Phương pháp khai thác các kiến thức văn học sử trong đọc - hiểu văn bản văn học lớp 11 - chương trình cơ bản

B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C SƯ PH M TP. H CHÍ MINH
---------------------------------------V

NGUY N TH Y GIANG TH Y

PHƯƠNG PHÁP KHAI THÁC CÁC KI N TH C
VĂN H C S

TRONG ð C – HI U VĂN B N

VĂN H C L P 11 - CHƯƠNG TRÌNH CƠ B N

LU N VĂN TH C SĨ GIÁO D C H C

Thành ph H Chí Minh – 2009


B

GIÁO D C VÀ ðÀO T O

TRƯ NG ð I H C SƯ PH M TP. H CHÍ MINH
----------------------------------------

NGUY N TH Y GIANG TH Y

PHƯƠNG PHÁP KHAI THÁC CÁC KI N TH C

VĂN H C S

TRONG ð C – HI U VĂN B N

VĂN H C L P 11 - CHƯƠNG TRÌNH CƠ B N
Chun ngành: Lí lu n và Phương pháp d y h c Văn
Mã s : 60 14 10

LU N VĂN TH C SĨ GIÁO D C H C

NGƯ I HƯ NG D N KHOA H C:
TS. TR N THANH BÌNH

Thành ph H Chí Minh – 2009


M CL C
Trang
Trang ph bìa
M cl c
Danh m c các ch vi t t t
Danh m c các b ng
M

ð U .......................................................................................................1

CHƯƠNG 1 - KI N TH C VĂN H C S TRONG CHƯƠNG TRÌNH
NG VĂN THPT......................................................................................16
1.1 Nh ng v n đ chung .................................................................................16
1.1.1

V trí, vai trị c a ki n th c văn h c s trong chương trình Ng văn THPT...16

1.1.2

ð c ñi m c a ki n th c văn h c s trong chương trình Ng văn THPT ........19

1.1.3

M c tiêu, n i dung c a ki n th c văn h c s trong chương trình Ng văn
THPT ..........................................................................................................26

1.1.4

Nguyên t c d y h c văn h c s trong chương trình Ng văn THPT..............29

1.2 H th ng ki n th c văn h c s cơ b n trong chương trình Ng văn
THPT (ki u bài văn h c s )......................................................................32
1.2.1

Ki n th c chung v l ch s phát tri n c a văn h c Vi t Nam ........................32

1.2.2

Ki n th c v các th i kỳ, giai ño n văn h c..................................................34

1.2.3

Ki n th c v tác gia, tác gi văn h c.............................................................35

1.2.4

Ki n th c v các tác ph m văn h c...............................................................36

CHƯƠNG 2 - PHƯƠNG PHÁP KHAI THÁC CÁC KI N TH C VĂN
H C S TRONG ð C – HI U VĂN B N VĂN H C ........................38
2.1 Tình hình gi ng d y các ki n th c văn h c s trong chương trình Ng
văn THPT ..................................................................................................38
2.1.1

Tình hình gi ng d y văn h c s nói chung....................................................38


2.1.2

Th c ti n khai thác các ki n th c văn h c s trong ñ c - hi u văn b n văn h c
hi n nay......................................................................................................42

2.2 Phương pháp khai thác các ki n th c văn h c s trong ñ c – hi u văn
b n văn h c Ng văn l p 11 .....................................................................44
2.2.1

Các ki n th c văn h c s c n ñư c khai thác trong ñ c - hi u văn b n văn h c
Ng văn 11..................................................................................................45

2.2.2

Phương pháp khai thác các ki n th c văn h c s trong ñ c – hi u văn b n văn
h c l p 11 ...................................................................................................45

2.3 Hi u qu , tác d ng c a phương pháp khai thác các ki n th c văn h c s
trong ñ c – hi u văn b n văn h c.............................................................85
CHƯƠNG 3 - TH C NGHI M ......................................................................87
3.1 M c đích, u c u th c nghi m................................................................87
3.1.1

M c đích th c nghi m..................................................................................87

3.1.2

u c u th c nghi m....................................................................................87

3.2 Th i gian và t ch c th c nghi m ............................................................88
3.2.1

Th i gian th c nghi m..................................................................................88

3.2.2

T ch c th c nghi m....................................................................................88

3.3 Giáo án th c nghi m.................................................................................89
3.3.1

Yêu c u chu n b ..........................................................................................89

3.3.2

Giáo án.........................................................................................................91

3.4 X lý k t qu th c nghi m .....................................................................112
3.5 K t lu n chung v th c nghi m..............................................................115
3.5.1

ðánh giá t k t qu ki m tra ki n th c c a h c sinh ................................... 115

3.5.2

ðánh giá t nh ng nh n xét, góp ý c a giáo viên v gi d y th c nghi m .. 115

K T LU N ...............................................................................................117
TÀI LI U THAM KH O........................................................................121
PH L C..................................................................................................127


DANH M C CÁC CH

STT

VI T T T

VI T T T

VI T ð Y ð

1.

THPT

Trung h c ph thông

2.

THCS

Trung h c cơ s

3.

SGK

Sách giáo khoa

4.

SGV

Sách giáo viên

5.

GV

Giáo viên

6.

HS

H c sinh

DANH M C CÁC B NG

Trang
B ng 1 : K t qu ki m tra bài H u Tr i – T n ðà
(l p th c nghi m)……………………………………..112
B ng 2 : K t qu ki m tra bài H u Tr i – T n ðà
(l p ñ i ch ng)…………………………………………113
B ng 3 : T ng h p và so sánh k t qu ki m tra c a l p d y
th c nghi m và ñ i ch ng…………………………….114


