QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN TỨ KỲ, TỈNH HẢI DƯƠNG

Lời cảm ơn
Tôi xin trân trọng cảm ơn các quý thầy (cô) giáo khoa Quản lý giáo dục
trường Đại học Sư phạm Hà Nội và các thầy (cô) giáo tham gia giảng dạy lớp
Cao học quản lý giáo dục K22 đã tận tình giảng dạy, quan tâm và giúp đỡ tôi
trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Tôi xin bày tỏ sự kính trọng, biết ơn sâu sắc tới TS Nguyễn Thị Tuyết Mai -
Người đã tận tình chỉ bảo, trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên
cứu và hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên phòng
Giáo dục & Đào tạo huyện Tứ Kỳ, các thầy cô trong Ban giám hiệu, giáo viên
của các trường THCS huyện Tứ Kỳ, các bạn bè, đồng nghiệp đã giúp đỡ và
tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành luận văn này.
Do điều kiện nghiên cứu và thực hiện đề tài còn hạn chế, luận văn
không tránh khỏi thiếu sót. Tôi rất mong nhận được các ý kiến đóng góp của
các thầy (cô) giáo và các bạn đồng nghiệp.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 9 năm 2014
TÁC GIẢ
Lê Văn Biên
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
T
T
Từ, cụm từ viết
tắt
Từ, cụm từ viết đầy đủ
1 CBQL Cán bộ quản lý
2 GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo
3
QĐ-BGDĐT Quyết định - Bộ Giáo dục và Đào
tạo
4 QĐ-UB Quyết định - Ủy ban

5 SKKN Sáng kiến kinh nghiệm
6 SL Số lượng
7 STT Số thứ tự
8 THCS Trung học cơ sở
9 THPT Trung học phổ thông
1 THSP Trung học sư phạm
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN
MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ 6
1.1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ 6
1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CÓ LIÊN QUAN 8
1.2.1. Quản lý 8
1.2.2. Quản lý nhà trường 9
1.2.3. Hoạt động chuyên môn 10
1.2.4. Quản lý hoạt động chuyên môn 12
1.2.5. Biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn 13
1.3. HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG THCS TRONG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN 14
1.3.1. Vị trí, nhiệm vụ và quyền hạn của trường THCS 14
1.3.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của hiệu trưởng trường THCS 14
1.3.3. Nội dung và biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của hiệu trưởng THCS 15
1.4. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN 34
1.4.1. Các yếu tố chủ quan 34
1.4.2. Các yếu tố khách quan 36
Kết luận chương 1 39
CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU
TRƯỞNG TRƯỜNG THCS HUYỆN TỨ KỲ, TỈNH HẢI DƯƠNG 40
2.1. VÀI NÉT VỀ KINH TẾ XÃ HỘI VÀ GIÁO DỤC CỦA HUYỆN TỨ KỲ, TỈNH HẢI DƯƠNG 40
2.1.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương 40

2.1.2. Giáo dục trung học cơ sở huyện Tứ Kỳ 43
2.2. QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG THCS Ở HUYỆN TỨ KỲ HIỆN NAY 47
2.2.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên trường THCS về tầm quan trọng của quản lý hoạt
động chuyên môn 48
2.2.2. Thực trạng xây dựng kế hoạch chuyên môn hiệu trưởng các trường THCS 49
2.2.3. Xây dựng và hoàn thiện quy chế chuyên môn của hiệu trưởng các trường THCS 51
2.2.4. Tổ chức bộ máy quản lý chuyên môn của hiệu trưởng các trường THCS 52
2.2.5. Thực trạng tổ chức hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng 53
2.2.6. Thực trạng tổ chức hoạt động dạy - học của hiệu trưởng 60
2.2.7. Thực trạng hiệu trưởng quản lý hoạt động rèn luyện của học sinh 64
2.2.8. Thực trạng chỉ đạo công tác kiểm tra, đánh giá hoạt động chuyên môn của hiệu trưởng 67
2.2.9. Thực trạng chỉ đạo các hoạt động giáo dục khác của hiệu trưởng 70
2.2.10. Tạo động lực cho giáo viên tự học, tự phát triển chuyên môn 76
2.3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN TỨ
KỲ HIỆN NAY 77
2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG THCS Ở HUYỆN
TỨ KỲ 80
2.4.1. Mặt mạnh 81
2.4.2. Hạn chế 81
2.4.3. Nguyên nhân của những thành công và hạn chế 83
Kết luận chương 2 86
CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN CỦA
HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG THCS HUYỆN TỨ KỲ, HẢI DƯƠNG 87
3.1. CÁC NGUYÊN TẮC ĐỀ XUẤT BIỆN PHÁP 87
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống và đồng bộ 87
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển 88
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi 88
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi 88
3.2. CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG THCS 89
3.2.1. Cụ thể hóa các văn bản pháp quy để tiếp tục hoàn thiện quy chế hoạt động chuyên môn 89

