Đặc điểm thị trường sơ cấp,thị trường thứ cấp phân tích mối liên hệ giữa hai thị trường này liên hệ thị trường chứng khoáng việt nam

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN
KHOA TCNH-QTKD

BÀI TIỂU LUẬN
Đề tài : Đặc điểm thị trường sơ
cấp,thị trường thứ cấp.Phân tích mối liên
hệ giữa hai thị trường này .Liên hệ thị
trường chứng khoáng Việt Nam.
1
DANH SÁCH THÀNH VIÊN NHÓM 4
LỚP : TCNH34B
1. ( Nhóm trưởng)
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
2
LỜI MỞ ĐẦU
ự ra đời của thị trường chứng khoán Việt Nam (TTCKVN ) là một
trong những sự khiện quan trọng nhất trong năm 2000 của nền
kinh tế Việt Nam, đây cũng là bước phát triển quan trọng trong
quá trình xây dựng đồng bộ và hoàn thiện tài chính, một sự kiện có ý
nghĩa quan trọng đối với phát triển nền kinh tế, mở ra một kênh huy
động vốn trung và dài hạn mới bên cạnh hệ thống ngân hàng, khẳng định
quyết tâm của đảng, nhà nước trong việc thực hiện chủ trương “ xây
dựng nền kinh tế thị trường (KTTT)theo định hướng xã hội chủ nghĩa

(XHCN)”. Việc đầu tư kinh doanh chứng khoán đã và đang trở thành
một lĩnh vực hoạt động chủ yếu của nhiều doanh nghiệp ở nước ta hiện
nay. Điều này đặc biệt có ý nghĩa đối với các doanh nghiệp nhà nước đã
và sẽ thực hiện cổ phần hóa. Tuy nhiên, TTCKVN vẫn chưa thực sự trở
thành một trong những phương thức điều tiết huy động vốn của nền kinh
tế, chưa thực sự thúc đẩy quá trình cổ phần hóa của các doanh nghiệp
nhà nước. Việc húc đẩy TTCKVN phát triển để có thể sánh vai với các
TTCK trong khu vực và thế giới là ước mơ không chỉ riêng các chủ thể
hiện nay trên TTCK mà còn là của mọi người dân Việt Nam. Từ năm
2000 đến nay là một khoảng thời gian không dài nhưng cũng đủ giúp
chúng ta chứng kiến nhiều sự kiện thăng trầm trong từng bước phát triển
thị trường và ghi nhận những nỗ lực vượt bậc. Đó là khả năng duy trì và
vận hành tương đối ổn định của thị trường thứ cấp, sự gia tăng đáng kể
về số lượng và chủng loại chứng khoán niêm yết, sự tăng trưởng khá rõ
về tổng khối lượng và giá trị giao dịch của thị trường, sự tham gia của
nhiều nhà đầu tư trong và ngoài nước
S
Thị trường chứng khoán được xem là đặc trưng cơ bản, là biểu tượng
của nền kinh tế hiện đại. Người ta có thể đo lường và dự tính sự phát triển
kinh tế qua diễn biến của TTCK. Là một bộ phận của thị trường tài chính.
TTCK được hiểu một cách chung nhất, là nơi diễn ra các giao dịch mua bán,
trao đổi các chứng khoán, các hàng hóa và các dịch vụ tài chính giữa các chủ
thể tham gia. Việc trao đổi mua bán này đựơc thực hiện theo những quy tắc
ấn định trước. Và trong những năm gần đây, sự phát triển thị trường ngày
3
càng mạnh về cả lượng và chất với số thành viên tham gia đông đảo và nhiều
nội dung khác, vì vậy theo tính chất tự nhiên nó lại được phân ra thành nhiều
thị trường khác nhau như: thị trường giao dịch hàng hoá, thị trường hối đoái,
thị trường chứng khoán… với đặc tính riêng của từng thị trường thuận lợi
cho giao dịch của người tham gia trong đó. Tuy nhiên, nói đến thị trường