1

M

ð U

1. Lí do ch n đ tài
Là m t trong nh ng môn h c quan tr ng hàng ñ u c a chương trình
gi ng d y ph thông, văn h c luôn hư ng con ngư i ñ n chân - thi n - mĩ ñ
tâm h n m i chúng ta c m th y yêu hơn cu c s ng, nhân lo i. Không nh ng
th , văn h c còn cho chúng ta th y rõ t ng bư c ñi, nh p ñ p, hơi th c a
l ch s xuyên su t qua t ng ch ng ñư ng, t ng th i kỳ, t ng giai ño n v i
nh ng n c thăng tr m khác nhau. Chính vì v y mà trong công vi c d y h c
văn, vi c khai thác và truy n th các ki n th c, hi n tư ng văn h c trong m i
quan h g n bó v i l ch s , th i ñ i là m t v n ñ mang ý nghĩa phương pháp
lu n r t quan tr ng .
Hi n nay, m t s giáo viên thư ng có xu hư ng coi tr ng ph n ñ c –

hi u văn b n mà xem nh ho c b qua các bài khái quát, các ph n m c tìm
hi u tác gi , tác ph m, ho c nh ng ki n th c đó n u có thì cũng ch đư c
nh c ñ n m t cách qua loa, sơ sài, không liên h v i ph n văn b n và cũng
khơng ph c v cho vi c đ c - hi u văn b n.
ð c – hi u văn b n văn h c th c ch t là phương pháp ti p nh n ngh
thu t ngôn t b ng s c m th tr c ti p, là s hi u th u ngôn ng và là s
phân tích, phát hi n ý nghĩa sâu xa trong văn b n. M c đích c a ñ c – hi u là
hình thành và duy trì nh ng n tư ng ngh thu t ñ h c sinh ti p t c ñi sâu
vào n i dung tư tư ng và hình th c ngơn ng tác ph m. Theo tinh th n này,
ñ c – hi u văn

trung h c ph thơng chính là tồn b quá trình ti p nh n,

gi i mã các văn b n văn h c tiêu bi u cho các th lo i
s

văn h c, qua đó cung c p và hình thành

t ng giai đo n l ch

h c sinh nh ng ki n th c cơ

b n v l ch s văn h c, lí lu n văn h c, tác gi và tác ph m văn h c, làm n n
t ng ñ t ng bư c xây d ng văn hóa đ c cho h c sinh.


2

Nh ng tri th c văn h c s

s cung c p cho h c sinh nh ng hi u bi t v

văn h c theo quan ñi m ñ ng ñ i và l ch ñ i, giúp các em hi u hơn quá trình
phát tri n c a l ch s văn h c dân t c. Tri th c v văn h c s cùng v i tri
th c lí lu n văn h c s nâng tri th c văn h c c a h c sinh lên c p đ khái
qt và góp ph n rèn luy n cho h c sinh k năng tư duy văn h c, kh năng
ng d ng tri th c, t mình phát tri n, hồn thi n tri th c. Ngoài ra, nh ng
ki n th c văn h c s

có th b i dư ng và phát tri n tình c m yêu nư c, tình

yêu nhân lo i cho h c sinh khi các em ñư c h c các bài v các tác gia, tác
gi có tên tu i, tiêu bi u trong chương trình ph thông, t Nguy n Trãi,
Nguy n Du, Nguy n Khuy n… đ n Nguy n ðình Chi u, Nguy n Ái Qu c –
H Chí Minh,…
“Gi gi ng văn h c s khơng th ch quan tâm đ n vi c truy n th ki n
th c văn chương mà coi nh ngu n tư tư ng tình c m cao quí v n là nh ng
tài s n vô giá c a dân t c ta”. [32, tr. 11]
Quan đi m xây d ng chương trình sách giáo khoa Ng văn m i hi n
nay là : m t m t theo truy n th ng (d a vào ti n trình văn h c), m t khác có
đi m m i là theo th lo i. Các giai ño n văn h c t th k X ñ n h t th k
XVII có : thơ, phú, ngh lu n, s kí và truy n. Các giai ño n văn h c t th
k XVIII ñ n h t th k XIX có : thơ, ngâm khúc, truy n thơ. C u trúc
chương trình này đã đ t ra cho chúng ta m t lo t các câu h i liên quan :
- Vi c nh n m nh vào tiêu chí th lo i có đ m b o ki n th c và th t s
m r ng di n ñ c, tăng thêm tri th c v văn hi n Vi t Nam (như m c tiêu
sách giáo khoa ñã ñ t ra) cho h c sinh hay chưa, m t khi có khá nhi u th
lo i khơng c n thi t đư c ñưa vào b t bu c h c sinh ph i h c?
- Nên phân lo i d a trên tiêu chí ti n trình l ch s như sách giáo khoa
trư c ñ ph n văn h c s tr thành m t siêu ki n th c quan tr ng khơng

kém ph n đ c – hi u văn b n hay c n chú tr ng nh n m nh ñ n th lo i ñ
thu n l i cho vi c làm văn ngh lu n c a h c sinh ?


3

- Có ch c r ng, tri th c văn h c s cũng như lí lu n văn h c m t khi
n m trong văn b n, ñư c l ng ghép vào văn b n s có tác d ng và ph c v
ñ t hi u qu như mong mu n ?
Thi t nghĩ, dù có phân lo i d a theo tiêu chí nào thì ngư i d y v n c n
ph i bi t cân nh c, k t h p hài hoà gi a các ki n th c, các n i dung bài
gi ng, ph i bi t khai thác các y u t l ch s văn h c, khai thác các giá tr c a
văn b n và ph i làm sao l ng ghép các ki n th c văn h c s vào q trình
đ c – hi u văn b n cho th t hi u qu . ð ng th i, c n ph i th y ñư c s hi n
di n c a bóng dáng văn h c s

m i th i kỳ trong t ng ti t h c, gi h c ñ c

– hi u văn b n.
D y văn là cung c p cho h c sinh nh ng tri th c v ñ c - hi u cũng
như nh ng tri th c v lí lu n văn h c và l ch s văn h c. Nh t là khi chương
trình bu c ph i tích h p ñ c - hi u v i l ch s văn h c thì cơng vi c gi ng
d y, cung c p ki n th c cho các em l i càng khó khăn hơn. Trong khi đó,
phương pháp d y l ch s văn h c hi n nay còn nhi u ng nh n, lúng túng,
b t c p, chưa ñư c gi i ñáp...
Ki n th c văn h c s không ch t p trung th hi n

các d ng bài khái

quát mà còn hi n h u trong các tác ph m. Vì v y, phương pháp khai thác

ki n th c văn h c s có c

hai d ng : m t d ng đư c th hi n rõ thơng qua

các bài khái quát v tác gia, tác gi , tác ph m, th i kỳ, giai ño n văn h c ;
m t d ng ti m n trong các văn b n b ng nh ng kí hi u, hình tư ng, ngôn t
ngh thu t. V i d ng ki n th c còn ti m n này, chúng ta c n ph i có
phương pháp khai thác phù h p, khoa h c. B i l , b t kỳ m t văn b n hay
m t tác ph m ñư c vi t ra bao gi cũng d a theo nh ng l p trư ng, quan
ñi m, quan ni m v hoàn c nh l ch s , xã h i nh t ñ nh. Cho nên, h u như
khi tìm hi u chúng, ta khơng th b qua ki n th c văn h c s và lí lu n văn
h c.
Th hình dung n u ta phân tích tác ph m Chí Phèo c a nhà văn Nam
Cao hay b t kỳ m t tác ph m nào khác ch ng h n, đơi lúc ta vơ tình hay h u


