bài dự thi vận dụng kiến thức liên môn giải quyết tình huống thực tiễn Vì tương lai của sự sống trên trái đất, hãy cùng chung tay bảo vệ tầng ozone

Bài dự thi:
Cuộc thi vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết tình huống thực tiễn
dành cho học sinh trung học cơ sở
Tên đề tài:
Vì tương lai của sự sống trên Trái Đất, hãy cùng chung tay bảo vệ tầng ozone!
(For the future of life on the Earth, let’s work together to protect the ozone layer!)
1. TÊN TÌNH HUỐNG:
Những ngày hè nắng nóng như hè 2014 vừa rồi, hầu hết các gia đình sẽ
chọn đi tắm biển để tránh nắng nóng gay gắt và thư giãn sau những ngày làm
việc và học tập căng thẳng. Gia đình tôi cũng vậy. Năm vừa rồi hai chị em tôi
đạt Học sinh Giỏi nên ba mẹ đã quyết định cho cả nhà đi du lịch ở biển Nha
Trang. Cả nhà tôi đều nhất trí với ý tưởng của ba và mẹ bởi theo như tôi được
học ở môn Địa lý thì vùng biển Nha Trang được mệnh danh như một Địa
Trung Hải của Việt Nam, thành phố của nắng và gió. Trước khi đi, mẹ tôi có
dặn tôi phải nhớ đem theo kem chống nắng. Cô em gái bé nhỏ của tôi thấy
vậy chợt thắc mắc với mẹ :
- Mẹ ơi, đi tắm biển thì sao phải đem theo kem chống nắng để làm gì ạ?
- Thế con không sợ nắng làm hỏng làn da trắng hồng của con à?
- Nhưng con thấy các bác sĩ đều khuyến cáo rằng những em bé đang
tuổi phát triển nên tắm nắng từ lúc 6h – 9h sáng vì nó sẽ rất tốt cho sức khoẻ,
sao lại hỏng da được mẹ?
- Hiện nay, các phương tiện truyền thông đã đưa tin rằng do tầng ozone
bị thủng nên các tia tử ngoại chiếu thẳng xuống mặt đất sẽ gây tổn thương da,
thậm chí là ung thư da con à!
- Ơ, thế ozone là gì hả mẹ? Vì sao tầng ozone thủng thì da con lại bỏng,
rộp ạ? Người lớn khó hiểu quá…!
- Thôi vậy để con đi lấy kem chống nắng với chị đây mẹ ạ.
* Giá như em gái tôi lớn hơn chút nữa thì em đã có thể trả lời được cho
thắc mắc của mình rồi. Còn theo kiến thức hiểu biết của tôi thì bây giờ việc
tắm nắng rất có thể gây nguy hiểm cho con người. Vậy tại sao lại xảy ra hiện
tượng này? Phải chăng là do sự suy giảm của tầng ozone? Các bạn hãy cùng

tôi giải thích cho em gái tôi hiểu nhé!
2. MỤC TIÊU GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG:
1
- Thứ nhất, rất nhiều người hiện nay bị ung thư da do tia tử ngoại làm
tổn thương da nên đây là một tình huống xuất phát từ thực tế cuộc sống.
- Thứ hai, trong các vấn đề đáng lo ngại về môi trường hiện nay, vấn đề
ozone và suy giảm tầng ozone là một vấn đề bức xúc và nghiêm trọng mang
tính chất toàn cầu. Bên cạnh đó, mỗi người đều cần có ý thức bảo vệ môi
trường cũng như bảo vệ tầng ozone để Trái Đất xanh-sạch-đẹp nên em muốn
việc giải quyết tình huống thực tế này của chúng em sẽ góp phần thiết thực
nhằm tuyên truyền tới mọi người có ý thức bảo vệ tầng ozone.
- Thứ ba, với em, khi giải quyết tình huống này, em sẽ được tìm hiểu
sâu rộng hơn các kiến thức trong lĩnh vực bộ môn Hoá học, Sinh học, Vật lý,
… và từ đó giúp các bạn học sinh THCS như em có cơ hội tham gia vào việc
vận dụng kiến thức các môn học cho thực tế cuộc sống bằng những kiến thức
thu thập được trong nhà trường.
3. TỔNG QUAN VỀ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN VIỆC
GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG:
Để giải quyết tình huống này, em đã tìm hiểu và thấy có thể vận dụng
nhiều kiến thức các môn học trong nhà trường để giải quyết cho thấu đáo, cặn
kẽ tình huống mà em đã đưa ra ở trên. Cụ thể là: môn Hoá học, Vật lý, Sinh
học, Địa lí, Ngữ văn, Tiếng Anh, Giáo dục công dân ở các khối lớp mà em đã
được học. Ví dụ:
- Với môn Tiếng Anh: Trong phần nhan đề tình huống (viết dưới hình
thức như một khẩu hiệu song ngữ):
VÌ TƯƠNG LAI CỦA SỰ SỐNG TRÊN TRÁI ĐẤT,HÃY CÙNG CHUNG
TAY BẢO VỆ TẦNG OZONE! (FOR THE FUTURE OF LIFE ON THE EARTH,
LET’S WORK TOGETHER TO PROTECT THE OZONE LAYER!)
nhằm hoà cùng chủ trương, không khi bảo vệ môi trường của toàn thế giới.
- Toán học: số liệu thống kê về hàm lượng ozone trong khí quyển

- Địa lí : vẽ biểu đồ về hàm lượng ozone
- Hóa học: Công thức cấu tạo phân tử ozone, tính chất hóa học, sự tạo
thành và phân hủy ozone
- Sinh học: ảnh hưởng của ozone đến sinh vật và con người
- Giáo dục công dân: tuyên truyền nâng cao ý thức bảo vệ tầng ozone
- Ngữ văn: sử dụng từ ngữ, phương thức biểu đạt phù hợp cho bài văn
thuyết minh
- Ứng dụng công nghệ thông tin: tìm kiếm google
Em xin trình bày cụ thể trong phần thuyết minh giải quyết tình huống
dưới đây.
2
4. GIẢI PHÁP GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG:
4.1.Trình bày các khái niệm về ozone, hàm lượng ozone, tầng ozone, lỗ thủng
tầng ozone
4.2.Ứng dụng của tầng ozone và vai trò của tầng ozone
4.3.Nguyên nhân gây ra những lỗ thủng của tầng ozone
4.4.Hiện trạng tầng ozone trong khí quyển
4.5.Hậu quả của sự suy thoái tầng ozone
4.6.Ngăn chặn sự suy thoái của tầng ozone
4.7.Tầng ozone có dấu hiệu dần thu hẹp lại?
4.8. Tầng ozone thủng đã ảnh hưởng tới sức khỏe con người (da, mắt) như thế
nào?
5. THUYẾT MINH TIẾN TRÌNH GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG:
Tầng ozone của Trái Đất là lá chắn để bảo vệ tất cả các sự sống khỏi
bức xạ có hại của Mặt Trời, nhưng các hoạt động của con người đã hủy hoại
lá chắn này. Theo thời gian sự bảo vệ khỏi bức xạ tử ngoại ngày càng ít đi,
dẫn đến tỉ lệ ung thư da, đục thủy tinh thể và thiệt hại cây trồng cao hơn. Hiện
nay, vấn đề ozone và thủng tầng ozone đã trở thành một vấn đề bức xúc và
nghiêm trọng về môi trường trên Trái Đất.
CHƯƠNG MỘT: CÁC KHÁI NIỆM MỞ ĐẦU