chứng khoán, người ta thường nghĩ ngay đến thị trường thứ cấp - sở giao
dịch chứng khoán mà rất ít khi đả động đến thị trường sơ cấp. Thế nhưng
trên thực tế, thị trường sơ cấp lại là một bộ phận không thể tách rời của thị
trường chứng khoán. Chính vì vậy, để phát triển thị trường chứng khoán,
công việc đầu tiên chúng ta cần làm là phải hiểu biết rõ về thị trường sơ cấp
- thị trường thứ cấp…. Vì vậy, nhóm chúng tối xin thuyết trình về đề tài “
đặc điểm, phân tích mối liên hệ và tình hình của hai loại thị trường sơ cấp và
thứ cấp tại Việt Nam”.
4
Bài thuyết trình được phân chia thành ba
phần như sau :
Phần 1: Đặc điểm thị trường sơ cấp và thị
trường thứ cấp.
Phần 2: Phân tích môi liên hệ giữa thị
trường sơ cấp và thị trường thứ cấp
Phần 3: Liên hệ thị trường Việt Nam
5
PHẦN 1: ĐẶC ĐIỂM THỊ TRƯỜNG SƠ CẤP
VÀ THỊ TRƯỜNG THỨ CẤP :
Theo quá trình luân chuyển vốn, TTCK được phân chia thành thị
trường sơ cấp và thị trường thứ cấp.
Phân chia và nghiên cứu TTCK theo tiêu thức này có ý nghĩa quan
trọng trong việc phân tích quan hệ cung cầu vốn trong nền kinh tế, đồng
thời tạo cơ sở để đánh giá hiện trạng nền kinh tế cũng như vị trí và uy tín
của các tổ chức phát hành thông qua sự biến động giá chứng khoán trên
thị trường thứ cấp.
Theo quá trình luân chuyển vốn, TTCK được phân chia thành thị
trường sơ cấp và thị trường thứ cấp.
• Thị trường chứng khoán sơ cấp: là bộ phận cấu thành hữu cơ và
không thể tách rời của thị trường chứng khoán. Thị trường sơ cấp là tiền

đề cho sự ra đời và phát triển của thị trường chứng khoán. Thị trường sơ
cấp(primary market) còn là nơi mà các chứng khoán được cơ quan phát
hành chứng khoán bán cho các nhà đầu tư, chứ không phải là hoạt động
mua bán chứng khoán giữa các nhà đầu tư với nhau như ở thị trường thứ
cấp. Nói cách khác thị trường sơ cấp thực hiện chức năng quan trọng
nhất của TTCK: chức năng kinh tế của thị trường chứng khoán là mang
nguồn tiền nhàn rỗi đến cho người cần tiền sử dụng, đưa nguồn tiết kiệm
vào công cuộc đầu tư. Trong thị trường sơ cấp hệ thống ngân hàng đầu
tư và các cơ quan môi giới chứng khoán lớn giữ vai trò đặc biệt quan
trọng. Họ là những người trung gian giúp những người có tiền nhàn rỗi
và những người cần tiền đến với nhau. Các tổ chức này tư vấn cho các
cơ quan phát hành chứng khoán nên phát hành các loại chứng khoán
nào, thời hạn là bao lâu và chọn thời điểm nào để phát hành có lợi nhất.
Sau khi những chỉ tiêu trên được xác định, họ thường nhận luôn trách
nhiệm bảo hiểm chứng khoán. Bảo hiểm chứng khoán nghĩa là hệ thống
ngân hàng đầu tư hoặc các công ty môi giới chứng khoán đứng ra chịu
mọi rủi ro và tổn thất trong việc bán số chứng khoán đã được bảo hiểm.
Họ mua chứng khoán này với giá đã định và lập tức bán lại cho công
chúng với giá cao hơn. Như vậy người bảo hiểm chứng khoán là người
đảm bảo chịu rủi ro, nếu không bán được chứng khoán và người được
bảo hiểm chứng khoán là người nhận được đầy đủ số tiền của mình dù
bất cứ chuyện gì xảy ra. Người được bảo hiểm sẽ nhận được một tờ hoá
đơn xác nhận sẽ được nhận một số tiền nhất định vào một ngày đã định
6
trước.Tuỳ theo tình hình cung cầu, giá chứng khoán ở thị trường sơ cấp
có thể cao hơn hoặc thấp hơn giá danh nghĩa.
• Thị trường chứng khoán sơ cấp là thị trường phát hành chứng
khoán mới hay còn được gọi là thị trường phát hành.
• Hoạt động của thị trường sơ cấp tạo ra một kênh huy động vốn đầu tư
cho nền kinh tế. Ở thị trường sơ cấp, người phát hành nhận được tiền từ

