Pháp luật về bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ thanh toán trong hợp đồng ngoại thương tại Việt Nam. Luận văn ThS. Luật

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT




NGUYỄN THỊ KIM ANH














LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - 2012





ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA LUẬT



NGUYỄN THỊ KIM ANH









Chuyên ngành : Luật kinh tế
Mã số : 60 38 50


LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Lê Thị Thu Thủy



HÀ NỘI - 2012







LỜI CAM ĐOAN


Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên
cu khoa hc ca riêng tôi. Các s liu, ví d và
trích dn trong lun vn m bo  tin cy, chính
xác và trung thc. Nhng kt lun khoa hc ca
lun vn cha tng c ai công b trong bt k
công trình nào khác.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN


Nguyễn Thị Kim Anh

MỤC LỤC



Trang

Trang ph bìa


L


Mc lc


Danh m


Danh mc các bng


MỞ ĐẦU
1

Chương 1: NHƢ
̃
NG VÂ

́
N ĐÊ
̀
CƠ B ẢN VÊ
̀
BA
̉
O LNH TH ỰC
HIỆN NGHĨA VỤ THANH TOA
́
N TRONG HƠ
̣
P ĐÔ
̀
NG
NGOẠI THƢƠNG
6
1.1.
Khái ni     thanh toán trong h ng
ngo
6
1.1.1.
 thanh toán trong hng ngo
6
1.1.2.
 thanh toán trong hng ngo
8
1.2.
Lch s hình thành, khái nim, vai trò ca bo lãnh
thc hi thanh toán trong hng ngo

9
1.2.1.
 o lãnh thc hi   thanh toán
trong hng ngo
9
1.2.2.
 o lãnh thc hi thanh toán trong hp
ng ngo
12
1.2.3.
 o lãnh thc hi thanh toán trong hp
ng ngo
15
1.2.4.








 c hi



 




17
1.3.
c thc hin bo lãnh thc hi thanh toán
trong hng ngo
19


1.3.1.
Bo lãnh trc tip
19
1.3.2.
Bo lãnh gián tip
19
1.3.3.
Xác nhn bo lãnh
21
1.4.
Mi quan h ca cam kt bo lãnh thc hi thanh
toán trong hng ngoi h
22
1.5.
nh pháp lut v bo lãnh thc hi thanh toán
trong hng ngo
25
1.5.1.

25
1.5.2.




27

Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VỀ BẢO LÃNH THỰC
HIỆN NGHĨA VỤ THANH TOÁN TRONG HỢP ĐỒNG
NGOẠI THƢƠNG Ở VIỆT NAM
35
2.1.
Ch th tham gia quan h bo lãnh thc hi thanh
toán trong hng ngo
35
2.1.1.
c bo lãnh
35
2.1.2.
i bo lãnh
38
2.1.3.
i th ng
40
2.1.4.
Các ch th khác
40
2.2.
Trình t, th tc thc hin bo lãnh thc hi thanh
toán trong hng ngo
41
2.2.1.
Phát hành và thông báo phát hành bo lãnh
43

2.2.2.
Si bo lãnh
45
2.2.3.
Xut trình chng t
47
2.2.4.
Kim tra chng t
49
2.2.5.
T chi thanh toán hoc thanh toán
53
2.3.
Hình thc ca bo lãnh thc hi thanh toán trong
56


hng ngo
2.4.
Ni dung ca h ng bo lãnh thc hi   thanh
toán trong hng ngo
58
2.5.
Hiu lc ca hng bo lãnh thc hi thanh toán
trong hng ngo
62
2.5.1.
Thm bu hiu lc
64
2.5.2.

V thi hn hiu lc
67
2.5.3.
Gia hn hiu lc
70
2.5.4.
Hng bo lãnh vô hiu
73
2.6.
Chuyng bo lãnh thc hi thanh toán trong
hng ngo
76

Chương 3: KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VIỆT NAM VỀ
BẢO LÃNH THỰC HIỆN NGHĨA VỤ THANH TOÁN
TRONG HỢP ĐỒNG NGOẠI THƢƠNG
81
3.1.
ng hoàn thin pháp lut v bo lãnh thc hi
v thanh toán trong hng ngo
81
3.2.
Mt s kin ngh c th
85

KẾT LUẬN
94

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
96

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu
bảng
Tên bảng
Trang
1.1
So sánh pháp lut Viu chnh v b
v thanh toán trong hng ngoc quy
tc thng nht v bo lãnh theo yêu cu (URDG 758)
31




DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ

Số hiệu
sơ đồ
Tên sơ đồ
Trang
1.1

19
1.2


20
1.3

21


1
MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

 
 


 

hành lang pháp lý
     
thanh toán 

"" 
ba. thanh toán
 (L/C) 

hau, 
  
 " "      


 chi phí khá cao và trong
 (
xem   . 
 
