Vận dụng tư tưởng hồ chí minh về chủ nghĩa xã hội trong công cuộc đổi mới ở nước ta hiện nay

Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
MỤC LỤC
Trang
A. Mở đầu 3
B. Nội dung 5
Chương 1: Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội 5
1.1. Cơ sở hình thành Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội ở
Việt Nam
5
1.2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về đặc trưng bản chất của chủ
nghĩa xã hội
7
1.3. Bước đi và biện pháp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
11
Chương 2: Đảng ta vận dụng Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa
xã hội trong công cuộc đổi mới hiện nay
15
2.1. Giữ vững mục tiêu của chủ nghĩa xã hội 15
2.2. Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại
16
C. Kết luận
19
Tài liệu tham khảo
22
A. MỞ ĐẦU
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
1. Lí do chọn đề tài
Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ vĩ đại, người đã dành hết cuộc đời của bản
thân để mang độc lập tự do cho dân tộc Việt Nam. Sau bao nhiêu năm bôn ba
tìm đường cứu nước, Người đã tìm thấy con đường, giải pháp cho dân tộc

chính là: con đường con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Từ đó tư tưởng Hồ Chí Minh về Chủ nghĩa xã hội có nguồn gốc sâu xa từ chủ
nghĩa yêu nước, truyền thống nhân ái và tư tưởng cộng đồng làng xã Việt
Nam, được hình thành từ lâu đời trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân
tộc.
Hồ Chí Minh đã từng biết đến tư tưởng chủ nghĩa xã hội sơ khai ở
phương Đông, qua “thuyết đại đồng” của Nho giáo, chế độ công điền ở
phương đông là cơ sở kinh tế tạo nên sự cố kết cộng đồng bền chặt của người
Việt Nam.
Khi ra nước ngoài khảo sát cách mạng thế giới, Nguyễn Ái Quốc đã
tìm thấy trong học thuyết Mác về lý tưởng một xã hội nhân đạo, về con đường
thực hiện ước mơ giải phóng các dân tộc bị áp bức khỏi ách nô lệ. Đến năm
1923, Nguyễn Ái Quốc đến Liên Xô, lần đầu tiên biết đến "chính sách kinh tế
mới" của Lênin, được nhìn thấy thành tự của nhân dân Xô-viết trên con
đường xây dựng xã hội mới.
Cách tiếp cận sáng tạo, độc đáo về bản chất của chủ nghĩa xã hội cũng
như các định hướng và động lực của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội là
điểm nổi bật trong tư tưởng Hồ Chí Minh. Đặc biệt, tư tưởng của Người về
vai trò của đạo đức cách mạng và đạo đức xã hội chủ nghĩa trong sự nghiệp
xây dựng chủ nghĩa xã hội vẫn mãi mãi là bài học quý báu và là nguồn khích
lệ to lớn đối với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta.
Tư tưởng Hồ Chí minh là ngọn cờ dẫn dắt sự nghiệp cách mạng của
Đảng và nhân dân ta, trong đó tư tưởng về chủ nghĩa xã hội là một bộ phận
hết sức quan trọng và cho đến nay vẫn còn giữ nguyên giá trị thực tiễn.
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
3
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
Xuất phát từ những lí do trên mà em quyết định lựa chọn đềt tài:
“Vận dụng Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội trong công cuộc
đổi mới ở nước ta hiện nay”.

2. Đối tượng nghiên cứu của đề tài
Đề tài tập chung nghiên cứu những tư tưởng cơ bản của chủ tịch Hồ
Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và vận dụng những tư tưởng đó vào công cuộc
đổi mới ở nước ta hiện nay.
3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
Đề tài tập chung phân tích làm nổi bật lên tư tưởng về chủ nghĩa xã
hội của Hồ Chí Minh, thấy được giá trị thực tiễn của những tư tưởng đó ở
nước ta trong giai đoạn hiện nay.
4. Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin bài tiểu
luận sử dụng một số phương pháp: phương pháp duy vật lịch sử, duy vật biện
chứng, kết hợp với phương pháp tổng hợp, điều tra, thống kê có phân tích và
dự báo để hoàn thành đề tài.
5. Kết cấu của đề tài
Tiểu luận được cấu trúc như sau: Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh
mục tài liệu tham khảo, để tiện cho việc theo dõi một cách khoa học nội dung
của bài tiểu luận được chia thành 2 chương 5 tiết.
B. NỘI DUNG
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
4
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
CHƯƠNG 1: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
1.1. Cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam
Hồ Chí Minh tiếp cận tư tưởng chủ nghĩa xã hội từ quan điểm hình
thái kinh tế - xã hội của Mác. Luận điểm cơ bản của Mác - Ăngghen về một
xã hội mới với những đặc trưng bản chất là xóa bỏ chế độ người bóc lột người
dựa trên tư hữu về tư liệu sản xuất, xóa bỏ tình trạng bị áp bức về chính trị, nô
dịch về tinh thần. Lênin đã phát triển luận điểm về chủ nghĩa xã hội ở điều
kiện chủ nghĩa tư bản đã chuyển sang giai đoạn độc quyền, tức giai đoạn đế

