Vai trò của câu lạc bộ giáo dục chăm sóc sức khỏe dành cho người cao tuổi tại cộng đồng (Nghiên cứu trường hợp Chi hội giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Đông A- Nam Định)

1



I HC QUI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN


NGUYN THỊ HỒNG NHUNG



VAI TRÒ CỦA CÂU LẠC BỘ GIÁO DỤC CHĂM SÓC SỨC KHỎE
DÀNH CHO NGƢỜI CAO TUỔI TẠI CỘNG ĐỒNG
(Nghiên cứu trƣờng hợp Chi hội giáo dục chăm sóc sức khỏe
cộng đồng Đông A - Nam Định)

LUI



Hà Nội -2013
2


I HC QUI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN


NGUYỄN THỊ HỒNG NHUNG

VAI TRÒ CỦA CÂU LẠC BỘ GIÁO DỤC CHĂM SÓC SỨC KHỎE
DÀNH CHO NGƢỜI CAO TUỔI TẠI CỘNG ĐỒNG
(Nghiên cứu trƣờng hợp Chi hội giáo dục chăm sóc sức khỏe
cộng đồng Đông A - Nam Định)

i
: 60 90 01 01

LUI

ng dn khoa hc: TS. Nguyn Tun Anh


Hà Nội -2013
3


LỜI CAM ĐOAN


1. Nhng ni dung trong luc
hii s ng dn trc tip ca TS. Nguyn Tun Anh.
2. Mi tham kho d
gi.
3. Mp l, vi phm quy ch 
chm


Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Hồng Nhung
4

LỜI CẢM ƠN


















 , 













,   , c  . 






 





 i  i

Khoa Xã hội học-
Trường Đại học khoa học xã hội và nhân văn- Đại học Quốc gia Hà Nội. Trong
su ng kin thc nn tng
ng kin th  
lu
K i li cc ti TS. Nguyễn Tuấn Anh 
trc ting d    t thi gian thc hin
lut bn ry vt nhiu thi
t trong ving dt nhiu hiu
bit v c nghi bc hin lu

c hin lua cha nhng ch sai
c lu
TiChi hội giáo dục
chăm sóc sức khỏe cộng đồng Đông A- Nam Định u ki 
trong suu v lui chi h
c b trc thuc.
Cu c tn ca
i ci b
c m  hc tu trong sut thi
gian va qua.
H
Nguyn Th Hng Nhung
5

MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT 7
PHẦN 1. MỞ ĐẦU 8
1.   8
2. Tng quan v u 10
3. c tin 19
4. ng,   cu 20
5. Phu 20
6. Mc  u 20
7. u hu 20
8. Phpp u 21
9. C 24
PHẦN 2. NỘI DUNG CHÍNH 25
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN 25
1.1. m v 25
1.2. m lc b 26

1.3. m sc khe 27
1.4. i cao tui 29
1.5. m cng 30
1.6. m i 31
1.7. m i 32
1.8. Hong cc b  33
1.9. Hong ca c b m ct nhu cu 34
1.10. Tng quan v c b c khe tnh 37
Tiu kt 51



6

CHƢƠNG 2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 52
2.1. Thực tiễn hoạt động của câu lạc bộ giáo dục chăm sóc sức khỏe cho ngƣời
cao tuổi tại cộng đồng 52
2.1.1. Hoc khe th cht 52
2.1.2. Hoc khe tinh thn 61
c b vi cao tui 66
c b vi sng cng 70
n ch ng cc b 73
Tiu kt 81
2.2. Vai trò nhân viên công tác xã hội của Chi hội trƣởng trong hoạt động của
câu lạc bộ 82
i qu chc 84
c 85
i tu kin 86
i kt ni ngun li) 88
Tiu kt 89

PHẦN 3. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 91
1. Kt lun 91
2. Khuyn ngh 92
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 94







7

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Kí hiệu viết tắt
Nghĩa
ASXH
i

B i
CLB
c b
CSSK
c khe
CTXH
i

c khe cng
NCT

i cao tui
PVS
Phng v
TLN
Tho lu
UBDSGD&TE
  em
UBQGNCT
y ban Qui cao tui






8

PHẦN 1. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong bi cnh , kinh t th ng i nhp
quc t hin nay, cuc sng ca mi  i
hi din vi nhiu v
trong cuc si vi mnh
 i vi sc khe ca h. Thc t ch ra rng sc kho n
a ming quan nim, sc khe  
ng khe mnh v mt th chtn i sng tinh thn vui
v, thoC kho mnh  quan tr mc nhng
c s, vic ng ti nhng hong 
c khe c s cn thit.
Mt trong nhng cn nhc nhiu s 

nhiv mt sc khe i cao tui cao tu
 th ng b 
cng hii sut mt chc
n cho sc khe ca h 
i cao, sc y  ng sc kho ca nhi cao tu c
y   mt th ch v mt tinh thn ca h
tuc sng ci cao tui s i. H d gp phi nhng
v c s  t qua nh