     



2
              .


 

nh thanh toán. 
b
              
 .
  
 


 
              

   
 là: nh các v
chung v b lut Dân s 2005, Ngh nh s -CP
ngày 29/12/2006 ca Chính ph nh v giao dch bm (Ngh nh s
-CP ngày 22/02/2012 ca Chính ph si, b sung mt s u

ca Ngh nh s -CP v giao dch bm); vn chuyên
ngành v bLut Các t chc tín dng 0; Quyt
nh s -NHNN ngày 26/6/2006 ca Thc Ngân hàng Nhà
c ban hành quy ch v bo lãnh ngân hàng và Pháp lnh ngoi h
2005.  u chnh quan h
bo lãnh thc hi   thanh toán  i dung    

 . 


3
tài "Pháp luật về bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ thanh toán trong hợp đồng
ngoại thương tại Việt Nam" 
- 
  thanh toán   

-            góp
  thanh toán trong
 
2. Tình hình nghiên cứu đề tài





-           
, Khoa Kinh t -

- 
àn Hà

 - 
- 

 - 

Bên c

    


4
 
 - 





          " " trong quy
trình 



"Pháp luật về bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ thanh toán trong hợp
đồng ngoại thương tại Việt Nam" 
3. Mục đích, nhiệm vụ của đề tài
Mục đích:
 phân tích  
         
thanh toán 


Nhiệm vụ:
- Làm sáng t
thanh toán ;
-  
 thanh toán  Nam;
- 
lãnh thanh toán  


5
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

Nam    thanh toán trong



 . 


5. Phƣơng pháp nghiên cứu
  
ác - Lênin: 
phân tích, so sánh, 

6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phn M u, Kt lun và Danh mc tài liu tham kho, ni
dung ca lum 
: Nhng v n v bo lãnh thc hi thanh
toán trong hng ngo.

: Thc trng pháp lut v bo lãnh thc hi thanh
toán trong hng ngoi Vit Nam.
: Kin ngh hoàn thin pháp lut Vit Nam v bo lãnh thc
hi thanh toán trong hng ngo.


6
Chương 1
NHƢ
̃
NG VÂ
́
N ĐÊ
̀
CƠ BẢN
VÊ
̀
BẢO LNH THỰC HIỆN NGHĨA VỤ THANH TOA
́
N
TRONG HỢP ĐỒNG NGOẠI THƢƠNG

1.1. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM NGHĨA VỤ THANH TOÁN TRONG
HỢP ĐỒNG NGOẠI THƢƠNG
1.1.1. Khi nim nghĩa vụ thanh toán trong hợp đồng ngoại thƣơng
H

 tha thun gia các bên v vic xác lp,
i hoc chm dt quy ca các ch th tham gia hong
 i quc t. 


,  "

 " 




,  . Theo Công
 mua bán quc t các ng sn h

tính cht
quc t 







  s 



 (yêu




 c khác nhau ),   ng ca h ng ( c

chuyn qua biên gii mc), i ý chí giao kt hng gia
các bên ( c lp  nh c khác nhau) (theo    c
Lahaye); 

    a Liên Hp Quc v hp
ng m

tính cht quc t nh bi
mt tiêu chun duy nht hng có tr s 
mt  c khác nhau (theo c Viên). o quan




 t Cng hòa Pháp t hc coi là hng
ngo nu nó to nên s di chuyn qua li biên gii các giá tr i
ng gic và b chi phi bi các tiêu chun pháp lý ca nhiu
quc tc hi hp
ng, ngun vn thanh toán 
 




 . 



















7

















u 27 




2005 (: xut khu, nhp khu, tm nhp tái xut, tm xut tái nhp và
chuyn khu).  






