Xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ




TRẦN VĂN SÍNH




XA
N NHO QUAN, T



Luận văn thạc sĩ Kinh tế chính trị





Hà Nội – 2014



ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

TRẦN VĂN SÍNH


XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NHO
QUAN, TỈNH NINH BÌNH
: Kinh t 
 : 60 31 01

Luận văn thạc sĩ Kinh tế chính trị



ng dn khoa h





Hà Nội - 2014



LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu trong luận văn là trung thực. Những kết luận nêu trong luận văn chưa
từng được công bố ở bất cứ công trình khoa học nào khác.
Một lần nữa, tôi xin khẳng định về sự trung thực của lời cam kết trên.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN





Trần Văn Sính















MỤC LỤC

Trang
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
LỜI NÓI ĐẦU
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ XÂY DỰNG

NÔNG THÔN MỚI
1.1. Cơ sở lý luận về xây dựng nông thôn mới
1.1.1. N

 


1.1.2. i
1.1.3. Nhng ni dung ch yng thn mi
1.1.4. 
1.1.5. Nng nhn t nh hng n m h nng thn mi
1.2. Cơ sở thực tiễn về xây dựng và phát triển nông thôn
1.2.1. Kinh nghia mt s  gii
1.2.2. Kinh nghii  Vit Nam
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
Ở HUYỆN NHO QUAN
2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội ảnh hƣởng đến việc xây
dựng nông thôn mới ở huyện Nho Quan
m t 
-i ca huyn
2.2. Thực trạng xây dựng nông thôn mới ở huyện Nho Quan, giai
đoạn 2011 – 2015
2.2.1. Thc tr c gia ca huyn
2.2.2. Kt qu thc hii tm
i
ii
1


12

12
15
23
27
31
32
32
36



45
45
48

56
56
65


2.3. Đánh giá chung về xây dựng nông thôn mới ở huyện Nho Quan
c
2.3.2. Hn ch 
Chƣơng 3: ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG
NÔNG THÔN MỚI Ở HUYỆN NHO QUAN
3.1. Định hƣớng, mục tiêu
ng chung
3.1.2. M
3.1.3. M th
3.2. Giải pháp xây dựng đề án nông thôn mới giai đoạn 2011-2015 và

định hƣớng đến 2020
3.2.1. Lp quy ho i
ng h tng kinh t - i
n kinh t  chc sn xut
- ng
3.2.5. H th
3.3. Kinh phí và nguồn vốn thực hiện Đề án
c hi 
3.3.2. Ngun vn
3.4. Tổ chức thực hiện
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
66
66
73


75
75
75
75

76
76
76
79
82
84
85
85

86
87
99
104

i

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT

Số
TT
Ký hiệu
Nguyên nghĩa
1
CN
p
2
CNH - 
- hi
3
DT
Di
4

ng bng
5

 
6


o
7
GTNT

8
GTVT
n ti
9
HTX
H
10
KTXH
Kinh t i
11


12
NN
p
13
NTM
i
14
NXB
t bn
15
PTNT

16
SXKD

Sn xut kinh doanh
17
TDTT
Th dc th thao
18
TMDV
i dch v
19
TTCN
Tiu th p
20
UBND
U 
21
VCKT
Vt cht k thut
22
XHCN
i ch 
23
XD NTM
i


ii

DANH MỤC CÁC BẢNG

TT
Số hiệu

bảng
Nội dung
Trang
1
Bng 2.1
u s dt huyn Nho Quan
47
2
Bng 2.2
Chuyn du kinh t ca huyn t 2011-2013
48
3
Bng 2.3
Mt s ch  ca huyn Nho Quan
49
4


51
5
Bng 2.5
 vt cht y t
52
6
Bng 2.6
 vt cht k thut huyn Nho Quan
54
7
Bng 2.7
Tng hp kt qu 

57
8
Bng 2.8
Kt qu tng hp vn thc hii
71
9
Bng 2.9
ng s 
72
10
Bng 3.1
Tng h vn   
n 2011  n 2016  2020
86
11
Bng 3.2
  tr i
92




1

LỜI NÓI ĐẦU

1. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu
d c trong s nghip
 (CNH-o v t qu
  ng quan tr n kinh t - i (KT-XH) bn

vng, gi n sc, bo v 
c  c.  t Nam t  n nay chim mt v  
trng, si vi s nghin KT-XH ca c 
ng so t truyn th
      t ch   c nh a
i k n cc.
  phn quan trng trong nn kinh
t qum bo vng chc quc gia,
cung cu ch yu ct khu, to vi
thu nhp i s  
n trong s nghic lc, bo
v t qung ch i (CNXH).
Trong quan h mt thit gi       
 th c 
c gii quy ng b, gn vy mnh
c. p 
t nhim v quan tru c
CNH- c.
Gii quyt v m v ca c
h th i
thui sn sc, to
ng l  mi (NTM)
i s

