ECHO trong chẩn đoán và điều trị bệnh màng ngoài tim

1
ECHO TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH
MÀNG NGOÀI TIM
PGS.TS PHẠM NGUYỄN VINH
VIỆN TIM TP. HỒ CHÍ MINH
2
TRÀN DỊCH MÀNG TIM
•
1. Phát hiện và đònh vò trí tràn dòch màng tim:
•
Ba dấu hiệu chính trên écho của tràn dòch màng tim là:
•
- Khoảng trống écho ở mặt sau của tim (echo free
space, EFS)
•
- Khoảng trống giảm nhiều hoặc mất hẳn ở chỗ nối nhó
trái và thất trái
•
- Màng ngòai tim không vận động
ECHO TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH MÀNG NGOÀI TIM
3
•
Mặt cắt cạnh ức theo trục dọc, trục ngang
•
Mặt cắt 4 buồng từ mỏm, mặt cắt dưới sườn
•
Nhiều mặt cắt
•
Chỉnh độ thu thập thấp
ECHO TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH MÀNG NGOÀI TIM
4

•
2. Đònh lượng dòch màng tim
•
20 ml dòch trong màng tim là có thể phát hiện bằng écho
•
- Khi tràn dòch màng tim bao phủ tòan bộ tim, nhìn rõ,
lượng dòch sẽ khỏang trên 300 ml
•
- Khi độ rộng tràn dòch màng tim > 1 cm, lượng dòch
khỏang trên 500 ml
•
- Khi độ rộng tràn dòch màng tim khỏang 2 cm, lượng
dòch khỏang trên 700 ml
ECHO TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH MÀNG NGOÀI TIM
5
•
3. Xác đònh chất chứa trong dòch màng tim
•
Không giúp phân biệt tràn dòch màng tim do
viêm, tràn máu màng tím, tràn dòch màng tim
do đường chấp
ECHO TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH MÀNG NGOÀI TIM
6
•
4. Vận động bất thường của tim trong tràn
dòch màng tim
•
- Sa van hai lá
•
- Sa van ba lá

•
- Vận động nghòch thường vách liên thất
(paradoxal septal motion)
ECHO TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH MÀNG NGOÀI TIM
7
5. Biểu hiện âm giả và dương giả tràn dòch màng tim
•
* Trường hợp âm giả (bỏ sót tràn dòch màng tim):
•
- Độ thu thập écho để quá cao, bỏ sót tràn dòch màng tim lượng ít
•
- có máu cục trong tràn máu màng tim
•
* Trường hợp dương giả:
•
- Đònh danh sai các cấu trúc của tim
•
- Đầu dò hướng về phía trong nhiều quá có thể lầm thành sau thất trái là
khỏang trống echo do dòch màng tim
•
- Lớp mỡ ở thượng mạc tim
•
- Cổ trướng lượng lớn
•
- Tràn dòch màng phổi
ECHO TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH MÀNG NGOÀI TIM
8
ECHO TRONG CHAN ẹOAN VAỉ ẹIEU TRề BENH MAỉNG NGOAỉI TIM
9
ECHO TRONG CHAN ẹOAN VAỉ ẹIEU TRề BENH MAỉNG NGOAỉI TIM

10
CHẸN TIM
•
1. Các dấu hiệu écho TM của chẹn tim là:
•
Thay đổi nghòch thường kích thước buồng thất trái
và thất phải theo chu kỳ thở
ECHO TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH MÀNG NGOÀI TIM
11
2. Echo 2D giúp nhiều hơn trong chẩn đóan
chẹn tim
•
- Dấu đè sụp thất phải, nhó phải và nhó trái
•
- Dấu đè sụp nhó phải có trong 100% chẹn tim.
Dấu đè sụp thất phải chuyên biệt hơn, thấy ở écho
khi cung lượng tim đã giảm trên 20% do chẹn tim
•
- Dấu đè sụp thất trái
ECHO TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH MÀNG NGOÀI TIM
12
3. Doppler
•
Bình thường vận tốc máu qua van nhó thất, van
động mạch phổi thay đổi dưới 20% theo chu kỳ
thở. Ở bệnh nhân chẹn tim, tăng hơn 40% ở tim
phải và giảm trên 40% ở tim trái
ECHO TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH MÀNG NGOÀI TIM
13
Doppler (1)

ECHO TRONG CHAN ẹOAN VAỉ ẹIEU TRề BENH MAỉNG NGOAỉI TIM
14
Doppler (2)
ECHO TRONG CHAN ẹOAN VAỉ ẹIEU TRề BENH MAỉNG NGOAỉI TIM
15
VIÊM MÀNG NGOÀI TIM CO THẮT
•
- Dầy màng tim và rối loạn đổ đầy.
•
- Viêm màng ngoài tim co thắt vôi hóa nặng, vỏ bọc
vôi hóa bao quanh tim, cả écho TM và 2D đều
không giúp đo đúng bề dầy của màng ngoài tim
•
- Trên écho Doppler, rối loạn đổ đầy thất trái thấy
được bằng sự gia tăng tỷ lệ E/A
•
- Vận tốc máu qua buồng tim trái và tim phải cũng
thay đổi nhiều (> 25%) theo chu kỳ thở
ECHO TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH MÀNG NGOÀI TIM
16
VIÊM MÀNG NGOÀI TIM CO THẮT (1)
ECHO TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH MÀNG NGOÀI TIM
17
VIÊM MÀNG NGOÀI TIM CO THẮT (2)
ECHO TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH MÀNG NGOÀI TIM
18
ECHO TRONG CHỌC DÒ MÀNG TIM
•
- Đầu dò được đặt ở mỏm, ghi liên tục trong khi
chọc dò từ mũi ức

•
Khi đã hút được chừng 10-50 ml dòch màng tim, sẽ
tiêm qua kim 5 ml dung dòch nước muối NaCl đã
lắc (bằng ống tiêm + 2 bộ nối 3 đầu). Hình ảnh
cản sóng écho thấy bằng écho 2D sẽ giúp xác
đònh vò trí của kim
ECHO TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH MÀNG NGOÀI TIM
19
ECHO TRONG CHỌC DÒ MÀNG TIM
ECHO TRONG CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH MÀNG NGOÀI TIM
20
ECHO TRONG CHAN ẹOAN VAỉ ẹIEU TRề BENH MAỉNG NGOAỉI TIM
21
ECHO TRONG CHAN ẹOAN VAỉ ẹIEU TRề BENH MAỉNG NGOAỉI TIM