 2001 trong quý I đầu năm doanh số thanh toán không dùng tiền
mặt tại Chi nhánh chiếm tỷ trọng rất cao trong tổng doanh số thanh toán
chung93%.
Điều này cho thấy, thanh toán không dùng tiền mặt đã thực sự chiếm u
thế trong thanh toán tại Chi nhánh Ngân hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội.
Sự tăng lên rất lớn về doanh số thanh toán không dùng tiền mặt có nhiều
nguyên nhân. Một phần do 2 năm qua tình hình sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp trên địa bàn có nhiều thuận loựi, các doanh nghiệp tiến hành mở rộng
sản xuất kinh doanh. Cũng vì thế mà nhu cầu về thanh toán mua bán hàng hoá,
cung ứng dịch vụ cũng tăng lên. Đây là nguyên nhân khách quan đem lại một
phần thành công của Ngân hàng. Song một lý do chính là Ngân hàng chủ động
cải tiến công tác thanh toán không dùng tiền mặt, đáp ứng đợc yêu cầu nhanh
chóng, an toàn và thuận tiện nên đã tạo đợc uy tín đối với khách hàng. Chính vì
lẽ đó mà trong hai năm qua đã thu hút đợc một số doanh nghiệp lớn đến mở tài
khoản và giao dịch tại Ngân hàng. Đây là nguyên nhân chính nâng cao doanh số
thanh toán không dùng tiền mặt của Ngân hàng.
Có đợc kết quả này cũng là do một phần ngân hàng mua sắm trang thiết
bị công nghệ ngân hàng, nhằm nâng cao chất lợng dịch vụ thanh toán. Việc nối
mạng thanh toán với các Chi nhánh Ngân hàngtrong toàn quốc qua MODEM
Phạm Hùng Phi - K3 - TC8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
truyền tin đã tạo điều kiện cho Chi nhánh Ngân hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội
sử lý nhanh các món chuyển tiền trong hệ thống. Mặt khác, Chi nhánh Ngân
hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội luôn chuẩn bị đầy đủ kịp thời vốn trong thanh

toán, đáp ứng nhu cầu thờng xuyên của khách hàng. Đây cũng là nhân tố gây
nên niềm tin với khách hàng của Chi nhánh, giúp thanh toán không dùng tiền
mặt phát huy vai trồ trong nền kinh tế.
2.2.2.Tình hình sử dụng các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt tại
Chi nhánh Ngân hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội.
- Hiện nay Ngân hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội đang áp dụng rộng rãi
cả 6 hình thức thanh toán không dùng tiền mặt do Ngân hàng Nhà nớc quy định
đó là:
+ Thanh toán bằng séc.
+ Thanh toán uỷ nhiệm chi- chuyển tiền.
+ Thanh toán bằng uỷ nhiệm thu.
+ Thanh toán bằng th tín dụng.
+ Thanh toán bằng ngân phiếu.
+ Thanh toán bằng thẻ.
Mỗi hình thức thanh toán đều có những u, nhợc điểm tuỳ điều kiện sản
xuất kinh doanh của từng doanh nghiệp, tuỳ vào uy tín cũng nh hợp đồng kinh
tế ký kết mà khách hàng lựa chọn hình thức thanh toán.
Đối với khách hàng mà cha hiểu biết về các hình thức cũng nh thủ tục thanh
toán, các thanh toán viên luôn sẵn sàng t vấn, giải đáp các thác mắc của khách
hàng để khách hàng có thể lựa chọn hình thức thanh toán có hiệu quả nhất
( nhanh chóng, an toàn, phí rẻ...)
Để có cái nhìn sơ lợc về tình hình thanh toán không dùng tiền mặt chung
Chi nhánh Ngân hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội chúng ta xem xét các bảng số
liệu sau:
Bảng 3: Số món các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt tại chi
nhánh Ngân hàng Đầu t và Phát triển Hà Nội
Năm 1999- 2000 và quý I năm 2001"
Phạm Hùng Phi - K3 - TC8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Đơn vị: triệu đồng

Các hình thức 1999 2000 Quý I- 2000
Số
món
tỷ
trọng
%
Số món
Tỷ
trọng
%
Số món
Tỷ trọng
%
1.Các loại séc 4720 21,36 6140 21,11 1640 14,26
-séc chuyển khoản 2543 11,5 3434 11,81 924
-séc bảo chi 2177 9,86 2706 9,3 176
-séc định mức 0 0 0 0 0
2.Uỷ nhiệm chi 9072 41,06 13469 46,33 7082 61,46
3.Uỷ nhiệm thu 2546 11,6 4496 15,46 1577 13,68
4.Th tín dụng 1272 5,75 1583 5,44 402 3,48
5.ngân phiếu thanh toán 3869 17,52 3024 10,4 736 6,39
6.Thẻ thanh toán. 598 2,7 364 1,26 86 0,75
Tổng 22095 100 29076 100 11523 100
Phạm Hùng Phi - K3 - TC8