2


i sng vt cht, tinh thn cm v chi
m bo  -  
bn vng XHCN. Nhn thn v m quan trng

ci quan h gia 
 c h thng b u kin bo
 ng NTM.
M 
c ta va  n thp v mi mt,
n vn va
 nghin KT-XH, ng kinh t mi
ci sng ci b ph u
vinh.
Nhm khc ph



 u ch


 

   
ng ch  quyt s 26-NQ/T
05/8/2008 Hi ngh ln th by Ban Chng 
v o m vic ch


 m, nhim v n v CNH- 
nghi
Thc hin ch  Th  
nh s 22- 
nh tri
quc gia v ng NTM theo b quc gia NTM.

V quan trn phi thc hi



 n


 th p vi bi ct Nam hin
t i lc ca c

3

n khai thc hin, 

 dng NTM c
i np sng, np
cng khoa hc k thung sn xun kinh t 
h, kinh t trang tri. V m -  
phn phong m tc, b m, 

t, 
s h tc khang trang, c

 c bo v, an ninh
, trt t i m by s n
 din ci.
u thc t ti huyc hin Ngh
quyt 26-NQ/TW ca Ban Ch 
nghi-XH, an ninh, qu
dng h th c nhng kt qu quan

trng, nhiu ch t so vi m quyng b huyn
ln th  ra. Sn xun v chuyn
ng, vng tin b khoa hc k thu
ng, vu th i 
u chuyn bin. Kt cu h tc
 h tc
nhu cu sn xut cn m
i mi, chng cuc sng cc ci
thin, h th    
huy

b c gia v ng NTM.
u chuyn dch kinh t m, sn xup
ng sn xu h t
ng vn cng mu ln; h thng

4

n ch; thy lu phc v sn
xup; t l l
p. T l h 
 m n
nhiu yu t phc tn khai
thc hi t co, ch 
 m so vu.
Nhng hn ch, y y
Về khách quan, xum ca huyn tha bn rng, a
c tp; nhu cn song
ng ngun ln ch,
n; kh n lp.

Về chủ quana cp  trong vic trin
 t cc v 
nghi mt s n ch
cu. Nhn thc v sn xu i m 
n thiu quy hoi thc ch o
quyt lit; kt cu h tng thng b. Nhn thc v a
, vng,
,  lc; tn xut nh, lc hnh
ng trong mt b ph
Nh  u thn
tr m v ng NMT.
Xut ph t nh la ch   d
n Nho Quan, t

 c
 . Ni dung ca lun m
ch th ca cng ng dn c trong xy dng nng thn mi. Nh nc 
vai tr nh hng, h tr.

5

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
ng NTM t cu h tng KT-XH hii dung v
c mt, v chc cuc v
hi v ng NTM phi nhn thc v th ch th c
(bao gm c v th , kinh t c ta
hii giai ct chi
lch s cng Cng sn Vic rng ln nh
dn th  chc vn
p. Cn quynh la chn mc t vi

t    n hi      
u khoa hc, hi tho khoa hc, lu

Phm Th M nh, Chính sách nông nghiệp trong
các nước đang phát triển,  t b  p    5.
Trong m  ng v n c
p  t
o cu thc tin  nhi La Tinh.
Cu cp nhng v v 
h tr u ra cho sn xup, i ng
sn, nhng v  c bi
p c
n sang sn xun lin v
th ging tht bi trong
vii quyt v 
Nguyn Ng nh, Một số vấn đề về nông nghiệp, nông
dân nông thôn ở các nước và Việt Namt bn i 
2 u v m
ct ch  mt s  ging kt
qu n thng  Vit Nam.  

6

 tham kho cho vic gii quyt nhng v c
tric ta hii nh
i khoa hc; h ng ca  th gii th c
s h p
trc bit u v n thng  Vit Nam; quan h
- c  Vi ch qu
kinh t.

Nguy, Nông nghiệp, nông thôn Việt Nam thời kỳ đổi mới,
Nt bn Tht
 bt phc v 
i mnghip Vit Nam sau gp
h thu v 
p thu nhn gii
mc ta trong nh
i mi, nhng v n
t Nam. Nhng gi m v nhng v cn gii
quyt c n
           nh tranh, xut khu
n  i vi nhiu lun c t phc.
Nguyn Th Vai trò của Nhà nước trong phát
triển nông nghiệp của Thái Lan, t bip 
 
o thc hip cng thi k
mt s n  c tham kho rt tt cho Vit
Nt
khc bi
n hi nhp kinh t quc t cp. Nh
p,  i
ng r sc tip cng.