3.2.2. Thường xuyên tổ chức bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên 90
3.2.3. Bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng 95
3.2.4. Chỉ đạo các tổ chuyên môn xây dựng kế hoạch hoạt động chuyên môn và tổ chức thực hiện đạt
hiệu quả 98
3.2.5. Tăng cường kiểm tra, đánh giá các hoạt động chuyên môn 103
3.2.6. Khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực phục vụ quản lý hoạt động chuyên môn 108
3.3. MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC BIỆN PHÁP 111
3.4. KHẢO SÁT MỨC ĐỘ CẦN THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC BIỆN PHÁP ĐỀ XUẤT 112
3.4.1 Kết quả khảo nghiệm nhận thức về tính cần thiết 112
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm nhận thức về tính khả thi 113
3.5.3. Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp 114
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 116
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 117
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 122
PHỤ LỤC 1
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Thống kê số liệu kết quả xét tốt nghiệp học sinh 46
các trường THCS huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương 46
Bảng 2.2. Đánh giá nhận thức của cán bộ quản lý, tổ trưởng chuyên môn và
giáo viên về tầm quan trọng của quản lý hoạt động chuyên môn 48
Bảng 2.3. Ý kiến của khách thể khảo sát về việc chỉ đạo xây dựng kế hoạch
chuyên môn của hiệu trưởng 49
Bảng 2.4. Thực trạng quản lý việc xây dựng 51
và hoàn thiện quy chế chuyên môn của hiệu trưởng 51
Bảng 2.5. Kết quả khảo sát thực trạng hiệu trưởng 52
quản lý tổ chức bộ máy quản lý chuyên môn 52
Bảng 2.6. Đánh giá của khách thể khảo sát về việc tổ chức, chỉ đạo sinh hoạt tổ
chuyên môn của hiệu trường 54
Bảng 2.7. Ý kiến của khách thể khảo sát về việc hiệu trưởng các trường THCS
giám sát thực hiện quy chế chuyên môn 56

Bảng 2.8. Đánh giá việc Hiệu trưởng thực hiện công tác bồi dưỡng giáo viên. 57
Bảng 2.9. Mức độ hiệu trưởng chỉ đạo tổ chuyên môn thực hiện nhiệm vụ 59
Bảng 2.10. Thực trạng hiệu trưởng tổ chức hoạt động giảng dạy 61
Bảng 2.11. Đánh giá việc thực hiện công tác quản lý 62
hoạt động học tập của người hiệu trưởng 62
Bảng 2.12. Hiệu trưởng thực hiện công tác quản lý 64
hoạt động rèn luyện của học sinh 64
Bảng 2.13. Kết quả khảo sát thực trạng hiệu trưởng chỉ đạo kiểm tra, đánh giá
hoạt động chuyên môn 67
Bảng 2.14. Kết quả khảo sát thực trạng hiệu trưởng chỉ đạo việc kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập của học sinh 69
Bảng 2.15. Kết quả khảo sát thực trạng hiệu trưởng 70
chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học 71
Bảng 2.16. Hiệu trưởng chỉ đạo công tác viết sáng kiến kinh nghiệm 73
Bảng 2.17. Đánh giá thực hiện công tác trao đổi chuyên môn 74
Bảng 2.18. Kết quả khảo sát thực trạng hiệu trưởng tạo động lực 76
cho giáo viên tự học, tự phát triển chuyên môn 76
Bảng 2.19. Đánh giá của cán bộ quản lý giáo dục về mức 77
độ ảnh hưởng của các yếu tố đến công tác quản lý hoạt động chuyên môn. 77
Bảng 2.20. Đánh giá của giáo viên về mức độ ảnh hưởng của 78
các yếu tố đến công tác quản lý hoạt động chuyên môn. 78
Bảng 2.21. So sánh thứ bậc mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến công tác
quản lý hoạt động chuyên môn 79
Bảng 3.1: Kết quả nhận thức tính cần thiết của 113
các biện pháp quản lý đã đề xuất 113
Bảng 3.2. Kết quả đánh giá tính khả thi của các biện pháp 114
Bảng 3.3. Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
quản lý hoạt động chuyên môn. 115
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Mức độ phù hợp trong đánh giá của cán bộ quản lý và giáo viên về

mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến công tác quản lý hoạt động chuyên môn.
80
Biểu đồ 3.1. Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện
pháp quản lý được đề xuất. 116
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 coi phát triển và nâng
cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, là một
khâu đột phá chiến lược để “Phấn đấu đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành
nước công nghiệp theo hướng hiện đại; ” [11, tr 50]
Để đạt được mục tiêu tổng quát trên, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ
XI yêu cầu: “Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng
chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới
cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo
dục là khâu then chốt” [11, tr 70]
Mục tiêu tổng quát đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo
trong giai đoạn hiện nay là: Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng,
hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng,
bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt
Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo
của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm
việc hiệu quả. [12]
Luật giáo dục 2005, sửa đổi và bổ sung năm 2009 chỉ rõ “Phương pháp
giáo dục phải phát huy được tính tích cực, tự giác chủ động tư duy sáng tạo
của người học, bồi dưỡng năng lực tự học, lòng say mê học tập và ý chí vươn
lên”. Chính vì vậy đổi mới công tác quản lý giáo dục trong giai đoạn hiện nay
cần thường xuyên nghiên cứu tìm tòi học hỏi nâng cao trình độ nghiệp vụ
quản lý, cải tiến công tác quản lý vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo vào
điều kiện thực tế của đơn vị mình.
1

Hoạt động quản lý của nhà trường có nhiều nội dung, song quản lý hoạt
động chuyên môn là nhiệm vụ trung tâm và luôn được đặt lên vị trí hàng đầu
bởi vì hoạt động chuyên môn tác động trực tiếp tới chất lượng dạy của giáo
viên và chất lượng học tập của học sinh. Hoạt động quản lý chuyên môn đứng
đầu là Hiệu trưởng có vai trò đặc biệt quan trọng, tác động đến đội ngũ giáo
viên và học sinh của nhà trường. Chình vì vậy, hiệu trưởng phải là hạt nhân
chủ yếu việc ứng dụng các khoa học quản lý để vận dụng linh hoạt, sáng tạo
các biện pháp quản lý nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục đề ra.
Hoạt động chuyên môn góp phần quan trọng trong việc thực hiện các
nhiệm vụ giáo dục và nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo của nhà trường.
Vì vậy, quản lý hoạt động chuyên môn là yêu cầu tất yếu và là một trong
những nội dung quản lý quan trọng trong quản lý trường học.
Trong khoa học Quản lý giáo dục, quản lý hoạt động chuyên môn của
các trường trung học cơ sở là một trong những vấn đề được nghiên cứu tương
đối phổ biến. Tuy nhiên, nghiên cứu về biện pháp quản lý hoạt động chuyên
môn của người Hiệu trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Tứ Kỳ còn
chưa nhiều và không mang tính hệ thống.
Công tác quản lý hoạt động chuyên môn của các trường trung học cơ sở
trên địa bàn huyện Tứ Kỳ thời gian qua đã có nhiều cố gắng, song hiệu quả
quản lý chưa được như mong muốn, chất lượng quản lý hoạt động chuyên
môn chưa cao, chưa đồng đều. Điều này có ảnh hưởng không nhỏ đến chất
lượng dạy học và giáo dục của các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thực trạng này, một trong những nguyên nhân
đó là các biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của người Hiệu trưởng
đang áp dụng hầu hết do kinh nghiệm của bản thân, chưa phát phát huy hết
sức mạnh nội lực của nhà trường và chưa thực sự phù hợp với đối tượng và
điều kiện thực tế của nhà trường.
2
Từ những lý do trên, em lựa chọn đề tài "Quản lý hoạt động chuyên môn
của hiệu trưởng các trường trung học cơ sở huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương"