việc bán chứng khoán. Qua hoạt động này ở thị trường sơ cấp, các
nguồn tiền nhàn rỗi trong dân cư, trong các tổ chức kinh tế, xã hội được
chuyển thành vốn đầu tư dài hạn cho người phát hành chứng khoán. Thị
trường sơ cấp là một kênh phân bổ vốn có hiệu quả. Chính vì vậy, thị
trường sơ cấp không những đóng vai trò tập hợp các nguồn vốn mà còn
là công cụ hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của nền kinh tế.
• Ngoài ra, thị trường mua bán các CK lần đầu được phát hành qua đó
huy động vốn để đưa và đầu tư
- Thị trường này cung cấp hàng hóa cho TTCK , có khả năng thu gom
mọi nguồn vốn tiết kiệm lớn nhỏ của từng hộ dân cư vừa có khả năng
thu hút nguồn vốn to lớn từ nước ngoài, các nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi
từ các dn, các tổ chức tài chính, chính phủ tạo thành một nguồn vốn
khổng lồ tài trợ cho nền kinh tế một cách có hiệu quả, hđ of TTCK cũng
làm tăng vốn cho nhà phát hành thông qua việc bán CK cho nhà đầu tư
- Nó cũng trực tiếp cải thiện mức sống của người tiêu dung bằng cách
giúp họ chọn thời điểm cho việc mua sắm của mình tốt hơn
- Việc mua bán CK trên TT sơ cấp thường được tiến hành thông qua
trung gian đó là NH
- Phương thức phát hành chứng khoán : phát hành riêng lẻ và phát hành
ra công chúng
- Thị trường này hoạt động không liên tục, nó chỉ hoạt động khi có đợt
phát hành chứng khoán mới.
• Tham gia vào thị trường chứng khoán sơ cấp chủ yếu là các nhà phát
hành, các nhà đầu tư và các nhà bảo lãnh (trường hợp phát hành chứng
khoán theo phương thức bảo lãnh phát hành).
• Tiền bán chứng khoán trên thị trường sơ cấp thuộc về các nhà phát
hành, do đó hoạt động ở thị trường này đã làm tăng vốn đầu tư cho nền
kinh tế
• Khối lượng và nhịp độ giao dịch ở thị trường sơ cấp thấp hơn nhiều so
với thị trường thứ cấp

7
• Thị trường chứng khoán thứ cấp: là thị trường giao dịch
các chứng khoán đã được phát hành trên thị trường sơ cấp. Thị trường
thứ cấp ( Secondary market) còn là nơi diễn ra những hoạt động mua bán
chứng khoán đã được phát hành một lần thông qua thị trường sơ cấp.
Những loại chứng khoán này có thể mua đi bán lại rất nhiều lần trên thị
trường thứ cấp với những giá cả cao thấp khác nhau tạo cho công chúng
dễ nhận biết về thị trường này. Điều cần chú ý là khi một người nào đó
mua một chứng khoán ở thị trường thứ cấp, thì người bán chứng khoán
này nhận được tiền mà không có liên quan gì về mặt tài chính với người
đã phát hành nó. ở thị trường thứ cấp, bên bán, bên mua đều hành động vì
lợi ích riêng của họ (chứ không phải của CTNY). Họ là những nhà đầu tư
“trí tuệ” làm ăn trong TTCK: người bán không có nhã ý chuyển giao cơ
hội mà vẫn đang tìm cơ hội, còn người mua luôn luôn muốn mua cơ hội.
Thị trường thứ cấp không phải là nơi trực tiếp cung cấp vốn cho doanh
nghiệp, tuy nhiên khi nhà đầu tư càng hào hứng mua bán ở thị trường thứ
cấp thì chính lúc đó nền kinh tế nói chung sẽ nhận được luợng tiền bơm
vào càng lớn. Thị trường thứ cấp không ảnh hưởng tới nguồn vốn của tổ
chức đã phát hành ra chứng khoán đó, nhưng nó giúp tạo ra một yếu tố
quan trọng cơ bản của việc mua bán chứng khoán: tính thanh khoản
(liquidity). Tính thanh khoản của chứng khoán giúp chứng khoán có thể
chuyển đổi ra tiền mặt. Như vậy, sự có mặt của thị trường thứ cấp trên
nguyên tắc, có thể giúp người có chứng khoán chuyển đổi các chứng
khoán thành tiền một cách dễ dàng. Điều này làm tăng tính hấp dẫn của
chứng khoán. Có thể nói, thị trường thứ cấp tạo điều kiện cho thị trường
sơ cấp phát triển, tăng tiềm năng huy động vốn của cơ quan phát hành
chứng khoán. Các nhà đầu tư có thể mua bán chứng khoán vào bất cứ lúc
nào để lấy lại tiền mặt và với hình thức này, thị trường thứ cấp có nhiều
8
ưu điểm hơn hình thức tín dụng vì nó mềm dẻo, linh hoạt và nhanh chóng

