Vai trò của chính sách ưu đãi xã hội và Trợ giúp xã hội đối với đời sống của người dân hiện nay (Nghiên cứu tại Lý Thường Kiệt, Yên Mỹ, Hưng Yên)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN





LÊ THỊ MAI




VAI TRÕ CỦA CHÍNH SÁCH ƢU ĐÃI XÃ HỘI VÀ TRỢ GIÖP
XÃ HỘI ĐỐI VỚI ĐỜI SỐNG CỦA NGƢỜI DÂN HIỆN NAY
(NGHIÊN CỨU TẠI XÃ LÝ THƢỜNG KIỆT, HUYỆN YÊN MỸ,
TỈNH HƢNG YÊN)




LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC





HÀ NỘI - 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN HÀ NỘI



LÊ THỊ MAI


VAI TRÕ CỦA CHÍNH SÁCH ƢU ĐÃI XÃ HỘI VÀ TRỢ GIÖP XÃ HỘI
ĐỐI VỚI ĐỜI SỐNG CỦA NGƢỜI DÂN HIỆN NAY
(NGHIÊN CỨU TẠI XÃ LÝ THƢỜNG KIỆT, HUYỆN YÊN MỸ, TỈNH
HƢNG YÊN)


Chuyên ngành: Xã hội học
Mã số 60 31 03 01





LUẬN VĂN THẠC SĨ



Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:
TS. ĐÀO THỊ MINH HƢƠNG


HÀ NỘI - 2014

LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tôi xin được gửi lời cảm ơn tới tất cả quý thầy cô đã giảng dạy
trong chương trình Cao học Xã hội học khóa 2012, trường Đại học Khoa học
Xã hội và Nhân văn Hà Nội, những người đã truyền đạt cho tôi những kiến thức
hữu ích về xã hội học làm cơ sở cho tôi thực hiện tốt luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Đào Thị Minh Hương đã tận tình hướng
dẫn tôi trong thời gian thực hiện luận văn. Mặc dù trong quá trình thực hiện
luận văn, đã có rất nhiều khó khăn, vướng mắc nhưng cô đã hướng dẫn, chỉ bảo
giúp tôi có nhiều kinh nghiệm hơn trong quá trình thực hiện đề tài.
Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới các bác, các cô, các chú tại xã Lý Thường
Kiệt đã tận tình, ân cần không quản thời gian làm việc của mình để trả lời
phỏng vấn một cách trung thực, chính xác giúp tôi có được kết quả tin cậy trong
luận văn này.
Cuối cùng, tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình đã tạo điều kiện
cho tôi trong suốt quá trình học cũng như thực hiện luận văn.
Do thời gian có hạn và kinh nghiệm nghiên cứu khoa học chưa nhiều nên
luận văn còn rất nhiều hạn chế, rất mong nhận được ý kiến đóng góp của thầy
cô và anh chị học viên.

Hà Nội, tháng 12 năm 2014
Học viên


Lê Thị Mai


MỤC LỤC

PHN 1: M U 6

1.  6
2.  7
3.  16
3.1. c 16
3.2. c tin 16
4.  17
4.1. u 17
4.2.  u 17
4.3. Phu 17
5. MM V U 18
5.1. Mu 18
5.2. Nhim v u 18
6. U 18
7.  18
8. U 18
8.1. Pn 18
8.2. u 19
9.  21
10. NHU 22
PHN 2: N 24
  C TIN C  24
1.1.  24
1.1.1. H    24
1.1.1.1  24
1.1.1.2  24
1.1.1.3  25
1.1.1.4   27
1.1.1.5 Li 28
1.1.1.6  29
1.1.2.  t 31

1.1.2.1 t nhu cu ca Maslow 31
1.1.2.2 i ca M.Werber 33
1.2. u 34


 I VI SNG CA GIA
- LI 37
2.1.  ng
Kit. 37
2.2.  i vi s
 41
2.2.1. Mt s m v u c 41
2.2.2.  cp tr ci v 42
2.2.3.   y t i v
binh 47
2.2.4. i v .
50
2.2.5.  i vi gia
 51
2.2.6.  tr v  i vnh 52
2.3.  i vi s 54
2.3.1. Mt s u c 54
2.3.2. a tr cp tui vt s. 55
2.3.3.   y t i v 58
2.3.4.   i vt  .
59
2.3.5.   60
2.3.6.    i v 61
 U T N VIC THC HI
I VI S

