Tải bản đầy đủ (.pdf) (42 trang)

Nghiên cứu, đánh giá khả năng gây ô nhiễm môi trường của xỉ thải pirit từ quá trình sản xuất axit sunfuric

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.61 MB, 42 trang )




ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN



VŨ THỊ PHƯỢNG



NGHIÊN CỨU, ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG GÂY Ô NHIỄM
MÔI TRƯỜNG CỦA XỈ THẢI PIRIT TỪ QUÁ TRÌNH SẢN
XUẤT SUNFURIC



LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC





Hà Nội, 2014



ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN



VŨ THỊ PHƯỢNG

NGHIÊN CỨU, ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG GÂY Ô NHIỄM
MÔI TRƯỜNG CỦA XỈ THẢI PIRIT TỪ QUÁ TRÌNH SẢN
XUẤT SUNFURIC

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC


Chuyên ngành: Hóa Môi trường
Mã số: 60440120

Người hướng dẫn khoa học: TS. HOÀNG VĂN HÀ
PGS.TS. TRẦN HỒNG CÔN




Hà Nội, 2014


MỤC LỤC


1
Ch
2
1.1 rit
2

1.1.1 Pirit
2
1.1.2  rit
3
pi 

4
1.3. pi
pirit 
7
1.3.1. Asen
7

10
 
Nam
11
Ch
16
 
16

16
2.3. 
16

19

19
2.5.1.          -MS)

 

19

21
2.5.3. 
21
Ch
23

23




















ascorbic 0.1M
24

 0.1M
26


28

nitric 65%
30
nhau
31

33

35


DANH MỤC HÌNH
 ving pirit
15
 th biu di ng st trong dch chit
bc ct theo th 
24
 th biu din s bit theo th
ch chit
26
 th biu ding st x
v

28
 th biu din s bing s
t x bng NaHCO
3
0.5M
29
 th biu din s bii n s 
dung dch chit
31

















DANH MỤC BẢNG
Bng 1.1. Kt qu 
14


19


22

23
B   ng s      chit x vi axit
ascorbic 0.1M
25
B ng s    t x vi amoni

27
Bng st x bng NaHCO
3

0.5M
29
Bng sch chit vi axit nitric 65%
30
Bng asen chit ra t 
31














1

MỞ ĐẦU
 m hi vi sng ca sinh
gi i vi con ngi  bt k ph quc gia, khu vn
um n phmc nghi
 m hii
ni, t t, nquyn, t b ma
i dng.
Theo kh thi pirit ca CC phn Supe Pht
t Ht Ti  vn tn. "M" ph
th s u qu nng n
i vi nhiu h 
 
2
     i n c h     t
qu thi
b t pirit  ly SO
2
 sn xu ng
s m tit.
Viu kh ng t x thi pirit n
c khi u cp thi v mt
khoa h 
  a chn thc hi   Nghiên cứu, đánh giá khả năng gây ô
nhiễm môi trường của xỉ thải pirit từ quá trình sản xuất sunfuric.Trong

lu u kh p ph, d
p ph c thi pirit, t  m
t trong x pirit ging.




2

Chương 1: TỔNG QUAN
1.1. Tổng quanvề pirit và xỉ thải pirit
1.1.1. Pirit
Pirit hay pirit st disulfua st vc FeS
2
.
 Vit Nam, pirit  nhi  pirit    
Tri
Pirit y  dng gn lin v
ch thn ch
tt thay th ch. Trong
n ca pirit a mng nh t hin
 thay th pirit. Ti khu tr
Carlin, Nevada, pirit asen cha ti 0.37 % theo tr[2]. Pirit
chi qu.
Pirit b l  
qut s phn ng v t c m
       to ra t phn ng ca vi khun chi
ng vi khum ngung c
b
2+