hơn nhiều.
• Thị trường thứ cấp là nơi giao dịch các chứng khoán đã được phát
hành trên thị trường thị sơ cấp. Thị trường đảm bảo tính thanh khoản cho
các chứng khoán đã phát hành. Đây là nơi trao đổi, mua bán các chứng
khoán đã được phát hành. Nhà đầu tư mua đi bán lại chứng khoán nhằm
vào một trong các mục đích: cất giữ tài sản tài chính, nhận một khoản
thu nhập cố định hàng năm, hưởng chênh lệch giá.
• Thị trường thứ cấp: tạo ra khả năng chuyển đổi chứng khoán thành
tiền mặt dễ dàng, thuận tiện; Tiền thu được ở đây không thuộc về nhà
phát hành mà thuộc về nhà đầu tư bán chứng khoán, nhượng lại quyền
sở hữu chứng khoán cho nhà đầu tư khác.
• Thị trường có tính chất cạnh tranh hoàn hảo.
• Thị trường có tính liên tục.
• Khối lượng và nhịp độ giao dịch lớn gấp nhiều lần so với thị trường
chứng khoán sơ cấp.
• Hoạt động chủ yếu của thị trường chứng khoán thứ cấp là các nhà đầu
tư thực hiện chuyển giao quyền sở hữu chứng khoán và tiền cho nhau.
• Ngoài ra, đây còn là thị trường mua đi bán lại các loại CK đã được phát
hành lần đầu ở thị trường sơ cấp.
- Thị trường thứ cấp tạo điều kiện dễ dàng để bán những CK đã phát
hành ở thị trường sơ cấp TT thứ cấp này làm cho các CK có tính lỏng
hơn, tính lỏng này làm cho CK được ưa chuộng và sẽ làm cho các tổ
chức dễ dàng hơn cho các tổ chức phát hành bán chúng ở thị trường sơ
cấp.
- TT thứ cấp xác định giá bán của mỗi loại CK mà tổ chức phát hành bán
ở thị trường sơ cấp. Mặc dù TT thứ cấp không làm tăng thêm vốn đầu tư
cho nền kinh tế nhưng chính nhờ 2 chức năng này mà thị trường thứ cấp
có vị trí quan trọng trong tổng thể thị trường tài chính.
- Việc mua bán trên TT thứ cấp được tiến hành thông qua các công ty
môi giới.