LI 62
3.1.  62
3.2. c khe 65
3.3. Vic h tr  67
3.4. Nhng hn ch  68
3.5. Nhng mong mun c 69
KT LUN NGH 71
Kt lun 71
Khuyn ngh 73




DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt
Nội dung đầy đủ
ASXH
i

m bi
BHXH
Bo hii
BHYT
Bo him y t
CSXH
i

i
TCXH

Tr ci
TGXH
Tr i
XHCN
i ch 

i




DANH MỤC BẢNG, BIỂU

Bng Kit 38
B l t s 
 38
Bng 3: Mt s  u c 41
Bng 4: T l m mt sng vi mc tr cp mt ln 43
B  a tu   a ngun tr c   i
 45
Bng 6:Mt s  u c 54
Ba tua ngun tr c 56

Bia tr ci vi ngun thu nhp(%) 45
Biu 2: Nha bnh cinh 48
Biu 3: S i vi nha bnh 49
Bia tr ci vi ngun thu nhp(%) 56
Bi a b

6

PHẦN 1: MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
c Vii qua nht,
chi li hu qu nng nc vn
t ph quc, khi tr v cuc si
ng, h gp nhit, hn ch ng sn xut. Khc
phc nhng hu qu m bo cuc s   
nhim v c
Ch tch H   i cy gi ri
i c ng  B
ng B Thương bệnh binh,
quân nhân và gia đình liệt sĩ là những người có công với Tổ quốc, với nhân dân cho
nên bổn phận của chúng ta là phải biết ơn, phải thương yêu và giúp đỡ họi vy,
cic nh 
Đối với những người đã hi sinh một phần xương máu của mình vì độc lập tự
do cho đất nước, Đảng, Chính phủ và đồng bào phải bằng mọi cách làm cho họ có đủ
nơi ăn, chốn ở yên ổn.V 
c Hic ghi nhn trang trng  u 67 ca
HiThương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ được hưởng các chính
sách ưu đãi của Nhà nước. Thương binh được tạo điều kiện phục hồi chức năng lao
động, có việc làm phù hợp với sức khoẻ và đời sống ổn định. Những người và gia đình
có công với nước được khen thưởng, chăm sóc  c th ch
i hong, lit s t s
binh, bi ho ng (gi
tnh ng) do U ng v Quc hi
nh c th ti Ngh nh s -4-

7
1995 cc ti
 m k tha, chn ln nhc

ca na th k qua vi mt h thnh v 
i vng [21, 34 - 35]. 
vt ng  p v
kinh t-c bm bi
c lu t h th
gm nhiu mt ci s cp, ph cc khe, ci thi
 c-o, v ving, min gim thu ).
Nhm u qu ca h thng   i
ti sng ct s,  gi u  u:
Vai trò của chính sách ưu đãi xã hội và trợ giúp xã hội đối với đời sống của người
dân hiện nayc tiu tng Kit, huy,

2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU
Trong nh  u vi nhip cn

cu c c tin ca h thng .
 Nhóm nghiên cứu lý luận
Nu nhn nhi cnh khng hong
kinh t ng chuyn bin v i m v 
c nhiu.  u Một số vấn đề
về  BĐXH ở nước ta hiện naythu Luận cứ khoa học cho
việc đổi mới và hoàn thiện  BĐXH trong điều kiện nền kinh tế nhiều thành
phần theo định hướng XHCN ở Việt Nam  
h cNhững luận cứ khoa học cho việc đổi mới các CSXH

8
và việc quản lý các CSXH tng ht,
tham lun cnh  ca nhi
.
Trong khong thi gian 1993  2002, Vii h

 ling quc gia  u m
bii kt cu giai ti trong thMột phân tích
tổng quan về CSXH quốc gian ngh t qu
nhn din 5 trn ca h thng ba khu vc
a h th  lao
u th (tr em, ph ni cao tut,
 hot
ng c th c PLXH.
CuHoàn thiện pháp luật ưu đãi người có công ở Việt Nam. Lý luận và
thực tiễna Nguy [17]. Cung v mu cht
ca  ch s n c
c trng cng thng nhn
ngh  t v i Vit Nam trong thi gian ti.
Hoàn thiện pháp luật về TGXH trong hệ thống pháp luật ASXH Việt
Namc  Nguyn Hi [23]  TGXH trong tng
th h thng ASXH Vit Nam trong sut thi k thc hii vc
.
Phúc lợi xã hội trên thế giới: quan niệm và phân loạia Trn Hu
Quang [20]  cn S n c tht trong
nhu ln lao ca nhiu qu gii trong th k 
ht trong nhng quyn ci trong mt
quc thut li mt s quan ni