Theo kt qu  u trong cuc Tổng điều tra dân số năm 2009 ca
Tổng cục thống kê  i cao tu  s  s
gi t 60 tui tr  i 15 tu
 18-
a khu v-
nhng con s    thc t s i cao tui    
nhanh. S  s i cao tui s u v i.
9

T cn php nhm b
hi cao tui.
Vic kh d h tr
cn ph tham gia ca c ci. Hing
i v i rt nhi
nh nhc tri 
              o
    c trin khai ti cng
c kho  gi
a t
 th h t  ng
c 

 ng, vi
t vin thit bng ngh
nghi  ng nh c
tia h,  thc hiu ki
hp va h i m
i n b  gii, hong ngh
n t i Vii v
 t ngh p. Mc
ng hot i trong thi gian
vnh s cn thit ca ngh c  ca
i si. Ni, bng nhng kin thc, kinh nghim ca
b   t qua nh gp phi
cao tut trong nhng yu th cn nhc s  t
nh tr 
i cao tui ti bnh vin hay t
 chc ci cao tung ca
i cao tui s ng ho 
10

 i cao tuc hiu qut
c khi cao tui  c
bii cao tui ti cng. Va
 i vi sng
ci cao tui ti c

  ch Vai trò của Câu lạc bộ giáo dục chăm
sóc sức khỏe dành cho người cao tuổi tại cộng đồng”- Nghiên cứu trường hợp Chi
hội giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Đông A- Nam Định 
 Lu n m rng s hiu bit v thc t hong ca m
c khe i cao tui ti cngi m

nh t qu u ca lu ch ra a
c b i vi ci cao tui tnh, 
a chi hi trong hong ca
c b.

2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
2.1. Các nghiên cứu trên thế giới
 ng  v ,
u v t hin sm.  u v NCT
c ti nhi nh “Quà tặng các cụ già,
bàn về biện pháp để kéo dài cuộc sống” của M.J.Tenon (1815)Bàn về tuổi thọ
loài người và về lượng sống trên thế giới” của P.Fluorons (1860)Tuổi già xanh
tươi”, ca Alexando Iacatxanho (1919) [32]. Nh     u tra
thc trng cuc sng cng sc khe ca h, t 
nhng bic kh i th 
c cuc sng tho
Xi sng cng
u v NCT c trin khai ri
11

nhi  m qua mt s u
 n ch  :
   c
n phGià hóa trong Thế kỷ 21: Thành tựu và Thách thức” do
Qu  p Qu chc H tr i cao tui quc t
(HelpAge International), xut b       c trng ca
i cao tu thc hing c
ph  t khi Hi ngh Th gii ln th hai v i cao
tui v thc hin K hong quc t Madrid v i cao tui nh
ng vi nhc ca mt th gi

nhi minh hng v i m
i cao tung thn
ngh v m bo mi  mi la tui
bao gm c i cao tui tr 
 gii
i t 60 tui tr  i cao tun
gn 810 trii. D   t 1 t 
n   
gic, gi n pht chic
nhm h tr  c hiu qu cao nht [29].
M         : “Barriers to Health Care
Access Among the Elderly and Who Perceives Them” (Nh
 c kh   n thc v  a Annette L. Fitzpatrick ,Neil R.
i hc Washington,
i hi hi hc California-i hc
c ti 1993- 1994 ti Viu
sc khe tim mch bng vi 
ph n t 65 tui tr . M c chn ng  u kin
  4 cng: qun Forsyth, qun Sacramento, qun Washin
12

qun Allegheny. Kt qu u cho thn ch yu s thi
ng c i vi bo hi
ch[46]. c tri vi NCT, nhng
 ng ti vic NCT nhc s c
M. T nh  n c    c       n
nh  n     i Vi      thy h thng
CSSK cu bt cp, chng h  vt chu thn,
c bi y t ti cn cho vic tip cch
v CSSK ci cao tup nhi

 Thc tr t ra mi vi nhu

u “Evaluating a community-based participatory research project
for elderly mental healthcare in rural America” t d 
s tham gia ca c ng v n NCT    ) ca Dean
 u c. 
     n cht h  gia      
n cho NCT  t qu u cho thy hu ht mi
i cm tha h  
T   xut nh ci thia dch v
n cho NCT tt qu u n 
 [47]t trong nh
u. c 
 sc khe tinh thi cao tui ngay ti cng ca Hoa K 
 ng cho vi
p  c ta.
Mn phm “Aging and health: Asian and
Pacific Islander American Elders” c khe: NCT M n t 
         Melen R.McBride, Nancy Morioka.
  