- Thị trường thứ cấp được tổ chức theo 2 cách: Thị trường tập trung, TT
phi tập trung, TT thứ 3 là thị trường trong đó hđ giao dịch mua bán được
thực hiện thông qua hệ thống đấu giá của Sở giao dịch và hệ thống máy
tính của thị trường OTC.
- Thị trường này hđ liên tục,các CK được mua đi bán lại làm tăng khả
năng thanh khoản cho CK .
9
Việc phân chia và nghiên cứu TTCK theo tiêu thức này có ý nghĩa
quan trọng trong việc phân tích quan hệ cung cầu vốn trong nền kinh tế,
đồng thời tạo cơ sở để đánh giá hiện trạng nền kinh tế cũng như vị trí và
uy tín của các tổ chức phát hành thông qua sự biến động giá chứng
khoán trên thị trường thứ cấp
10
Phần 2 :MỐI LIÊN HỆ GIỮA THỊ TRƯỜNG SƠ
CẤP VÀ THỨ CẤP:
Thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp gộp lại được gọi là thị trường chứng
khoán. Cùng sử dụng các công cụ là các loại chứng khoán. Cùng có đối
tượng mua bán,đều là quyền sở hữu các nguồn tài chính. Thông qua cuộc
phát hành mua bán chứng khoán,cả hai thị trường có vai trò cung cấp vốn
dài hạn cho nền kinh tế. Đều là cung cấp vốn từ nơi tạm thời thừa đến nơi
tạm thời thiếu và được đặc trưng bởi hình thức trực tiếp. Hai thị trường này
tồn tại quan hệ mật thiết với nhau được ví dụ như hai bánh xe của một chiếc
xe. Trong đó thị trường sơ cấp là cơ sở, là tiền đề cho sự hình thành và phát
triển của thị trường thứ cấp,vì đó là nơi cung cấp hàng hóa chứng khoán trên
thị trường thứ cấp,còn thị trường thứ cấp là động lực. Mối liên hệ căn bản
giữa thị trường thứ cấp và thị trường sơ cấp không phải là sự khác nhau về
hình thức, mà là sự khác nhau về nội dung, về mục đích của TTCK. Bởi lẽ
việc phát hành cổ phiếu hay trái phiếu ở thị trường sơ cấp là nhằm thu hút
mọi nguồn vốn đầu tư và tiết kiệm vào công cuộc phát triển kinh tế. Ở thị
trường thứ cấp, dù việc giao dịch rất nhộn nhịp, có hàng chục hàng trăm

thậm chí hàng nghìn tỷ USD chứng khoán được mua đi bán lại, nhưng
không có một đồng vốn nào được huy động vào đầu tư cả. Ở đây chỉ có
những khoản lời từ chênh lệch giá của những người mua bán chứng khoán.
Quan hệ giữa thị trường so cấp và thị trường thứ cấp là quan hệ nội tại, trong
đó thị trường sơ cấp là cơ sở là tiền đề của thị trường thứ cấp, thị trường thứ
cấp là động lực. Hai thị trường này được ví như hai bánh xe của chiếc xe hai
bánh trong đó thị trường sơ cấp là bánh sau, thị trường thứ cấp là bánh trước.
Nếu không có thị trường sơ cấp thì chẳng có chứng khoán để lưu thông trên
thị trường thứ cấp; và ngược lại, nếu không có thị trường thứ cấp thì thị
11
trường sơ cấp khó hoạt động trôi chảy. Các loại chứng khoán sẽ rất khó khăn
trong việc phát hành, không ai giám mua cổ phiếu hoặc trái phiếu, vì vốn
của họ bị bất động, chứng khoán không thể chuyển hoá thành tiền tệ khi
người đầu tư có nhu cầu (khó có khả năng thanh toán). Như vậy có thể nói
rằng, giữa thị trường sơ cấp và thị trường thứ cấp có mối quan hệ mật thiết,
hỗ trợ lẫn nhau.
Về bản chất, mối quan hệ giữa TTCK sơ cấp và TTCK thứ cấp là mối quan
hệ nội tại, biên chứng. Nếu không có thị trưòng sơ cấp thì sẽ không có thị
trường thứ cấp, đồng thời thị trường thị trường thứ cấp tạo điều kiện cho thị
trường sơ cấp phát triển, mối quan hệ giữa hai thị trường này thể hiện qua 3
giác độ:
• Thứ nhất: Thị trường thứ cấp làm tăng tính lỏng của các chứng
khoán đã phát hành. Việc này làm tăng sự ưa chuộng của các
chứng khoán và làm giảm rủi ro cho các nhà đầu tư. Các nhà đầu
tư sẽ dễ dàng hơn trong việc sàng lọc, lựa chọn, thay đổi kết cấu
danh mục đầu tư, trên cơ sở đó làm giảm chi phí cho các nhà phát
hành trong việc huy động vốn và sử dụng vốn, việc tăng tính lỏng
của tài sản sẽ tạo điều kiện tách biệt giữa sở hữu và quản lý, làm cơ
sở cho việc tăng hiệu quả việc quản lý doanh nghiệp. Việc tăng
tính lỏng cho các chứng khoán tạo điều kiện cho việc chuyển đổi