7

PhPhát triển nông thôn, t bn Khoa hi
 
  c mt s ni dung v n
KT-XH ng, vin du
kinh t; v s dn l

u,
yc ta,
  n h thc ch o
cng c
V ch s  rt
c nhi  thiu vng
hin nay.
n Quang Ngc, Kinh nghiệm tổ chức quản lý
nông thôn Việt Nam trong lịch sửt bn  Quc gia 
    u nhng v lch s  n
 i
k v qung thit ch  -  hc
 n v quc ta trong
lch s  c qu k XVI - XVIII;
i vi v  k 
trong thi k c (1945 - u qu  
Vit Nam t 1954 -  c
t Nam   th  c ta nh Bc B 
Bp nhng s liu r v 
n vng ct Nam; nhng
  ng nhng vit ch   t
ng c
Nh         n KT-XH 
c
 Vit Nam r.

8

Nguyn Quang, Chính sách kinh tế và vai trò
của nó đối với phát triển nông nghiệp, nông thôn Việt Nam,  t bn

 Quc gia, .  n gii nhiu n
m v i dung c  
p Vit i mng
ng c
ng, Chính sách nông nghiệp, nông thôn sau Nghị quyết X của
Bộ Chính trịt b Quc gia  cp
nhiu ni dung quan trn ch  
p ca Vii s ng ca h th
t s  th 
c ta.
ng Khi, Tổng kết và xây dựng mô hình phát triển kinh tế- xã
hội nông thôn mới, kết hợp truyền thống làng xã với văn minh thời đại, Nxb
ng nghip  
v n ct Nam.
u, Bảo hộ hợp lý nông nghiệp Việt Nam trong quá trình
hội nhập kinh tế quốc tế, Nxb Th
  a hi nhp kinh t quc t trong
n ch c
nghic ta trong hi nhp kinh t quc tng thi khuyn ngh v sa
 
c ta hi nh
i m v ca c h
th. Phi khi s
trin KT-XHc m
 o cng. M

9

i k i hc cng, th hin
qua nh    

   c gia v    i (XD NTM) n
2010  2020 cn c i tp trung m thng v quy
ngun li s o cng, s quc, s u
, s c c ch 
to ra s n my mnh CNH- c.



  

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. u
      c trng XD NTM  huyn Nho
Quan.  ,  xut mt s gi ch yu nhm 
 tn Nho Quan.
3.2. Nhim v u
-  c tin v XD NTM.
-     c trng XD NTM  huyn Nho Quan, tnh

-               
 
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

             


10


L ong

giai  (
NTM ) 
NTM.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn




 

Lu d
vt bin chng, duy vt lch sng hp trong vic
u v NTM m mt s c  gi
c v XD NTMu tra thu thp s linh
 c trng XD NTM  huyng
 x  li   n vng
XD NTM n Nho Quan.
5.2. Ngun s liu
i hi bic ln th IX, X, XI cng; 
Ngh quyt, Ch th cc;  quyi hng b
tn th XIX, XX; Ngh quyi hng b huyn ln th
XXV; n a t. ng
a huyn Nho Quan.
Luo s liu v u kin t n KT-
XH ca huyn Nho Quan; u, m c
u phi XD NTM ca huyn Nho Quan.

11

6. Đóng góp mới của luận văn

- 

- , XD NTM 
Quan,  
2011 - 2015.
-      NTM
.
7. Kết cấu của luận văn


 .
: T  
 














12

Chƣơng 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI

1.1. Cơ sở lý luận về xây dựng nông thôn mới
1.1.1. N

 


1.1.1.1. Khái niệm về nông thôn
 cng gn
quan h trc ti d


ng sn xup.
Hin nay,  ging nh 
  m cho rng
ch cn d

  h ti cho rng
 

 tip cn th 

 
 
bing theo th phi v kinh t i ca mi quc
 gii.
Ti Vit N d bi
sinh sng ca tp hp h
ng kinh t, - 



mt th ch  nhu ng c ch
1.1.1.2. Khái niệm về phát triển nông thôn
t phc nhn thc vi rt nhiu

   gi         
t chic nhm ci thiu kin sng kinh t i
ca mi c th  
nht trong nhng  ng l
t s .

13

m bn
vng v ng.
u kin ca Vi
ci thi   n vng v KT-XH ng,
nhng cuc sng c h tr
c c  ch.
1.1.1.3. Phát triển nông thôn bền vững
n v m bu

Thứ nhất, pn KT-XH i t 
c sng c
Thứ hai, p     p vi nhu cu c  i,
m bo s tn ti bn v tin b 
Thứ ba, s ri c s dng hiu qu 
n bm gi 
Thứ tư, png nhu ci hi

n ki li hu qu xu cho th h g lai.
1.1.1.4. Vai tro
̀
của nông thôn ở nươ
́
c ta


ng c

 hinh sau:
Một là: Cung cấp lương thực thực phẩm cho xa
̃
hội.
n xu

 c thc phm cho
ca c  n xu

 c,
thc ph ng h  

.
S  i vi sn xup trong
vic cung  

 c, thc ph

 i. y, s 
trin bn v gp phng nhu c


 c
ph

c xut kh
c gia.

