Pháp luật về đầu tư trong giáo dục đại học ở Việt Nam

1

I HC QUI
KHOA LUẬT


TRẦN DŨNG


PHÁP LUẬT VỀ ĐẦU TƢ TRONG GIÁO DỤC ĐẠI
HỌC Ở VIỆT NAM


Chuyên ngành : Luật Kinh tế
Mã số : 60 38 01 07


LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC



Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Phm Hu Ngh



Hà Nội – 2014
2

LỜI CAM ĐOAN




























3

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN 2

MỤC LỤC 3
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 6
MỞ ĐẦU 7
CHƢƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐẦU TƢ VÀ PHÁP
LUẬT ĐẦU TƢ TRONG GIÁO DỤC ĐẠI HỌC Ở VIỆT NAM 12
1.1. i ht 12
1.1.1. Khái niệm giáo dục và giáo dục đại học 12
1.1.2. Đặc điểm, tính chất của giáo dục đại học 15
1.2. i hc Vit
ra 18
1.2.1. Khái niệm 18
1.2.2. Đặc điểm, yêu cầu của hoạt động đầu tư trong giáo dục đại học
21
1.3. Nhng v n v t i hc  Vit
Nam 25
1.3.1. Nhu cầu điều chỉnh pháp luật đối với hoạt động đầu tư trong
giáo dục đại học 25
1.3.2. Các nguyên tắc của pháp luật đầu tư trong giáo dục đại học 31
1.3.3. Nội dung điều chỉnh pháp luật đầu tư trong giáo dục đại học ở
Việt Nam 35
1.3.4. Nguồn pháp luật điều chỉnh hoạt động đầu tư trong giáo dục đại
học 37
u t chi phi hc 43
1.4.1. Yếu tố kinh tế 43
4

1.4.2. Yếu tố chính trị 44
1.4.3. Yếu tố tâm lý xã hội, ý thức xã hội 45
1.4.4. Yếu tố truyền thống, tập quán xã hội 46
1.4.5. Yếu tố hội nhập quốc tế 47

Kt lu 49
CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ ĐẦU TƢ TRONG VỰC
GIÁO DỤC ĐẠI HỌC Ở VIỆT NAM 50
nh v ch th 50
2.1.1. Về nhà đầu tư 50
2.1.2. Về cơ quan quản lý nhà nước 52
nh v u kii vi hoc 53
 62
nh v th t 66
i hc ti Vit Nam 70
2.5.1. Đánh giá pháp luật đầu tư trong giáo dục đại học ở Việt Nam từ
góc độ bảo đảm các nguyên tắc 70
2.5.2. Những hạn chế, thiếu sót và nguyên nhân 74
Kt lu 80
CHƢƠNG 3. ĐỊNH HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN PHÁP
LUẬT ĐẦU TƢ TRONG GIÁO DỤC ĐẠI HỌC Ở VIỆT NAM 82
i hc  Vit
Nam 82
3.1.1. Hoàn thiện pháp luật để bảo đảm thực hiện được chính sách đổi mới
giáo dục nói chung và giáo dục đại học Việt Nam trong thời gian tới 82
3.1.2. Hoàn thiện pháp luật đầu tư trong giáo dục đại học ở Việt Nam
khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong giáo dục đại học ở Việt Nam
trong thời gian vừa qua 84
5

3.1.3. Hoàn thiện pháp luật đầu tư trong giáo dục đại học ở Việt Nam
đáp ứng các yêu cầu hội nhập 86
m bo thc hiu
i hc  Vit Nam 88
3.2.1. Giải pháp chung 88

3.2.2. Giải pháp cụ thể đối với pháp luật về đầu tư trong giáo dục đại
học ở Việt Nam 90
Kt lu 94
KẾT LUẬN 95
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 96
6

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ASEAN
Association of Southeast Asian Nations



GD





UBND

TP. HCM

VN


7

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
n nguc h ngu,
 i tt yn kinh t  hu ht
c bi tri
i h la chn cn thi 
Hic Ci ch c
Quc h hp th ;
Luc  nh guu. 