thời hạn của vốn, từ vốn ngắn hạn sang trung hạn và dài hạn, đồng
thời tạo điều kiện cho việc phân phối vồn một cách hiệu quả, sự di
chuyển vốn từ đầu tư trong nền kinh tế được thể hiện thông qua cơ
chế “ Bàn tay vô hình “ cơ chÕ xác định giá chứng khoán và
thông qua hoạt động thâu tóm, sát nhập doanh nghiệp trên thị
trường thứ cấp.
12
• Thứ hai: thị trường thứ cấp xác định giá của chứng khoán đã được
phát hành trên thị trường sơ cấp. Thị trường thứ cấp được xem là
thị trường định giá các công ty. Vì khi các chứng khoán được mua
bán mạnh mẽ trên thị trường thứ cấp sẽ chứng tỏ chứng khoán đó
rất có triển vọng, Ýt rủi ro và tính lỏng của chứng khoán sẽ tăng.
Chứng khoán càng được mua bán nhiều trên thị trường sẽ kích
thích việc phát hành chứng khoán hay việc nâng giá các chứng
khoán phát hành. Chứng khoán ở thị trường sơ cấp làm tăng lượng
vốn để huy động cho các công ty phát hành .
• Thứ ba: thông qua việc xác định giá, thị trường thứ cấp cung cấp
một danh mục chi phí vốn tương ứng với các mức độ rủi ro khác
nhau của từng phương án đầu tư, tạo cơ sở tham chiếu cho các
nhà phát hành cũng như các nhà đầu tư trên thị trường sơ cấp.
Thông qua cơ chÕ bàn tay vô hình, vốn sẽ được chuyển tới công
ty làm ăn có hiệu quả cao nhất, qua đó làm tăng hiệu quả kinh tế
xã hội.
Phân biệt thị trường sơ cấp và thứ cấp chỉ có ý nghĩa về mặt lý
thuyết. Trong thực tế tổ chức TTCK không có sự phân biệt đâu là thị
trường sơ cấp và đâu là thị trường thứ cấp, nghĩa là trong mét TTCK vừa
có giao dịch của thị trường sơ cấp vừa có giao dịch của thị trường thứ cấp.
Đó là lý do để gọi hai thị trường này là cơ cấu của thị trường chứng khoán.
Mục tiêu cuối cùng của nhà quản lý là phải tăng cường hoạt động huy
động vốn trên thị trường sơ cấp vì chỉ có tại thị trường này vốn mới thực sự

vận động từ người tiết kiệm sang người đầu tư, còn sự vận động của vốn trên
thị trường thứ cấp chỉ là Tư Bản Giả , không tác động trực tiếp tới việc tích
tụ và tập chung vốn. Tuy nhiên, điểm cần chú ý là phải coi trọng thị trường
13
sơ cấp, vì đây là thị trường phát hành là hoạt động tạo vốn cho đơn vị phát
hành đồng thời phải giám sát chặt chẽ thị trường thứ cấp, không để tình
trạng đầu cơ lũng đoạn thị trường để đảm bảo thị trường chứng khoán trở
thành công cụ hữu dụng của nền kinh tế.
14
Phần 3:Liên hệ thị trường chứng khoán sơ cấp
và thứ cấp ở Việt Nam:
TT sơ cấp hoạt động lặng lẽ, hầu như không mấy ai biết đến, người tham
gia chủ yếu là các nhà quản lý. Khối lượng chứng khoán giao dịch ít,
chưa xứng với khả năng tạo vốn của thị trường này. Thông tin trên thị
trường còn thiếu và chưa chính xác để các nhà đầu tư có thể đánh giá
mức đọ rủi ro của doanh nghiệp để ra quyết định đầu tư.
Thị trường thứ cấp tuy rất sôi nổi nhưng những năm gần đây đã trở nên
ảm đạm. Hơn nữa, tttc phát triển chủ yếu là SGDCK, thị trường OTC
chưa phát triển rộng rãi. Trên TTTC còn tồn tại nhiều giao dịch và tài
khoản ảo, xảy ra hiện tượng đầu cơ gây bất ổn thị trường. Số mã chứng
khoán còn ít, chủ yếu là cổ phiếu, còn trái phiếu, tín phiếu kho bạc … thì
rất ít hoặc không có.
Vì vậy, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn chỉ được biết đến như thị
trường cổ phiếu mà thôi.
Đối với thị trường cổ phiếu,kể từ khi chính thức ra đời cho tới hết năm
2001 đã có 9 công ty niêm yết trên thị trường giao dịch chứng
khoán,nhưng tuyệt nhiên không có một công ty nào trong số này đã từng
một lần phát hành cổ phiếu để huy động vốn.Thị trường sơ cấp chỉ được
khởi động khá “ì ạch” vào đầu năm 2002 khi mà HAPACO chuẩn bị kế
hoạch phát hành một đợt chứng khoán với số lượng một triệu cổ phiếu