4

ý b qua q trình tìm hi u hồn c nh ra ñ i c a tác ph m y cũng như quan
ñi m l p trư ng sáng tác c a nhà văn thì có l s m t ñi nhi u giá tr và
không th hi u h t nh ng gì th i đ i đã qua, nh ng gì mà ngư i ngh sĩ d ng
cơng g i g m ñ n b n ñ c. M t khác, chúng ta s khơng th y đư c hơi th ,
nh p ñ p, tư duy c a th i đ i - có th nó đã x y ra trong q kh đ n nay ch
cịn vang bóng ho c có th

đang ti p di n

hi n t i ho c d ñ nh x y ra

trong tương lai s p t i…

Tác ph m văn chương là s n ph m c a m t th i ñ i l ch s , c a m i cá
nhân tác gi . T nh ng kinh nghi m th c t cu c s ng, xã h i, kinh t , chính
tr , văn hố…, m i cá nhân tác gi

theo l p trư ng, quan ñi m, lí tư ng c a

th i ñ i sáng t o nên nh ng tác ph m g i ñ n b n ñ c như nh ng b c thơng
đi p. Ngư i ngh sĩ sáng tác văn chương t th i đ i mình, cho th i đ i mình
và cho c th i đ i mai sau.
Cu i cùng, có th nói vi c d y văn h c khi d a trên nh ng quan ni m,
tư tư ng mang tính l ch s c a tác gi cũng như b i c nh, hồn c nh l ch s
ra đ i c a tác ph m s ñ ng th i d y cho h c sinh tinh th n truy n th ng
c a l ch s dân t c, l ch s ñ t nư c hào hùng. Các em s c m th y t hào,
yêu hơn l ch s văn chương ngh thu t c a quê hương, ñ t nư c mình.
Dù đã có nhi u ngư i nghiên c u, bàn lu n v tri th c văn h c s nói
chung và n i dung tri th c văn h c s

trư ng ph thơng nói riêng nhưng có

l v n đ khai thác chúng trong q trình đ c – hi u văn b n c th l i hi m
ñư c ñ c p. Do đó, ngư i vi t c m th y ñây chính là m t trong nh ng m ng
ñ tài cịn đang m r ng đ chúng ta có th đi vào khám phá và tìm hi u.
Trong s hi u bi t có gi i h n, ngư i vi t ch dám hy v ng m t ñi u là
t t c nh ng gì ti p thu, h c h i ñư c t kinh nghi m c a các th y cơ, b n
bè, đ ng nghi p và t th c t , sách v , kinh nghi m b n thân s góp ph n
mang l i hư ng nhìn m i, di n m o m i vào vi c khai thác các ki n th c
văn h c s trong ñ c – hi u văn b n Ng văn 11 - chương trình chu n.


5

2. L ch s v n đ
Văn chương hình thành, t n t i và phát tri n trong m t dịng ch y, như
m t dịng ch y. Nó là s k t tinh, k th a gi a truy n th ng và hi n ñ i. Văn
chương ngh thu t khơng bao gi ngưng đ ng. Có khi nó ph i tr i qua nh ng
thác gh nh, nh ng con sóng l n d d i, nhưng có khi l i trơi đi m t cách
ph ng l ng, bình yên. “Th y giáo d y l ch s văn chương là ngư i có ý th c
v dịng ch y đó, bi t nó b t ngu n t ñâu (…) ñ bi t khi nào dịng ch y văn
chương l i đ d c, khi nào l i có chi u ngưng đ ng, t a r ng” [32, tr.9].
Qu th t, văn h c s có đ c đi m và s c m nh riêng trong môn văn
trư ng trung h c ph thông. Ki n th c văn h c s như là ki n th c “giao
thoa” gi a khoa h c và ngh thu t, ñ ng th i văn h c s còn là ki n th c có
tính h th ng đa chi u, tính bao hàm, khái quát v ngo i diên và n i hàm c a
tri th c,…
V i nh ng ñ c ñi m trên, tri th c văn h c s

trư ng trung h c ph

thơng x ng đáng đ chúng ta khai thác và v n d ng m t cách nghiêm túc,
hi u qu .
Liên quan v ñ tài này đã có khơng ít các cơng trình đ c p ñ n trên c
hai phương di n nghiên c u văn h c s và gi ng d y văn h c s . Tuy nhiên
trong khuôn kh cho phép c a ñ tài ngư i vi t ch gi i thi u m t s cơng
trình nghiên c u, gi ng d y tiêu bi u ñ

xác ñ nh rõ hơn quan đi m cũng

như cơ s lí lu n, phương pháp lu n cho đ tài.
2.1 Nói v cơng trình nghiên c u văn h c s , ñ u tiên ph i k ñ n cu n
Vi t Nam văn h c s y u c a Dương Qu ng Hàm. N i dung cu n sách g m

hai ph n : ph n 1 – lư c kh o v văn h c l ch s Vi t Nam, ph n 2 – trích
l c nh ng bài thơ văn c kim. M c dù ñã xu t b n cách ñây r t lâu nhưng
cho ñ n nay nhi u ki n gi i trong ñó v n ñư c các nhà nghiên c u quan tâm
tìm hi u….


6

Hi n nay m t trong nh ng cơng trình nghiên c u ñ c p khá ñ y ñ v
phương pháp lu n nghiên c u văn h c s là cu n Phương pháp lu n nghiên
c u văn h c (Chương 4 – Phương pháp lu n văn h c s ) c a Giáo sư
Phương L u. Cơng trình đã đ c p đ n m t s nguyên t c chung v vi c
nh n th c l ch s văn h c, t đó xác đ nh khơng gian, th i gian văn h c s .
Tác gi nêu ra lu n ñi m khá n i b t : “Tác ph m văn h c là nh ng t bào
c a văn h c s , nó đ t cơ s cho nh ng m i liên h b n ch t nh t, cơ b n
nh t v i nhi u hi n tư ng văn h c khác như nhà văn, khuynh hư ng, trào
lưu, lo i th , b n ñ c.” [38, tr. 270].
Ti p ñ n ph i k đ n cơng trình nghiên c u c a Vi n Thông tin Khoa
h c Xã h i Văn h c s - Nh ng quan ni m m i - Nh ng ti p c n m i, gi i
thi u m t s v n đ lí lu n và kinh nghi m c a các h c gi