13

 thng nim tin, cn vic CSSK ca nhng NCT
n t   c khu v      n ti
ng ti M. T  nh nhng thun li,
n trong vic CSSK t u ki  nh   th hi c
mong mun, nhu cu ca b t [45]. Ti khu v
- u v v c trin khai t
nh lChương trình nghiên cứu về sức khỏe và các khía
cạnh kinh tế, xã hội của sự già hóa dân cư”, do T chc Y t th gii khu vc 

- u thSự phát triển chính sách địa
phương đối phó với sự già hóa dân cư”, h ng kinh t  -  
 1992- 1994 tt Nam [32].
Mkhu vc nhn  
nu “Developing Model of Health Care Management for the Elderly by
Community Participation in Isan” c khe
i cao tu tham gia ca cng ti Isan) ca Chanitta Soommaht,
c ti 02-
08/2008 ti 7 t   -et, Sakon Nakhon,
u
nh  n vic qu
c khi cao tui v th cht ln tinh thn. C c
c ti n ca ca vic c khi
cao tui  tham gia ca cng  Isan. Kt qu u ch ra rng vic
qu     chc c     c kh i cao tu 
u qu. Tt c ng vi
c cung cp b chc c tho 
 n hc hi trong vic i cao tui ti
cng.
ng th n
phu thc tri sng ca NCT, nhng v h gp phi
14

trong cuc sng, nhn trong vic tip cch v  
cho NCT.    khoa hc quan trng trong vi
c khi cao tui  Vit Nam.

2.2. Các nghiên cứu tại Việt Nam
Nu v NCT  Vit Nam c ti nha th
k XX do T ch u y hc tua B Y t

thc hin. T n nay, u v c ti
i nhiu    cn mt s u
ni bt v i cao tui  Vit Nam,
 Những nghiên cứu về NCT và an sinh xã hội, phúc lợi xã hội
i cao tu
nhc nhiu s  cc. t
nhi         c tri    n
 m qua mt s 
t “Mấy vấn đề ruộng đất và an sinh xã hội đối với người già ở nông
thôn hiện nay” c n (1996) ng ch yu
c thi vi NCT 
 i hiu qu c
cho s nghii cho NCT  
s nh v c vt cht ln tinh thn [33].
Nghiên cứu phúc lợi xã hội: Nhìn lại một chặng đường” (ng
hp m  ng (2005)
thuc Chương trình nghiên cứu phúc lợi xã hội của Viện Xã hội học 
c. B ci vc
tiu t ng kt li nhng nghu v NCT trong sut
th kt qu ca nh t ng
 xut, khuyn ngh nha v vic ta
[9].
15

 ng, nhu i cao tui 
i u v 
NCT trong nhng thi k   c nh
c nht v v 
ng ch ra nhm hn ch cn khc ph xut nhng gi
  cuc sng ca

m ba. i mnh, nhng 
 rng s hiu bit i vi 
i cao tui  c ta trong thi gian va qua.
 Những nghiên cứu về thực trạng NCT
Trong thc tii si, nu mu c chng, ci
thic dch v u trau v thc trt trong nhng
v mu chi vi cao tu c cht
ng trong vii cao tun phc thc tri
sng ca h           t trong nhng mng
         k n m
u ni b:
u “Thực trạng người cao tuổi tại Hà Tây”  ca U ban
 em t c trin khai t
p Tuyt, huyn Qu i din cho khu v 
i din cho khu vng Nguy
th i din cho khu v. Kt qu  ra
ng sng hu ca h v c vt
cht ln tinh thng sc kh ng gi
cao chng cuc si cao tui t
u: “Thực trạng người cao tuổi tại Hải Dương, Quảng Bình và Đắk
Lắk” c Nguyn Th Hu ting ca 3 tnh v
vic khoi sng vt chi cao tui
tt qu cho thu hoc
16

bii cao tui sng  n vc s
 sc kho, v i sng vt chn c
[19].
u: “Thực trạng đời sống của người cao tuổi dân tộc và già làng
trong phát triển bền vững Tây Nguyên” c  Nguyn Th Hu c trin