làm đề tài nghiên cứu.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tiễn quản lý hoạt động
chuyên môn của hiệu trưởng các trường THCS huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương, đề
xuất các biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn, góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục và đào tạo của các trường THCS ở địa bàn nghiên cứu.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu:
Quản lý hoạt động chuyên môn của hiệu trưởng trường trung học cơ sở.
3.2. Đối tượng nghiên cứu:
Biện quản lý hoạt động chuyên môn của hiệu trưởng trường trung học
cơ sở huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương.
4. Giả thuyết khoa học
Việc quản lý hoạt động chuyên môn ở các trường THCS huyện Tứ Kỳ,
tỉnh Hải Dương còn chưa được thống nhất, đồng bộ, nếu đề xuất và áp dụng
một số biện pháp quản lý như: tiếp tục hoàn thiện quy chế hoạt động chuyên
môn; bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên; Bồi dưỡng nghiệp vụ
quản lý cho Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng; Chỉ đạo các tổ chuyên môn xây
dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động chuyên môn v.v thì chất lượng hoạt
động chuyên môn ở các trường THCS trên địa bàn huyện Tứ Kỳ sẽ được nâng
lên, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của các trường.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động chuyên môn của hiệu
trưởng trường trung học cơ sở.
3
5.2. Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn của hiệu trưởng
trường trung học cơ sở ở huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương.
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của hiệu trưởng
các trường trung học cơ sở ở huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

6.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu
Luận văn đi sâu nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn
của hiệu trưởng trường trung học cơ sở.
6.2. Về địa bàn và khách thể khảo sát
Địa bàn nghiên cứu: Khảo sát, nghiên cứu các biện pháp quản lý hoạt động
chuyên môn tại 27 trường trung học cơ sở ở huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương.
Khách thể khảo sát gồm 162 người trong đó: 06 cán bộ Phòng Giáo dục &
Đào tạo, 54 đồng chí thuộc Ban Giám hiệu các trường trung học cơ sở; 54 tổ
trưởng chuyên môn các trường trung học cơ sở; 54 giáo viên trung học cơ sở.
6.3. Về thời gian khảo sát
Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn của các trường
THCS huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương từ năm học 2010-2011đến năm học
2012-2013.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1 Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phương pháp: Phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khát quát
hóa tài liệu để xác định các khái niệm công cụ và xây dựng khung lý thuyết
cho vấn đề nghiên cứu
7.2 Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi:
Lập phiếu điều tra, sử dụng bảng câu hỏi nhằm thu thập ý kiến của
khách thể khảo sát về vấn đề nghiên cứu. Khách thể khảo sát là cán bộ phòng
giáo dục, hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên và
học sinh trường trung học cơ sở.
4
7.2.2. Phương pháp phỏng vấn:
Thu thập thông tin qua việc trao đổi trực tiếp với cán bộ phòng giáo
dục, hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn, giáo viên và học
sinh các trường trung học cơ sở để có thể nắm bắt đầy đủ những thông tin
thiết thực cho nội dung nghiên cứu của đề tài.

7.2.3. Phương pháp chuyên gia
Xin ý kiến chuyên gia về nội dung phiếu trưng cầu ý kiến, đánh giá
mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất.
7.2.4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
Qua nghiên cứu lý luận và thực trạng hoạt động quản lý chuyên môn
của hiệu trưởng các trường trung học cơ sở được khảo sát, luận văn tổng kết
những kinh nghiệm tốt, có hiệu quả để ứng dụng vào quản lý trường trung học
cơ sở ở huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương.
7.3. Phương pháp thống kê toán học
Sử dụng phương pháp thống kê toán học để xử lý các số liệu thu nhận
được từ các phương pháp nghiên cứu khác.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung chia làm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu
trưởng trường trung học cơ sở
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng
các trường trung học cơ sở ở huyện Tứ Kỳ - tỉnh Hải Dương
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng
các trường trung học cơ sở huyện Tứ Kỳ - tỉnh Hải Dương
5
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG CHUYÊN
MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Giáo dục & Đào tạo có vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế -
xã hội của mọi quốc gia và vùng lãnh thổ. Do vậy, Đảng và Nhà nước ta luôn
xác định giáo dục là quốc sách hàng đầu trong chính sách phát triển kinh tế -
xã hội của đất nước. Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, một lần
nữa xác định nhiệm vụ của giáo dục là: Đổi mới căn bản và toàn diện giáo
dục, đào tạo theo hướng chuẩn hóa, xã hội hóa "Đổi mới chương trình, nội
dung, phương pháp dạy và học, kiểm tra theo hướng hiện đại; đổi mới cơ chế