9
ng thng nhnh ca
nhi  gii v t ng o tr 
l t s o
th 
gii v i.
 c v "Hoàn thiện chính sách TCXH trong hệ thống ASXH

Việt Nam giai đoạn 2006- 2010  th  n
v TCXH, h thng ASXH trong mi quan h bin chng vi s nh
c trng  TCXH  n va qua, t 
ra nhng v cn ph ng  v rng
ng th ng nhng h thng ASXH hip v
n kinh t i  c ta. Luu v n,
thc tin vi khoa h TCXH  Vit Nam giai
n 2006- 2010. - c tr chc thc hin 
TCXH  n vt s c kinh nghi
 - u h th n ca vic la
ch khoa h  thng ASXH; - c
trng thc hin  TCXH  n vt s kinh nghim
ca mt s -  xut mt s kin ngh n vic
c hi n ti.
Bo hii Vio v Hệ thống
các văn bản pháp luật hiện hành về chính sách đối với thương binh, bệnh binh, gia
đình liệt sĩ và ngưòi có công. Cu u t
tht hi i vnh binh,
m hin ti. Cu
mt h thu v n nh  

10
n vc
ng th.
Cu Một số vấn đề cơ bản về chính sách xã hội ở Việt Nam hiện nay do
GS. TS. Mai Ngng (Ch  t b quc gia  S tht xut
bn: Ni dung cum 2 phn: Phần thứ nhất:  gii thiu m
 m, m
h thi ph bin  ng n 
vn dng  c ta. Phần thứ hai:   cp thc trng vi nhu

ng hn chng mc c 
v thu nhp, gi 
ch v n; cung ch v 
i vng gi 
gi ng git s khuyn ngh v ng h th
i  Vit Nam nhi.
Cu ''Phát triển hệ thống ASXH Việt Nam đến năm 2020'a
Vin Khoa hi, B ng-i phi hp
vi T chc H    c (GIZ) [26]. Cu  ''Phát triển hệ thống
ASXH Việt Nam đến năm 2020'' ng v chung v ASXH, n
bn ca Ngh quyt s 15-t qu c, nhng tn ti ca 
 ASXH hing  n t 
2020. Cum hai phng v chung v t Nam
n 2012-2020. Kh thng ASXH
bao ph  p ti
thiu; tham gia bo hii, bm h tr c bi
p cch v n  mc ti thiu,

11
n tp, bm cuc s
h 
 Nhóm nghiên cứu thực nghiệm
i nhn v h thng ASXH  u
nhc nghi phn ha h th
t trong nhng b ph i trong tng h thng

t vi ch  “Việt Nam đang hướng tới hệ
thống ASXH năng động và hiệu quả ra thc trng chung khi thc hin h
thng  ASXH t ng m
tn ti khi thc hin [11, tr 34  38].  

kt qu v chính sách PLXH và phát triển dịch vụ xã hội – chăm sóc người cao tuổi
trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập d c
c lp cNghiên cứu chính sách PLXH và phát triển dịch vụ chăm sóc
người cao tuổi trong kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập.  
trn ch  i cao tui
i hi ch  ch n
h thi cao tui.
Nguyn Hi Hu (2007), thc hi a B 
hi v Đổi mới chính sách và cơ chế TGXH cho phù hợp với bối cảnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế [13]  th c
ng tng  i vi tng  c th
 c nhng mn ch trong vic hi
 i. 
 Thực trạng TGXH và UĐXH ở nước ta, năm 2001 – 2007
và khuyến nghị đến năm 2015a ra mt bc tranh tng th v TGXH ca Vit Nam

12
trong c mn vi nhng thun lc
 c, t ng khuyn ngh c th  
thin h th t Nam trong tng th h thng ASXH

 Kết quả thực hiện Pháp lệnh ưu đãi người có công cách mạng những
năm vừa qua, nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới của B Lao
 c hi
lng trong th 
ng gi th i gian ti.
LuThc  i hc Đánh giá hoạt động UĐXH ở Việt Nam[21]
gc trng   Vit Nam bao gt
ng s tit ki;
m cc v  

thi km c th v m tr ci v
vng; Mt s hop
 v i v
i t qu i vnh binh, nhi tham
 ca h b nhim chc da cam. C i
vt  cng. Lu ra
nhm hn ch c hin ch i v
c thng b, m tr c p vi
u kin sng cn ti.
Lu Tình hình thực hiện UĐXH người có công với cách mạng ở xã
Nghi Sơn- Tĩnh Gia- Thanh Hóa. i i hc Lao
ng i, 2010. ng quan v thc hin  
i vt i ho