khai nhu tra v thc tri sng vt cht, tinh th
 nghio v T qu  
Kt qu u cho thn ct c 
hong ti cn khnh v ng ca NCT
trong cuc st b
Nhu thc trng quan
v i sng ca NCT ti nh
 u v c i sng vt chn ca
i v
thc tr ra ri sng ca NCT vthc s
 c.
 Nghiên cứu về các mô hình dành cho NCT
nh nhu v i c trng
i sng ci cao tui cao tu
nhc nhiu s  k n m
 Tìm hiểu đời sống người cao tuổi tại Mái ấm tình thương chùa Diệu
Pháp” c triu  u v thc tri sng v ch  dinh
ng, sinh hoi sng tinh thn c
 ng gim ci thi i sng cho NCT t
  t trong nh           
a tp trung gi
u “Người cao tuổi và các mô hình chăm sóc người cao tuổi ở Việt
Nam” c phi hp thc hin gia  em vi Vin
 u Truyn th   n c thc hin trong    2009.
17

c thc hi  H 
Minh, vi cung cp dch v i
cao tui s dng dch v  i cao tu 
cu Truyn thp tc

tri
i cao tui ti Hu  i cao tui vi
nh i, sc khe, hoi
quan h ng thi nh
dch v i cao tui hi
t c xut b
Hin ti,   
  ng
i cng. Nh m,  
ng trin khai ti . T 
thy rng, nhn quan trc ci thi
chng cuc sng ca NCT t nung t
i cng.
 Một vài hướng nghiên cứu khác
nh cn  i
cao tuu  i i. Chng
hh“Người cao tuổi và bạo lực gia đình” do Vi
cu NCT Vit Nam tin khai ti 3 tng Tr.
Khu v thc tro li vi NCT. T
    ng gi   ng bo l 
c tng hc xut b
[17].
Muc s c: “Niềm tin
vào đạo Phật của NCT tại Huyện Duy Tiên- Tỉnh Hà Nam” c i Chu Th
(2009) p trung tim hiu v nim tin co Phnh
18

 i sng ca hu v
i sng tinh thn ca NCT [32].
Mn k n   Nâng cao chất lượng hoạt

động của Hội người cao tuổi Việt Nam trong thời kỳ mới” c Viu
i cao tui Vit Nam trc tip trin khai  hai tnh Qung Ninh
vi s phi hp ca Ban T chi  Sc kho
i din Hi cao tui hai t 
u v hong ca Hi cao tui. Thc trng ho
i cao tui. Ho     i cao tui. Mt s hn ch,
c v ho chc ca Hi cao tung thi
n ngh nhu qu hong ca Hi NCT
t bi  
n Th Hu c xut bn 
Cuu v i cao tu b 
“Già hóa dân số và người cao tuổi ở Việt Nam: Thực trạng, dự báo và một
số khuyến nghị chính sách” c Qu  p quc (UNFPA) khng
trong khu   hoch M p qu  m
mp nh n v 
 ng gi quyt v
 trong nhng n mt s m ca
    i cao tui  Vit Nam vi nh   th v xu
   Vit Nam trong thi gian ti thc trng
v cuc sc khe, hong kinh t   an
i cao tu h thng
 cc kh  i cao tu t s  
i cao tui  Vit Nam trong thi gian g
c quc gia trong thi gian ti nhm gii quyt nhng v c
. T t s khuyn ngh i cao tui
19

Vit Nam khe mc
ho
Qua nh  u k    nhn th     

u v i cao tui, t thc tri sng, nhng v ny sinh trong
cuc sng, nhng v v 
 c ta.  u k
 quan tr  vc b 
sc khi cao tui ti cng u ng
hp Chi hc khe c- nh.

3. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
3.1. Ý nghĩa khoa học
 n dt nhu c a
c b i cao tui ti chiu nhng mong
mun ci cao tui khi tham gia hong cc b .
 m, mp c
trong nh  u v i cao tu   c khe cho
i cao tu
3.2. Ý nghĩa thực tiễn
u, lung kt lun v a
c b c khi cao tui ti cng. Kt
lu c b dng ho
c khi cao tut hiu qu a.






20

4. Đối tƣợng, khách thể nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu

c b c khi cao tui
ti cng.
4.2. Khách thể nghiên cứu
i cao tui tham gia hong ti c b trc thuc Chi h
dc khe c- nh.

5. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi về thời gian:  c trin khai trong khong thi
gian 01/2013  04/2013.
Phạm vi không gian: Cc b cng trc thuc Chi hc
c khe c- nh.
Phạm vi vấn đề nghiên cứu: Lutp trung u 2 v 
c b i cao tui ti cng qua thc tin
hong cc b vang i
trong hong cc b.