Fe
3+
vi vic s d
Fe
3+
i tpirit  sinh ra ion
Fe
2+
Fe
2+
lc to ra Fe
3+
p din khi
pirit cn kit[16].
Pirit ng hay b nhm ln vt marcasit c
 ca pirit
pirit  c t v
 i x
gi  pirit      nh xut hi   p
 persulfua.   trnh gi (gi bn)
3

ca pirit  dn dn chuyn sang dng pirit nu b i
 
c ca pirit  46,6%; S  53,4%. Pirit ng
chkim loi n As, Co, Ni, Cu, Cd, Pb, Hg, Cr Pirit 
tinh th ki  c thay th bng [S
2
]
2-

,
 dc theo trc b
2+
 t
 ng cng xut hii di
lt ca l 
mt tinh th hay mt qu ca s xen k i l
vt din pirit. Pirit t hii d n
ng din pirit p nh din vPirit 

3
  dng bt [3].
1.1.2. Xỉ thải pirit
Pirit    sn xu   t pirit  thu
SO
2
, phn cht rxpirit c thi b.
4FeS
2
+ 11O
2

2
O
3
+ 8SO
2

a x thi pirit 
2

O
3
x a
mng FeS
2
. Theo u tham kho, trong x thi
pirit    kim loi n   ng, km,
].
X pirit u ca luc ly t
thi ca  phn Supe Ph.
Theo kt qu u cho thy x thi pirit ca  phn Supe
Ph    ch   cha m ng ln As. Theo thi gian
 b  ng xung quang do hing r
i vi  pirit tng t nhi
n, vi ding  
4

  a h  ti vm
n mi nguc thi t x  , trong thi
ng v phn Ch bin n
 nhm x  pirit  thu hi qung st, theo cam
kn h x  ng x pirit t
ty  c khong 1.200 tn, song t  phn
Ch bin ng vic x 
ngh mi.
1.2. Các quá trình vận chuyển kim loại nặng từ pirit và xỉ thải pirit vào
môi trường
i s ng c
2
, CO

2

ng bc x mt tri, pirit b biy. 
c g lo
- ng ca nhi

- 
tan, kt ta, hp ph, nh hp ph, to ph
- i h thng sinh hc bao
gm c ng, thc vt.
            
thc t u t ngoi cng thi, do vy 3 lo
ng tht thi tr
cho nhau, tu u kin c th y ra m
Lu dc.
t ng
c c ca pirit thay
u t 
2
O, O
2
, CO
2
pirit  
5

hui v 
th n c din ra do s 
ng ca H
2

O, O
2
, CO
2
t.
c 
y ra do mt s 
t s chn pirit thuc
nhi  n ca pirit. i vi xpirit, t  u, trong
xpirit  a m   i tan c   i Fe, As, Mn, Hg,

2
, SO
3
[4].  c ch  s   i tan.
c chy qua lp x ng xung thp do
trong x a mng SO
3
a mt s ion kim loi
     pirit t  ng pH th  n mt s oxit,
  ng kim loi nng gi   pirit   ng
u ki

 c kt
hp v bing hydrat.
   cng thp
 i qu tr
t d b  mnh vn nh 
 thuc cht ch  p
ca O

2
t 
2
c.  
phn  kt hp cn y ra.
n pirit b t,

 c

6

u ca  Nieto v pirit ch ra rng
pirit xy ra theo phn ng sau [14]:
2FeS
2
+ 7O
2
+ 2H
2

2+
+ 4SO
4
2-
+ 4H
+

FeS
2
+ 14Fe

3+
+ 8H
2

2+
+2SO
4
2-
+ 16H
+

4Fe
2+
+ O
2
+ 4H
+
 4Fe
3+
+ 2H
2
O
Fe
3+
+ 3H
2
O  Fe(OH)
3
+ 3H
+


sunfua kim loy bi s t ca
.
Khi pirit tii dung d  chuyi

+
Fe
3+
(SO
4
)
2
(OH)
6

+

+
,
Na
+
, NH4
+
, Ag
+
(Pb
2+
)
,
sau khi FeS

2

3
.
K
+
+ 3Fe(OH)
3
+ 2SO
4
2-
+ 3H
+

3
(SO
4
)
2
(OH)
6
+ 3H
2
O
Axit H
2
SO
4

3+

c gisulfua
st    
 n ng
MS + H
2
SO
4

2
S + MSO
4

2MS + 2Fe
2
(SO
4
)
3
+ 2H
2
O + 3O
2
  
4
+ 4FeSO
4
+
2H
2
SO

4

 hai: Cu, Pb, Zn )
 y, khipirit b     
+
  axit c 
  i n

n capirit  
 c gin c ngm r
t ch b ng
 thu u kiy ra
 xy ra
7

 m t hoc  c b mc gii
i dng Asdng As(V) tt ph
  cu    t ph i b gi l   mt
qung hoi hp cht  p ph As [12].
 y ra do
s thay th ci bng ion H
+
y
a Fe(III) to ra do s 