I.Ozone:
- Công thức hóa học: O
3
- Cấu tạo phân tử:
3

Hình 1: Mô hình phân tử khí Ozone
- Tính chất vật lí: Ozone là chất khí có màu lam nhạt (trong điều kiện
nhiệt độ và áp suất tiêu chuẩn), có mùi hắc đặc trưng. Ozone là chất hấp thụ
mạnh các tia tử ngoại, tia nhìn thấy và tia hồng ngoại. Ozone có khả năng hấp
thụ cao nhất ở bước sóng là 254 nm đối với các tia tử ngoại, ở bước sóng là
600 nm đối với các tia nhìn thấy và ở bước sóng là 900 nm đối với tia hồng
ngoại. Ozone hóa lỏng màu xanh thẫm ở -112 °C, và hóa rắn có màu xanh
thẫm ở -193 °C.
- Tính chất hóa học: Không khí chứa một lượng rất nhỏ ozone có tác
dụng làm cho không khí trong lành. Với lượng ozone lớn hơn sẽ gây độc hại
với con người.
Công thức hóa học: O
3
→ O
2
+ O
Đồng thời, trong tự nhiên: O
2
+ O → O
3
Theo kiến thức hóa học thì ozone (O
3
) là một dạng thù hình của oxi,
trong phân tử của nó chứa ba nguyên tử oxi thay vì hai nguyên tử trong một

phân tử oxi. (Hình 1). Ozone có tính oxi hóa mạnh, do nó không bền, dễ dàng
bị phân huỷ thành oxi phân tử và oxi nguyên tử
Như đã biết cách thức tạo ra khí ozone trong khí quyển do hai nguyên
nhân chính đó là:
Nguyên nhân 1: Các tia cực tím (tia UV-C λ<280 nm) từ mặt trời khi
vào lớp khí quyển chứa oxi, nó sẽ bắn phá vào phân tử oxi tách thành 2
nguyên tử oxi tự do. Các nguyên tử oxi tự do này có thể tự tái hợp với nhau
thành khí oxi hoặc kết hợp với phân tử oxi khác tạo thành khí ozone.
O
2
+ (UV-C) → O + O ; O
2
+ O → O
3
Nguyên nhân 2: Khi có giông tố, các tia sét hình thành cũng phóng ra
các tia cực tím (UV) và quá trình tạo khí ozone cũng giống như trên (Hình 2).
4
Hình 2: Các tia sét trong cơn giông một trong các nguyên nhân tạo ra khí Ozone
II. Hàm lượng ozone:
Ta thấy rằng nguyên nhân tạo ra khí ozone đều ở trên cao của tầng
khí quyển. Khi ozone hình thành bởi nguyên nhân 1 thì khí ozone ở trên
tầng bình lưu. Còn nguyên nhân 2 khí Ozon ở ranh giới giữa tầng đối lưu và
bình lưu. Khu vực thấp nhất, tầng đối lưu, kéo dài từ bề mặt Trái Đất lên đến
khoảng 10km theo độ cao. Tầng kế tiếp là tầng bình lưu, tiếp tục từ 10km đến
50 km.
Biểu đồ về hàm lượng ozone trong khí quyển
Nhưng do nhiệt độ của tia sét tạo ra rất lớn nên trong vùng tạo ra khí
ozone có nhiệt độ rất cao làm cho khối khí giãn nở đối lưu lên trên vùng bình
lưu. Khi nhiệt độ giảm khi ozone có bị “rơi” xuống về phía mặt đất, do ozone
5

là khí không bền, dễ dàng bị phân huỷ thành oxi phân tử và oxi nguyên tử
nhưng khi rơi xuống tầng thấp, oxi nguyên tử vừa tách ra từ ozone bị hấp thụ
ngay bơi hơi nước, hoặc bụi có trong khí quyển, do đó oxi nguyên tử không
còn cơ hội để tái hợp với phân tử oxi hình thành trở lại khí ozone. Vậy là khí
ozone biến mất!
Cứ 10 triệu phân tử không khí thì có khoảng 2 triệu phân tử oxi thông
thường, nhưng lại chỉ có 3 phân tử ozone. Tại bất kỳ thời điểm nào, các phân
tử ozone liên tục được hình thành và bị phân hủy trong tầng bình lưu. Tuy
nhiên, tổng số lượng vẫn tương đối ổn định. Trong khi nồng độ ozone thay
đổi tự nhiên với các vết đen mặt trời, theo các mùa và vĩ độ. Các quá trình này
được hiểu và có thể dự đoán được. Các nhà khoa học đã xác minh những sự
kiện kéo dài trong nhiều thập kỉ đã cụ thể hóa được nồng độ ozone bình
thường trong các chu kỳ tự nhiên. Một cách tự nhiên, cứ mỗi khi hàm lượng
ozone giảm thì tiếp nối sau đó sẽ là sự phục hồi. Tuy nhiên, gần đây, những
bằng chứng khoa học thuyết phục cho thấy rằng lá chắn ozone đang bị suy
giảm vượt quá xa so với những thay đổi do các quá trình tự nhiên thông
thường có thể gây ra.

III. Tầng ozone:
Theo như môn Địa lý thì ozone là loại khí hiếm trong không khí gần
mặt đất nhưng lại tập trung thành lớp dày ở những độ cao khác nhau trong
tầng bình lưu, cách mặt đất khoảng từ 10 – 50 km ở những vĩ độ khác nhau.
6
90% ozone nằm trong khoảng 19 -23 km so với mặt đất, ozone là một vành
đai khí khá mạnh đủ sức bảo vệ sự sống, bảo vệ sinh quyển nhưng nhiều
nghiên cứu thuộc lĩnh vực Sinh học cũng cho thấy nó là loại khí độc hại và sự
ô nhiễm của ozone sẽ tác động đến năng suất cây trồng ở mặt đất. Tầng khí
quyển này hấp thụ 93-99% tia bức xạ có hại từ Mặt Trời (còn được gọi là tia
UVB. UVB có liên quan đến nhiều ảnh hưởng có hại, bao gồm như ung thư
da, đục thủy tinh thể, và nguy hại cho một số cây trồng, các loại vật liệu nhất