          
  







  2005  c
ngh 
luc t ch nh honh
ct Vii x i vi
8

c mn kinh t, gi
n u kin thun li cho ho

o h quyn s hn, v
n, la nhn s tn t
tric cam kt thc hiu
c quc t i ch 
c khuyi v
o
h th Vit Nam phnh ca Lut nh

K i vi dch v c bc
 i l  ch v    i tr dch v  c ph
 cam kt) hoc c m,
c rt nhiu ngun v
c 
 h vn trong doanh nghi 
1/1/2009 s  o 100% v
 thc t hin nay, ng t ch yu u ch
quan h n homng t v
mng  quy phu ch
quan h i v  tm
thing b, nhng n vin ra
m  , thiu ki v ch ng, hiu qu thu
c  cao. Tng ngun vc c
vn thp, th 
 

9

 
  
 t 

hu
 
 

C"Pháp luật
về đầu tƣ trong giáo dục đại học ở Việt Nam" 

2. Tình hình nghiên cứu
 


(
 "Đại học Việt Nam làm ngược thế giới" [4];  -
- 
 [29];  
 "So sánh chương trình giáo dục đại học ở Mỹ và Việt
Nam"    "Chấn hưng
giáo dục", ). 

  

 
             
 
10

 
    .
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu


. T

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- 

- 

-   
Nam.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
 


5. Phƣơng pháp nghiên cứu
H ch yu s dn th 
duy vt bin chng; Ch t lch sng hp, so
  c t v c
i hc  Vit Nam.
ng thi hs dng mt s 
S d        t ca ho  
     i hc so v       
nghim ca mt s quc
11

i hc ti Vi lu d
 u thng t qu u c 
khoa hc hi
6. Ý nghĩa của luận văn
- Th nht, kt qu u ca lu u tham kho

 ch
lui hc  Vit Nam.
- Th hai, kt qu u ca lu tham kho trong
 n cu v t c.
7. Bố cục luận văn
n m u, kt luu tham kho lu
g
ng v n v c
i hc  Vit Nam
c trt v i hc  Vit Nam
 v luo
di hc  Vit Nam.
12

CHƢƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ ĐẦU TƢ VÀ PHÁP LUẬT ĐẦU TƢ
TRONG GIÁO DỤC ĐẠI HỌC Ở VIỆT NAM
1.1. GIÁO DỤC ĐẠI HỌC: KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM VÀ TÍNH CHẤT
1.1.1. Khái niệm giáo dục và giáo dục đại học
t hing ph bin t
hi. m v
 t s m chung nht v 
 gi n cho rng: “Giáo dục là sự phát
triển với nghĩa là phát triển con người, phát triển tối đa mọi khả năng tiềm ẩn
trong mỗi con người làm cho con người có khả năng làm chủ được tình
huống, đương đầu với những thách thức mà mình sẽ gặp phải trong đời một
cách chủ động và sáng tạo”. , p
dic, sui [5].
Savin  mc hng: “Theo nghĩa rộng,
khái niệm giáo dục là tất cả quá trình chuẩn bị cho thế hệ đang lớn lên bước

vào cuộc sống, bao gồm cả quá trình dạy học và đào tạo”. m
, c him c  
cn mt mt: “Quá trình chuẩn bị cho thế hệ đang lớn lên…”. c
t c bao gm tt c ng nhn thc, k
i trong sut c cui[5].
     m t     c: “Theo nghĩa
rộng, giáo dục là tất cả các dạng học tập của con người, hay hẹp hơn đó là
một quá trình có ở những nới đã được chuyên môn hóa gọi là trường học”.
t dng quan trng nht ca s n tii
theo nhc vm rn ging
13

vi 
dc [5].
Lu  c Vit Nam  u 4 nh:   
           .  c
t h thng gc tp thuc ph
dc tip tc. Do vc
         u.  n   ng
, ni ta hiu r c tip tc. u 44 nh gc
 i va hc v c, hc su i
nh rng hiu bi hc vn,
p v  ci thin chng cuc s to
vii si. , s  trong
thc t ch i nh thun tin cho vic t ch
 ng thc hin ma
gc.
H thc qua Vit Nam bao gm:  
 



 
yi hc  phn kt n th
dc qu
Quan nim v i hc c T chc - 
hp qu xut t c nhic tha nhn
vc b sau Hi ngh quc t v c
i hc  m m th k 
hc tp sut m tt c c tpo hoo
14

u   sau bc trung hc cung cp bi
h chp thm quy
 [5].
,  c sau trung hc bao
g  truyn thi ht c 
 hc vn cung cp cho nhi tt nghip ph c. Vy
i quan nic sau trung hc, thc ch
ci hc tp sui.


 c thc hin t 
     i v   ng tt nghip trung hc ph
c bng tt nghip trung cp; t mi
vng tt nghip trung c
 i hc thc hin t b
 i vng tt nghip trung hc ph c
bng tt nghip trung cp; t n bi v
bng tt nghip trung c mc
i vng tt nghi

o t thc thc hin t mi vi
ng tt nghii hc;
    ti  c thc hin trong b   i vi
ng tt nghii hc, t i v
bng thng hc bit, th ti
th nh ca B ng B o.
 