 (

, 



) 
. Tuy nhiên,  




 : 


 


 ; P
 ; 





 



 2005;
Pháp lnh ngoi h 2005;  , 





























. 

, , 


, 





 , 

 , 

























.

















 ,

 . 



 ,  

















































 :  ,
,  , ngh,




 ( , 

 , 
 ,  , ). 

, 


































 



















 . 

, 
















 ,







, 









. 




8
, , thc hin 


























.
1.1.2. Đc điê
̉
m nghĩa vụ thanh toán trong hợp đồng ngoại thƣơng
 ,  c t là khâu cui
cùng ci hàng hóa, dch v i quc t, nhm
gii quyt mi quan h v hàng hóa - tin t. 

















 , 
, 



:
* Tính cht quốc t



 ng tin,








 . La chng tin nào là mt
v quan trng, vì không phi bt c ng ti c
hin ch

 ng tii "mnh"c các
c tha nhn trong ho 


 . Khi ký kt h ng
      ng thng nht v loi ngoi t c
dùng trong giao dng tin ca nc nhp khc xut khu hay
c th ba.


































 : Nhà nhp khu y thác cho ngân
hàng ca mình thanh toán tiàng ca nhà nhp khu s
trc tip thanh toán tin hàng cho ngân hàng ca nhà xut khu hoc thông qua
ngân hàng trung gian nu hai bên ngân hàng không liên kt vi nhau. Cui
cùng, ngân hàng ca nhà xut khu s tin hành thanh toán cho nhà xut khu.
Cán thanh toán quc t c s dng là các loi
u (gm hi phiu và k phiu), séc hoc th ngân hàng.


9
c thanh toán quc t c chia thành hai loi chính là
c thanh toán kèm chng t c thanh toán không kèm
chng t. 




















































.




 : 





 ni quc t
nên các ch th 

















  c khác nhau. Các doanh nghip xut khu và nhp
kh       i làm trung gian thanh toán, các
ngân hàn s  

 t vi
nhau cùng hong.
* Tiềm ẩn nhiê
̀
u ru
̉
i ro
Khác v












 , 
ng gp nhiu r



 :






 ; s bing ca tin t; s bt n chính tr
ca mt quc gia; s khác bit v luy các doanh nghip xut
khng lo lng v kh i tin hàng c 
c li các doanh nghip nhp khng lo lng vi nhng mt hàng có
thi gian giao hàng kéo dài.
, 








, 




, 

, 







 



















.
1.2. LỊCH SỬ HÌNH THÀNH, KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM, VAI TRÒ CỦA BẢO
LÃNH THỰC HIỆN NGHĨA VỤ THANH TOÁN TRONG HỢP ĐỒNG NGOẠI THƢƠNG
1.2.1. Lịch s hình thành bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ thanh toán
trong hợp đồng ngoại thƣơng




, 






  m bo quyn li cho các bên tham gia


10
i quc ti s m b



















 . 
















 thc hin  .



 ,  thc hin  








 













 (



).







 , 









 






 - 










 n nhng
m 80 ca th k XX- trong nn kinh t tp trung bao cp, 














o lãnh ngân




 c  h tr doanh nghic khi có nhu
cu vay vc ngoài. 

, 




 , 
















:
- c c, t chc trong vic vay
v phát trin sn xut, kinh doanh. 











 p.
-   . Vic bo lãnh ca ngân hàng nhà
c hoàn toàn thc hin theo m











-NH14 ngày
c 
  
   

           


11
hàng; n
.  













 






. Do , 












 . 



















.
c   Các 
 
  "

 
" [24] -   
 
 : Quynh s -NHNN14 ngày 25/8/2000 ca
Thc v vic ban hành Quy ch bo lãnh ngân hàng;
Quynh s -NHNN ngày 11/4/2001 ca Thng c Ngân hàng
c v vic si, b sung mt s u trong Quy ch bo lãnh ngân
hàng ban hành kèm theo Quynh s -NHNN14 ngày 25/8/2000
ca Thc; Quy nh s -NHNN

ngày 29/10/2001 ca Thc Ngân c v vic si mt s
nh liên qun thu phí bo lãnh ca các t chc tín dng; Quynh
s -NHNN ngày 11/2/2003 ca Thc
v vic si, b sung mt s u ca Quy ch bo lãnh ngân hàng ban
hành kèm theo Quy nh s -NHNN14 ngày 25/8/2000 ca
Thc bit, khái nim v b


c hoàn thi













 i Quy ch
bo lãnh ngân hàng ban hành theo Quynh s -NHNN ngày
26/6/2006 ca Thc 














 
Các  s c ban hành ngày 16/6/2010.