trong nư c và

nư c ngồi, đ c bi t là nh ng quan đi m mang tính phương pháp lu n c a c
vi n sĩ D.S. Likhachev trong quá trình nghiên c u và biên so n văn h c s .
D.S. Likhachev ñ c p nh ng quan đi m mang tính phương pháp lu n trong
quá trình nghiên c u và biên so n văn h c s . Ơng đưa ra sơ đ chung c a
cơng trình nghiên c u văn h c đ y ñ ph i ñư c xây d ng theo nh ng giai
ño n :
1. Nghiên c u l ch s văn b n c a tác ph m và trên cơ s đó phát hi n

ra nh ng ý ñ c a tác gi , s ti n hoá c a chúng, m c đ hồn ch nh c a
chúng,…
2. Nghiên c u cá nhân tác gi , s sáng tác c a anh ta và v trí c a tác
ph m trong s ti n hóa đó v sáng tác.
3. Nghiên c u các k t qu c a giai ño n th nh t trong văn c nh c a
th i ñ i (nh ng phong cách th ng tr , nh ng th hi u, nh ng ti m năng tư
tư ng, môi trư ng văn h c, nh ng cu c tranh lu n,…)
Bên c nh nh ng cơng trình v a nêu, ngư i vi t cũng h t s c quan tâm
ñ n vi c làm rõ nh ng khái ni m, bình di n cơ b n c a phương pháp nghiên
c u văn h c s thông qua m t s bài nghiên c u chun sâu. Ví d , nói v


7

m c đích, nhi m v nghiên c u c a văn h c s , trong bài vi t Nh ng gi i
h n c a l ch s văn h c c a Trương ðăng Dung có nêu : “L ch s văn h c
không nh m m c đích mơ t , hồn tồn theo tr t t th i gian, các tác ph m
văn h c n m r i rác đây đó, mà ch y u là phát hi n ra nh ng m i quan h ,
nh ng tương ñ ng và khác bi t gi a các tác ph m, ñưa ra các s ki n văn
h c bi t l p vào q trình chung. Theo đó, ch có nh ng tác ph m văn h c
t n t i n i ti p nhau v m t th i gian. Công vi c c a nhà nghiên c u l ch s
văn h c, b ngoài cũng gi ng nhà s h c là ph c ch l i quá kh , g i l i m t
th i ñ i ñã qua b ng các c li u l ch s …” [7, tr.58-59].
Lâu nay, có ngư i v n cho r ng nghiên c u l ch s văn h c là m t công
vi c nghiêm ng t, b t bi n và theo nh ng nguyên t c c ñ nh. Nhưng th t ra,
Vi t s văn h c - m t công vi c luôn ph i ñ i m i, Nguy n Văn Dân có vi t :
“Th c t là so v i lí lu n văn h c và phê bình văn h c, l ch s văn h c ñã ñi
ñ n ch có t m ho t đ ng r ng l n hơn ; nó có liên qua đ n r t nhi u lĩnh
v c, bao quát m t không gian r ng l n c v chi u d c l n chi u ngang và
không th b qua các di n bi n c a xã h i. Th m chí trên m t phương di n

nh t ñ nh l ch s văn h c cịn ph i thâu tóm c lý lu n và phê bình văn h c.”
[65, tr.11].
ð b sung cho v n ñ v a nêu trên, Tr n Thanh Nam cịn đưa ra Cách
nhìn m i v nh ng v n ñ văn h c s Vi t Nam, n i dung có đo n vi t như
sau : “Vào nh ng năm g n ñây trong t t c các lĩnh v c c a ñ i s ng xã h i
ñang di n ra m t s ñ i m i toàn di n, nh m hi n đ i hố đ t nư c và nhanh
chóng đưa nu c ta theo k p các nư c phát tri n trong khu v c và th gi i.
Trong lĩnh v c nghiên c u văn h c nói chung và văn h c s nói riêng chúng
ta đã m nh d n g t b nh ng quan ñi m l i th i, h p hòi và ñưa ra nh ng
nh n ñ nh m i, nh ng ñánh giá m i phù h p v i xu th m i c a th i ñ i”
như s ñ i m i v nh n th c phân kỳ văn h c, ñ i m i phương pháp nghiên
c u văn h c c ,…[42, tr.141].


8

V i tác gi Hoài Nam, khi bàn v v n ñ nghiên c u văn h c s ñã
m nh d n nêu lên quan ñi m m nh m c a mình là c n ph i Vi t l i văn h c
s Vi t Nam. ”ð c các cơng trình văn h c s Vi t Nam đã có, d th y vi c
nghiên c u văn h c đư c đóng khung ch

b n thân văn h c. Và ñây là

nguyên nhân ch y u ñưa ñ n n tư ng r ng công vi c c a ngư i vi t văn
h c s ch kh o t và bình tán v các trào lưu, khuynh hư ng, tác gi , tác
ph m” [65, tr.15]. Rõ ràng, ñây là m t quan ñi m ti n b trong nghiên c u
văn h c s . Ki n th c văn h c s ñư c nghiên c u ph i ñư c m r ng
nhi u ph m vi, lĩnh v c và ñ t trong nhi u m i quan h …
Nhìn chung, các cơng trình nghiên c u văn h c s b y lâu nay ñã ph n
nào th hi n tính th i s , c p bách, c n thi t c a v n ñ . Vi c nghiên c u văn

h cs

b t kỳ m i th i ñ i c n ph i xác ñ nh ñư c m c ñích, nhi m v

cũng như c n ph i có m t thái đ , quan ñi m nghiên c u ñúng ñ n, khoa h c
và m t tư duy nghiên c u ñ i m i, nh y bén ñ vi t v l ch s văn h c…
2.2 V phương di n gi ng d y văn h c s có các cơng trình tiêu bi u
sau :
Trư c h t chúng tơi mu n nh c ñ n cu n Phương pháp d y h c văn c a
Giáo sư Phan Tr ng Lu n. Tác gi biên so n khá công phu, rõ ràng, t m v
các v n ñ liên quan ñ n tri th c văn h c s t nh ng ñ c ñi m, tác d ng ñ n
nh ng nguyên t c, phương pháp và các ki u bài. ðây là cu n sách có th
xem như m t cơ s , phương pháp lu n cho vi c gi ng d y các ki n th c văn
h cs

trư ng trung h c ph thông. Ngay t ph n đ u (V trí mơn văn h c

s trong chương trình văn h c

trư ng ph thơng ), tác gi đã xác đ nh :

