Phát triển kinh tế biển ở tỉnh Nghệ An Luận văn ThS. Kinh doanh và quản lý

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ



HỒ KHÁNH LÂM



PHÁT TRIỂN KINH TẾ BIỂN Ở TỈNH NGHỆ AN





LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội - Năm 2015

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ



HỒ KHÁNH LÂM



PHÁT TRIỂN KINH TẾ BIỂN Ở TỈNH NGHỆ AN


Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10



LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH



NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TẠ KIM NGỌC


N CA
 NG DN

PGS.TS Tạ Kim Ngọc
N CA CH T
CHM LU





GS.TS Phan Huy Đƣờng

Hà Nội - Năm 2015




LỜI CAM ĐOAN
Luc s qukinh t v n kinh t bin
 tnh Ngh An  vii s ng dn ca PGS.TS T Kim Ngc.
Luc vi vn dn chung v n kinh t bin 
a a phc trn kinh t bin tnh Ngh An
n 2007-2014ng mt s gin kinh t bin tnh
Ngh 
t lu o, k tha mt s n chung
v n kinh t tn kinh t  dng nh liu
t mt s u quy hoch, k hoch, ngh quyt, quynh, cun 
n t u tham kh

       u c       
nhim v 

TÁC GIẢ LUẬN VĂN


Hồ Khánh Lâm













LỜI CẢM ƠN
 c luc s  
ng nghip, bt thi gian qua.
    i li c   ng nht ti PGS.TS T Kim Ngc
ng dn lup cn thc ti
ng d
i hc Kinh t - i
hc Qui  u kin thc b  trong sut
c tp.


MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU
DANH MỤC HÌNH

MỞ ĐẦU ……………………… ……………………………………………….1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ
PHÁT TRIỂN KINH TẾ BIỂN 4
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu 4
1.2. Lý luận chung về phát triển kinh tế biển 7
1.2.1.  7
1.2.2.  9
1.2.3.  10
1.2.4.  17
1.2.5.a kinh t bin 19
1.2.6. Nh n kinh t bi 24
1.3. Kinh nghiệm phát triển kinh tế biển của một số tỉnh và bài học cho Nghệ
An……………………… 31

1.3.1.


31

1.3.2.


32

1.3.3.


33
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU 34
2.1. Phƣơng pháp tiếp cận 34

2.2. Khung khổ phân tích 34
2.3. Phƣơng pháp thu thập số liệu 36
2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu 36
2 36
 37
 38
 39
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KINH TẾ BIỂN NGHỆ AN
GIAI ĐOẠN 2007 – 2014………………………………………………………… 40
3.1. Tiềm năng kinh tế biển của Nghệ An 40


3.1.1.  40
3.1.2.  40
3.1.3. -  43
3.2. Tình hình phát triển kinh tế biển Nghệ An 46
3.2.1. N

tr bin thu hi sn 46
3.2.2. Du lch bin 52
3.2.3. H thng cng bin ti bin 56
3.2.4.  58
3.3. Đánh giá về phát triển kinh tế biển Nghệ An 59
3.3.1.  59
3.3.2. Nhng hn ch  66
CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ BIỂN NGHỆ AN 69
4.1. Cơ hội và thách thức phát triển kinh tế biển Nghệ An 69
4.1.1.  69
4.1.2.  69
4.2. Định hƣớng phát triển kinh tế biển Nghệ An 71

4.2.1.  71
4.2.2.  72
4.3. Giải pháp phát triển kinh tế biển Nghệ An đến năm 2020 78
4.3.1.  78
4.3.2.  79
4.3.3.  83
4.3.4. -  85
4.3.5.  86
4.3.6.  87
KẾT LUẬN……… ………………… …………………………………………91
TÀI LIỆU THAM KHẢO…………… …………….………………………… 93



DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT
Ký hiệu
Nguyên nghĩa
1
QP-AN
Qu
2

ng
3
CNH-

4
GDP
Thu nhp quc ni

5
KT-XH
Kinh t - i
6
KH-CN
Khoa h
7
KCN
nghip
8
KKT
Khu kinh t
9
QL
Quc l
10
TW

11
WTO
T chi th gii
12
UBND
U 

DANH MỤC BẢNG BIỂU
STT
Bảng
Nội dung
Trang
1
Bng 3.1
Ding thu sn
45
2
Bng 3.2


lng



thu

sn

t

nm

2009-2013

47
3
Bng 3.3

56
4
Bng 3.4

57
5
Bng 3.5


-2014
59

6
Bng 3.6


59
7
Bng 3.7

-
2014
61

DANH MỤC HÌNH
STT
Hình
Nội dung
Trang
1
 2.1

31
2

Sng thu sng tnh Ngh An
47
1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Lch s n ca th gii cho thy bi bi c bit

quan tri vn. Th k c
 k ca bii t 
ng kinh t  hin nay, ngu
t lin, s b cn kip k ti. Hu h
v i s sng ci trong th gii
u lt ch n bin.
Vit Nam n a Bit bin ln, quan trng ca khu vc
 gic cHp Quc v Lut Bic ta
 n li nh h  
n rng lu km2, gn dit lin. T li th v
v a bii vn kinh t - i (KTXH),
  ra Ngh quyt 03-NQ/TW v
mt s nhim v n kinh t bin trong nhc mng
nh rng phy mn kinh t bing bo v ch
quy      th s 20-
CT/TW v y mn kinh t bii
 . T m ch i ngh ln th 
 (TW)  quyt v Chic bin Vit

Thc hin theo quan m ch o cng, Vi
tin, s dn lc bin phc v 
trin kinh ty sn , du lch, cng bi
tr  quan try kinh t 
i an ninh qu  i ln. Tip t
cui mi nhp kinh t quc t, Vit Nam pha t
 ng nhng tut hu xa  kinh t m b 
2

ng kinh t n vc kinh t n bi
ven bin phng lc ch yu ch dng lu

kin hi t kp xu th chung ca th gii, s hn ch trong
vic bo v i th t bin ch khi m rng ra bin
quc t.
n Ngh c quan trng v kinh t - i, quc
i ngoi ca tnh Ngh c Bc Trung b, gi mt
n kinh t bio v ch quyc. Vi v
 -  ht sc thun lt ca
t ti a Ngh   khu vc Bc
Trung Bu ni thc hii nhp quc t
dn Ngh n bn vm v cc k quan
tri vi s nghin kinh t - m bo qu
a tnh Ngh a c c
n thc v v a bin kinh t o
v an ninh qu ;
  m cn trong tin i
nhc ht ti mnh ca kinh t bin phc v 
n kinh t- qu bin v 
v   k thu
b bin thu sn ch ci vi kinh t
bi
kp thi khc ph tip tc quu qu ti mnh ca
kinh t bi kinh t bin tr  n, cn ph
thc trng kinh t bi ng gip thy kinh t bin Ngh
An. V ch “Phát triển kinh tế biển ở tỉnh Nghệ An”
, nhm tr l
cu “Tại sao phải phát triển kinh tế biển và cần những giải pháp nào nhằm thúc
đẩy phát triển kinh tế biển tỉnh Nghệ An ?”.
3

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

2.1. Mục đích nghiên cứu
c trng cn kinh t bin Ngh An,  
gii th   trin kinh t bin ca Ngh An .
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- ng v n ca kinh t bichung
- c trn kinh t bin ca Ngh An trong thi gian qua.
-  xun kinh t bin Ngh An
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu
u ca lun kinh t bin ca tnh Ngh An.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Lutp trung n kinh t bin Ngh 
vc th mnh ca tnh Ngh ch bit, ch bing
thu hi sn; ngh mun ti bin nm trong tng th nn kinh t ca tnh
Ngh An n kinh t bin  mt s 
gm: Th n Nghi Lc, Huyn Din Qutrong
khong thi gian t 2007  2014.
4. Đóng góp khoa học mới
- H thng n chung v n kinh t bin
- thc trn kinh t bin  Ngh An, ch ra mt
mnh, mt y
-  xut nh  
trin kinh t bin  Ngh An
5. Kết cấu luận văn
n m u, kt lun, ph lc, danh mu tham kho, lu
c kt cu gm 4 :
Chƣơng 1: Tng quan u  n chung v n kinh t bin
Chƣơng 2thit k u
Chƣơng 3: Thc trng n kinh t bin  Ngh n 2007-2014
Chƣơng 4: Gin kinh t bin  Ngh An

4

CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ PHÁT TRIỂN
KINH TẾ BIỂN

1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu


Ngh -
“Về Chiến lược biển Việt Nam đến năm 2020”, 
Thế kỷ XXI được thế giới xem là thế kỷ của đại dương

Nước ta phải trở thành quốc gia mạnh về biển, làm giàu từ biển trên cơ sở phát
huy mọi tiềm năng từ biển, phát triển toàn diện các ngành, nghề biển với cơ cấu
phong phú, hiện đại, tạo ra tốc độ phát triển nhanh, bền vững, hiệu quả cao với tầm
nhìn dài hạn.
        