quản lý giáo dục; Xây dựng đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, đáp ứng yêu
cầu về chất lượng" [11, tr 120],
Để xây dựng nền giáo dục bền vững, mỗi địa phương cần quan tâm đến
công tác quản lý giáo dục, cần đầu tư cho công tác nghiên cứu tìm ra các giải
pháp phù hợp với điều kiện thực tế của mỗi cơ sở giáo dục nhằm đạt hiệu quả
cao trong công tác quản lý Giáo dục và Đào tạo. Một trong những lĩnh vực
quan trọng cần tập trung đổi mới đó chính là công tác quản lý hoạt động
chuyên môn của Hiệu trưởng trường THCS.
Việc nâng cao chất lượng dạy và học trong các nhà trường nói chung và
trong nhà trường THCS nói riêng từ lâu đã trở thành vấn đề quan tâm của các
nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Nhằm đáp ứng nhu cầu nâng cao
chất lượng giảng dạy, thì vai trò của công tác quản lý rất quan trọng. Đây là
vấn đề luôn được các nhà khoa học trong và ngoài nước quan tâm. Họ nghiên
cứu thực tiễn các nhà trường để tìm ra các biện pháp quản lý hoạt động
chuyên môn sao cho có hiệu quả nhất.
6
Các nghiên cứu về quản lý của giáo dục Xô Viết đã chỉ ra rằng: " Kết
quả hoạt động của nhà trường phụ thuộc rất nhiều vào việc tổ chức đúng đắn
và hợp lý công tác hoạt động của đội ngũ giáo viên". Với kinh nghiệm 26
năm làm Hiệu trưởng, V.A.Xukhomlin xki đã tổng kết được những thành
công và thất bại của mình. Cùng với nhiều tác giả khác, một trong những biện
pháp quản lý trường THPT ông đã đưa ra là "Việc phân công công việc hợp lý
qua các thành viên trong Ban giám hiệu, Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng phụ
trách chuyên môn". Ông nhấn mạnh đến sự phối hợp chặt chẽ, sự thống nhất
quản lý giữa Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng để đạt được mục tiêu đề ra, qua
đó tất cả đều khẳng định vai trò lãnh đạo toàn diện của Hiệu trưởng.
Ở Việt Nam đã có nhiều công trình nghiên cứu chủ yếu về mặt lý luận
như quản lý và chức năng quản lý, về tiêu chuẩn và phẩm chất cần có của
người quản lý, vai trò quản lý của người Hiệu trưởng trường THCS, về sự liên
kết giữa khoa học quản lý và khoa học khác. Các công trình nghiên cứu về

chân dung người Hiệu trưởng trường học, có thể kể đến các tác giả: Nguyễn
Ngọc Quang, Hà Sỹ Hồ, Lê Tuấn, Nguyễn Văn Lê…
Trong các công trình đó, các tác giả nhấn mạnh vai trò của quản lý
trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục. Đặc biệt sự tâm huyết của mình với
công tác giáo dục, các tác giả đã nhấn mạnh: Hiệu trưởng phải là người "luôn
luôn biết kết hợp một cách hữu cơ sự quản lý dạy và học các môn và các hoạt
động khác bổ trợ cho hoạt động dạy và học nhằm làm cho tác động giáo dục
được hoàn chỉnh, trọn vẹn".
Gần đây một số luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục chuyên ngành Quản
lý giáo dục bước đầu tổ chức nghiên cứu thực trạng và hệ thống được một số
vấn đề quản lý cũng như đề xuất một số biện pháp quản lý như đề tài: "Quản
lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng trường THCS theo hướng tiếp cận
lý thuyết quản lý chất lượng tổng thể" của Vũ Mạnh Hùng (2008). "Biện pháp
7
quản lý các hoạt động chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng dạy học của
các trường THPT công lập quận Ba Đình, thành phố Hà Nội" của Chử Xuân
Dũng (2008). "Quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng trường THPT
huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng" của Phan Thị Ngọc Châu (2013).
Các đề tài đã nghiên cứu lý luận quản lý, quản lý giáo dục, quản lý
trường học tương đối sát với thực trạng các biện pháp quản lý hoạt động
chuyên môn của hiệu trưởng và đề xuất được một số biện pháp quản lý của
Hiệu trưởng. Kết quả nghiên cứu các đề tài trên đã đóng góp thêm vào việc
hiểu rõ, sáng tỏ cơ sở lý luận về quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu
trưởng nhằm nâng cao chất lượng dạy học của giáo viên và phổ biến một số
kinh nghiệm quản lý cho cán bộ quản lý ở từng địa phương.
Tóm lại, các chuyên đề, bài viết sâu về quản lý hoạt động chuyên môn
của Hiệu trưởng trường THCS còn chưa nhiều. Biện pháp thực hiện như thế
nào để công tác quản lý chuyên môn đạt hiệu quả cao, góp phần nâng cao chất
lượng giảng dạy và học tập nhằm thực hiện tốt mục tiêu của trường THCS.
Đó cũng chính là nội dung mà luận văn đề cập tới.