định và đời sống của một số sinh vật biển).
IV.Lỗ thủng tầng ozone:
Những chỗ loang lổ ozone do bị loãng được hiểu là “lỗ thủng ozone”.
Lỗ thủng của tầng ozone theo định nghĩa của Cục Môi Trường (EPA) Mỹ là
khu vực có hàm lượng ozone thấp hơn 220 đơn vị dobson (DU). Một DU
tương đương với 27 triệu phân tử ozone trên một cm
2
. Tầng ozone ở Mỹ
khoảng 300 DU, trong khi đó tầng ozone ở Nam Cực ở cuối mùa xuân chỉ còn
khoảng 117 DU. Ở Nam Cực hàm lượng ozone thấp nhất xảy ra ở những khu
vực khác nhau, trong những thời điểm khác nhau. Kỷ lục thấp nhất của tầng
ozone là 88 DU được ghi nhận vào năm 1994.
CHƯƠNG HAI:
ỨNG DỤNG CỦA OZONE VÀ VAI TRÒ CỦA TẦNG OZONE
I. Ứng dụng của ozone:
7
Ozone có rất nhiều ứng dụng trong cuộc sống:
1. Sử dụng trong công nghiệp:
Ozone được sử dụng để tẩy trắng đồ vật và tiêu diệt vi khuẩn, rất nhiều
hệ thống nước sinh hoạt công cộng sử dụng ozone để khử vi khuẩn thay vì sử
dụng các chất khử truyền thống như clo và brom. Trong công ngiệp ozone
được sử dụng để:
+ Khử trùng nước uống trước khi đóng chai
Từ năm 1906 tại Nice – Pháp đã xây dựng nhà máy sản xuất nước đầu
tiên sử dụng ozone Tại thành phố Los Angeles, bang California Mỹ có nhà
máy xử lý nước uống lớn nhất thế giới, tất cả các loại nước uống đóng chai
đều được khử trùng, làm sạch bằng ozone.
+ Phân hủy dầu mỡ và khử các chất gây ô nhiễm có trong nước bằng
phương pháp hóa học (sắt, asen, sulfua hidro, nitrit, và chất hữu cơ phức tạp
liên kết với nhau tạo ra “màu” của nước).

+ Hỗ trợ quá trình kết tụ (là quá trình kết tụ của các phân tử, được sử
dụng trong quá trình lọc để loại bỏ sắt và asen).
+ Làm sạch và tẩy trắng vải (việc sử dụng để tẩy trắng được cấp bằng
sáng chế), không làm mất màu tóc và quần áo.
+ Đánh giá tuổi thọ của mẫu cao su để xác định chu kỳ tuổi thọ của cả
lô cao su.
2. Sử dụng trong y tế:
+ Tiêu diệt vi khuẩn, virut và các loại nấm mốc.
8

(máy lọc nước Ozone)
(máy khử độc không khí bằng ozone)
+ Khử các bào tử, u nang, men và các loại nấm.
+ Tiêu diệt các mầm vi sinh vật gây bệnh trong nước và trong không
khí, khử mùi trong không khí.
+ Không gây bỏng mắt, không gây ảnh hưởng tới da, mũi và tai.
+ Ozone không gây ung thư.
Ngoài ra, ozone có thể được sử dụng để ảnh hưởng tới cân bằng chống
oxi hóa - hỗ trợ oxi hóa của cơ thể, khi đó thông thường cơ thể sẽ phản ứng
với sự hiện diện của nó bằng cách sản sinh ra các enzim chống oxi hóa.
9
3. Ứng dụng trong nuôi trồng thuỷ sản:
Ozone giúp loại bỏ vi-rút gây bệnh và làm tôm luôn khỏe mạnh mà
không cần đến các loại hóa chất có hại, và giúp các hộ nuôi tôm giống nuôi
trồng tôm hữu cơ.
+ Tăng thu nhập do tăng trọng lượng tôm và tăng cường độ phân hủy
đối với các thức ăn thối rữa lắng đọng.
+ Tỉ lệ tôm chết thấp hơn đồng nghĩa với việc năng suất sản lượng tôm
trong cùng một diện tích ao nuôi.
+ Giảm chi tiêu đối với các chất hoạt chất mà lượng tôm trong ao nuôi

cần dùng trước đó.
+ Tiết kiệm chi phí do điện năng tiêu thụ thấp.
+ Hạn chế thay nước, giúp tránh rủi ro do mầm bệnh từ ngoài đưa
vào.
Không những vậy, ozone đem lại sự tiện lợi rất lớn cho cuộc sống
thường ngày của con người:
+ Ozone được sử dụng để làm sạch nước thải và các chất thải gây hại.
10
+ Ozone làm sạch nước giếng và các hệ thống lọc nước uống trong gia
đình.
+ Hệ thống ozone có thể mang lại sự sống cho các hồ chết do bị ô
nhiễm và các ao tù.
+ Ozone được sử dụng để làm sạch không khí trên tàu thuyền, máy bay,
khử khói thuốc trong phòng khách sạn và nơi sinh hoạt công cộng khác.
+ Ozone được sử dụng ở hàng nghìn khu dân cư, khu thương mại, và
khắp nơi trên toàn thế giới.
+ Ozone không gây nổ, gây cháy, trong trường hợp đòi hỏi sự làm sạch
cao, ozone không tạo thành các sản phẩm khói có hại.
+ Ozone không gây hỏng hóc cho mối nối bơm và đường ống dẫn.
+ Ozone đem lại sự tiện lợi lớn cho các bể chứa nước và suối nước
khoáng. Ozone không tồn tại hoặc bị tích tụ trong sản phẩm. Ozone được phát
ra bởi máy phát và định lượng vào nước hoặc trong không khí tự động, nó
không gây ảnh hưởng tới cân bằng pH của nước, giảm thiểu khả năng điều
chỉnh pH. Ozone làm giảm trọng lượng chất rắn hòa tan nên không cần thay
nước thường xuyên trong các bể.
Vậy, có thể khẳng định rằng ozone chính là một thiết bị bảo vệ môi
trường!!
II. Vai trò của tầng ozone trong tự nhiên:
Tuy mỏng manh nhưng tầng ozone có vai trò rất quan trọng đối với sự
sống trên Trái Đất vì nó hấp thụ phần lớn tia cực tím (UV) của bức xạ Mặt