6. Mục tiêu nghiên cứu
 thc tin hong c c b   c khe
i cao tui ti cng.
a chi hng cc b 
i.

7. Câu hỏi nghiên cứu
Thc tin hong cc b c khe cho
i cao tui ti c 
a chi hc th
hin  ?
21

8. Phƣơng pháp nghiên cứu

8.1. Phương pháp phân tích tài liệu
c s dng trong lu
liu su khoa h
n v   a CLB NC    i
c  ng quan v
nhc khi cao tui.
Nhm c u tron c
  
quan gic ho gii.
ng s liu thng ca Chi
h- 
ng kng dn luyn t
t, tng kt s  ng quan
v chi hi vc t chc hong, kt qu m
      n khc ph      ng dn
luyn tng sinh s    hi c nh   n sc
khc chi hi s dng dn cho mi.
8.2. Phương pháp quan sát
p v u bng
i nh hong cc b i
 mu. c din ra trong sut
thu ti cng t 19h- 20h30 tp cc b
hong cc b ng tp luyi ti b
i vi cao tui ti s u th tham gia ho

 c giao tit, ni dung hot
ng cc b Nhng n  nm bc hot
22

ng cc b m c

kt hp gi .
8.3. Phương pháp thảo luận nhóm


- c b 
Mt tho luc ti - 
c b H Long tham gia. 



8.4. Phương pháp phỏng vấn sâu cá nhân
c khi ting v c nhng ni
dung cn hng nc hi mi vi tng
ng hng v ng kh
 
 hu hi c nh
 nc bn cht ca v n th i
        u chi  c phng v i
ng ci phng v
Phng vc tio chi h
c b, tc b i cng.
S mu phng vc thc hio chi h 
quc bi cao tuc b i cng
ng.
Vic phng vo chi hi s  
p, trin khai hong ca Chi ha h v hot
ng cc b trc thung hong trong thi gian ti
23

ca Chi hi. Nh           ng quan v

ng ca Chi hi trong sut thi gian va qua.
Tip theo, phng vc b n khai
hong. Vi 2 cuc phng v  u v n,
ng ca CLB c 
 ng cng ci vi NCT
  thu th
i cao tui ti   ng quan v vn
 i cao tui t
Cuc phng vi hai quc b s u
u v ng cc b tham
gia hot ng CLB cu qu hong ci vi
 c
khi phng vn quc b b i nt v hot
ng cc b 
ng, ch th c cc b ng t
sc khi cao tui ngay ti cc thu th
i cao tuc b  thic. Do
lun cu tc b  s la chn phng vn mi
c b i. Vi nhng mu phng vi cao tu  
hiu v  ca mi v hong cc b
hiu qu hom, hn ch, s thi c
c b c b c khe
ci cao tui ti cng.
Cuu phng vi cng. Vit
ng cc b c tri s c s 
vic phng v  s       c m   a
i vc b, nh hong cc b 
mun ca h trong vic c khi cao tui t
24

9. Cấu trúc luận văn
n m n kt lua lu
2 
Chương 1 c tin c m 8 n
nic bm sc khi cao tui,
m cng, 
hi, hong cc b ng c
lc b them ct nhu cu ng quan v c b c
c khe tnh.
Chương 2: Kt qu  u vi 2 n thc tin ho ng
c khi cao tui ti cng (bao gm hong
CSSK th cht, CSSK tinh thc b vi cao tuc b
vi sng cm, hn ch ng ca
c b) i ca Chi hng trong hong
cc b (vi qu chi to
u kii kt ni ngun lc)











25

PHẦN 2. NỘI DUNG CHÍNH
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.1. Khái niệm vai trò
 m vai 
m cho r Vai trò là tác dụng, chức năng của ai hay cái gì trong sự hoạt
động, sự phát triển của một tập thể, một tổ chức. Ví dụ: vai trò của người người cha
trong gia đình, nguồn vốn giữ một vai trò quyết định trong kinh doanh 
tr. bic m
  chc, trong tp th i bic cha h
hoc vi vi tin ca tp th.
m cho rng: “Một vai trò là một tập hợp các mong đợi, các
quyền và những nghĩa vụ được gán cho một địa vị cụ thể. Những sự mong đợi này
xác định các hành vi của con người được xem như là phù hợp và không phù hợp đối
với người chiếm giữ một địa vị” [10ng vi
ta v c th s ng quy 
a v 
i hn t kch bn c 
 i si. Gi s
u, tt c c s
ta. Gn vi mt kch b ng x 
 s  l
c hi h
 cn v a mn nh
trong mt h thp trong mnh. V a mi trong
nh m,  

C u cho th a mt ngi
n pht h trong m c v. Do
c hi