12
1.2.2. Khái niệm bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ thanh toán trong
hợp đồng ngoại thƣơng












 thc hin 





, 













.






























, 








 . 










 , 






 .  , 
() 







. Song,






, 



















 , 
 (



















 ,  , 














 ). Nhà làm lut gii thích
khái nim bo lãnh ti 361B Lut Dân s 2005 :
Bo lãnh là vii th i bo lãnh) cam kt vi
bên có quyi nhn bo lãnh) s thc hi thay cho
 c bo lãnh) n n thi hn mà
c bo lãnh không thc hin, hoc thc hi
 . Các bên có th tho thun v vic i bo lãnh ch
phi thc hi   khi  c bo lãnh không có kh

c hi ca mình [26].
nh này nhà làm lut nh quan h bo lãnh có ch th
trc tii bi nhn bnh quyn
tha thun v vic thc hin bo lãnh ca các ch th gp g ý
chí ca các ch thnh này cho thm ca nhà làm lu


















 . 

,
 cc


13

bo lãnh trong h. 
















 



  u chnh quá
trình .
Hin nay, 
nh rt c th trong Quy ch Bo lãnh Ngân hàng ngày 26/6/2006
ca Th     c Vi

 uyt
-NHNN (i tt là Quy ch 26:
Bảo lãnh ngân hàng t bn ca t chc

tín dng (bên bo lãnh) vi bên có quyn (bên nhn bo lãnh) v
vic thc hi tài chính thay cho khách hàng (nc
bo lãnh) khi khách hàng không thc hin hoc thc hin không
     t vi bên nhn bo lãnh. Khách hàng
phi nhn n và hoàn tr cho t chc tín dng s tic tr
thay [15, khou 2]
"Bảo lãnh thanh toán là cam kt ca t chc tín dng vi bên nhn
bo lãnh, v vic s thc hi thanh toán thay cho khách hàng trong
ng hp khách hàng không thc hin hoc thc hi 
v thanh toán cn hn" [15, Khou 5)


















 thc hi
v 


:


, thc hi 










, 











 . Qu






 thc hi


















. 















 thc hi 























ng?


, 




















 



. 


 i 


























?

14








 ,  c
thng nht Bo lãnh theo yêu cu- n pháp lý quc t 



c
áp dng khá rng rãi trên th gii (
Engineers áp dng trong các bo lãnh mu, World Bank áp dng trong các
bu kin, United Nations commission on international trade law
tha nhn giá tr pháp lý ca URDG). u 2- b 2010-
758 (URDG 758) c



: "Bo lãnh theo yêu c



nh,
là bt c cam kt bc gi hoc mô t  nào,
ca i bo lãnh cho mt bên khác nhm thanh toán khi xut trình mt yêu cu

thanh toán phù hp, tr khi có s nh khác trong các quy tc này" [39].










, 










 , 

, 
 t chc tín dng.
, 




 












 ( : ngân
, các t ch      công ty bo him, công ty tài
chính, công ty factoring, c và khái nim v bo lãnh do
 hin s ghi nhn thc t này. 



, 


 vic xut trình chng
t phù hp mà không phi chng minh s vi phm ca c bo lãnh.
M 



 i 






 , 


 t nhanh
 

 i 

 (












). 

, i nhn bo
lãnh phi cung cp chng t chng minh vi phm ca c bo lãnh

(chng t này có th là chng t do mt bên th ba phát hành xác nhn s vi
phm ca c bo lãnh)   i cho
các bên chng minh vi phm ca bên kia, 

m thio
t bên nhn bm bo an toàn cho i bo lãnh trong


15
vic xem xét quynh thc hi bo lãnh. La chn 


 i gian gii quyt khá dài do các bên phi dành thi
gian thu thp chng t, chng minh vi phm, tranh chp l


dung 







 nh trong Quy ch26, nhà làm lut không
nh bo lãnh có kèm chng t hay không, vic la chn do tha thun
ca các bên.