quốc chủ nghĩa. Cách mạng tháng 10 Nga năm 1917 đã làm cho lý luận trở
thành hiện thực: chủ nghĩa xã hội với tư cách là một xã hội mới, một bước
phát triển cao và tốt đẹp hơn so với chủ nghĩa tư bản. Hồ Chí Minh đã khẳng
định vai trò quyết định của sức sản xuất đối với phát triển của xã hội cũng
như đối với sự chuyển biến từ xã hội nọ sang xã hội kia. Bác cũng khẳng
định, trong lịch sử loài người có 5 hình thức quan hệ sản xuất chính, và nhấn
mạnh "không phải quốc gia dân tộc nào cũng đều trải qua các bước phát triển
tuần tự như vậy". Bác sớm đến với tư tưởng quá độ tiến thẳng lên chủ nghĩa
xã hội không trải qua giai đoạn tư bản chủ nghĩa.
Hồ Chí Minh đã tiếp cận chủ nghĩa xã hội từ quan điểm duy vật lịch
sử khoa học, từ sự giác ngộ về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân - giai
cấp trung tâm của thời đại. Nguyễn Ái Quốc trực tiếp tham gia phong trào
công nhân, khi trở thành người cộng sản Người đã tìm hiểu và viết nhiều bài
về giai cấp công nhân (ấn, nhật, trung, thổ nhĩ kỳ ). Tuy hoạt động ở nước
ngoài người vẫn theo dõi phong trào công nhân ở Việt Nam. Năm 1922, lần
đầu công nhân ở chợ lớn bãi công, Nguyễn Ái Quốc coi đó là "dấu hiệu
chứng tỏ giai cấp công nhân đã bắt đầu giác ngộ về lực lượng và giá trị của
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
5
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
mình" "chúng ta phải ghi lấy dấu hiệu của thời đại". "Giai cấp công nhân ở
chính quốc không phải chỉ tỏ tình đoàn kết với những người anh em ở đấy
bằng lời nói mà thôi, mà còn phải giác ngộ, giáo dục họ về ý thức tổ chức và
phương pháp tổ chức".
Hồ Chí Minh tiếp cận chủ nghĩa xã hội từ chủ nghĩa yêu nước và
truyền thống văn hóa tốt đẹp của dân tộc.
Từ đặc điểm lịch sử dân tộc: nước ta không trải qua thời kỳ chiếm
hữu nô lệ mang đậm dấu ấn phong kiến phương đông, mâu thuận giai cấp
không gay gắt, quyết liệt, kéo dài, như ở phương tây, do đó hình thành quốc
gia dân tộc từ sớm; ngày từ buổi đầu dựng nước, chúng ta liên tục phải đấu

tranh chống ngoại xâm, hình thành chủ nghĩa yêu nước truyền thống; Là nước
nông nghiệp, lấy đất và nước làm nền tảng với chế độ công điền hình thành
cộng đồng thêm bền chặt. Tất cả điều này là giá trị cơ bản của tinh thần và tư
tưởng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam: tinh thần yêu nước, yêu thường đùm bọc
trong họan nạn đấu tranh, cố kết cộng động quốc gia dân tộc.
Từ truyền thống văn hóa lâu đời, bản sắc riêng: đó là nền văn hóa lấy
nhân nghĩa làm gốc, trừ độc, trừ tham, trọng đạo lý; nền văn hóa mang tính
dân chủ; có tính chất khoan dung; một dân tộc trọng hiền tại; hiếu học
Tư duy triết học phương đông: coi trọng hòa đồng, đạo đức nhân
nghĩa. quan niệm, chủ nghĩa xã hội là thống nhất với văn hóa, đạo đức, "chủ
nghĩa xã hội là giai đoạn phát triển cao hơn so với chủ nghĩa tư bản về mặt
văn hóa và giải phóng con người".
Hồ Chí Minh tiếp cận chủ nghĩa xã hội từ yêu cầu thực tiễn của chủ
nghĩa xã hội và xu hướng phát triển của thời đại.
Cách Mạng Việt Nam đầu thế kỷ 20 đặt ra yêu cầu khách quan là tìm
một ý thức hệ mới đủ sức vạch ra đường lối và phương pháp cách mạng đúng
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
6
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
đắn đem lại thắng lợi cho cách mạng Việt Nam. Cách mạng Việt Nam đòi
hỏi có một giai cấp tiên tiến đại diện cho phương thức sản xuất mới, có hệ tư
tưởng độc lập, có ý thức tổ chức và trở thành giai cấp tự giác đứng lên làm
cách mạng. Hồ Chí Minh sớm nhìn thấy phong trào yêu nước Việt Nam đang
rơi vào khủng hoảng về đường lối, vì vậy cách mạng chưa đem lại gỉai phóng
dân tộc. Tư tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội xuất phát từ
thực tiễn cách mạng dân tộc.
Cách mạng tháng 10 Nga giành thắng lợi đã mở ra con đường hiện
thực cho gỉai phóng dân tộc ở phương đông: độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội. Nguyễn Ái Quốc đã bắt đầu truyền bá tư tưởng chủ nghĩa xã hội
trong dân.

Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa xã hội từ tư duy độc lập sáng tạo tự
chủ. Đặc điểm của định hướng tư duy tự chủ sáng tạo là: định hướng tư duy
trên cơ sở thực tiễn; luôn tìm tận gốc của sự vật, hiện tượng; kết hợp lý trí
khoa học và tình cảm cách mạng. Tư duy của Hồ Chí Minh là tư duy rộng mở
và văn hóa.
1.2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về đặc trưng, bản chất của chủ nghĩa
xã hội
1.2.1. Bản chất của chủ nghĩa xã hội
Mác, Ăngghen dự kiến phác thảo về xã hội mới với 4 đặc trưng cơ
bản. Lênin phát triển quan điểm của Mác và nêu 2 giai đoạn phát triển của
phương thức sản xuất mới: giai đoạn thấp và giai cấp cao.
Quan niệm của Hồ Chí Minh về bản chất của chủ nghĩa xã hội thống
nhất với các nhà kinh điển đã nêu. Bằng thực tiễn chỉ đạo xây dựng chủ nghĩa
xã hội ở nước ta, vào thời điểm khác nhau bác nêu bản chất của chủ nghĩa xã
hội là: Làm cho nhân dân lao động thoát nạn bần cùng, mọi người đều có
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
7
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
công ăn việc làm, được ấm no và sống một đời hạnh phúc. Mục tiêu là giải
phóng nhân dân lao động thoát khỏi nghèo nàn, lạc hậu.
Hồ Chí Minh bày tỏ quan niệm của mình về chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam không chỉ trong một bài viết hay trong một cuộc nói chuyện nào đó mà
còn tùy từng lúc, từng nơi, tùy từng đối tượng người đọc người nghe người
bày tỏ quan điểm của mình. Vẫn là theo nguyên lí cơ bản của chủ nghĩa Mác-
Lênin về chr nghĩa xã hội, nhưng với cách diễn đạt ngôn ngữ nói và viết của
Hồ Chí Minh thì những vấn đề đầy chất lí luận chính trịn phong phú, phức tạp
được biểu đạt bằng ngông ngữ của cuộc sống của nhân dân Việt Nam, rất mộc
mạc, dung dị, dễ hiểu.
Hồ Chí Minh có quan niệm tổng quát khi coi chủ nghĩa cộng sản, chủ
nghĩa xã hội như một chế độ xã hội bao gồm các mặt rất phong phú, hoàn

chỉnh, tỏng đó con người được phát triển toàn diện, tự do. Trong một xã hội
như thế, mọi thiết chế, cơ cấu xã hội đều nhằm tới mục tiêu giải phóng con
người.
Hồ Chí Minh diễn đạt quan diểm của mình về chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam trên một số mặt nào đó của nó, như chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội…
Với cách diễn đạt như thế của Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội, chúng ta
không nên tuyệt đối hóa từng mặt, hoặc tách riêng rẽ từng mặt của nó mà cần
đặt trong một tổng thể chung. Về mặt chính trị, Hồ Chí Minh nêu chế độ dân
chủ, mọi người được phát triển toàn diện với tinh thần làm chủ.
Hồ Chí Minh quan niệm về chủ nghĩa xã hội ở nước ta bằng cách
nhấn mạnh mục tiêu vì lợi ích của Tổ quốc, của nhân dân, là “làm sao cho dân
ta giàu nước mạnh”, là “làm Tổ quốc ta giàu mạnh, đồng bào ta sung sướng”,
“ là nhằm nâng cao đời sống vật chất và văn hóa của nhân dân” là làm cho
mòi người được ăn no mặc ấm, được sung sướng, tự do, là “nước ta hoàn toàn
độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
8
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
cũng được học hành” như “ham muốn tột bậc mà người đã trả lời các nhà báo,
tháng 1-1946.
Hồ Chí Minh nêu chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam trong ý thức động lực
của toàn dân dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Xây dựng một
xã hội như thế là trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi của cả dân tộc. Cho nên,
với động lực xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, sức mạnh tổng hợp kết
hợp với sức mành thời đại.
1.2.2. Đặc trưng tổng quát của chủ nghĩa xã hội Việt Nam
Theo Hồ Chí Minh, cũng theo Hồ Chí Minh, cũng theo lí luận của
Mác-Lênin, nghĩa là trên những mặt về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội. Còn
vê cụ thể chúng ta thấy Hồ Chí Minh nhấn mạnh chủ yếu ở những điểm sau:
+ Đó là một chế độ chính trị do dân làm chủ, nhân dân lao động là chủ