13
chin b nhim ch c tm quan trng ca vic thc
hin  vi nhi u ki
c sng  c vt chn. Nhng  
ng thng gi
 n li b c thc hi
 ASXH ci v
Lun  ca Nguyn Ngc Tochính sách TGXH thường xuyên cộng
đồng ở Việt Nam [25]. Lu thc trng thc hin  TGXH
ng  Vit Nam vi nhc trong thi gian
ng hn ch n ti, t ng ging
c m rng li nhm bao ph  
cu ng mc chun tr  s 
 i cng c; Chuy min gim
trong vic thc hin mt s hin nay sang cung cp tin m ng
t chi tr khi s dng dch v; ng  hoch quc gia v

       u qu    c
nhn thy t chc th
 t v Chính
sách đối với người có công thực trạng và một số kiến nghịng sn
s ng v thc hii v
i vcng mng hn ch 
c hi i v thi gian qua, t t
s kin ngh  
 Mai Ngc Anh (2012) vChính sách xã hội đối với người có
công ở Việt Nam: Thực trạng và khuyến nghị T n
s -2012. Bt cho thng lch s;

14
i sng vt cht, tinh thn ca nhn quan
m, nhn thc ci v nhng s tr c
i vi nh  a h.       i
 c cho th h tr nhn thc v
truyn thng uc nh ngun c tinh thn x
o v t quc c h  t c
hi Vii k
  i sng thc t c         ng
khuyn ngh nhi v
  ng sn, s 
v Hỗ trợ gia đình liệt sĩ Việt Nam góp phần thực hiện chính sách xã hội
vit phng v i v
n hing
t cp trong vic h tr  v mt vt ch
thn, t c hin ti vi nh

B i (2014) v Chính sách ưu

đãi người có công: Nhiều thay đổi lớn cho đối tượngt trong n
ng thng
i lng v Quc h
lnh s 04/2012/UBTVQH13 s i, b sung mt s u c    
NCC vng  nh s -
nh chi ting dt s u cu
c si, b ng th 
c thc hin tr ci vi hong
ng, hoc hon b ch b sung tr ci

15
phc v  Vii hon b nhim chc
c suy gim kh ng t 81% tr  ci ho
chin b nhim ch
b sung ch  tr cp th  trin khai thc hinh ca
    nh, B          05/2013/TT-
ng dn v th tc, h c hin ch  i hp vi B
Quch s 28/2013/TTLT--ng
dn liy t.
 gi 
n v ASXH   
trong sut th thy ru tp chung ch y
ch  m:
-    cu v  
ch  u thc nghii vng c th ng li t
c nhm
 p vi thc tin.
- Trong nh    a h thng
         ng: V mt khu v 
    u v     t

nhu ca th n nay;
- K ting u, khthc nghi
v 
 t v mi mng, nhm
c hi
hii sng ca h nhng hn ch, y


16
Tt c t quan tri v
trin ca h thng  h 
i vi nhu t 
hu h c hi
hong ci tng c th,  cu
 a nhn ci
sy, vic thc hi t cn thit cho nh
thc nghim, thc ti 
3. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ Ý NGHĨA THỰC TIỄN
3.1. Ý nghĩa khoa học
  n di
hc nhn di mt v c
thc hi  TGXH  thng ASXH i vi tng
ng hiu.
  a   TGXH ti sng c gia
 hin nay i hcn phong
i hc.  ng
nhng kin thn, nhi hc
c tng thi kim chng mm ct nhu cu, thuyt
ng trong thc tin.
 c cm  a 

 i vi sng c hin nay.
3.2. Ý nghĩa thực tiễn
 Kt qu         
TGXH i vi i sng ca  ,  li hin
nay  u tng Kit, huy;

17
 Ph tch nhng yu t n vic trin khai thc hi
ti 
 n ngh n t khoa hc tin 
nh  trong vinh ra nhng  p mang li hiu
qu thit thng th nhng giu chnh kp thi trong tng
hp c th  n thc hii;
4. ĐỐI TƢỢNG, KHÁCH THỂ, PHẠM VI NGHIÊN CỨU
4.1. Đối tượng nghiên cứu
a  i vi sng c
ng Kit,  hin nay.
4.2. Khách thể nghiên cứu
u t ng th 
lit s.
4.3. Phạm vi nghiên cứu
 Phạm vi nội dung đề tài:  trng c
th u va  
i vi sng ca 
gi gii hn trong phu nhng c
TGXH ti sng vt cht c
cu va  i vi i sng ca , gia
,  li. C th bao gTGXH
 cp, ph c tr 
    

 tr ).
 Không gian nghiên cứu: ng Kit, huy.
 Thời gian nghiên cứu: -12 .