i hp ph: Mt s p ph  mt pirit
x thi pirit s b gii hng ca yu t 
t cc li cp ph 
b mt.
1.3. Sự phơi nhiễm và tác động của các kim loại nặng trongpiritvà xỉ thải

piritlên con người [1,5,7]
1.3.1. Asen
Asen( As  33

 nh

 
8.17
0

0
C.
-
   asenious (H
3
AsO
3
, H
2
AsO
3
-
, HAsO
3
2-
   
(H
3
AsO
4

, H
2
AsO
4
-
, HAsO
4
2-
), asenat, metyl-asenic axit, dimetylasenic
axitasenit hay asen(III) -
(AsO
3
3-
    V) - (AsO
4
3-
       
             
8

i 


3
AsO
3

3
AsO
4

. D

3
AsO
3

3
AsO
4


3+

- 

 
t, thc ph
th i. Trong qung pirit ng trong khong 100
 77000 mg/kg.  



    i thuc tr  c dit nm, dit c.
p chng nm  dng asen (asen (
asen (asen (V).
 Asen (III) (AsO
3
3-
) th hic:
 Khi b nhic AsO

3
3-
, As (III) s thong 
SH ct chng ca enzym, tt
s hong ca enzym.
Enzym
SH
SH
AsO
3
3
-
Enzym
S
AsO
S
2 OH
-
-
+
[
+

 dihidrolipoic axit  protein) khi gp AsO
3
3-
s n ng.
9



- Khi b nhim Asen(III)  n   

 Asen(V) (AsO
4
3-
 
4
3-
 nhim
AsO
4
3-
 thc hin phn ng thay th PO
4
3-
c ch n
to ra cht At s
th.
- i vng:

- i b nhim AsO
4
3-
s tham gia phn ng th PO
4
3-
, to ra sn
ph.
SHCH
2

CH
2
CH
SH
(CH )
2
5
C
Protein
O
AsO
3 -
3
SCH
2
CH
2
CH
S
(CH )
2
5
C
Protein
O
2OH
-
AsO
-
OPOCH

2
CH
CH
O
2 -
3
OH
PO
3 -
4
OPOCH
2
CH
C
O
2 -
3
OH
OPO
2 -
3
A.T.P
Tù thñy ph©n
t¹o ra
1,3 diphotphat
glixerat
Glyxeandehit
3- photphat
10



c c ng
vc hong  SH c th 
mt hn kh 
o ra ATP.
t chc c SH
 dimeccaptopropanolc ca asen, 
 c  t vi
AsO
3
3-
c ca asen.
1.3.2. Sắt






             
o
  
2880
o


3
O
4


Fe, hematit (Fe
2
O
3

2

3

Fe.
AsO
3 -
4
OPO
CH
2
CH
C
O
2 -
3
OH
OPO
CH
2
CH
C
O
2 -
3

OH

OAsO
2 -
3
3 - photphat
Glyxerat asenat (chø
kh«ng t¹o ra adenozin
triphotphat)
Tù thñy ph©n
t¹o ra
1- arseno-3
glixerat
Glyxeandehit
3- photphat
11

 


               
  


 
 

0.5 mg/L.
 pirit pirit 



1.4. Tình trạng ô nhiễm xuất phát từ xỉ thải pirit trên Thế Giới và Việt
Nam
 pirit 

 

pirit

Tại Việt Nam

Theo nghu ca Vin ung
c gia,  c ta c   t 
b    ng t l         khong
12

7.000, s i t 
thc t   i ch  l
t  Th l qun 2,6 ln! y,
  l mc ba Th
[7].
           