Trời, không cho các tia này đến được Trái Đất. Chính vì thế trong lịch sử của
giới sinh vật, sự sống chỉ được di cư lên cạn khi trên Trái Đất xuất hiện tầng
11
ozone. Do vậy, nếu tầng ozone bị phá hủy sẽ gây tác hại rất lớn đối với mọi
sinh vật trên hành tinh.
Như chúng ta đã biết, tia bức xạ UV mà Mặt Trời tỏa ra chia làm 3 loại:
UV-A (400-315nm), UV-B (315-280nm), và UV-C (280-100 nm). Trong đó,
UV-C rất có hại cho con người, UV-B gây tác hại cho da và có thể gây tổn
thương tế bào dẫn đến ung thư da. Tầng ozone đã giúp cản trở tia bức xạ UV-
B và UV-C, còn hầu hết tia UV-A chiếu được tới bề mặt Trái Đất, nhưng may
mắn là tia này ít gây hại cho sinh vật. Các nghiên cứu cho thấy rằng cường độ
bức xạ UV-B trên bề mặt Trái Đất nhờ sự ngăn cản của tầng ozone trở nên
yếu hơn tới 350 tỉ lần so với trên tầng khí quyển.
Nếu tầng ozone bị suy giảm, bức xạ UV sẽ đến Trái Đất nhiều hơn và
làm tăng bệnh ung thư da, đục thủy tinh thể ở mắt, làm giảm sản lượng lương
thực, ảnh hưởng đến hệ sinh thái biển.
12
CHƯƠNG BA:
NGUYÊN NHÂN GÂY RA NHỮNG LỖ THỦNG CỦA TẦNG OZONE
Nguyên nhân đầu tiên có thể kể tới có liên quan tới việc sản xuất và sử
dụng tủ lạnh trên thế giới.
Tủ lạnh có thể làm lạnh và bảo quản thực phẩm được lâu là vì trong hệ
thống ống dẫn khép kín phía sau tủ lạnh có chứa loại dung dịch freon thể lỏng
(thường gọi là "gas"). Freon là tên gọi chung của những hợp chất
CFC(cloflocacbon), như CCl
2
F
2
, CCl
3

F,… Nhờ có dịch hoá học này tủ lạnh
mới làm lạnh được. Dung dịch freon có thể bay hơi thành thể khí. Khi chuyển
sang thể khí, freon bốc thẳng lên tầng ozone trong khí quyển Trái Đất và phá
vỡ kết cấu của nó, làm giảm nồng độ khí ozone.
Không những tủ lạnh, máy lạnh cần dùng đến freon mà trong dung dịch
giặt tẩy, các loại sơn, bình cứu hoả cũng sử dụng freon và các chất thuộc dạng
freon. Đây là những hóa chất thiết yếu và trong quá trình sản xuất và sử dụng
chúng không tránh khỏi thất thoát một lượng lớn hoá chất dạng freon bốc hơi
bay lên khí quyển.
Khi CFC đến được tầng bình lưu, dưới tác dụng của tia cực tím nó bị
phân hủy tạo ra Clo nguyên tử, và Clo nguyên tử có tác dụng như một chất
xúc tác để phân hủy ozone. Cụ thể, các phân tử Cl, F, Br của CFC và halon
được biến đổi thành các nguyên tử (gốc) tự do hoạt tính nhờ các phản ứng
quang hoá:
CFCl
3
+ hv → CFCl
2
+ Cl
CFCl
2
+ hv → CFCl + Cl
CF
2
Cl
2
+ hv → CF
2
Cl + Cl
CF

2
Cl + hv → CFCl + Cl
Sau đó, các nguyên tử Cl, F, Br tác dụng huỷ diệt O
3
theo phản ứng:
Cl + O
3
→ ClO + O
2
ClO +O
3
→ Cl +2O
2
Người ta tính rằng một phân tử CFC mất trung bình là 15 năm để đi từ
mặt đất lên đến các tầng trên của khí quyển và có thể ở đó khoảng một thế kỷ,
phá hủy đến cả trăm ngàn phân tử ozone trong thời gian này.
Đến giữa thập kỷ 90, thêm một “thủ phạm tích cực” nữa được phát hiện
chính là chất thải công nghiệp, đặc biệt là các khí NO
x
,CO
2
… Những chất
thải loại này vẫn bền bỉ và dai dẳng bay vào bầu khí quyển và làm công việc
phá hoại tầng ozone. Ảnh hưởng này càng nghiêm trọng hơn khi nền công
13
nghiệp ngày càng hiện đại hóa, đồng nghĩa với quá trình gia tăng mạnh mẽ
sản xuất công nghiệp.
N
2
O được tạo ra bằng cách sản xuất phân bón nitơ hay xử lí nước thải,

1/3 tổng lượng N
2
O thải vào khí quyển là từ những hoạt động của con người
như đốt cháy nguyên liệu hóa thạch, sử dụng phân bón gốc nitơ, vận hành các
nhà máy xử lí nước thải hay các quy trình công nghiệp khác liên quan đến
nitơ. Khí này cũng được giải phóng khi vi khuẩn hoạt động trong đất và đại
dương phân hủy các hợp chất chứa nitơ. Các nhà nghiên cứu cho biết nên
giảm việc sử dụng loại hợp chất này để tránh làm mỏng tầng ozone bao quanh
Trái đất.
Mặc dù có khả năng làm suy yếu tương đương nhưng N
2
O có thể có tác
động phá hủy nhiều hơn bởi vì nguồn sản sinh chúng quá phong phú. Mỗi
năm có khoảng 10 triệu tấn N
2
O bị thải ra môi trường, tương đương hơn 1
triệu tấn CFC các loại tại điểm thải cao nhất. Do vậy, có thể nói N
2
O đã “qua
mặt” chlorofluorocarbon (CFC) để trở thành loại khí phá hủy tầng ozone
mạnh nhất.
Việc xả khói bụi và các chất hóa học (cacbon monoxide, sulfur dioxide)
vào bầu không khí cũng gây ảnh hưởng xấu đến tầng ozone. Khói thoát ra
trong các vụ phóng tên lửa có thể bào mòn tầng ozone, tạo điều kiện cho các
tia tử ngoại có hại từ Mặt Trời xâm nhập vào Trái Đất. Khi phóng các tên lửa
dùng nhiên liệu rắn, chúng thải trực tiếp khí Clo ra tầng bình lưu (cách bề mặt
Trái Đất khoảng 50 km). Tại đây Clo phản ứng với oxi để tạo ra Clo oxit -
chất có khả năng hủy diệt ozone.
Mới đây, người ta đã phát hiện rằng 74000 tấn thuộc các nhóm chất
CFCs và HCFCs mới này đang góp phần vào sự suy giảm tầng ozone. Tăng