“Nh ng tri th c v l ch s văn h c giúp cho h c sinh hi u quá trình phát
tri n c a l ch s văn h c dân t c (…). Môn văn h c s cung c p cho h c sinh
nh ng hi u bi t v văn h c theo quan ñi m ñ ng ñ i và l ch ñ i. Chương
trình văn h c s

ph thơng trung h c có nhi m v nâng cao, h th ng hoá

ki n th c văn h c s

ph thông cơ s lên m t bư c” [28, tr.210].

ch

khác (Phương pháp d y văn h c s trên quan ñi m hi n ñ i ) l i “chú ý ñ c


9

bi t ñ n ch c năng c a văn h c trong nhà trư ng và y u t h c phát tri n
như m t cơ s tâm lí h c c a vi c d y văn h c s (…). Yêu c u cơ b n c a
ñ i m i phương pháp d y h c văn hi n nay là chuy n t phương pháp thông
tin ti p th sang phương pháp h c sáng t o. Phương pháp m i phê phán l i
d y áp ñ t, ñưa k t lu n có s n cho h c sinh

các bài gi ng văn h c s ” [28,

tr.246]. Bên c nh đó, tác gi còn nêu ra m t s phương pháp gi ng d y văn
h cs

trư ng THPT như : Phương pháp di n gi ng, phương pháp ñ t câu

h i, phương pháp nghiên c u, phương pháp tr c quan, phương pháp s
d ng sách giáo khoa, phương pháp tr n thu t và k

chuy n có ngh

thuât…Nh ng v n ñ mà tác gi nêu ra r t h u ích, c n thi t và chúng ta có
th h c h i đư c nhi u kinh nghi m, ñ t bi t v phương pháp d y h c các
ki u bài văn h c s m t cách khoa h c, hi u qu . Tuy v y, giáo sư v n có

l i nh n xét thêm r ng : “Cho ñ n nay trên các tư li u v khoa h c phương
pháp d y văn, chưa có m t đ nh nghĩa s phân lo i v phương pháp d y l ch
s văn h c” hay như : “Vi c phân lo i các ki u bài văn h c s ñ n nay v n
chưa th t s xác ñ nh. B n thân s s p x p tr t t ki u bài c a chương trình
sách giáo khoa trong nhi u năm qua ln ln có s thay đ i” [28, tr.252]…
Dư i góc đ

và ph m vi nghiên c u c a ñ tài, cu n Giáo trình

phương pháp gi ng d y văn h c xu t b n cách ñây hơn 30 năm ch nói đ n
“V n đ di n gi i trong m t bài văn h c s ”, “V n ñ s d ng sách giáo
khoa”, “Cách ghi b ng và hư ng d n h c sinh ghi chép”.
Rõ ràng, ki n th c văn h c s cịn nhi u v n đ đ chúng ta khai thác.
Không ch

vi c nghiên c u, gi ng d y hay phân lo i mà th c t lâu nay

vi c khai thác, v n d ng chúng trong quá trình đ c hi u văn b n nhìn chung
chưa có phương pháp d y h c c th , cho dù cơng vi c nghiên c u v nó l i
có khá nhi u cơng trình đư c đ c p. T đây có m t v n đ ñ t ra là công
vi c nghiên c u và gi ng d y văn h c s chưa th t s th ng nh t ñ ng b và
chưa có s liên h g n k t…


10

Liên quan ñ n ñ tài nghiên c u c a mình, đ ng th i đ xác đ nh
hư ng ñi ñúng trong cách vi t và hy v ng góp ph n làm sáng t quan đi m,
cũng như phương pháp gi ng d y, ngư i vi t khác có liê quan tr c ti p ho c
gián ti p ñ n v n ñ . Ch ng h n :

Trong bài vi t Phương pháp nghiên c u ti u s nhà văn trong gi ng
d y văn h c nư c ngoài c a TS. Tr n Thanh Bình có nêu r ng : “M c dù ti u
s nhà văn chưa ph i là m t ñ i tư ng nghiên c u ñ c l p nhưng khơng vì
th mà chúng ta có th b qua hay xem nh v n ñ ” [2, tr. 404].

ñây tác gi

ñã nêu lên nh ng ñ c ñi m cơ b n nh t c a phương pháp nghiên c u ti u s
nhà văn trong chương trình gi ng d y văn h c nư c ngồi

trư ng ph

thơng như gi i thi u khái quát nh ng ñ c ñi m cơ b n c a th i ñ i, l a ch n
tư li u ti u s ñ xây d ng bài gi ng.,… “Ti u s nhà văn khơng đư c trình
bày thành m t ph n đ c l p mà đư c hồ vào q trình phân tích tác ph m ;
và đ n lư t mình, tác ph m khơng ch đư c kh o sát như m t thành t u ngh
thu t mà cịn đư c xem xét như m t s ki n trong ti u s nhà văn” [2, tr.
415].
Bài vi t c a Nguy n Phương Mai (T p chí Khoa h c Giáo d c s 28,
2008) khi nhìn nh n v v n ñ Gi ng d y tác gia văn h c

trư ng THPT ñã

phân bi t gi a tác gia văn h c và tác gi văn h c, ñ ng th i ñưa ra nh ng
ki n th c cơ b n c n cung c p cho h c sinh khi d y bài tác gia văn h c
trư ng ph thông và phương pháp th c hi n bài d y tác gia văn h c (phương
pháp d y h c tích h p và phương pháp d y h c tích c c)…Hai phương pháp
d y h c này ñang ñư c ph bi n

m t s trư ng trung h c ph thông hi n

nay, không ch áp d ng cho ki n th c văn h c s mà cho c nh ng ki n th c
khác (lí lu n văn h c, văn h c nư c ngoài, ti ng Vi t,…).
Ngoài ra trong m t s cơng trình nghiên c u c a các tác gi nư c ngoài
tiêu bi u như : giáo trình Phương pháp lu n d y văn h c, Z. Ia Rez (ch
biên), Phương pháp gi ng d y