1.2. Một số khái niệm có liên quan
1.2.1. Quản lý
Quản lý là một trong những loại hình lao động quan trọng nhất trong
các hoạt động của con người. Quản lý đúng tức là con người đã nhận thức
được quy luật, vận động theo quy luật và sẽ đạt tới mức thành công to lớn.
Nghiên cứu quản lý sẽ giúp cho con người có được những kiến thức cơ bản
nhất, chung nhất đối với hoạt động quản lý.
Theo quan điểm xã hội, tác giả Nguyễn Ngọc Quang cho rằng "Quản
lý là những tác động có hướng đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý đến đối
tượng bị quản lý trong tổ chức để vận hành tổ chức tổ chức, nhằm đạt được
mục đích nhất định" [26]
8
Trong tác phẩm "Những vấn đề cốt yếu của quản lý", tác giả người Mỹ
H.Kootz đưa ra khái niệm "Quản lý là hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo phối
hợp những nỗ lực hoạt động cá nhân nhằm đạt được các mục đích của nhóm
(tổ chức). Mục tiêu của quản lý là hình thành một môi trường trong đó con
người có thể đạt được các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật
chất, và sự bất mãn cá nhân ít nhất". [15]
Tất cả mọi lao động trực tiếp hay lao động chung nào tiến hành trên
quy mô tương đối lớn, thì ít nhiều cũng cần đến sự chỉ đạo để điều hòa những
hoạt động cá nhân và thực hiện những chức năng chung phát sinh từ sự vận
động của toàn bộ cơ thể sản xuất khác với sự vận động của những khí quan
độc lập của nó. Một người độc tấu vĩ cầm tự mình điều khiển lấy mình, còn
một dàn nhạc thì cần phải có nhạc trưởng. [9]
Từ những định nghĩa trên và xét quản lý với tư cách là một hoạt động
ta có thể định nghĩa:
Quản lý là sự tác động có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản
lý tới đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu đề ra. [18, tr 12]
Trong định nghĩa trên ta cần lưu ý một số điểm:
+ Quản lý bao giờ cũng là một tác động hướng đích, có mục tiêu xác định.

+ Quản lý thể hiện mối quan hệ giữa hai bộ phận chủ thể quản lý và đối
tượng quản lý, đây là quan hệ ra lệnh – phục tùng, không đồng cấp và có tính
bắt buộc.
+ Quản lý là sự tác động, mang tính chủ quan nhưng phải phù hợp với
quy luật khách quan.
+ Quản lý có khả năng thích nghi giữa chủ thể với đối tượng quản lý và
ngược lại.
1.2.2. Quản lý nhà trường
Quản lý nhà trường là một trong những nội dung quan trọng của hệ
thống giáo dục nói chung.
9
Theo tác giả Phạm Minh Hạc “Quản lý nhà trường là thực hiện đường
lối giáo dục của Đảng trong phạm vi trách nhiệm của mình, tức là đưa nhà
trường vận hành theo nguyên lý giáo dục để tiến tới mục tiêu giáo dục, mục
tiêu đào tạo đối với ngành giáo dục, với thế hệ trẻ và từng học sinh” [14]
Theo tác giả Trần Kiểm “Quản lý nhà trường thực chất là việc xác
định vị trí của mỗi người trong hệ thống xã hội, là quy định chức năng, quyền
hạn, nghĩa vụ, quan hệ cùng vai trò xã hội của họ mà trước hết là trong phạm
vi nhà trường với tư cách là một tổ chức xã hội” [20, tr 259].
Quản lý nhà trường thực chất là những tác động của chủ thể quản lý
vào quá trình giáo dục (được tiến hành bởi tập thể giáo viên và học sinh, với
sự hỗ trợ đắc lực của các lực lượng xã hội) nhằm hình thành và phát triển toàn
diện nhân cách học sinh theo mục tiêu đào tạo của nhà trường. Mặt khác,
quản lý trường học về bản chất là quản lý con người. Điều này tạo cho các
chủ thể (người dạy và người học) trong nhà trường một sự liên kết chặt chẽ
không chỉ bởi cơ chế hoạt động theo những quy luật/tính quy luật khách quan
của một tổ chức xã hội - nhà trường, mà còn bởi một hoạt động chủ quan,
hoạt động quản lý của chính bản thân giáo viên và học sinh. Trong nhà
trường, giáo viên và học sinh vừa là đối tượng, vừa là chủ thể quản lý. Với tư
cách là đối tượng quản lý, họ chịu sự quản lý của chủ thể quản lý (hiệu

trưởng). Với tư cách là chủ thể quản lý, họ là người tham gia chủ động, tích
cực vào hoạt động quản lý chung và biến nhà trường thành hệ tự quản lý. Cho
nên quản lý nhà trường không chỉ là trách nhiệm riêng của người hiệu trưởng,
mà là trách nhiệm chung của tất cả các thành viên trong nhà trường. [24, tr 12]
1.2.3. Hoạt động chuyên môn
1.2.3.1. Chuyên môn
Theo Từ điển Tiếng Việt “Chuyên môn là lĩnh vực riêng, những kiến
thức riêng nói chung của một ngành khoa học, kỹ thuật” [19].
10
Chuyên môn là tổ hợp các tri thức, kỹ năng, kỹ xảo thực hành mà con
người tiếp thu được, qua đó tạo lập để có khả năng thực hiện một loạt công
việc trong một phạm vi ngành nghề nhất định theo phân công xã hội. Hay nói
cách khác, chuyên môn là học vấn, và nghiệp vụ của con người trong lĩnh vực
họ được đào tạo và làm việc. Cũng có thể hiểu rằng chuyên môn là lĩnh vực
riêng, những kiến thức riêng của một ngành khoa học kỹ thuật.
Chuyên môn sư phạm là một ngành khoa học về lĩnh vực GD&ĐT, có
nội dung, phương pháp sư phạm riêng biệt. Đối với chuyên môn của các nhà
khoa học thì lĩnh vực chuyên môn của họ là tinh thông nghề nghiệp, sự hiểu
biết về lĩnh vực mà họ đang đảm nhiệm, còn chuyên môn sư phạm thì không
chỉ hiểu biết về lĩnh vực môn học mình dạy, mà còn biết tổ chức hướng dẫn
học sinh chiếm lĩnh tri thức và tổ chức các hoạt động giáo dục khác nhằm
hình thành nhân cách cho học sinh.
Chuyên môn trong trường học là những hiểu biết tinh thông về kiến
thức bộ môn, phương pháp, kỹ thuật lên lớp của giáo viên; là những quy định
về nề nếp dạy học, về việc tổ chức nề nếp dạy học và những tài liệu hướng
dẫn, chỉ đạo nghiệp vụ của ngành GD&ĐT; là yêu cầu chuẩn kiến thức của
mỗi cấp học để học sinh phấn đấu đạt được về kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo
trong các yêu cầu giáo dục khác.
1.2.3.2. Hoạt động chuyên môn trong trường phổ thông
Những kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, kiến thức nghề nghiệp vận dụng vào