“Tầm nhìn kinh tế biển và phát triển thủy sản Việt Nam” 



    
 


 





5



t









- 




PGD
 










6

      







 



          


 


  

q
.


- 

-  

-
Ban



g

Trung

ng

(2007)

v

"Biển

và

hải

đảo

Việt

Nam".

7

 nhu v n kinh t bin va

n. Hu h  
n v o mt m tii
th n, ven bin i th n kinh t
bin hi xut mt s ng v  n kinh t
bin trong nhi.
Trong thi gian qua, thc hin Ngh quyt s 09-
2007 v Chic bin Vinh Ngh ng cho
n ci hng b tn quy ho
n kinh t  bing thi t
u ch  n kinh t bi
n, h thn kinh t biu
tng th mng nhu cn kinh t n mi, nhiu v
en bin li th  n
kinh t bin Ngh u kin ln
kinh t bi  y i
th n kinh t bin ca Ngh An? Nhng u, hn ch 
Kinh t bin tnh Ngh ng trong
 n Ngh     -   c
Trung Bn kinh t bin tnh Ngh n thi
phc v u thc tic biu kin hi nhn kinh t
hing th p v 
c
1.2. Lý luận chung về phát triển kinh tế biển
1.2.1. Khái niệm phát triển kinh tế biển
n kinh t ng tin b v mi mt kinh t- 
hi ca mt quc gia trong bi cnh nn kinh t ng
   bi
“Kinh tế biển hiểu một cách tổng quát nhất bao gồm toàn bộ các hoạt động kinh tế
8

diễn ra trên biển và các hoạt động kinh tế diễn ra trên đất liền nhưng trực tiếp liên
quan đến khai thác và sử dụng tài nguyên biển”.
T m, kinh t bin bao gm:
- ng kinh t din: Kinh t i (Vn ti bich
v cng bin); Hi sng hi s
ch bii; Dch v m, cu h, cu nn; Kinh t o.
- ng kinh t trc tii
ding hong kinh t  u t bin hoc
trc tip phc v ng kinh t bin  dt lin ven bin, bao g
a chn (hoc xc kinh t 
hp ch bin dp ch bin thu, hi sn; Cung cp
dch v bic biu khoa hc   (KH-CN)
bin; c phc v n kinh t bin v 
- ng bin.
n kinh t n v mi mt ca nn kinh t
trin kinh t m rng. N
i v i c v t
ca nn kinh t kt hp mt ch n ca c hai
v v kinh t i  mi qun kinh t bao g
ng, s chuyn du kinh t theo ching tin b n s
chuyn d  trp, dch v m
t trp), s bi i
 i th b p cn
ch v y tc sch cm bi, gim thiu bt

T  m pn kinh t bi bii kinh t bin
theo chic da  bii c v s ng, chng u t
ca nn kinh t bim s ng v mi mt c
n kinh t bim s
9

i v s ng kinh t, n kinh t bi
i u qu th hi h tng kinh t bin, s ng
ng sn phm kinh t bin, nguc bin.
1.2.2. Đặc điểm của kinh tế biển
- Kinh t bi  c kinh t  c. Bao gm nhiu
  ng ln nhau.
- n ca kinh t bin ph thuc rt nhiu kin v v 
n, thi tiu Kinh t bin
chu s ng rt ln c
- Kinh t bi     ch yu nh      
t thy hi sn,
- Kinh t bi  i hong ch yu din
n. Do vng rt ln.
- Trong kinh t bin doanh nghi c gi    t s
ng yu ca kinh t bi bin d
g sn bin; ci vn, s dng
 chc, nhim v m
ng, h tr  u qu 
bin.
- Hong kinh t biu hin ti bin,
t thy s dng li trong phn ca
m b thm la thuc ch quyn Vit Nam
Vit quc gia ven bing   c bit
quan tri vi khu v gi 
ng kinh t  hin nay, ngu
 t lin, s b cn kit trp k t m bo
ng kinh t n vc kinh t n bin s
 quan trn ra bii
bc thit ca chic m ci nhp kinh t ca Vin