trư ng ph thông c a V. A. Nhicơnxki

cũng có nhi u ý ki n đáng chú ý liên quan ñ n phương pháp gi ng d y văn


11

h c s . ðây là nh ng tài li u d ch nhưng l i có m t v trí h t s c quan tr ng
trong l ch s xây d ng và phát tri n phương pháp d y h c văn.
Giáo trình c a Z. Ia Rez hư ng d n các bi n pháp ñ d y “Ph n m ñ u
c a vi c ñ c tác ph m” ho c ñ d y “Ti u s nhà văn”… Rez cho r ng :
“M t trong nh ng nhi m v c a vi c nghiên c u ti u s nhà văn trong nhà
trư ng là ch ra cho ñư c ngư i ngh sĩ ñã ñưa vào tác ph m c a mình
nh ng n tư ng nào v cu c s ng và ngh thu t và ñưa chúng vào như th
nào” [51, tr.171-172]. “Nghiên c u ti u s nhà văn ph i gây cho h c sinh
m i quan tâm ñ n nhân cách c a nhà văn, ñ n nh ng tìm tịi v m t tư tư ng
ñư c ph n ánh trong sáng tác. Ti u s và q trình sáng tác c a nhà văn
chính là chìa khố đ gi i quy t nh ng v n ñ ph c t p c a vi c phân tích tác
ph m văn h c trong nhà trư ng” [51, tr.175]. Bên c nh đó, ơng cịn nêu ra
các hình th c có ý nghĩa phương pháp trong v êc nghiên c u ti u s nhà văn
(giáo viên ph i thư ng xuyên ñ t các em trư c m t nhi m v nào đó c n gi i
quy t, t o ñi u ki n cho h c sinh ti p xúc vói nhà văn, t mình tranh lu n và
nói chuy n v i ơng ta,…)

Trong khi đó, cu n Phương pháp gi ng d y

trư ng ph thông c a

V. A. Nhicônxki nh c ñ n các nguyên t c và phương pháp gi ng văn chương
và gi ng d y l ch s văn h c, tác gi ñ c p riêng m t s bi n pháp ñ d y
các ñ tài t ng quát (tương t như d y giai ño n văn h c s )…
Tuy nhiên, v n ñ khai thác các ki n th c văn h c s

ng d ng vào

ph n ñ c – hi u văn b n c th trong t ng kh i l p dư ng như chưa ñư c
nhi u cơng trình nghiên c u khoa h c cũng như các khóa lu n, lu n văn t t
nghi p và các bài báo ñ c p, ho c có đ c p thì cũng ch mang n i dung
khái qt, đa ph n nghiêng v m t lí thuy t và có tính lu n đ . Nhìn chung,
nó thư ng làm cơ s , n n t ng cho ngư i gi ng d y tham kh o, nghiên c u
đ góp ph n m r ng n i dung bài gi ng c a mình.
T nh ng v n ñ v a nêu

ph n trên, chúng tôi nh n th y vi c nghiên

c u v ki n th c văn h c s m c dù ñã chú ý cách ñây r t lâu nhưng v m t


12

phương pháp gi ng d y chúng còn nhi u h n ch , ñ c bi t là vi c v n d ng
khai thác các y u t văn h c s trong q trình đ c - hi u văn b n r t hi m
ñư c chú ý.
Qua th c t nghiên c u và gi ng d y, chúng tôi hy v ng nh ng cơng

trình nghiên c u, gi ng d y văn h c s v sau s ngày càng nhi u và ln
ln đư c đ i m i c p nh t, ln ln có s g n k t trong m i liên h bi n
ch ng, b sung cho nhau. Nghĩa là gi a vi c nghiên c u và gi ng d y văn
h c s nói riêng, ki n th c văn h c nói chung c n ph i đ m b o tính liên k t,
khoa h c và h th ng.

3. M c đích và nhi m v nghiên c u
- Nghiên c u các ki n th c văn h c s trong q trình đ c hi u văn b n,
chú ý khai thác các ki n th c văn h c s ñ ph c v , minh h a các nh n ñ nh,
quan ñi m, thu t ng , khái ni m, ñ c ñi m,… trong các bài h c khái quát.
ð ng th i, làm sáng t , kh c sâu n i dung ki n th c c a nh ng văn b n ñư c
h c.
- Góp ph n tìm hi u tác ph m trong dòng ch y c a l ch s văn h c dân
t c, qua đó, c m th y t hào hơn v l ch s văn h c nư c nhà.
- Th y ñư c tác d ng và hi u qu c a phương pháp khai thác các ki n
th c văn h c s trong quá trình đ c hi u các d ng văn b n hi n nay.

4. ð i tư ng và ph m vi nghiên c u
- ð i tư ng nghiên c u : SGK Ng văn 11; SGV Ng văn 11 và các tài
li u tham kh o có liên quan ñ n ñ tài...
- Nghiên c u nh ng ki n th c văn h c s trong chương trình sách giáo
khoa Ng

văn hi n hành.

- Nghiên c u tình hình và đ xu t gi i pháp c i ti n, ñ i m i phương
pháp khai thác các y u t văn h c s trong ñ c - hi u văn b n c th
THPT...

trư ng

13

5. Phương pháp nghiên c u
- Phương pháp phân tích, t ng h p : ñư c s d ng ñ nghiên c u l ch s
v n ñ và phát hi n rút ra nh ng k t lu n c n thi t v cơ s lí lu n thơng qua
vi c tìm hi u các tư li u, giáo trình, t p chí, các bài nghiên c u thu c các lĩnh
v c Lí lu n văn h c, Tâm lí h c, Giáo d c h c, Phương pháp d y h c văn,…có
liên quan tr c ti p ñ n ph m vi ñ tài.
- Phương pháp so sánh, ñ i chi u : ñư c s d ng trong quá trình tri n
khai n i dung ñ tài ; dùng ñ so sánh, ñ i chi u các s v t - hi n tư ng m t
cách khách quan, ñ t hi u qu .
- Phương pháp ñi u tra, kh o sát : ñư c s d ng ñ thu th p nh ng tư li u
th c t v tình hình d y h c văn ñang di n ra

trư ng THPT Dân L p An ðông

và m t s trư ng THPT khác trên đ a bàn TP. H Chí Minh có liên quan tr c
ti p đ n nhi m v nghiên c u c a ñ tài.
- Phương pháp th ng kê : ñư c s d ng ñ x lí các s li u thu th p trong
quá trình kh o sát, b sung cho phương pháp phân tích, t ng h p nh m đ t t i
nh ng k t lu n chính xác, khách quan.
- Phương pháp th c nghi m : dùng th c nghi m các giáo án ñ xu t ñ
ki m nghi m kh năng ng d ng c a ñ tài vào quá trình d y h c ñ c hi u văn
b n văn h c.

6. Ý nghĩa khoa h c và th c ti n c a ñ tài nghiên c u
- Th y ñư c t m quan tr ng c a vi c khai thác các ki n th c văn h c s
trong quá trình d y đ c hi u văn b n c th .