  c


  
15


 [16].
   
   t            cao
      

nh,

               
theo 














 ; , ; 
gia;.
1.1.2. Đặc điểm, tính chất của giáo dục đại học
- i h th
 to m, bao g
h   thut  
 
  c ti      n xu   y,
c tic sn phm vt ch
 cho mc trang
b cho h  hiu bi u ca ci vt ch
bi, gn lin vi s bm quyc sc
c va mi.
c h
bao go hoc phn bic
h chi phi ca quc gia. Th a chn nhi thiu
16

             c m 
 o ra mt lo, bit cht
lc t kt qu c

cu khoa hn xui s 
h khop gi
 vic trang b i hc nhng tri th n thi
kim sng.
c bit quan trng cho s phn thnh ca mt nn
kinh t hii  n tri thc d  
quyn s thng cp quc
n con ng
tia mng n
s truyn thcung cp sc m
ti nh tranh ci.
y, v mt nhn tht c c
 mt kinh t i:
- GDĐH vừa thực hiện chức năng phúc lợi vừa thực hiện chức năng
dịch vụ
 i vc ta hay bt k qu, xu
t truyn thng ham hiu bit, hiu hc ca mi c ng
c c c th n
i lut, mc hc tc khuy
to mu ki c t
 c c hin chm
bo quyc hc tp ca mi.
 t kinh t, sn phm c thc hii
c cung cp sng ci h
17

i hc mua sng ci dy b
 c tr  . D i
trong nn sn xung ging dy cng
n xun.

ng phi sn xuc
t dch v ng. K.Marx vit: “Trong
trường hợp tiền trực tiếp được trao đổi lấy loại lao động sản xuất không sản
xuất ra tư bản, do đó là lao động phi sản xuất thì lao động ấy được mua như
một dịch vụ. Biểu hiện ấy nói chung chẳng qua là giá trị sử dụng đặc biệt mà
lao động ấy cung cấp, giống như mọi hàng hóa khác”.
 i sn phc bi dch v bi
theo mt t l nhnh vi vi mt sn phm bt
k, khi li l khuy
c c  p
thum cc hoc ca   
mi nhun. Sn phm dch v  ng b
xung.
- GDĐH là sản phẩm mang lại lợi ích cho cá nhân và xã hội
i sn phm
dch v n phm dch v  i
m vc gia. i mua sn
ph  mang li l 
lng li s 
i sn phc sn xut nhi
t loi sn phm dch v  t kinh t
gii sn phch v 
hp vi vi
18

1.2. Đầu tƣ trong giáo dục đại học Việt Nam: Khái niệm và các yêu cầu
đặt ra
1.2.1. Khái niệm
 
 m xa l hay tr

th git bin. WTO  T chc
i th gii i cao ca hi nh
v v i quyc bng xung
quanh          nh son tho Hi  
n v   T chc hp
n kinh t - 
gi
Theo t n Ting Vit ca Vi hng 2003,
c “bỏ nhân lực, vật lực, tài lực vào công việc gì,
trên cơ sở tính toán hiệu quả kinh tế xã hội”. Trong kinh t ht
c hi hong s dn lc hin ti nhi cho
nn kinh t i nhng kt qu ng ngun l
s d c nhng kt qu 
m ct hc, hou
 v
thc hin nhm mi nhun hoc m t
 i) hoi.
Trong khoa hc tin s dt v
 y c
theo Blacbn ch a ci vt cht nhm m
 m li nhun.
19

c khi Lut 
ng nht. Hou
tu chnh bi Lut khuyc
tii phu ch
nhm m“Đầu tư là việc nhà đầu tư
bỏ vốn bằng các tài sản hữu hình hoặc vô hình để hình thành tài sản tiến
hành các hoạt động đầu tư theo quy định của Luật này và các quy định khác

của pháp luật có liên quan”[14]. Lung nht v
thut ng giu tc
hing c
chun b c hi 
   u ch      m m  
 thy honh ca Lu
t b phn ca hop vm ca Lut
i (Khou 3). Hom ca hot
i nhung thi hot
 mt thit v
      ng dch v    
hot to l b v
nh vt cht, k thuu ki thc
hin hom li nhun.
 Khái niệm đầu tư trong giáo dục đại học
Hoc c i
hc  t hot b phn ca hong
chung, ch yn s u chnh ca Lut 
Lut Gt Gi hc 2012.
20