tổ chức quá trình dạy học, giáo dục trong nhà trường gọi là hoạt động chuyên
môn. Mọi hoạt động chuyên môn trong trường THCS, xét cho đến cùng chính
là nhằm giải quyết vấn đề nâng cao chất lượng dạy của thầy, và chất lượng
học của trò nhằm thúc đẩy sự vận hành của bộ máy và sự phát triển đi lên của
nhà trường.
Hoạt động chuyên môn trong trường phổ thông bao gồm:
11
- Giảng dạy tổ chức thực hiện theo chương trình, kế hoạch đào tạo của
Bộ GD&ĐT ban hành và học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ cho giáo viên
(do giáo viên bộ môn thực hiện)
- Quản lý, giáo dục và rèn luyện học sinh (Do giáo viên bộ môn thực hiện).
- Nghiên cứu và thực nghiệm khoa học và học tập, bồi dưỡng nâng cao
trình độ (Do giáo viên bộ môn thực hiện).
- Học tập, rèn luyện mọi mặt: Đức, trí, thể, mỹ, lao động
Hoạt động chuyên môn trong trường học được thể hiện qua các việc cụ
thể của quá trình dạy học, là hoạt động của tổ chuyên môn và hoạt động
chuyên môn của giáo viên. Đây là một hoạt động đặc trưng của mỗi trường
học, chi phối mọi hoạt động giáo dục khác trong nhà trường.
1.2.4. Quản lý hoạt động chuyên môn
Công tác chuyên môn ở trường THCS đa dạng, phong phú, bao gồm
nhiều hoạt động, liên quan đến nhiều đối tượng, nhiều mặt. Nội dung công tác
quản lý chuyên môn bao gồm thực hiện các chức năng quản lý, nhằm thực
hiện các mục tiêu quản lý.
Quản lý chuyên môn trong nhà trường là quản lý toàn bộ việc giảng
dạy, giáo dục của thầy, việc học tập và rèn luyện của trò theo nội dung giáo
dục toàn diện nhằm thực hiện mục tiêu đường lối giáo dục của Đảng.
Quản lý hoạt động chuyên môn đó là công tác chỉ đạo việc xây dựng kế
hoạch, tổ chức thực hiện chuyên môn của các tổ bộ môn, chỉ đạo hoạt động
chuyên môn của giáo viên.
Quản lý chuyên môn của Hiệu trưởng là quá trình người Hiệu trưởng

xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra hoạt động của tổ chuyên môn,
giáo viên nhằm đạt được mục tiêu đề ra. Trong toàn bộ quá trình quản lý của
nhà trường thì quản lý hoạt động chuyên môn là quan trọng nhất, là hoạt động
trọng tâm đòi hỏi người Hiệu trưởng tốn nhiều tâm lực và thể lực nhất.
12
Bản chất quản lý hoạt động chuyên môn là quản lý hoạt động dạy học
mà người Hiệu trưởng ủy quyền cho tổ trưởng các tổ chuyên môn thay mặt
Hiệu trưởng quản lý kiểm tra đánh giá việc dạy của giáo viên. Nhiệm vụ
chính của giáo viên là giảng dạy, hướng dẫn học sinh tiếp thu kiến thức, rèn
luyện kỹ năng, giúp học sinh đón nhận những giá trị về tư tưởng, đạo đức từ
đó nâng cao chất lượng giảng dạy.
Quản lý hoạt động chuyên môn của Hiệu trưởng đối với hoạt động dạy
học của giáo viên thể hiện ở việc quản lý chương trình, kế hoạch dạy học,
quản lý giờ lên lớp của giáo viên, sinh hoạt tổ, nhóm chuyên môn, công tác
bồi dưỡng, đổi mới phương pháp dạy, phương pháp học, các yếu tố các
phương tiện có tác dụng lớn đối với việc dạy học. Bên cạnh đó Hiệu trưởng
cũng cần quan tâm đến đặc điểm riêng của mỗi nhà trường.
Hiệu trưởng quản lý hoạt động chuyên môn trên cơ sở các quy định của
Luật giáo dục, của Điều lệ trường trung học, của mục tiêu đào tạo, của sự chỉ
đạo ở từng năm học của Bộ giáo dục và đào tạo, Sở giáo dục và đào tạo,
Phòng giáo dục và đào tạo, các quy định về chế độ chính sách của Nhà nước
đối với các trường học và đối với đội ngũ cán bộ, giáo viên.
1.2.5. Biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn
Biện pháp là cách thức, con đườngđược sử dụng để tiến hành một một
hoạt động nào đó nhằm đem lại hiệu quả cho người sử dụng.
Biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn: là tổ hợp các phương pháp
tiến hành của chủ thể quản lý, nhằm tác động đến đối tượng quản lý để các
hoạt động chuyên môn đạt hiệu quả cao nhất. Các biện pháp quản lý phải có
mục tiêu xác định rõ ràng, cụ thể, có cơ sở khoa học và tính thực tiễn, biện
pháp có tính khả thi, biện pháp có tính khả thi và đạt mục tiêu đề ra.