và nhân dân lao động làm chủ, nhà nước là của dân, vì dân, do dân,dựa trên
mối đoàn kết dân mà nòng cốt là lực lượng công nhân, nông dân và trí thức do
Đảng lãnh đạo. Chủ nghĩa xã hội chính là sự nghiệp của chính bản thân nhân
dân, dựa vào sức mạnh của toàn nhân dân để đưa lại quyền lợi cho nhân dân.
+ Chủ nghĩa xã hội là một chế độ xã hội có nền kinh tế phát triển cao,
gắn liền với sự phát triển của khoa học kĩ thuật. Đó là xã hội có sự phát triển
kinh tế dựa trên cơ sở năng suất lao động xã hội cao, sức sản xuất luôn luôn
phát triển với nền tảng phát triển khoa học, ứng dụng có hiệu quả những
thành tựu khoa học kĩ thuật có lợi cho nhân loại.
+ Chủ nghĩa xã hội là chế độ xã hội không còn người bóc lột người.
Đây là vấn đề được hiểu nó như một chế độ hoàn chỉnh, đạt đến độ chin muồi.
Trong chủ nghĩa xã hội không còn sự bóc lột, áp bức bất công, thực hiện chế
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
9
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
độ sở hữu xã hội về tư liệu sản xuất và nguyên tắc phân phối lao động. Đó là
xã hội được xây dựng trên nguyên tắc công bằng hợp lý.
+ Chủ nghĩa xã hội là một xã hội phát triển cao về vaen hóa, đạo đức.
Đó là một xã hội có hệ thống quan hệ xã hội lành mạnh, công bằng bình đẳng
không có áp lực, bất công không có sự dối lập giữa lao động chân tay và lao
động trí óc, giữa thành thị và nông thôn, con người được giải phóng có điều
kiện để phát triển toàn diện.
Các đặc trưng nêu trên là hình thức thể hiện một hệ thống giá trị vừa
kế thừa các di sản quá khứ, vừa được sang tạo mới trong quá trình xây dựng
chủ nghĩa xã hội. Chủ nghĩa xã hội là một hiện thân điển hình cao của tiến
trình tiến hóa của lịch sử nhân loại. Hồ Chí Minh quan niệm chủ nghĩa xã hội
là tổng hợp quyện chặt ngay trong cấu trúc nội tại của nó, là một hệ thống giá
trị làm nền tảng điều chỉnh các mối quan hệ xã hội, đó là độc lập, tự do, bình
đẳng, công bằng, dân chủ, bảo đảm quyền con người bác ái, đoàn kết hữu
nghị… trong đó có những giá trị taọ tiền đề, có giá trị hạt nhân. Tất cả những

giá trị đó đã đạt được thì loài người sẽ vươn đến lý tưởng cao nhất của chủ
nghĩa xã hội, đó là “ liên hợp tự do của những người lao động” mà C. Mác và
Ăngghen đã dự báo. Ở đó, cá tính của con người được phát triển đầy đủ, năng
lực của con người được phát huy cao nhất, giá trị của con người được thưc
hiện toàn diện. Nhưng theo Hồ Chí Minh, đó là một quá trình phấn đấu khó
khăn, gian khổ, lâu dài, dần dần và không thể nôn nóng.
1.3. Bước đi và biện pháp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
Muốn có chủ nghĩa xã hội thì nhiệm vụ quan trọng nhất là phát triển
sản xuất. Sản xuất là mặt trận chính của chúng ta. Trong sản xuất cần đạt
được: tính chất sở hữu công cộng: lấy nhà máy, xe lửa, ngân hàng làm của
chung; chủ nghĩa xã hội là không có người bóc lột người, ai cũng phải lao
động, có quyền lao động, thực hiện công bằng, bình đẳng; chủ nghĩa xã hội
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
10
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
phải gắn với phát triển khoa học kỹ thuật và văn hóa của nhân dân; chủ nghĩa
xã hội là do quần chúng nhân dân tự xây dựng nên dưới sự lãnh đạo của
Đảng.
Có thể khái quát bản chất của chủ nghĩa xã hội theo tư tưởng Hồ Chí
Minh là: Chế độ độ nhân dân làm chủ; có nền kinh tế phát triển cao, dựa trên
lực lượng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu về tư liệu sản xuất; một xã hội
phát triển cao về văn hóa, đạo đức; một xã hội công bằng, hợp lý; là công
trình tập thể của nhân dân do nhân dân xây dựng dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Để thực hiện tốt con đường bước đi xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam, Hồ Chí Minh còn vạch ra rõ mục tiêu và động lực của chủ nghĩa xã hội.
Trước hết, về chế độ chính trị: nhân dân làm chủ, quyền lực thuộc về
dân, chính phủ là đầy tớ của dân; dân có quyền và có nghĩa vụ làm chủ. "Nhà
nước ta là nhà nước dân chủ nhân dân dựa trên nền tảng liên minh công nông
do giai cấp công nhân lãnh đạo".
Thứ hai, về kinh tế: Xây dựng kinh tế xã hội chủ nghĩa với công