10

hin nay.V  n kinh t bin cc ta chm
n nay, nt kp xu th chung ca th gi hn ch
trong vic bo v i th ca bin n ch 
bin quc t. Vit qun, mt   gi
t yu t a li c na nhng kh 
ra bing lc quan tr t
lin.
1.2.3. Nội dung phát triển kinh tế biển
1.2.3.1. Phát triển cơ sở hạ tầng biển



 



1.2.3.2. Phát triển sản phẩm
Thứ nhất


-   
   
Thứ hai




 

* Đánh bắt, nuôi trồng và chế biến hải sản
11

Vi li th t        u m   
trng thu si sn Vit sc quan trng
trong nn kinh t quc dp thu s
cp thc phm ch yi. Theo s li ca Tng Cc
th trng GDP ca hi sn trong tng GDP c
tt 15.279 t ng chim t trc.
Ngh quyi hc ln th   quy  
chic bin Vip tc kh s
kinh t n mnh nh ng, cn phu
u trong khu vn nhn thu ki
trin thu s n trong chin kinh t - i
ca tnh
T ch ch t ngh ph trong sn xuy s
d-k thu
l  quan trng trong nn kinh t quc
t t ng cao trong khy sn (4,48 %
2012, Tng cc Thn nay, Thy sn Vi 
cng ngh  ging th 12 v y sn, th 3 v y
s 4 v  xut khu thy sn.
S n ci suc gi 
ninh, ch quyc quyn kinh t c
trin kinh t bing kinh t thy s
l hin dim bo anh ninh
quc lm bo an ninh quu ki 
n xun kinh t thy s khnh, s hin din
 cng thc hin
kinh t gn vi nhim v bo v o ca T quc

* Du lịch biển và kinh tế đảo
12

Vin v n du lch bin, v
bi o ln nh t nh  c trong
xanh trn Vio nhu kin thun li cho du lch
bin Vin. Vip nht
th gi   nh H Long (Qu       
Vnh H Long (2 lDi s gi
 c k  gii), vnh Nha Trang -
mt trong nhng vp nhc T
bu chm quy
m 2007, Vi tr sinh
quyn th gi tr sinh quy 
Hn Tin Hnh), Cn
Gi n qu    ng Nai, bi
 a bin Vii vi
c.
nh nh t u t n s
truyn thng ca nhic: Kinh, Ho
i vn du lch bin. Nhio
- Qung Ninh, Hu - ng - Qui t  nh
tr ch t  to nc hp dn ln v du
lch
Thc trn du lch bin trong nh
bing 70% s ch quc t n Vit Nam,
 ch na, khong 70% tng thu nhp t du lch ca c
c. Dc ven bin Vin thun li cho vi
trin du l
[3,

tr.54]
.
a Vin du l
 ng kt qu hong du li
nhng quan trn
13

c, th hin trong t trng GDP cn kinh ti
ngun thu nhp lc, to vim bo an
sinh, gi vng an ninh qui GDP c c, tng thu nhp du
l -2008 ch chim khop
t du lch bio chim khong 38% tng thu nhp du lt
chip nht chi
 n du lch bin Vit Nam bn vn tm c
quc t, tng cc Du lch c du lch bi
ch ngh dng, cha bnh, du lch th thao gin; du lch bi
ngoi; du lch bich bin phc hn khai
ch bin s d quy hom bo
n bn v qu 
 p hng cho tch bin, tng khu du l