Biện pháp quản lý chuyên môn của hiệu trưởng trường THCS: là những
cách thức cụ thể của người Hiệu trưởng tiến hành để tác động đến đội ngũ
giáo viên nhằm đạt mục tiêu quản lý hoạt động chuyên môn của nhà trường
đề ra.
13
1.3. Hiệu trưởng trường THCS trong quản lý hoạt động chuyên môn
1.3.1. Vị trí, nhiệm vụ và quyền hạn của trường THCS
1.3.1.1. Vị trí của trường THCS
Trường trung học là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục
quốc dân. Trường có tư cách pháp nhân, có tài khoản và con dấu riêng.
1.3.1.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của trường THCS
Trường trung học có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:
- Tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác theo mục
tiêu, chương trình giáo dục phổ thông dành cho cấp THCS và cấp THPT do
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Công khai mục tiêu, nội dung
các hoạt động giáo dục, nguồn lực và tài chính, kết quả đánh giá chất lượng
giáo dục.
- Quản lý giáo viên, cán bộ, nhân viên theo quy định của pháp luật.
- Tuyển sinh và tiếp nhận học sinh; vận động học sinh đến trường; quản
lý học sinh theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
- Thực hiện kế hoạch phổ cập giáo dục trong phạm vi được phân công.
- Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực cho hoạt động giáo dục.
Phối hợp với gia đình học sinh, tổ chức và cá nhân trong hoạt động giáo dục.
- Quản lý, sử dụng và bảo quản cơ sở vật chất, trang thiết bị theo quy
định của Nhà nước.
- Tổ chức cho giáo viên, nhân viên, học sinh tham gia hoạt động xã hội.
- Thực hiện các hoạt động về kiểm định chất lượng giáo dục.
- Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của pháp luật
[5, tr 2]
1.3.2. Nhiệm vụ và quyền hạn của hiệu trưởng trường THCS

Hiệu trưởng trường trung học có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:
- Xây dựng, tổ chức bộ máy nhà trường;
14
- Thực hiện các quyết nghị của Hội đồng trường.
- Xây dựng quy hoạch phát triển nhà trường; xây dựng và tổ chức thực
hiện kế hoạch nhiệm vụ năm học; báo cáo, đánh giá kết quả thực hiện trước
Hội đồng trường và các cấp có thẩm quyền;
- Thành lập các tổ chuyên môn, tổ văn phòng và các hội đồng tư vấn
trong nhà trường; bổ nhiệm tổ trưởng, tổ phó; đề xuất các thành viên của Hội
đồng trường trình cấp có thẩm quyền quyết định;
- Quản lý giáo viên, nhân viên; quản lý chuyên môn; phân công công
tác, kiểm tra, đánh giá xếp loại giáo viên, nhân viên; thực hiện công tác khen
thưởng, kỉ luật đối với giáo viên, nhân viên; thực hiện việc tuyển dụng giáo
viên, nhân viên; ký hợp đồng lao động; tiếp nhận, điều động giáo viên, nhân
viên theo quy định của Nhà nước;
- Quản lý học sinh và các hoạt động của học sinh do nhà trường tổ chức;
xét duyệt kết quả đánh giá, xếp loại học sinh, ký xác nhận học bạ của trường phổ
thông có nhiều cấp học và quyết định khen thưởng, kỷ luật học sinh;
- Quản lý tài chính, tài sản của nhà trường;
- Thực hiện các chế độ chính sách của Nhà nước đối với giáo viên,
nhân viên, học sinh; tổ chức thực hiện quy chế dân chủ trong hoạt động của
nhà trường; thực hiện công tác xã hội hoá giáo dục của nhà trường;
- Chỉ đạo thực hiện các phong trào thi đua, các cuộc vận động của
ngành; thực hiện công khai đối với nhà trường;
- Được đào tạo nâng cao trình độ, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và
hưởng các chế độ, chính sách theo quy định của pháp luật. [ 5, tr 12]
1.3.3. Nội dung và biện pháp quản lý hoạt động chuyên môn của hiệu
trưởng THCS
1.3.3.1. Hiệu trưởng chỉ đạo xây dựng kế hoạch hoạt động chuyên môn
Xây dựng kế hoạch là chức năng quan trọng của công tác quản lý nhà

trường THCS. Chất lượng của kế hoạch và hiệu quả thực hiện kế hoạch quyết
định chất lượng hiệu quả của quá trình giáo dục học sinh. Trên cơ sở mục
15
tiêu, phương hướng nhiệm vụ của ngành, tình hình cụ thể của nhà trường,
Hiệu trưởng trực tiếp xây dựng kế hoạch và định hướng mục tiêu cho các bộ
phận, hướng dẫn chỉ đạo các bộ phận xây dựng kế hoạch hoạt động chuyên
môn cho bộ phận phụ trách. Cụ thể:
- Kế hoạch của Ban chuyên môn nhà trường: Kế hoạch hoạt động
chuyên môn của toàn trường trong năm học; Kế hoạch đổi mới phương pháp
dạy học; Kế hoạch hoạt động chuyên đề, ngoại khóa; Kế hoạch Bồi dưỡng
học sinh giỏi, phụ đạo học sinh yếu kém; Kế hoạch kiểm tra học kỳ; Kế hoạch
dạy thêm, học thêm; Kế hoạch phân công chuyên môn, thời khóa biểu; Kế
hoạch ứng dụng công nghệ thông tin trong năm học.
- Kế hoạch hoạt động của các Tổ chuyên môn: Kế hoạch hoạt động
chuyên môn của tổ trưởng theo tháng, tuần; Kế hoạc hoạt động chuyên đề,
ngoại khóa; Kế hoạch bồi dưỡng giáo viên theo tổ.
- Kế hoạch chuyên môn của giáo viên: Kế hoạch giảng dạy bộ môn; kế
hoạch chủ nhiệm; kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi; kế hoạch phụ đạo học
sinh yếu kém.
Để xây dựng kế hoạch chuyên môn, Hiệu trưởng cần thực hiện các
biện pháp sau:
- Căn cứ vào Luật giáo dục, Điều lệ trường phổ thông, quy định của
nhà trường xây dựng Quy chế chuyên môn của nhà trường.
- Triển khai các văn bản, chỉ thị, yêu cầu của ngành đến các bộ phận,
đến từng giáo viên và giao nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ phận, từng cá nhân
phấn đấu.
- Hướng dẫn các bộ phận, giáo viên trong nhà trường xây dựng kế
hoạch và duyết kế hoạch với họ, giúp giáo viên nắm chắc kế hoạch, nội dung
chương trình giảng dạy, nội dung giảm tải.
- Hướng dẫn xây dựng kế hoạch mẫu.