nghiệp và nông nghiệp hiện đại, khoa học và kỹ thuật tiên tiến; hình thành sở
hữu nhà nước, nó phải lãnh đạo kinh tế quốc dân. Chủ nghĩa xã hội chỉ thắng
chủ nghĩa tư bản khi nào có năng suất lao động cao hơn hẳn. Công nghiệp
hóa-hiện đại hóa là quy luật tất yếu có thể thực hiện bằng nhiều cách khác
nhau. "Làm trái với Liên Xô cũng là Mác-xít".
Thứ ba, về văn hóa: có văn hóa phát triển cao (vừa mang tính chất xã
hội chủ nghĩa, vừa mang tính chất dân tộc - tức là nền văn hóa tiên tiến đậm
đà bản sắc dân tộc). Đó là nền văn hóa lấy hạnh phúc của đồng bào, dân tộc
làm cơ sở để phát triển, văn hóa "phải sửa đổi được thói tham nhũng, lười
biếng, phù hoa, xa xỉ". "Phải làm cho ai cũng có lý tưởng, tự chủ, độc lập, tự
do".
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
11
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
Thứ tư, về mối quan hệ xã hội: thực hiện công bằng, dân chủ; xây
dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa người với người; quan tâm thực hiện chính
sách xã hội.
Thứ năm, về con người xã hội chủ nghĩa, phải có phẩm chất cơ bản
sau: Con người có tinh thần và năng lực làm chủ; có đạo đức : cần, kiệm,
liêm, chính, chí công vô tư; có kiến thức khoa học kỹ thuật; có tinh thần sáng
tạo, nhạy bén với cái mới. Đó cũng là động lực quan trọng nhất để xây dựng
thành công chủ nghĩa xã hội. Phải quan tâm đến phụ nữ (1 nửa của xã hội),
phải giải phóng phụ nữ, xây dựng bình đẳng nam-nữ.
Để bước lên chủ nghĩa xã hội nhanh chóng và vững chắc thì động lực
của chủ nghĩa xã hội vô cùng quan trọng. Vì vậy chúng ta cần phát huy các
nguồn động lực cho việc xây dựng chủ nghĩa xã hội: vốn, khoa học công
nghệ, con người (năng lực của con người); trong đó lấy con người làm động
lực quyết định. "Chủ nghĩa xã hội chỉ có thể xây dựng được với sự giác ngộ
đầy đủ và lao động sáng tạo của hàng chục triệu người". Phát huy động lực
con người trên cả hai phương diện: cộng đồng và cá nhân. Phát huy động lực

của cộng đồng là phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết- động lực chủ yếu
để phát triển đất nước. Phát huy sức mạnh của cá nhân trên cơ sở kích thích
hành động gắn liền với lợi ích vật chất chính đáng của người lao động; "phải
chăm nom đến chỗ ăn, chỗ ở, việc làm của nhân dân". "Nếu dân đói, Đảng và
Chính phủ có lỗi. Nếu dân rét, đảng và chính phủ có lỗi". Tác động cả về
chính trị và tinh thần trên cơ sở phát huy quyền làm chủ của nhân dân lao
động và ý thức làm chủ. Sau vấn đề dân chủ là thực hiện công bằng xh, đặc
biệt là trong phân phối phải theo nguyên tắc: "không sợ thiếu, chỉ sợ không
công bằng". Tránh bình quân, Bác nêu khẩu hiệu 3 khoán và 1 thưởng.
Thưởng phạt công minh. "Khoán là 1 điều kiện của chủ nghĩa xã hội ". Sử
dụng vai trò điều chỉnh các nhân tố tinh thần khác như: văn hóa, đạo đức,
pháp luật đối với hoạt động của con người.
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
12
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
Bước lên chủ nghĩa xã hội khó tránh được những khó khăn và việc
khắc phục nhứng khó khăn đó cũng được Bác quan tâm. Cần phải cố gắng
ngăn chăn: Căn bệnh thoái hóa, biến chất của cán bộ Chống chủ nghĩa cá
nhân - Bác coi đó là kẻ thù hung ác của chủ nghĩa xã hội; chống tham ô lãng
phí - Bác coi đó là bạn đồng minh của thực dân phong kiến; chống bè phái
mất đoàn kết nội bộ; chống chủ quan, bảo thủ, giáo điều; chống lười
biếng Theo Bác các căn bệnh trên sẽ phá hoại đọa đức cách mạng, làm suy
giảm uy tín và ngăn trở sự nghiệp cách mạng của đảng, bác gọi đó là giặc nội
xâm.
CHƯƠNG 2: ĐẢNG TA VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI TRONG CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI HIỆN
NAY
Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường quá độ lên
chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam bao quát những vấn đề cốt lõi, cơ bản nhất, trên
cơ sở vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác – lênin. Đó là các sáng