* Kinh tế hàng hải
Kinh t  ch y
kinh t bin, bao gm: Vn ti bin, cng bia chn,
n ch v 
Lch s n ca th gii cho thy rng nhn mang tm
th gin nay hu bt ngun t nhng quc gia  bin,  k
XIV  XV, Nht Bn na cui th k   ca mt
 t Trung quc khng l. Dng li th ca bin

c kinh t m o nh. Kinh
nghim th giy rng mi thn lu gn vi
a bii vi s n ca mt quc gia
quan tr u hu
ch s n ri
s n ca ngo gii. S i cng
ng bing nhu ni gi quc
14

c bit trong thi k hin nay, xu
th hi nhp quc t ng ra bit chic quan tri vi nhng quc
t nam.
Lch s cho thy ri  rt quan tri vi s
n kinh t i ca mi quc gia. Th nh
n kinh tc bin ti bin. Trong vn
tn ti bin chim tni vi
mi quc gia, hoi ngun thu lc bi
ngoi ta ch
vc mang li nhiu li nhuch v
cng bii ngup kinh doanh
c dch v, ru ki
mang li li nhun cao. Th hai, kinh t 
p ln, thc t   ch i
cm c- Hng bip Dung
Qut   
Th ba, Kinh t  
p, dch vng xut nhp kh
  n ca kinh t i to ra khng vin,
gim t l tht nghip. Trong nh ng vi 
i vu v thuy

vi s  a ch
ng lc. S i ca cng bi to nhiu dch
v u kinh t ca khu vng bin s
ng t trp, dch v 
p vi Chic
cc ta.
* Tìm kiếm, thăm dò, khai thác, chế biến dầu, khí và các loại tài nguyên,
khoáng sản biển
15

Trong s        i k n d  t
ngu ni tri cn Vi
bin riu km2 ca Vii 500.000 km2 nn
v ng dn Nam Vi chim
25% tr ng d          30- 
ng 20 triu t ng d 
cm la Vit Nam khong 10 t tn quy du [30]. Mi nhiu
c, ngut li v
t quan trc bin nn kinh t 
hinh du, Vit vi tr ng kho
t 
c, ti--ri-con, th-ng, ki
t him. Mu    c bi      n
u lo n kinh t
t, ti- i vt li
* Phát triển, nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao khoa học, công nghệ về
khai thác và phát triển kinh tế biển
Ti n ca Vi
tri vi s n cy, viy mn 
ng dng khoa h m

 quan tru trong viy nn
kinh t bin mnh m 
Hio dc h thng s liu v u kin t 
a ma chng, h t bin
 n vn bin, nh
du mng bin (nhiy trii);
ti dt ngp mn ven bc h th
bi bio v c sinh
n v ng sinh ht s 
16

sut sinh hng h thng
 k thung;
n; cung c cho son th hoch
chin quc gia v ng bin
c ca Vic t 
cu binh quc t
nhim v ngh c; ht gia cp vi
i hc vi nhic hng thi,
tham gia v chu quc t y ban H
h ; Hi Khoa h ng bin
- i nhiu chuyn khc thc hin  n Vit Nam

c t cho thy, hin nay chu khoa h
ngh bing dn nhng
hn ch n khoa h
bin dn hn ch tm c tha c
nhim v nh  n ti m ln
khoa h bin th khoa hc bic
nh v n ch v c s ng

ng, nh  cao do hu h t u
o v khoa h bi h t
tin, trang thit b phn ln lc h; thiu nn tu quan tru tra
 th d liu qun ch, ngun vn ch
yu v ngu tr 
khoa h bin, nh   u tr
v 
1.2.3.3. Xây dựng và phát triển nguồn nhân lực biển
c nhng ti n v bin, ho t quc, v 
trin kinh t bin, hi nhp quc t, bo v ch quy c bit trong bi
17

cnh hii binh
 thic trong s nghip c
hi ch m k i hn thc
 n thc khoa hc trang b n
t quynh s n c ng
ch i phi ch y mun kinh t
bin, bo v ng bin phc v n bic
 bin. Hi ngh ln th 4 Ban ch
quyt v chic bin Vi n ngun
c bit gim quan trc bit nhng nhu cu
n kinh t i b, trong chi 
hoch tc thuc kinh t bi bin bao gm vi
t u khoa h qu
 nghip v 
 
b khoa hn, h
u, nhim v  c bii, Tng
cc Bio Vit Nam - mn l c v bio

cn nhm to ln co, bng
p c ph v c tng hng nht v bin
 thc tr nh nhu c
ng, gip trong qui hon ngun
  t qua nhng tn tn
nay v  khoa ht hi v
vn 2015-2020.
1.2.4. Chỉ tiêu đánh giá phát triển kinh tế biển
1.2.4.1. Hiệu quả kinh tế
ng kinh t c hi p ca nn kinh t trong mt
khong thi gian nh  hin  . Quy