16
- Xây dựng kế hoạch kiểm tra định kỳ và đột xuất việc giảng dạy, dự
giờ thăm lớp, phê ký Sổ ghi đầu bài dạy, tiến độ vào điểm theo chủ đề, chủ
điểm, theo nhiệm vụ cụ thể và theo thời gian.
- Xây dựng chuẩn phương pháp đánh giá việc thực hiện kế hoạch.
- Phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận, tổ, cá nhân các đoàn thể trong
nhà trường các lực lượng bên ngoài nhà trường nhằm huy động các nguồn lực
để hoàn thành nhiệm vụ trong năm học.
- Tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm trong năm học. Chính vì thế việc chỉ
đạo xây dựng kế hoạch bảo đảm chất lượng và có khả năng thực thi là một yêu
cầu bắt buộc đối với người Hiệu trưởng. Tất cả các kế hoạch của các bộ phận
đều phải thống nhất với kế hoạch của nhà trường, đảm bảo khả năng phối hợp
giữa các bộ phận, để cùng thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ của nhà trường.
1.3.3.2. Hiệu trưởng tổ chức bộ máy quản lý chuyên môn
Tổ chức là sắp đặt một cách khoa học những yếu tố, bộ phận nhằm đạt
được mục tiêu của kế hoạch. Nếu người quản lý biết cách tổ chức có hiệu quả,
có khoa học thì sẽ phát huy được tính trồi của hệ thống.
Ở trường học khi phân công nhiệm vụ cho đội ngũ giáo viên giảng dạy
trong năm học, Hiệu trưởng không thể trực tiếp phân công nhiệm vụ cho tất
cả các giáo viên trong nhà trường, chỉ phân công được bộ khung, một số
nhiệm vụ giảng dạy quan trọng như các giáo viên đảm nhiệm chức vụ tổ
trưởng, tổ phó, giáo viên dạy các lớp cuối cấp ở một số môn chính, các giáo
viên làm nhiệm vụ giảng dạy các đội tuyển học sinh giỏi. Việc phân công còn
lại, trên cơ sở định hướng của Hiệu trưởng các tổ chuyên môn sẽ thảo luận và
tổ trưởng tổng hợp, đề xuất phương án trình hiệu trưởng duyệt. Sau khi kiểm
tra tính hợp lý, khoa học, phù hợp với điều kiện nhà trường Hiệu trưởng điều
chỉnh bổ sung, sau đó ra quyết định phân công nhiệm vụ năm học cho từng
giáo viên.
17
Trong việc tổ chức, bố trí phân công nghiệm vụ giáo viên, Hiệu trưởng

chú ý đến tổ chuyên môn về phương án điều chỉnh khi có giáo viên chuyển
công tác, nghỉ hưu, thai sản, Bên cạnh đó tổ chuyên môn cũng cần lưu ý
phân công các nhiệm vụ giáo dục ngoài giờ lên lớp cho giáo viên như: Ngoại
khóa thể dục, giáo dục hướng nghiệp cho học sinh lớp 9, hoạt động ngoài giờ
lên lớp, công tác phối hợp với các tổ chức đoàn thể trong nhà trường.
1.3.3.3. Hiệu trưởng tổ chức hoạt động của tổ chuyên môn
a. Tổ chuyên môn
Tổ chuyên môn là cấp độ tổ chức hành chính chuyên môn dưới cấp
trường. Nếu nhà trường là đơn vị cấp cơ sở thì tổ chuyên môn là đơn vị tổ
chức dưới cấp cơ sở, nhưng là cấp tổ chức triển khai cụ thể nhất, triệt để nhất
các yêu cầu quan điểm và nội dung giáo dục bộ môn, là nơi trực tiếp quản lý
các hoạt động giáo dục của người giáo viên theo bộ môn hoặc nhóm bộ môn,
quản lý nguồn nhân lực chủ yếu của nhà trường.
"Hiệu trưởng, các Phó Hiệu trưởng, giáo viên, viên chức làm công tác
thư viện, thiết bị giáo dục, cán bộ làm công tác tư vấn cho học sinh của
trường trung học được tổ chức thành tổ chuyên môn theo môn học, nhóm môn
học hoặc nhóm các hoạt động ở từng cấp học THCS, THPT. Mỗi tổ chuyên
môn có tổ trưởng, từ một đến hai tổ phó chịu sự quản lý chỉ đạo của Hiệu
trưởng, do Hiệu trưởng bổ nhiệm trên cơ sở giới thiệu của tổ chuyên môn và
giao nhiệm vụ vào đầu năm học". [ 5, tr 11]
Tổ chuyên môn là đơn vị trực tiếp quản lý và điều hành công tác
chuyên môn của mỗi giáo viên trong nhà trường. Trong thực tế phần lớn ở các
nhà trường THCS tổ chuyên môn được tổ chức theo nhóm bộ môn. Các nhóm
các bộ môn để sinh hoạt cùng tổ thường lựa chọn sự tương đồng giữa các
môn: Tổ Khoa học tự nhiên gồm: Toán, Vật lý, Hóa học, Sinh học; Tổ Khoa
khọc xã hội: Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý, Ngoại ngữ; Tổ Năng khiếu: Âm nhạc,
Mỹ thuật, Thể dục,. Mỗi tổ chuyên môn có tổ trưởng và từ một đến hai tổ
phó do Hiệu trưởng bổ nhiệm và được kiện toàn theo từng năm học.
18