mới.Tuy nhiên,đợt phát hành này gặp khá nhiều khó khăn và phải trì
hoãn một lần.Cho tới tháng 8 năm 2002 mới chỉ có 19 công ty niêm
yết,ngoài HAPACO ,mới chỉ có REE là công ty thứ hai được phép phát
hành đợt cổ phiếu bổ sung với số lượng 7,5 triệu cổ phiếu.
Đối với thị trường trái phiếu sơ cấp,mặc dùcó 2 loại trái phiếu niêm yết
trên thị trường giao dịch chứng khoán(trái phiếu Chính phủ và trái phiếu
Ngân hàng Đầu tư và phát triển).Nhưng nhìn chung thì trái phiếu Chính
phủ vẫn chưa đến được công chúng đầu tư,bởi lẽ các tổ chứ tróng thầu
chỉ bán lại giỏ giọt trên thị trường thứ cấp,mặt khác công chúng đầu tư
cũng không mặn mà với mặt hình này vì lãi suất thấp.Do đó,có thể nói
rằng,thị trường sơ cấp cả về cổ phiếu và trái phiếu hoạt động còn khá mờ
nhạt,chưa phát huy được vai trò và chức năng của mình,chưa thực sự trở
thành kênh huy động vốn dài hạn quan trọng trong nền kinh tế.
15
Bảy tháng đầu của năm 2013.Thị trường sơ cấp sôi động hơn.
Lãi suất trúng thầu TPCP kì hạn ngắn tăng mạnh.
Trong tháng 8, thị trường sơ cấp ghi nhận sự phục hồi từ nhịp chững
của tháng 7 khi có tới 6,775 tỷ đồng trái phiếu được đấu thầu thành
công, tăng 127%, bao gồm TPCP, trái phiếu Ngân hàng Phát triển Việt
Nam và trái phiếu Ngân hàng Chính sách Xã hội.
Cụ thể, trái phiếu Kho bạc chiếm tỷ trọng lớn nhất, tương đương 84%
trong khi trái phiếu Ngân hàng Phát triển Việt Nam và ngân hàng Chính
sách Xã hội đóng góp tương ứng 10% và 6%. Tỷ lệ trúng thầu trái phiếu
Kho bạc tăng khá, từ mức 11% của tháng 7 lên 47% trong tháng 8. Nhà
đầu tư tiếp tục hướng sự quan tâm đến trái phiếu Kho bạc kỳ hạn 2 năm
và 3 năm, thể hiện qua khối lượng dự thầu cao, đạt 24,660 tỷ, tương
đương tỷ lệ đặt thầu ở mức 2.46 và số lượng thành viên dự thầu lớn, dao
động trong khoảng 7-25 tổ chức mỗi phiên đấu thầu.
Ở chiều ngược lại, trái phiếu 5 năm không được chú ý nhiều, các phiên
đấu thầu cho kỳ hạn này đều thất bại. Đáng chú ý, 1,000 tỷ đồng trái