pirit.Theo kh thi pirit ca
i  tn.
"M" ph th s u qu
nng n i vi nhiu h t qum
 thi b t pirit 
ly SO
2
 sn xu ng s 

nhim tim t.Theo kt qu u cho
thy x thi pirit c a mt
ng l b  ng xung
quang do hing ri vi  pirit tn
ng t nhin, vi ding 20 ha),
   a h  tip
 vn mi nguc thi t 
x  , trong thng v
c phn Ch bin m x  pirit ng
 thu hi qung st, theo cam kn h x 
b ng x pirit t  c khong 1.200 tn, song t
 phn Ch bin ng vic
x  mi. 
      m bi ch    g   
t. c t  th
13

t.  v pirit
Minh Quang   . 

 , 



, m pirit
 hoang gn chng thi vn n
m.  c th

  
c r t m  pH rt thp (khong 2 - 

 ch t i st trong mng tinh th ca pirit.
 c, tr t d 
c thi m  c ng
Trên Thế Giới
ng  dng qung pirit 
gii phi k ng hp ct nhiu v
ng pirit  
 ng thi t  bin qung pirit
t   , kt qu t th
Guadiamar khong 36 x 10
5
m
3
c th
5
m
3
cht rn vi n
Sunfua, s tp chng khong 43
km
2
t trng trt[13]. 
 yu.
 m
 u ng nng n do ho
 pirit  Iberie [14]. t trong nhng khu
v sunfua ni ting nht th gii vi tr ng ng
1700 x10
6
tn. Hou t thi tin s

 ch n
p tc b m nng
n. Bng 1.1 th hin kt qu n t 
a mc l
14

Odiel. u, tng 1200mg/L sunfat,
23.5 mg/L Fe, 7.6 mg/L Cu c ti trng tp chc vn
chuyn t ng Odiel ti ca s   vnh Cadiz ng 820.4
ti n
Cd m nng n bi kim loi n
chm  s to ra m
nhi a Trung Hu hu
qu.
Bảng 1.1: Kết quả phân tích mẫu nước trên sông Tinto và Odiel

t th trn nh  min nam ca ng
ng pirit  sn xu
[15].n thm ngng khai
u tn pirit  t ra
i quyt hu qu 
t  pirit     ng chung ca nh   
pirit gii, Brukunga phi gii quyt hai v  im
15

loi nng pH thp.  
t26 triu USD trong  cho vic x ng.

CaliforniaMassachusetts  


pirit 


Hình 1.1: Ô nhiễm môi trường gây ra từ việc khai thác quặng pirit










Chương2: THỰC NGHIỆM
16

2.1. Đối tượng nghiên cứu
pirit 


2.2. Mục tiêu nghiên cứu
kh p ph, dp ph ca asen
 thi piritpirit

2.3. Phương pháp nghiên cứucác dạng hòa tan và hấp phụ của asen

pirit 

pirit  


pirit 
pirit FeAsS, realgar AsS, orpiment As
2
S
3
[9
pirit 
pirit 
-
 





- 

17


              

- 
               


ous ferric oxides






3
-






-             
asenopirit -  

 
 

- 
 
18



- 



-          
EDTA, oxalat, citrat
- 

        

- 
            




pirit.




3
rbic 0.1M,
 bic 0.1M, HNO
3
65%.


2.4. Danh mục hoá chất, thiết bị cần thiết cho nghiên cứu
19

              

Bảng 2.1. Danh mục thiết bị, hóa chất cần thiết cho nghiên cứu
TT


1


Axit nitric HNO
3

2

Natri hydroxit NaOH
3

Axit hydrocloric HCl
4
-MS
Natri hydrocacbonat NaHCO
3

5
     

Axit ascorbic C
6
H
8
O
6



Amoni oxalat (NH
4
)

2
C
2
O
4

2.5. Thực nghiệm
2.5.1. Phương pháp khối phổ cảm ứng cộng hưởng plasma (ICP-MS)
phân tích các kim loại nặng [10]
          



ion.




   -  
 



×