18
5. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
5.1. Mục đích nghiên cứu
a   i vi sng c
binh ling thi ch ra nhng Yu t n vic thc
hin tria   i v
binh li.
5.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
  a  i vi thu nhp,
vi, y tc ca  hin nay;
 ng yu t n vic trin khai a 
  i v
6. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
  i vi thu nhp, vic
, y tc ca  h, lin nay?
 Yu t n vic thc hin tria 
 i v
7. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU
  i sng
vt chn : ci thin ngun thu
nhp,  p cn c,  tip cn dch v y t, h tr trong
ci thi;
 u t    c hi  
quan t mng ti vic thc
hia  i v
8. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

8.1. Phương pháp luận

19
S dng ch t lch s  t bin chng c
n ch  - u.
Ch t lch s  t bin ch vt
hing trong mi s vt hin
tn ti mc lng ln
 lu s vt hing pht trong
mng hnh, trong mi quan h ng qua li ln nhau gi vt
hing.
  u v a  i vi
i sng ca   ng ch  . C 
quan tri vi bt c  gii, nm trong h thng
ASXH nhm tr ng yu th .  
c thc hing c nhm
i c tr m bo quyn con
i, c th quyn tip cn l v thc ph
ng sc khtng
m  b t i bi
tht nghip; c.
 ng ca h thng 
  TGXH i vi i sng ca  ti a bn x
ng Kit, huytrong mi quan h bin ch
vi s vng, bing cu kin kinh t - 
 - i cc trong thi k i mi hin nay.
8.2. Phương pháp nghiên cứu
8.2.1. Phương pháp phân tích tài tiệu

20

Nhm phc v cho viu thun li 
hip hn v 
 u v n kinh t i tu
trong nh;
 i v v 
 TGXH, h thng  ASXH Vit Nam i nhng

 u khoa hn v u.
8.2.2. Phương pháp trưng cầu ý kiến
 dng trong vic thu thng cho
viu tB phin v   
TGXH bao gm 3 phng 23 i xoay quanh v:
Phc hi;
Phn 2: Nhn v u kin sng ca h ;
Phn 3: Nhng ni dung    TGXH
thc hin ti 
Ma phi thu thng
con s ng v   v vic thc hin 
  TGXH ti sng c
M  u:       la chn  ng mu
i hc:
𝑛 =
N. t
2
. 0,25
𝑁.

2
+ 𝑡
2

. 0,25

: n l cỡ mẫu cần nghin cứu, t = 1,96 (cho m tin c; 
 ().
Theo s liu tha ng Ki
ng Kit c

21
ng s  c ca
 n ch v mt th c tt c i
ng   Bi v 
 mc t m, v tin c c
  c c mu ti thiu cn kh129 c m
cu.
Phiu, thu v 130 phi  123 phiu kho
p l  bao g
li
8.2.3. Phương pháp phỏng vấn sâu
ng nhm b tr ng vn bng
bng hung c hin nhng suy
nhu cu a  c h tr t  ASXH
cc ng vn bng bng hc hic.
 thc hin 12 cuc phng vn : 2 cuc phng vn vi
 hc hin CSXH. 5 cuc phng vn 
i v 5 cui vt s.
Ni dung phng vng vu kin sng c
(vii, sc khe   
c   ng tr
c  ng t   c
c tr c Nhm m i sng ca 

binh,  
9. KHUNG PHÂN TÍCH

22

10. NHỮNG ĐÓNG GÓP CHÍNH CỦA NGHIÊN CỨU
           ca    
TGXH ti i sng vt cht, tinh thn ca lit s.
  mt s hn ch c hi
i t ling mong mun c
 nhc phc tt nh bm quyn li c

 N b 
 c hin 
BIẾN ĐỔI KT –VH – CT - XH
CS ƣu
đãi, trợ
giúp về
y tế

Đời sống gia đình thƣơng binh, liệt sĩ
CS UĐXH – TGXH
CS ƣu
đãi
phụ
cấp trợ
cấp
hàng
tháng
CS ƣu

đãi
trong
lao
động
việc
làm

CS ƣu
đãi
trong
giáo
dục

CS ƣu
đãi,
trợ
giúp
về nhà
ở


23
  m bo cho s nh
cuc sng, c trt t i.