phát thải quy mô này đã không được quan sát thấy ở bất kỳ các sản phẩm
CFCs nào khác từ khi các biện pháp kiểm soát được áp dụng từ những năm
1990.Các nhà khoa học tại trường Đại học Đông Anglia đã nhận dạng được 4
khí nhân tạo mới trong khí quyển – tất cả các khí này đều đang đóng góp vào
sự suy giảm tầng ozone. Nghiên cứu mới này đã được xuất bản trên tạp chí
Nature Geoscience. Nghiên cứu cho biết hơn 74.000 tấn hóa chất thuộc 3
loại: chloro fluorocarbons (CFCs) mới và 1 loại hydrochlorofluorocarbon
(HCFC) mới đã được thải thẳng vào khí quyển.Các nhà khoa học có được
phát hiện này bằng cách, so sánh các mẫu không khí hiện nay với không khí
bị mắc kẹt trong lớp tuyết ở vùng cực – cung cấp một kho lưu trữ tự nhiên cả
một thế kỷ về bầu khí quyển. Họ cũng xem xét các mẫu không khí thu thập từ
năm 1978 đến năm 2012 tại khu vực Tasmania không bị ô nhiễm.
14
Các đánh giá cho thấy, cả 4 loại khí nhân tạo nói trên đều được thải vào
khí quyển trong thời gian mới đây, và hai loại trong số đó đang tích lũy một
cách đáng kể. Các nhà khoa học cho biết, sự gia tăng phát thải quy mô như
thế này đã không xảy ra với bất cứ hóa chất CFCs nào từ khi được kiểm soát
vào những năm 1990, nhưng cũng chưa có phát thải CFC nào trong những
năm 1980 có thể lên tới khoảng trên dưới 1 tỷ tấn/năm. Tiến sĩ Johannes
Laube cho biết: “Nghiên cứu của chúng tôi đã chứng minh rằng, 4 loại khí
nói trên chưa từng xuất hiện trong khí quyển cho đến tận những năm 1960,
điều này cho thấy chúng là các khí nhân tạo”.Các chất CFCs là nguyên nhân
chính gây ra lỗ thủng tầng ozone vùng khí quyển Nam Cực. Các luật nhằm
giảm thiểu và loại bỏ CFCs đã có hiệu lực từ năm 1989, tiếp theo đó là một
lệnh cấm toàn bộ vào năm 2010. Điều này đã dẫn đến việc giảm các hoạt
động sản xuất các hợp chất hóa học này trên quy mô toàn cầu thành công. Tuy
nhiên, sơ hở pháp luật vẫn cho phép sử dụng đối với một số mục đích được
miễn.Sự xác định 4 loại khí này là rất đáng lo ngại vì chúng đều góp phần làm
suy giảm tầng ozone. Chúng ta không biết được những khí thải này được phát
thải từ đâu và điều này cần phải được điều tra nghiên cứu. Các nguồn có khả

năng gồm các hóa chất nguyên liệu phục vụ cho sản xuất các loại thuốc trừ
sâu và các dung môi để làm sạch các linh kiện điện tử.“Hơn thế nữa, 3 hóa
chất CFCs đang phân hủy rất chậm trong khí quyển – vì vậy thậm chí nếu sự
phát thải được chặn lại ngay lập tức, các hóa chất này vẫn tồn tai trong khí
quyển nhiều thập kỷ tới”,ông bổ sung thêm.
Qua đó chúng ta thấy rằng, tầng ozone bị thủng chính là do các chất khí
thuộc dạng freon, các hoá chất, khí thải công nghiệp gây nên, chúng không tự
có trong thiên nhiên mà do con người tạo ra. Rõ ràng, con người là thủ phạm
làm thủng tầng ozone, đe doạ sức khoẻ của chính mình và của toàn bộ sinh
vật sống trên hành tinh này.
15
CHƯƠNG BỐN:
S Ự SUY GIẢM CỦA TẦNG OZONE TRONG KHÍ QUYỂN
I. Một số mốc thời gian quan trọng:
Từ những năm 1980, lỗ thủng tại vùng Nam Cực đã ngày một rộng ra
do lượng khí CFC thải ra quá nhiều.
Con người bắt đầu tiến hành đo đạc tầng ozone từ các trạm trên mặt đất
vào năm 1956 ở vịnh Halley, Nam Cực. Sau đây là các số liệu đo đạc về diện
tích của lỗ thủng từ năm 1979 đến nay và những giải thích của môn Địa lí
học:
Năm 1979: Việc đo lỗ thủng tầng ozone bằng vệ tinh lần đầu tiên được
NASA thực hiện.
Năm 1998: Lỗ thủng lớn che phủ 10,5 triệu dặm vuông vào tháng 9
năm 1998. Đó là kích thước lớn kỷ lục trước năm 2000.
Năm 2000: Lỗ thủng tầng ozone khổng lồ đạt tới 11,4 triệu dặm vuông
vào tháng 9 năm 2000. Đó là lỗ thủng lớn nhất đã từng đo được. Diện tích xấp
xỉ ba lần diện tích nước Mỹ.
Năm 2001: Vào tháng 9 năm 2001, lỗ thủng tầng ozon bao phủ khoảng
10 triệu dặm vuông. Lỗ thủng này nhỏ hơn năm 2000, nhưng vẫn lớn hơn
tổng diện tích của Nước Mỹ, Canada và Mêxico.

Năm 2002: Lỗ thủng tầng ozone thu hẹp lại và tháng 9 năm 2002 là lỗ
thủng nhỏ nhất từ năm 1998. Lỗ thủng ở Nam Cực năm 2002 không những
nhỏ hơn năm 2000 và 2001, mà còn tách ra thành 2 lỗ riêng biệt. Kích thước
nhỏ có thể do điều kiện nóng ấm không bình thường và sự phân tách có thể do
các khu vực thời tiết của tầng bình lưu khác thường.
Năm 2003: Lỗ thủng tầng ozone che phủ 11,1 triệu dặm vuông, và là lỗ
thủng kỷ lục đứng thứ hai.(sau năm 2000). Lỗ thủng lớn do gió lặng và thời
tiết rất lạnh.
Năm 2004: Tháng 9 năm 2004, lỗ thủng là 9,4 triệu dặm vuông. Lỗ
thủng này nhỏ hơn năm 2003, có thể do thời tiết Cực Nam tương đối ấm.
Năm 2005: Lỗ thủng ở tầng ozone phía trên Cực Nam xuất hiện lớn
hơn năm 2004 nhưng vẫn nhỏ hơn năm 2003. Lỗ thủng năm 2005 che phủ
khoảng 10 triệu dặm vuông. Theo số liệu về thời tiết của Tổ chức Khí tượng
Thế giới (WMO) cho thấy mùa đông 2005 ấm hơn năm 2003, nhưng lạnh hơn
năm 2004. Kích thước lỗ thủng năm 2005 gần mức trung bình năm 1995-
2004. Lỗ thủng này lớn hơn năm 2004, nhưng nhỏ hơn năm 2003.
16
Năm 2008: Lỗ thủng tầng ozone ở Nam Cực có diện tích đến 27 triệu
km
2
. Con số này lớn hơn nhiều so với diện tích lớn nhất của nó được ghi nhận
năm 2007 là 25 triệu km
2
.
Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) cho biết lượng ozone trong tầng
bình lưu tại Bắc cực đã giảm 80% và trở nên mỏng đến nỗi có thể gọi là “lỗ
thủng tầng ozone” như tại Nam cực. Như vậy, các vùng Bắc cực như
Scandinavia, Greenland và Siberia sẽ phải nhận thêm một lượng tia cực tím
nhiều hơn từ Mặt Trời.
II.Tầng ozone đã bị thủng như thế nào?