, 






 , 


















 



i 
¸ i 






 (còn gi là ni th ng) i 












 thc hin 
, yu t ch th  (vì mang yu t c ngoài
nên v ch th phi xem xét bi s u chnh ca nhiu ngun lut).
,  thc hin 




: Cam k

 a i bo lãnh (





nh,  ) v

 (ni th
ng) v vic s thc hi 










(i 





   ng h


 
ca mình n hn.
1.2.3. Đc điểm bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ thanh toán trong hợp
đồng ngoại thƣơng
Quan h bo lãnh thc hin  thanh toán trong hng ngoi

m cn sau:
 Bảo lãnh thực hiện ngha v thanh ton trong hp đng ngoi thương
th hin mi quan h 




 , phi có s tham gia ca ít nht ba ch th
c bo lãnh, i bo lãnh và ni th n h


16
gia c bo lãnh và i th ng là quan h gc, làm phát sinh
 c b này s xut hin thêm hai quan h na
gia  c bo lãnh vi ni bo lãnh và gia i bo lãnh vi
ni th ng.
Ngoài ra, trong 





 , hong bo lãnh thc
hi 





 x





ni thông báo bo lãnh và n







.
T phân tích trên có th thy, hong bo lãnh thc hi




 



cùng tn ti các
mi quan h u này.
 Bảo lãnh thực hiện ngha v thanh toa
́
n trong hơ
̣
p đồng ngoa
̣

i thương
c lp
Mc dù bo lãnh thc hi tha






 hin mi quan h  có mi liên h vi nhau,
tuy nhiên chúng lc lp nhau. S c l

c hiu là s c lp ca
quan h gia ni bo lãnh và ni th ng vi quan h gia ni c
bo lãnh và ni bo lãnh, ni bo lãnh 



























 




i th ng.
S c lp ca b

  bm quyn li ca các bên
trong quan h bni bo lãnh s không b i vào các
tranh chn hc l là
i nu các bên la chn áp dng loi bu kin, tc là bên
cnh yêu cu theo cam kt bo lãnh, ni th ng phi cung cp chng t
liên quan chng minh vi phm thc t ca nc bo lãnh
h b ph thuc vào quan h c bo lãnh và ch khi các bên
chc li ca tng bên trong quan h c bo lãnh thì quan h


17

bo lãnh mc thc hin.  thc lp ca bo lãnh
 thanh toán trong hng ngo ph thuc vào loi bo
lãnh các bên la chn là bu kin hay b u kin.
Tc lp s c xem xét k n nghiên cu v mi quan h
gia cam kt bo lãnh và h c bo lãnh.
 Bảo lãnh thực hiện ngha v thanh ton trong hp đng ngoi thương






pháp 



pháp 







 . 

, 



















 .
1.2.4. Vai tro
̀
cu
̉
a ba
̉
o la
̃
nh thực hiện nghĩa vụ thanh toán trong
hơ
̣
p đô
̀
ng ngoa

̣
i thƣơng
Thc tii cho thy bo lãnh thc hin  thanh toán
trong hng ngo hin các vai trò sau:
 




 , 








 tim n 

 . 





 i bo
lãnh, ni th ng  . 
,  ni th ng "


" 

 i bo lãnh.























.  , n








 
 

 i bo lãnh. 










 







 i







 . 

, 





 






















  ( , n







 

"san
" 



i bo lãnh).


18
 thc hin 

, 
phát sinh trong 


Bo lãnh thc hi thanh toán trong hng ngo
là mt bin pháp bm. Trong tr





















































. 

















. 



, n







 i bo lãnh 








t th






i th ng (










 , 

 i bo lãnh 
 
) 
 , 

















, 



















 h



.  (





 ) 






































 
gia. 

 , 


































 . 

, 

























.
  hong 






 , 
  (















). 

, 




















 n
gii quyt mi quan h hàng hóa tin t, to nên s liên tc ca quá trình sn
xuhông hàng hóa trên phm vi quc t. Khi
 c tin hành nhanh chóng, an toàn s khin hong
n t gii bán din ra trôi chy, an
, 













 .