tạo và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin. Tư tưởng Hồ Chí Minh là tài sản vô
giá, cơ sở lí luận và là kim chỉ nan cho việc kiên trì, giữ vững định hướng xã
hội chủ nghĩa của Dảng ta, dồng thời gợi mở nhiều vấn đề về xác định hình
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
13
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
thức, biện pháp và bước đi lên chủ nghĩa xã hội phù hợp với những đặc điểm
dân tộc và xu thế vận động của thời đại ngày nay.
Công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng tại Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ VI ( tháng 12-1986) là kết quả của sự tổng kết những vấn đề lý
luận và thực tiễn sinh động trong phong trào cách mạng của cả nước sau năm
1975. Trong những năm đổi mới toàn diện của đất nước, Đảng cộng sản Việt
Nam đã lãnh đạo toàn Đảng toàn dân thực hiện cương lĩnh, đường lối xây
dựng đất nước trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội và đạt dược những
thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử, tạo ra thế và lực mới cho con đường
phát triển của nước ta. Cùng với tổng kết lý luận – thực tiễn , quan niệm của
Đảng về chủ nghĩa xã hội ngày càng sát thực, cụ thể hóa. Nhưng trong quá
trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, bên cạnh những thời cơ vận hội, nước ta
đang phải đổi mặt với hang loạt thách thức, khó khăn trên cả bình diện quốc
tế, cũng như trong điều kiện thực tế trong nước tạo nên. Trong bối cảnh đó,
vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường quá độ lên
chủ nghĩa xã hội, chúng ta cần tập trung giải quyết những vấn đề quan trọng
nhất.
2.1. Giữ vững mục tiêu của chủ nghĩa xã hội
Kiên trì mục tiêu độc lập và chủ nghĩa xã hội. Hồ Chí Minh là người
tìm ra con đường giải phóng đân tộc Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo của Đảng,
nhân dân đã đấu tranh giành độc lập dân tộc phải gắn liền với chủ nghĩa xã
hội, sau khi giành dược độc lập dân tộc phải đi lên chủ nghĩa xã hội, vì đó là
quy luật tiến hóa trong quá trình phát triển xã hội của loài người. Chỉ có chủ
nghĩa xã hội mới đáp ứng được khát vọng của toàn dân tộc: độc lập dân tộc,

dân chủ nhân dân, cơm no áo ấm cho mọi người Việt Nam. Thực tiễn phát
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
14
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
triển đất nước cho thấy, độc lập dân tộc là điều kiện tiên quyết để thực hiện
chủ nghĩa xã hội là cơ sở đảm bảo vững chắc cho độc lập dân tộc.
Hiện nay, chúng ta đang tiến hành đổi mới toàn diện đât nước vì muc
tieu dân giầu nước manh, xã hội công bằng dân chủ văn minh là tiêp tục con
đường cách mạng độc lập gắn liền với tư tưởng Hồ Chí Minh. Đổi mới, vì
thế,l là quá trình vận dụng và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục
tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, chứ không phải là thay đổi mục tiêu.
Tuy nhiên, khi chấp nhận kinh tế thị trường, chủ dộng hội nháp kinh tế
quốc tế, chúng ta phải tận dụng các mặt tích cưc của nó, đồng thời ngăn chặn
những mặt tiêu cực của nó, bảo dẩm nhịp độ phát triển nhanh bền vững trên
tất cả các mặt xã hội, sử dụng thành tựu khoa học kĩ thuật để xây dựng nền
kinh tế phát triển, xã hội công bằng, tinh thần đạo đức trong sạch.
Phát huy quyền làm chủ của nhân dân, khơi dậy mạnh mẽ tất cả các
nguồn lực, trước hết là nội lực để đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước gắn với phát triển kinh tế tri thức.
Công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển kinh tế tri thức là con
đường tất yếu phải đi của đất nước ta. Chúng ta phải tranh thủ thành tựu của
cách mạng khoa học và công nghệ, của điều kiện giao lưu, hội nhập quốc tế
để nhanh chóng biến nước ta thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại,
sánh vai với các cường quốc năm châu theo nguyện ước của Hồ Chí Minh.
Hồ Chí Minh đã chỉ dẫn: xây dựng chủ nghĩa xã hội là sư nghiệp toàn
dân, do Đảng lãnh đạo, phải đem tài dân, sức dân, của dân làm lợi cho dân.
Theo tinh thần đó ngày nay công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với sự phát
triển kinh tế tri thức phải dựa vào nguồn lực trong nước là chính.
Nguồn lực của nhân dân ,của con người Việt Nam bao gồm trí tuệ, tài
năng sức lao động, của cải thật to lớn. Để phát huy tốt sức mạnh của dân tộc

Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
15
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
nhằm xây dựng và phát triển đất nước, cần giai quyết các vấn đề: Tin dân, dựa
vào dan, xác định quyền làm chủ của dân; chăm lo đời sống của nhân dân để
nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và thực hiện tốt chiến lược đại đoàn kết
dân tộc.
2.2. Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại
Xây dựng chủ nghĩa xã hội phải biết tranh thủ điều kiện quốc tế
thuận lợi, tận dụng tối đa sức mạnh của thời đại. Ngày nay, sức mạnh của
thời đại tập trung ở cuộc cách mạng khoa học và công nghệ xu hướng toàn
câu hóa. Chúng ta cần ra sức tranh thủ tối đa cơ hội do xu thết tạo ra để nâng
cao hiệu quả hợp tác quốc tế.
Muốn vậy,chúng ta phải có đường lối chính trị độc lập, tự chủ. Tranh
thủ hợp tác phải đi đôi với việc thường xuyên khơi dậy chủ nghĩa yêu nước,
tinh thần dân tộc chân chính của người Việt Nam nhằm góp phần làm gia tăng
tiềm lực quốc gia.
Chủ động hội nhập kinh tế phải gắn liền với nhiệm vụ trao dồi bản
lĩnh và bản sắc văn hóa dân tộc, nhất là cho thanh niên thiếu niên. Chỉ có bản
lĩnh và cốt cách văn hóa dân tộc sâu sắc mạnh mẽ đó mới có thể loại trừ các
yếu tố độc hại, tiếp thu tinh hoa của văn hóa loài người, làm phong phú văn
hóa dân tộc.
Chăm lo xây dựng Đảng vững mạnh, làm sạch bộ máy nhà nước, đẩy
mạnh đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng , lãng phí , thực hiện cần kiệm
liêm chính, chí công vô tư để xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, phát huy
quyền làm chủ của nhân dân cần có vai trò lãnh đạo của Đảng. Xây dựng
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
16
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh

Đảng Cộng sản Việt Nam cầm quyền , một Đảng “ đạo đức, văn minh”. Cán
bộ Đảng gắn bó máu thịt với nhân dân, hết lòng hết sức phục vụ nhân dân.
Xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân. Bằng các giải pháp
thiết thực, cụ thể, hình thành một đội ngũ cán bộ liêm khiết tận trung với nước
tận hiếu với dân. Giáo dục mọi tầng lớp nhân dân ý thức biết cách làm giàu
cho đất nước , hăng hái đẩy mạnh tăng gia sản xuất kinh doanh gắn liền với
tiết kiệm để xây dựng nước nhà. Muốn vậy ta phải:
- Xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam cầm quyền, một Đảng " đạo đức,
văn minh ". Cán bộ, đảng viên gắn bó máu thịt với nhân dân, vừa là người
hướng dẫn, lãnh đạo nhân dân, vừa hết lòng hết sức phục vụ nhân dân, gương
mẫu trong mọi việc.
- Xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa mạnh mẽ, của nhân
dân, do nhân dân, vì nhân dân; thực hiện cải cách nền hành chính quốc gia
một cách đồng bộ để phục vụ đời sống nhân dân.
- Bằng các giải pháp thiết thực, cụ thể, hình thành một đội ngũ cán bộ
liêm khiết, tận trung với nước, tận hiếu với dân; kiên quyết đưa ra khỏi bộ
máy chính quyền những "ông quan cách mạng", lạm dụng quyền lực của dân
để mưu cầu lợi ích riêng; phát huy vai trò của nhân dân trong cuộc đấu tranh
chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, giữ vững sự ổn định chính trị - xã hội
của đất nước.
- Giáo dục mọi tầng lớp nhân dân ý thức biết cách làm giàu cho đất
nước, hăng hái đẩy mạnh tăng gia sản xuất kinh doanh gắn liền với tiết kiệm
để xây dựng nước nhà. Trong điều kiện đất nước còn nghèo, tiết kiệm phải trở
thành quốc sách, thành một chính sách kinh tế lớn và cũng là một chuẩn mực
đạo đức, một hành vi văn hóa như Hồ Chí Minh đã căn dặn: "Một dân tộc biết
cần, biết kiệm" là một dân tộc văn minh, tiến bộ; dân tộc đó chắc chắn sẽ
thắng được nghèo nàn, lạc hậu, ngày càng giàu có về vật chất, cao đẹp về tinh
thần.
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
17

Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
C. KẾT LUẬN

Thực tiễn phong phú và những thành tựu thu được qua hơn 20 năm
đổi mới đã chứng minh tính đúng đắn của Cương lĩnh được thông qua tại Đại
hội VII của Đảng, đồng thời giúp chúng ta nhận thức ngày càng rõ hơn về con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Chúng ta một lần nữa khẳng định:
Cương lĩnh là ngọn cờ chiến đấu vì thắng lợi của sự nghiệp xây dựng nước
Việt Nam từng bước quá độ lên chủ nghĩa xã hội, định hướng cho mọi hoạt
động của Đảng hiện nay và trong những thập kỷ tới. Đảng và nhân dân ta
quyết tâm xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường xã hội chủ nghĩa trên
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
18
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
nền tảng chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu
sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận
dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của
nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp
thu tinh hoa văn hoá nhân loại. Đó là tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải
phóng giai cấp, giải phóng con người; về độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; về sức mạnh
của nhân dân, của khối đại đoàn kết dân tộc; về quyền làm chủ của nhân dân,
xây dựng Nhà nước thật sự của dân, do dân, vì dân; về quốc phòng toàn dân,
xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân; về phát triển kinh tế và văn hoá,
không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; về đạo
đức cách mạng, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư; về chăm lo bồi dưỡng
thế hệ cách mạng cho đời sau; về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, cán
bộ, đảng viên vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của
nhân dân.