        
             : 




 





         [14].     
2005“Phát triển sự nghiệp giáo dục, đào tạo” 

“phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu”“Đầu
tư cho giáo dục là đầu tư phát triển” ; “Chính sách của Nhà nước
về phát triển giáo dục đại học” .
ch v c bit, vic
ng thng nhng b gia Luc,
ng chu s u chnh ca Lu
c lc thc hinh ca h tht

u u kiu
bn ca ho
 hy sinh ngun lc trong hin t ting hot
c nhc nhng kt qu 
t qu c t hoi lng ngun l ra.
21

Ngun l c lao
. Nhng kt qu   n
n v  
ngu u kin lc v
nn sn xui. Nhng kt qu   i
c th ng. Chng hn, mng hn vt cht
cc ting th
qu ca ho
Ho li kt qu u
 nn kinh t-c th n.

 trc ti
n ca nn kinh t 
 n, cung cp vn cho
hoi do kt
qu ca hot n t
i.
y, t b phn cu
mang li nhng ln mang l
hi nh quan tro nguc, bi

1.2.2. Đặc điểm, yêu cầu của hoạt động đầu tƣ trong giáo dục đại học
- Đầu tư cho giáo dục đại học là đầu tư phát triển
 phn c
hin t ting nhc to ra nhn
vt chng, thit b (tri thc, k c
n.
22

i phu loi ngun lc. Vng
n hin ti, ngun l n t  do t
chc b ra. Ph
c m rng theo l c. Ho
u qu t qu ca vic ngun l
 n lc nhm m 
t vi s hm vi.
ng cp hu t c ch u
  vn thc hin nh c nhng m  nh. Theo quan
m c

i vi hc phm bo

t phi li nhun (mi nhui). 
  quan trc
khuy
Kt qu c   
 vc k thun vt chng hc,
trang thit b            
ht qu ca ho
nh i. a kt qu 
so vt qu kinh t
c v t kt qu t qu u qu u
n c i vi ch 
hm bo  ng ca ch
u
c tip tn c ng
23

t  i rt quan tr c
cuc sn.
Ma ho  n bn vng,
lc gia, c
     c thc hin bi mt ch   t
 
  chc kinh
t, t ch-i, c
Ho n ra trong thi k
n ti v  tr v th p gi thi
i thi gian vt qu n t
kt qu 
Nt v 
t v c. Bao gu ki

quy c, th tn khai d 
bm khuy c v 
- Đầu tư cho GDĐH là hoạt động đầu tư đặc thù
+ t loch v c
bi thp c
dmt loi dch v o ngun l
 u, v o ti, tng lc cho mi
s c t c,
ng kt qu o cc. Mt kt qu c 
lin vi kt qu cng ca nhi. M
ng nhc honh mp
vi nhu ca cuc sp vi xu th ca th
24

dc pht b phng ti ca
mi hong.
c v   nh, hong vi tinh thn ch
o theo mm v c i
vt b phn ch cht trong h thng tng th cc v
t loi dch v quan trng, ho th ng.
c kinh ti
i ch i nhun phi
khnh mt s ng git sc c th. S
t nhin bn lun xung quanh v , 
nhy ci thng nht rng g ng
m v cung ng dch v hc ti, b
nh tranh,   t nhng l 
i. Bi l m dch v trong
 t c, mang
li nh i nh

tri thc.
n ph nghip c
        c hi      
chuyn tt c  
 chm dt mt s hot
ng bao cn thic, cung cn nghi t
cho mt b phu ki ng
 tp trung ngun li b ph

+ Ho    t
u ki
25

Theo Lu5 v 
 c coi  c khuy n lc
gi 
u ki  dng hiu qu n vng
nhu cu hi nhp kinh t quc t. Nhng nh v c ghi
nhn c t v t v c, tt khung
            t gi 
u i dung cc
  ng h
 thu thu nhm bo v i ngoi t i v c

V u kiu kii vi ch th u kin
ng c u kin v v
vt chc t ng ti mm bi x 
bng gi c
c bit, v t nhnh gia hai loi
ch th 

1.3. Những vấn đề lý luận về pháp luật đầu tƣ trong giáo dục đại học ở
Việt Nam
1.3.1. Nhu cầu điều chỉnh pháp luật đối với hoạt động đầu tư trong giáo
dục đại học
Trong nn kinh t th ng hin nay, ct quy
lut tt yn tu th n
t dn li.
m c c tit l
v c l