1. Lỗ thủng tầng ozone ở Nam Cực
Lỗ thủng ozone tại Nam Cực hiện nay là lỗ thủng lớn nhất thứ ba được
ghi nhận, nhưng hiện các nhà dự báo thời tiết vẫn không biết chắc nó sẽ như
thế nào trong tương lai, theo Tổ chức khí tượng thế giới (WMO). Lỗ thủng
này đã mở rộng tối đa hồi tháng trước với gần 27 triệu km
2
, sau đó bắt đầu co
lại như thường lệ. Tuy nhiên, nó vẫn lớn ở mức thứ ba, sau các năm 2003 (28
triệu km
2
) và 2000. “Do không biết chắc được về các thay đổi khí hậu nên
chúng tôi không biết được liệu lỗ thủng này có tiếp tục lớn lên như năm 2003
hay còn lớn hơn nữa trong thời gian tới hay không”, Geir Braathen, chuyên
gia về ozone của WMO cho biết. “Tuy nhiên, dường như nó không lớn lên
nhiều lắm và có vẻ như không biến đổi”, ông nói thêm. Lỗ thủng ở tầng ozone
được phát hiện vào những năm 1980, được tạo ra bởi tình trạng không khí và
ô nhiễm, và thay đổi bất thường tùy theo mùa và theo tình hình thời tiết.
Ozone, một phân tử của khí oxi, là tấm chắn ở tầng bình lưu cần thiết cho sự
sống trên Trái đất, ngăn các tia cực tím nguy hiểm từ Mặt Trời. Những tia này
có hại cho cây cối và có thể gây ung thư da và bệnh đục nhân mắt. Tầng bảo
vệ này hiện đang ngày càng bị tổn hại bởi các chất nhân tạo, đặc biệt là brom,
clo và chlorofluorocarbons (CFCs).
17
Tuy có diện tích gần bằng khu vực Bắc Mỹ, song lỗ hổng của tầng
ozone ở Nam Cực hiện nay vẫn là lỗ hổng nhỏ thứ hai trong vòng hai thập kỷ
qua.
Đây là công bố mới nhất của các nhà khoa học thuộc Cơ quan Khí
quyển và đại dương Mỹ (NOAA) và Cơ quan Hàng không vũ trụ Mỹ (NASA)
đưa ra ngày 24/10 về kết quả nghiên cứu các lỗ hổng trên"lá chắn" bảo vệ
Trái Đất.Các nhà nhà khoa học thuộc hai cơ quan trên cho biết lỗ hổng của

tầng ozone ở Nam Cực hình thành trong tháng 9 và tháng 10, đã có kích cỡ
21,32 triệu km
2
, gần bằng tổng diện tích của ba nước Mỹ, Mexico và Canada.
Trong khi đó, lỗ hổng lớn nhất của tầng ozone cho đến nay là 29,9 triệu km
2
,
được ghi nhận trong năm 2000.Cũng theo các nhà khoa học Mỹ, tầng ozone
bảo vệ Trái Đất khỏi các tia cực tím nguy hiểm bắt đầu xuất hiện các lỗ hổng
từ những năm 1980 của thế kỷ trước do các khí thải chlorofluorocarbon (gọi
18
tắt là CFC) gây ra. Loại khí này hiện hầu như đã được loại bỏ nhờ một công
ước quốc tế được ký kết hồi năm 1987.
Vậy tại sao ở Nam cực lại xảy ra lỗ thủng ozone lớn đến vậy? Vào
những tháng mùa đông ở Nam Cực trong tầng bình lưu có một luồng khí rất
lớn và xoáy mạnh. Sự tồn tại luồng khí xoáy này cản trở cho việc pha trộn
không khí ở đây với các dòng không khí từ nơi khác di chuyển tới. Nhiệt độ
trong luồng khí xoáy rất thấp (-70 đến -80
o
C) nên hơi nước bị đóng thành các
tinh thể băng. Các tinh thể băng này hấp phụ các khí như NO, freon… và có
phản ứng tạo ra clo phân tử và những loại khí khác, khi mùa xuân đến, băng
tan, Cl
2
cùng các loại khí khác giải phóng ra ngoài và tham gia vào các phản
ứng phân hủy ozon. Đến cuối xuân không còn tồn tại luồng khí xoáy nữa thì
khí quyển ở Nam cực trở lại trạng thái bình thường.
2. Lỗ thủng tầng ozone ở Bắc Cực:
Ở Bắc cực, luồng khí xoáy không mạnh lắm, do ở bán cầu Bắc có
những dãy núi rất cao như Himalaya cản trở việc tạo thành luồng khí xoáy.

Không khí ở Bắc cực cũng không quá lạnh như ở Nam cực, do vậy nồng độ
ozon ở Bắc cực giảm không nhiều như ở Nam cực.Ở độ cao cách mặt đất
khoảng 20km, nồng độ ozone ở Bắc Cực đã giảm tới 80%.
Nguyên nhân dẫn tới tình trạng trên được cho là ảnh hưởng của nhiệt
độ thấp. Trong điều kiện này, các hợp chất phân huỷ ozone (hợp chất
chlorine) sẽ hoạt động mạnh nhất.Các chất phân huỷ ozone có nguồn gốc từ
các chất như chlorofluorocarbon (viết tắt là CFC) được sử dụng vào cuối thế
kỷ XX ứng dụng trong tủ lạnh và thiết bị cứu hoả. CFC được chứng minh là
nguyên nhân gây lỗ thủng ozone tại Nam Cực.Việc sử dụng CFC đã được hạn
chế và bị cấm hoàn toàn từ năm 1987 bởi Nghị định thư Montreal và các văn
bản thực thi. Michelle Santee – Phòng thí nghiệm sức đẩy phản lực của Nasa
(Nasa's Jet Propulsion Laboratory (JPL)) cho biết, vào mùa đông nhiệt độ
tầng bình lưu của Bắc Cực biến động rất lớn. Có những mùa đông khá ấm, có
mùa lại rất lạnh. Tuy nhiên trong vài chục năm trở lại đây, mùa đông tại tầng
bình lưu Bắc Cực đang ngày càng lạnh hơn.Các số liệu về sự suy giảm ozone
tại Bắc Cực đã được công bố tháng tư năm 2011, tuy nhiên tạp chí Nature là
tạp chí đầu tiên có đầy đủ các số liệu phân tích về lỗ thủng này.Tầng ozone
ngăn cản tia tử ngoại không cho các tia này xâm nhập vào khí quyển trái đất.
Tia tử ngoại chính là nguyên nhân gây ung thư da và nhiều bệnh tật khác.
19
Ngày 4/10/2011, ông Alexander Makshtas – nhà khoa học Nga phụ
trách Trạm thí nghiệm Bắc Cực và Nam Cực thuộc Cơ quan Khí tượng thủy
văn Liên bang Nga nêu rõ, lượng ozone ở Bắc Cực không giảm đột ngột mà
nó đã thực sự giảm xuống trong tháng 2 và 3 năm 2011.Tuy nhiên, chỉ có
khoảng 40% diện tích thuộc khoảng không Bắc Cực có lượng ozone thấp hơn
mức bình thường khoảng 1,5 lần, điều cũng đã xảy ra tại Nam Cực năm
1985.Ông Makshtas giải thích vào thời gian nói trên, không khí tại Bắc Cực
trở lạnh và do tác động của tia cực tím từ Mặt Trời nên lượng ozone tại đây đã
giảm xuống. Ông nhấn mạnh, đây là hiện tượng thời tiết bình thường của mùa
Xuân và không nên coi là thảm họa khi lượng ozone tại Bắc Cực giảm