phiếu Kho bạc kỳ hạn 10 năm đã được huy động thành công trong tuần
cuối tháng 8.
Về lãi suất trúng thầu, lãi suất tiếp tục đà đi lên. Cụ thể, lãi suất trúng
thầu kỳ hạn 2 năm và 3 năm tăng lên các mức tương ứng 7.3% và 7.7%
từ mức 7.28% và 7% trong tháng 7. Trong khi lãi suất trúng thầu kỳ hạn
10 năm đứng ở mức 8.9%.
Lợi suất trái phiếu ngắn hạn tăng lên trong khi lợi
suất trái phiếu của các kỳ hạn dài hơn giảm xuống
dẫn đến đường cong lợi suất có xu hướng thoải hơn
16
Đà tăng, theo quan điểm của VCBS, phù hợp với sự gia tốc của CPI khi
chỉ số này tăng 0.83% trong tháng 8, mức cao nhất kể từ tháng 2 năm
2013. VCBS cho rằng rất khó có khả năng đảo chiều giảm xuống của lãi
suất theo như tương quan cung-cầu ở thời điểm hiện tại.
Thị trường thứ cấp tiếp tục ảm đạm. Lợi suất trái phiếu ngắn hạn
tăng.
Diễn biến ảm đạm tiếp tục được duy trì trên thị trường thứ cấp với
tổng giá trị giao dịch giảm xuống còn 34,927 tỷ đồng do giao dịch tín
phiếu tăng nhẹ trong khi giao dịch trái phiếu sụt giảm mạnh. Cụ thể,
khối lượng trái phiếu được giao dịch giảm 7.02% xuống 32,951 tỷ đồng
trong khi khối lượng tín phiếu tăng lên 1,976 tỷ đồng trong tháng 8, gấp
3 lần con số này của tháng 7 là 445 tỷ đồng.
Ở giao dịch trái phiếu, giá trị giao dịch giao ngay giảm xuống còn
21,689 tỷ đồng trong tháng 8, trong khi giá trị giao dịch repo tăng lên
11,262 tỷ đồng. Trái phiếu Kho bạc Nhà nước chiếm tỷ trọng lớn nhất,
khoảng 87% trong giao dịch giao ngay và 13% còn lại thuộc về trái
phiếu Ngân hàng Phát triển Việt Nam. Ngoài ra, 75.5% trong tổng giá trị
giao dịch giao ngay là của trái phiếu kỳ hạn 3 năm, 18.5% là của trái
phiếu kỳ hạn 3-5 năm và 6% còn lại là các kỳ hạn trên 7 năm.
Theo quan điểm của VCBS diễn biến giao dịch ảm đạm trên thị trường

thứ cấp sẽ tiếp tục diễn ra trong tháng tới do nguồn cung bị ảnh hưởng
bởi khối lượng trái phiếu và tín phiếu đáo hạn không đáng kể trong
tháng 9, các tổ chức tín dụng không có nhiều động lực để bán ra trái
17
phiếu trong thời điểm này khi mà tăng trưởng tín dụng đang có dấu hiệu
giảm tốc trong tháng 8.
Lợi suất trái phiếu ngắn hạn tăng lên trong khi lợi
suất trái phiếu của các kỳ hạn dài hơn giảm xuống
dẫn đến đường cong lợi suất có xu hướng thoải hơn
Theo dữ liệu từ Bloomberg, tính đến cuối tháng 8, lợi suất trái
phiếu tăng giảm trái chiều đối với trái phiếu kỳ hạn ngắn và kỳ hạn dài.
Còn theo VCBS, mức lợi suất cho kỳ hạn ngắn sẽ tăng nhẹ trong thời
gian tới trong bối cảnh CPI tháng 9 có thể tiếp tục tăng, nhưng mức tăng
không cao hơn cùng kỳ năm 2012 và thanh khoản của hệ thống ngân
hàng ổn định. Bên cạnh đó, độ dốc của đường cong lợi suất sẽ tiếp tục
được duy trì.
Sau khi mở vị thế mua trong tuần thứ 3 của tháng 8, nhà đầu tư nước
ngoài quay lại vị thế bán trong tuần cuối tháng khiến tổng giá trị mua
ròng đạt 1,269.91 tỷ đồng, giảm 71.5% so với tháng trước. Trong tháng
8, VCBS cho rằng: động thái bán trở lại của khối ngoại không khó để lý
giải, xuất phát từ động lực hiện thực hóa lợi nhuận sau khi đã mua vào
đáng kể trong những tháng đầu năm. Tóm lại, hoạt động bán ròng của
nhà đầu tư nước ngoài đang có xu hướng giảm từ tháng 6 đến nay.
18
19