- M t s đ xu t có tính đ nh hư ng đ i m i trong phương pháp khai thác
ki n th c văn h c s khi d y ñ c - hi u văn b n.
- Xây d ng th nghi m m t s mơ hình cho phép khai thác các y u t văn
h c s m t cách hi u qu nh t

7. C u trúc c a lu n văn


14

Ngồi các ph n M đ u, K t lu n, Tài li u tham kh o và Ph l c, ph n
chính văn c a Lu n văn g m 104 trang, chia làm ba chương.
- Chương th nh t : Ki n th c văn h c s trong chương trình Ng
văn THPT
N i dung chương m t ch y u gi i thi u nh ng v n ñ chung v ki n
th c văn h c s trong chương trình Ng văn THPT. ðó là nh ng ki n th c khái
quát v v trí, vai trị, đ c đi m, c u t o c a ki n th c văn h c s cũng như các
nguyên t c d y h c văn h c s trong chương trình Ng văn THPT. Bên c nh đó,
ngư i vi t cịn nêu ra h th ng ki n th c văn h c s cơ b n trong chương trình
sách giáo khoa Ng văn hi n hành.
Nhìn chung, n i dung chương m t ch là nh ng v n đ mang tính ch t lí
thuy t nhưng là cơ s lí lu n đ chúng tôi v n d ng tri n khai trong chương hai
m t cách rõ ràng, c th hơn…
- Chương th hai : Phương pháp khai thác các ki n th c văn h c s
trong chương trình Ng văn THPT
N i dung chương hai ñư c xác ñ nh là ph n cơ b n, tr ng tâm nh t c a
lu n văn, ch y u ñi sâu vào cách th c khai thác, v n d ng ki n th c văn h c s
như th nào trong q trình đ c - hi u các văn b n c th th t hi u qu . Bên
c nh cách th c khai thác, ngư i vi t cịn nh n xét tình hình gi ng d y văn h c s
nói chung

trư ng THPT b y lâu nay - có khá nhi u v n đ ñ chúng ta nhìn

nh n l i m t cách khách quan và th c t hơn.
Th c ch t, n i chung chương hai s minh ho cho nh ng lí thuy t, nh ng
quan đi m lí lu n mà chương m t ñã ñ c p.
- Chương th ba : Th c nghi m sư ph m
Là chương mang tính ch t ki m nghi m, đánh giá tính kh thi c a đ tài.
Trong chương ba có đưa ra m t mơ hình giáo án m u thu c văn b n thơ trong
chương trình sách giáo khoa Ng văn 11, t p 2 cho phép khai thác các y u t
văn h c s m t cách hi u qu nh t. Tuy nhiên ñây ch là m t mơ hình th
nghi m, tuỳ vào m i th lo i văn b n

t ng kh i l p mà chúng ta s ñ nh


15

hư ng, t ch c cho h c sinh khai thác nh ng ki n th c văn h c s khác nhau.
Không nh t thi t ph i tuân theo nh ng cơng th c c đ nh, s n có mà địi h i ph i
bi t ph i h p gi a t t c các ki n th c có trong văn b n…


16

CHƯƠNG 1 - KI N TH C VĂN H C S
TRÌNH NG VĂN THPT

TRONG CHƯƠNG

1.1 Nh ng v n đ chung
1.1.1 V trí, vai trị c a ki n th c văn h c s trong chương trình
Ng văn THPT
Ki n th c văn h c s trong chương trình sách giáo khoa Ng văn THPT
h t s c phong phú, đa d ng, có kh năng cung c p cho h c sinh m t v n hi u
bi t v l ch s

phát tri n văn h c dân t c, bao g m nh ng tác gi , tác ph m

tiêu bi u cho t ng th i kỳ, giai ño n phát tri n c a n n văn h c dân t c cùng v i
các đ tài, th lo i, ngơn ng , quan ñi m sáng tác,…
Trong chương trình, h c sinh ch ñư c h c tr c ti p m t s tác gi tiêu
bi u, ch n l c. Nhưng qua s hư ng d n c a giáo viên, qua bài gi ng, sách v ,
giáo trình, các em s làm quen v i hàng trăm tên tu i nhà văn, nhà thơ n i ti ng
trong và ngoài nư c. V n tri th c văn h c này là hành trang cơ b n, t i thi u c n
thi t cho ñ i s ng văn hố m t cơng dân.
T nh ng s ki n, hi n tư ng văn h c s c th trong t ng th i kỳ giai
ño n khác nhau, h c sinh s ý th c ñư c s phát tri n không ng ng vươn lên
c a n n văn h c dân t c, s phát tri n c a ngôn ng ti ng Vi t và s giàu đ p
c a n n văn hố giàu truy n th ng yêu nư c, tinh th n nhân văn cao c trong
m y ngàn năm l ch s c a dân t c Vi t Nam.
Cũng qua các ki n th c văn h c s ñư c h c

trư ng, h c sinh s c m

nh n và ý th c đư c nh ng đóng góp quý giá c a dân t c vào kho tàng văn h c
chung c a nhân lo i. Các em s c m th y t hào hơn v n n văn h c nư c nhà
v i b n s c h t s c ñ c trưng, riêng bi t c a nó. ðó là k t qu c a q trình đ u
tranh, phát tri n và ti p thu có ch n l c m i thành t u c a n n văn hoá nhân
lo i.

17

Bên c nh đó, văn h c s cịn góp ph n b i dư ng tâm h n, tình c m cho
h c sinh. Văn h c là m t dịng ch y khơng ng ng, là t m gương ph n chi u đ i
s ng mn màu mn v . Nó là s k t tinh, k th a nh ng giá tr tinh th n quý
báu có t ngàn đ i. Chính vì v y, gi d y văn không th là nh ng gi d y khô
khan, nhàm chán, mà là nh ng gi h c giúp các em c m th y yêu hơn ti ng m
ñ , t hào hơn v nh ng truy n th ng d ng nư c, gi nư c c a ơng cha đ ti p
bư c làm giàu thêm di s n văn hoá dân t c, ñưa xã h i ti n lên và hư ng t i h i
nh p qu c t .
Văn h c nâng cao ph m giá dân t c và ph m giá con ngư i. Mu n bi t
dân t c đó phát tri n, trư ng thành như th nào, ta không ch d a vào n n kinh
t , văn hóa, chính tr , xã h i ñ ñánh giá mà ph i d a vào nh ng giá tr tinh th n
vơ giá có đư c c a dân t c đó.
Trong dịng ch y c a l ch s văn h c Vi t Nam, ch nghĩa yêu nư c và
ch nghĩa nhân ñ o như hai truy n th ng g n ch t v i nhau, ñã tr thành tư
tư ng - ngh thu t bao trùm. D y văn h c s Vi t Nam