xuống.Ông Makshtas cũng cho biết, mặc dù không xảy ra hiện tượng ozone
giảm đột ngột tại Bắc Cực, nhưng cho đến nay, khoa học thế giới vẫn chưa
thể giải thích thấu đáo về sự xuất hiện của các lỗ hổng tầng ozone làm tăng
tác hại của bức xạ cực tím.Trước đó, một nghiên cứu đăng trên tạp chí khoa
học Nature của Anh cảnh báo, lỗ hổng tầng ozone tại Bắc Cực lần đầu tiên đã
mở rộng tới mức kỷ lục, với diện tích gấp 5 lần bang California của Mỹ, và đã
di chuyển sang khu vực Đông Âu, Nga và Mông Cổ, khiến nhiều người bị ảnh
hưởng của tia cực tím.
20
CHƯƠNG NĂM:
HẬU QUẢ CỦA SỰ SUY THOÁI TẦNG OZONE
Tầng ozon thủng: Con người có thể bị "nướng chín"
Thế giới bắt đầu quan tâm nhiều đến tầng ozone từ năm 1985, khi các
nhà khoa học phát hiện ra rằng chiếc áo giáp bảo vệ Trái Đất bị thủng một lỗ
ở phía trên Nam Cực. Ozone trong tầng bình lưu của khí quyển có vai trò
sống còn đối với môi trường và con người, vì nó giúp ngăn cản hầu hết bức xạ
tử ngoại có hại từ Mặt Trời. Không có ozone che chở, chúng ta sẽ bị cháy
nắng chỉ trong vòng 5 phút ở ngoài trời. Chính vì nhận thức được nguy cơ
này, cộng đồng quốc tế đã nỗ lực loại bỏ các chất làm suy giảm tầng ozone.
Và kết quả là lỗ thủng tầng ozone đang có vẻ nhỏ dần lại. Vào ngày
16/9/2009, lỗ thủng tầng ozone đo được là 24 triệu km
2
, nhỏ hơn khá nhiều
so với kích thước đo được trong năm 2008 là 27 triệu km
2
. Các nhà khoa học
còn dự báo, tầng ozon có thể phục hồi hoàn toàn sau hơn nửa thế kỷ nữa.
Thủng tầng ozone, một lượng lớn tia tử ngoại sẽ chiếu thẳng xuống
Trái Đất. Con người và động thực vật phải gánh chịu những hậu quả nặng nề
sau:

- Làm tổn thương bề mặt da của con người


- Phá hủy hệ thống miễn dịch của cơ thể người và động vật, làm tăng khả
năng mắc bệnh cho con người và động vật: Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc,
sự giảm sút 10% tầng ozon trong khí quyển đã làm tăng lên 26% số trường
hợp bị ung thư (khoảng 300 000 ca trên thế giới). Ngoài ung thư, tia tử ngoại
còn gây bệnh đục thủy tinh thể, mắt sẽ bị lão hóa và mù lòa. Tại vị trí thẳng
góc với lỗ thủng của tầng ozone ở Nam Cực gần Punta Arena (Chile), người
chăn cừu suốt năm phải đội mũ và đeo kính râm, nhiều con cừu trong đàn đã
21
bị mù do tia tử ngoại. Các tia bức xạ cực tím có năng lượng cao được hấp thụ
bởi ozone được công nhận chung là một yếu tố tham gia tạo thành các khối u
ác tính (ung thư da). Thí dụ như theo một nghiên cứu, tăng 10% các tia cực
tím có năng lượng cao được liên kết với tăng 19% các khối u ác tính ở đàn
ông và 16% ở phụ nữ.
- Hủy hoại các sinh vật nhỏ.
- Làm mất cân bằng hệ sinh thái động thực vật biển: Chúng ta biết hơn
30% lượng đạm động vật cung cấp cho con người được lấy từ biển nên bất kỳ
sự thay đổi nào của lượng UVB cũng ảnh hưởng sự phát triển của hệ sinh thái
biển. Tia tử ngoại UVB tăng lên có thể làm giảm khối lượng các sinh vật phù
du-nguồn thức ăn của nhiều loài sinh vật biển. Sự tăng lên của tia UVB cũng
có ảnh hưởng nghiêm trọng sự sinh trưởng của các loài cá, tôm, cua và nhiều
sinh vật khác, chủ yếu là giảm khả năng sinh sản của chúng. Bức xạ UVB
tăng cũng làm thay đổi thành phần các loài.
- Làm giảm chất lượng không khí: Suy giảm tầng ozone làm tăng lượng
bức xạ tử ngoại UVB đến mặt đất và làm tăng các phản ứng hóa học dẫn tới ô
nhiễm khí quyển. Bức xạ tử ngoại UVB kích thích tạo thành các phân tử có
tác động hóa học mạnh, nhanh chóng tác dụng với các chất khác tạo thành các
chất ô nhiễm mới. Khói mù và mưa axít sẽ tăng lên do các chất tạo thành

mưa axít tăng lên cùng với sự tăng hoạt động của tia UVB.
- Ở thực vật: Vì quá trình phát triển của cây trồng phụ thuộc rất nhiều
vào tia tử ngoại nên khi tăng tia tử ngoại UVB có thể tác động các vi sinh vật
trong đất, làm giảm năng suất lúa và của một số loại cây trồng khác. Sự tăng
tia UVB có thể làm giảm khả năng chịu đựng của cây trồng, nếu chiếu tia tử
ngoại với liều cao vào ngô, lúa thì năng suất sẽ kém, chất lượng cũng giảm
sút.
- Tác động đến các loại vật liệu: Bức xạ tử ngoại tăng sẽ làm giảm nhanh
tuổi thọ của các vật liệu, làm chúng mất đi độ bền chắc.
- Sự phá hủy tầng ozone còn gây ra sự biến đổi về mặt khí hậu bởi lẽ
tình trạng gia tăng tia tử ngoại cũng góp phần vào việc tăng cường hiệu ứng
nhà kính.
Hậu quả xấu gây ra cho cuộc sống do suy giảm nghiêm trọng tầng
ozone đã khiến cộng đồng quốc tế hết sức quan tâm và thấy cần thiết phải có
những hành động cụ thể bảo vệ tầng ozone.
22
CHƯƠNG SÁU:
NHỮNG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU TRÁI CHIỀU NHAU
I. Những dấu hiệu phục hồi diện tích lỗ thủng tầng ozone
1. Ngày 22/5/2006, các nhà khoa học đã đưa ra kết luận rằng lỗ thủng ozone
tại Nam Cực đang bắt đầu thu nhỏ lại trong tương lai và có thể biến mất vào
năm 2050 nhờ sự cắt giảm thải khí chlorofluorocarbons (CFC) và các khí
khác làm suy yếu tầng ozone, theo các nhà khoa học Nhật Bản.
Phát hiện này dựa trên các nghiên cứu do nhà khoa học Eiji Akiyoshi tại Viện
nghiên cứu môi trường quốc gia thực hiện. Theo báo cáo công bố trên trang
web của Viện này, lỗ thủng tầng ozone hiện đang ở mức lớn nhất, tuy nhiên
nó đang bắt đầu thu nhỏ lại dần dần vào khoảng năm 2020 và có thể biến mất
vào năm 2050.
Tuy nhiên, nghiên cứu cũng cho thấy lỗ thủng này sẽ không hàn gắn
hoàn toàn cho đến nhiều năm sau đó do có nhiều tủ lạnh và hệ thống điều hòa,