Tư tưởng Hồ Chí Minh soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân
ta giành thắng lợi, là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta.
Con đường đi lên của nước ta là sự phát triển quá độ lên chủ nghĩa xã
hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa, tức là bỏ qua việc xác lập vị trí thống trị
của quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng tư bản chủ nghĩa, nhưng tiếp
thu, kế thừa những thành tựu mà nhân loại đã đạt được dưới chế độ tư bản chủ
nghĩa, đặc biệt về khoa học và công nghệ, để phát triển nhanh lực lượng sản
xuất, xây dựng nền kinh tế hiện đại. Xây dựng chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ
tư bản chủ nghĩa, tạo ra sự biến đổi về chất của xã hội trên tất cả các lĩnh vực
là sự nghiệp rất khó khăn, phức tạp, cho nên phải trải qua một thời kỳ quá độ
lâu dài với nhiều chặng đường, nhiều hình thức tổ chức kinh tế, xã hội có tính
chất quá độ. Trong các lĩnh vực của đời sống xã hội diễn ra sự đan xen và đấu
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
19
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
tranh giữa cái mới và cái cũ.
Trong thời kỳ quá độ, có nhiều hình thức sở hữu về tư liệu sản xuất,
nhiều thành phần kinh tế, giai cấp, tầng lớp xã hội khác nhau, nhưng cơ cấu,
tính chất, vị trí của các giai cấp trong xã hội đã thay đổi nhiều cùng với những
biến đổi to lớn về kinh tế, xã hội. Mối quan hệ giữa các giai cấp, các tầng lớp
xã hội là quan hệ hợp tác và đấu tranh trong nội bộ nhân dân, đoàn kết và hợp
tác lâu dài trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc dưới sự lãnh đạo của
Đảng. Lợi ích giai cấp công nhân thống nhất với lợi ích toàn dân tộc trong
mục tiêu chung là: độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, dân giàu,
nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Nội dung chủ yếu của
đấu tranh giai cấp trong giai đoạn hiện nay là thực hiện thắng lợi sự nghiệp
công nghiệp hoá, hiện đại hoá theo định hướng xã hội chủ nghĩa, khắc phục
tình trạng nước nghèo, kém phát triển; thực hiện công bằng xã hội, chống áp
bức, bất công; đấu tranh ngăn chặn và khắc phục những tư tưởng và hành
động tiêu cực, sai trái; đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hành động

chống phá của các thế lực thù địch; bảo vệ độc lập dân tộc, xây dựng nước ta
thành một nước xã hội chủ nghĩa phồn vinh, nhân dân hạnh phúc.
Động lực chủ yếu để phát triển đất nước là đại đoàn kết toàn dân trên cơ sở
liên minh giữa công nhân với nông dân và trí thức do Đảng lãnh đạo, kết hợp
hài hoà các lợi ích cá nhân, tập thể và xã hội, phát huy mọi tiềm năng và
nguồn lực của các thành phần kinh tế, của toàn xã hội.
Đất nước Việt Nam ngày càng phát triển, trở nên năng động và được
bạn bè thế giơi đánh giá cao… sở dĩ chúng ta được như ngày hôm nay là nhờ
có con đường đúng đắn mà Hồ Chủ tịch đã vạch ra. Những thành tựu quan
trọng mà nhân dân ta đã đạt được trong thời gian qua, đặc biệt là trong hơn 20
năm đổi mới, là một thực tế không ai có thể phủ nhận được. Con đường đi tới
của cách mạng nước ta đang có nhiều cơ hội thuận lợi, nhưng cũng gặp không
ít thách thức, khó khăn, nhất là sau khi nước ta gia nhập WTO. Chúng ta tin
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
20
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
tưởng rằng, dưới sánh sáng tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội, với sự
kiên định mục tiêu, lý tưởng và đạo đức xã hội chủ nghĩa cùng sự lãnh đạo
sáng tạo, đúng đắn của Đảng, nhân dân ta sẽ từng bước thực hiện thắng lợi sự
nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã
hội chủ nghĩa
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2003), Giáo trình Tư tưởng Hồ Chí Minh, Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
2. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X,
Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
21
Tiểu luận Tư tưởng Hồ Chí Minh
3. Hồ Chí Minh (1995), Toàn tập, tập 1, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

4. Hồ Chí Minh (1995), Toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
5. Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (2003), Tư tưởng Hồ Chí
Minh (tập bài giảng), Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.
6. Trang web: Dễn đàn sử học trẻ; dangcongsan.vn; Tailieu.vn;
Tapchicongsan; Wikipedia ( tiếng việt ).
7. Uỷ ban Khoa học xã hội Việt Nam, 1990, Hồ Chí Minh, anh hùng giải
phóng dân tộc, danh nhân văn hóa, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
Học phần 6 NTH: Hoàng Hà
22