trư ng ph thơng

khơng th khơng đ t lên hàng ñ u nhi m v giáo d c. Chúng ta ph i ý th c
thư ng xuyên cho h c sinh lòng yêu nư c và lòng nhân ái – hai nét c t lõi và
g n ch t v i nhau c a tâm h n, tình c m Vi t Nam.
Ki n th c văn h c s

trư ng ph thơng cịn có kh năng rèn luy n tư

duy logic và tư duy hình tư ng cho h c sinh. Tư duy logic và tư duy hình tư ng

r t c n thi t cho vi c ti p nh n tri th c văn chương, ñ c bi t ñ i v i tri th c văn
h c s nói riêng. Trong các ti t h c c a t ng ki u bài văn h c s , h c sinh s
ñư c rèn luy n các k năng như : phân tích, t ng h p, c th hoá, khái quát hoá,
ghi nh , suy lu n, ñ i chi u, so sánh, h th ng hố, trích d n, minh ho ,… đ t
đó, v n d ng vào q trình đ c – hi u các d ng văn b n. Ngoài ra, gi h c l ch
s văn chương trong nhà trư ng cịn hình thành

h c sinh thói quen t nghiên

c u và “làm vi c v i sách giáo khoa” như : xác ñ nh các lu n ñi m chính c a bài
h c, h th ng hoá các lu n c , lu n ch ng, các thu t ng , ph m trù, ñ nh nghĩa,


18

khái ni m cơ b n c a bài h c, nh n bi t m i liên h trư c sau và t m quan tr ng
c a bài h c.
H u như các k năng trên hi n r t ít giáo viên quan tâm khi d y các ki u
bài văn h c s . Chúng ta ph i t p cho các em tìm hi u các s ki n c a th i ñ i,
phân lo i các s ki n đó, đ mà rút ra các nh n ñ nh v th i ñ i làm cơ s cho
vi c phân tích văn h c. Ngư c l i, yêu c u các em d n ch ng v m t nh n ñ nh
văn h c s là t p cho các em k năng c th hoá. T các chi ti t ñư c phân tích
v m t tác ph m, ta cũng có th dùng ph n khái qt hố làm nh n ñ nh chung
v tác ph m cho h c sinh…Ví d :
- Vì sao văn h c trung ñ i t th k XVIII ñ n h t th k XIX xu t hi n
trào lưu nhân ñ o ch nghĩa? Hãy ch ra nh ng bi u hi n phong phú, ña d ng
c a n i dung nhân đ o trong giai đo n này?
- Vì sao văn h c hi n ñ i t ñ u th k XX ñ n Cách m ng tháng Tám
1945 l i di n ra quá trình hi n ñ i hóa? và xu t hi n nhi u trào lưu, xu hư ng
văn h c (lãng m n, hi n th c)?

Ngoài ra, ki n th c văn h c s trong chương trình góp ph n giúp h c
sinh hình thành quan đi m và phương pháp phân tích, đánh giá các hi n tư ng
văn h c m t cách khoa h c
B t kỳ m t v n đ nào, khi đánh giá, phân tích ph i ñ t chúng trong m i
quan h

bi n ch ng c a nó. ð đánh giá m t th i kỳ, giai ño n văn h c nh t

thi t ph i đ t nó trong hồn c nh, mơi trư ng đã s n sinh ra nó. Ch ng h n, khi
nói v

tác gi , khơng ch nói đ n cu c đ i, s nghi p, quan ñi m m t cách

chung chung mà ñi u quan tr ng hơn là ph i bi t phân tích chúng như m t t ng
th v đ tài, ch đ , thi pháp, ngơn ng , phong cách,… và tác d ng c a nó đ i
v i xã h i đương th i như th nào, có ý nghĩa giáo d c ra sao? C n phân tích sao
cho nhà văn y th t s n i b t, tiêu bi u v cá tính, phong cách, s nghi p sáng
t o trong giai ño n mà các em s tìm hi u.


19

Cũng như khi phân tích tác ph m, địi h i trư c h t là tìm hi u ngu n
g c, m c đích, quan đi m, hồn c nh sáng tác. Sau đó m i đi vào vi c phân tích
giá tr n i dung, ngh thu t c a tác ph m. Cu i cùng là ñánh giá tác d ng c a
nó đ i v i xã h i ñương th i và hi n nay như th nào.
Phân tích, đánh giá các hi n tư ng văn h c s

địi h i khơng ch có cái

nhìn l ch đ i, mà c n có cái nhìn đ ng đ i, g n li n l ch s văn chương dân t c
v i l ch s văn chương th gi i, làm cho h c sinh nâng cao t m hi u bi t c a
mình.
Nhìn chung, ki n th c văn h c s trong chương trình THPT có v trí và
vai trị h t s c quan tr ng. Các ki n th c văn h c đó khơng ch gói g n dăm ba
câu ch trong sách hay vài dòng, vài trang mà chúng là nh ng ki n th c mang
tính h th ng, xuyên su t c m t quá trình l ch s lâu dài, khơng ng ng k th a,
phát huy và ch n l c. Chính vì v y, ngư i giáo viên ñ ng l p ph i ln trao
d i, c p nh t đ y ñ nh ng ki n th c văn h c s ñ k p th i ñưa ñ n nh ng
thơng tin c n thi t, b ích cho h c sinh.

1.1.2 ð c ñi m c a ki n th c văn h c s trong chương trình Ng
văn THPT
Ki n th c văn h c s trong chương trình Ng văn THPT là nh ng ki n
th c có tính giao thoa gi a khoa h c và ngh thu t, có quan h tương tác
nhi u bình di n và là nh ng ki n th c bao hàm, nhi u c p ñ , v n đ ng trong
dịng ch y ti n b c a văn h c.
Khái ni m giao thoa ñư c hi u là trong ki n th c khoa h c có y u t
ngh thu t, trong tư duy lí lu n có tư duy ngh thu t, trong c m nh n lí tính có
c m tính. Các y u t này có tác d ng h tr , b sung cho nhau ñ t o nên hi u
qu th m mĩ khi ti p nh n.
Nói đ n tri th c mang tính khoa h c là nói đ n h th ng các đ nh nghĩa,
khái ni m, nh n ñ nh văn h c s v giai ño n, th i kỳ, th lo i, tác gia, tác