đa số nằm ở Mỹ và Canada, vẫn còn thải ra các hóa chất làm hại đến tầng
ozone. Hiện cả hai nuớc này đang cố gắng ngăn chặn các hóa chất này bằng
các sản phẩm mới hơn.
Nhiều vệ tinh và trạm theo dõi ở mặt đất đã theo dõi lỗ thủng tầng
ozone ở Nam Cực từ khi nó được phát hiện vào những năm 1980. Lượng khí
thải CFC vào bầu khí quyển trái đất đang giảm đi kể từ giữa những năm 1990
nhờ những nỗ lực giảm khí thải của quốc tế.
Hồi đầu tháng này, các nhà khoa học Mỹ cũng cho biết tầng ozone của
Trái đất đang dần dần khôi phục sau các nỗ lực của quốc tế trong 20 năm gần
đây.
2. Ngày 19/9/2009, Tổ chức khí tượng thế giới (WWO) dự báo lỗ thủng tầng
ozone ở Nam cực, trong năm nay, nhiều khả năng sẽ nhỏ hơn so với lỗ thủng
trong năm 2008."Những điều kiện khí hậu, được thống kê cho tới thời điểm
này, cho thấy rằng lỗ thủng tầng ozone năm 2009 sẽ có thể nhỏ hơn lỗ thủng
trong năm 2006 và 2008”, Cơ quan Liên Hiệp Quốc cho biết. Lỗ thủng tầng
ozone ở Nam cực được phát hiện vào những năm 1980. Lỗ thủng này thường
bắt đầu hình thành vào tháng 8 hàng năm và đạt độ rộng tối đa vào cuối tháng
9 hoặc đầu tháng 10, trước khi nó biết mất vào tháng 12. Diện tích lỗ thủng
tầng ozone phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện thời tiết từng năm. Geir
Braathen, chuyên gia về tầng ozone của WMO cho biết, năm nay lỗ thủng
tầng ozone xuất hiện sớm hơn thường lệ. Diện tích lỗ thủng đo được vào ngày
23
16/9, là 14 triệu km
2
. Trong khi đó, độ rộng tối đa của lỗ thủng đo được trong
năm 2008, là 27 triệu km
2
và năm 2007 là 25 triệu km
2
.

Các chuyên gia cũng cảnh báo rằng lỗ thủng tầng ozone ở Nam cực chỉ
hoàn toàn được hàn gắn, sớm nhất là vào năm 2075.Tầng ozone có vai trò rất
quan trọng với sự sống trên Trái Đất, nó giúp chúng ta tránh được tác hại của
những tia cực tím từ Mặt Trời. Tiếp xúc trực tiếp với tia cực tím có thể khiến
bạn bị cháy da, ung thư da. Ngoài ra, tia cực tím còn gây hại cho cây cối Các
chất khí như carbon (CFC) được dùng trong các thiết bị hiện đại như máy
điều hoà không khí, tủ lạnh, bình chữa cháy v.v… chính là nguyên nhân tạo ra
các lỗ thủng của tầng ozone. Năm 1987, Nghị định thư Montreal Protocol đã
quyết định loại chất khí gây hại cho tầng ozone, ra khỏi ngành sản xuất công
nghiệp. Tuy nhiên, tác hại của nó với môi trường sẽ kéo dài trong nhiều năm
nữa.
24
3. Ngày 27/9/2010, theo một báo cáo của các nhà khoa học thuộc Liên Hợp
Quốc, lỗ thủng tầng ozone đang có xu hướng rất nhỏ lại và có khả năng phục
hồi lại tình trạng như năm 1980 vào giữa thế thể kỷ này.

Lỗ thủng tầng ozone vào năm 1980 (trái) và hiện trạng (phải).
Các nhà khoa học đã phát hiện thấy một lỗ thủng ozone phía trên vùng
Nam Cực vào những năm 1970 và lỗ thủng này lớn dần đến mức cảnh báo
vào những năm 1980 khi có sự tấn công dữ dội của các chất CFC. Nguy cơ
thủng tầng ozone đã thôi thúc 196 nước cùng ký vào Nghị định thư Montreal
vào năm 1987. Việc cấm sử dụng gần 100 hợp chất gây hại cho tầng ozone,
như hợp chất chlorofluorocarbons(CFC) - các chất được sử dụng trong sản
xuất tủ lạnh, các dạng bình phun dưới áp suất và một số hóa chất đóng gói
dạng bọt – theo Nghị định thư Montreal, đã góp phần giúp lỗ thủng tầng
ozone đang ngày càng thu nhỏ lại và lỗ thủng có khả năng phục hồi lại tình
trạng như năm 1980 vào khoảng năm 2048. "Nghị định thư Montreal được
ký năm 1987 đã bảo vệ ozone không tiếp tục bị suy giảm trong những thập
kỷ bằng việc kiểm soát các hóa chất gây hại tầng ozone”, bản báo cáo chung
của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) và Chương trình Môi trường Liên

hợp quốc (UNEP), cho biết. Bản báo cáo này được đưa ra sau khi 300 nhà
khoa học học thuộc WMO và UNEP tham gia đánh giá thực trạng tầng ozon
trong 4 năm liên tục. Tuy vậy, nhóm nghiên cứu cũng cho biết lỗ thủng tầng
ozone sẽ chỉ biến mất hoàn toàn sớm nhất là vào năm 2073. Tầng ozone có
vai trò như một lớp màng bảo vệ tự nhiên chống lại các tia tử ngoại từ Mặt
Trời có thể gây cháy nắng, ung thư da ở người, cũng như hủy hoại cây cối. Vì
thế, việc lỗ thủng tần ozone đang nhỏ lại sẽ giúp chúng ta có tránh được hàng
nghìn ca ung thư da mỗi năm.
25