14

Hai là: Cung cấp nguồn nhân lực cho xa
̃
hội.
Vi s    sng bp, khu v
thc s c d. S p ca
   n  
th   ng nhu cn kinh t Quc gia.
Nu vic di chuy      


 hn ch  ng s b n kinh t
s phin din. y, n bn v gp phnh
kinh t ca quc gia.
Ba là: Thị trươ
̀
ng rộng lớn.
 

   sn phm ca khu vc
 hii. 


 n
phm cp. Nu th 

ng ln  
thu nhc mua c
u kin thun l  sn phm sn xut c
  u t p.
 n ty s 
nhn xu

 i. Ta trung
c th ng kim
ngch xut kh st 2,31 t 
tr xut khm p x 25,469 t 
       y sn vn tip tc


 ng trong nn kinh t v
ngch xut khu c 

.
Bốn là: Nông thôn có vị trí hết sức quan trọng trong việc ổn định kinh
tế, chính trị xã hội của cả nươ
́
c
t nhing, bao gm nhiu
tng lp, nhii s bi

15

cu s ng mnh m 



 , , 
ninh qu

 a c 

 
n quan trng trong vim bo 



a c 

.
Năm là: Nông thôn đóng vai tro
̀
to l ớn trong chiến lược phát triển bền
vững của cả nươ
́
c
      ngu      n,
ng thc vt, 

, bi n bn vng
to ln vic bo v 

 , vi dng u

qu m cho s 
n vng c

.
Vi nh

, c

triu
kin 



 tt yu 



a quc gia.
i
1.1.2.1. Khái niệm về nông thôn mới
ng NTM u hin c th cm to ra
m i sng v vt ch
n t mi.
  m chung c       NTM 
nhng kiu mu ci, tip thu nhu khoa
hc k thut hin gi a
i Ving, NTM ng CNH-,
h 
NTM ng th nhm, ct kiu
t chu m

u kin hing so v
(truyn th  n v mi mt.
n NTM ng th nhm, c
mt kiu t chu mt ra cho

16

u kin hing m
n v mi mt.
1.1.2.2. Quan điểm về mô hình nông thôn mới
Nh NTM i mi m i vi
nn quan trng trong vi
trii thic ta.
Vin NTM i
n chin KT-XH t Nam t ng ch yu
 cung, t cng theo nhu cu ca th ng thi,
m bo s tham gia t         n theo
D
qu ng l  i lng
n bn vng.
  NTM  p h   ng qua l  c th  
m b  dn lc
v n, v thit b  tn phm hay
dch v trong mt th kinh t
hng cho s n bn vng  
ch lc v 
trin NTM vn NTM m chung nhn
v
1.1.2.3. Một số đặc trưng cơ bản của mô hình Nông thôn mới
Một làng c- c s t

cng, chu s qup
i s qun ci
c, l (không trái với Pháp luật của Nhà nước).

17

Hai làu sn xu n b nhng
u kin vt chn  
thnh v i. Trc ht, to mi
u ki 
ly nông bất ly hương”.
Ba làt n l
trng kinh t n vngng t c gi t
ti truyn th tiu th
p.
Bốn là c m rc ch th
(lao động nông thôn, chủ trang trại, hộ nông dân, các tổ chức phi
chính phủ, Nhà nước, tư nhân) c trong mt
nh v ch, u
qu gic
s được tự do và tự quyết định trên luống cày, thửa ruộng của mình, la chn
n xu
ch ng li ct cc.
Năm là c lao
c gii m
c mnh ni sinh c- g cuc XD NTM. 
   u trong ho   
NTM  nn hin nay.
1.1.2.4. Vai trò của nông thôn mới trong phát triển kinh tế xã hội
Về kinh tế: T u kin thun li cho m rng sn xu u

c khe cng.
           i
i tham gia sn xun ch r

18

c s hdng mi
h tr HTX
ng dng tin b khoa hc -  p vn xut,
  
Sn xui chng sn phc c sc
ca t
Về chính trị o c
n vi tinh tht, gn l
c v u chm b
 ch c
Về văn hóa - xã hộii s 

Về con ngườia 
i nn xut
i con c
  ho      
n xutrong kinh t th 
i quya mi
c 
Về môi trường: c bo t
cng c. Bo v rng, chm ngung kh
t thi t  n bn vng.
u  
cht ch vi nhau.  o, t ch

ho , t
h tr vn, k thut, ngun l nguyn tham gia, ch ng trong
th-XH ra
i to hiu ng tng hp.