RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC NGỮ VĂN

ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN



GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 1
Tên SKKN: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG
GIỜ HỌC NGỮ VĂN


I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Đất nước ta đang bước vào thời kỳ hội nhập, xã hội phát triển không ngừng chủ
yếu bằng nền kinh tế giao tiếp. Kỹ năng giao tiếp đang là vấn đề vô cùng quan
trọng. Nó góp phần quyết định sự thành công của đời người .Không ngoại ngữ mất
cơ hợi việc làm, không bằng cấp mất cơ hội tiến thân, không giao tiếp mất tất cả:
Cơ hội việc làm, các mối quan hệ và cả vị trí cao trong xã hội.
Giao tiếp còn đóng vai trò quan trọng trên lĩnh vực ngoại giao, lĩnh vực chính
trị, kinh tế, văn hóa. Có giao tiếp tốt mới tạo được mối quan hệ thân thiện. Nó là cơ
sở đầu tiên để bạn bè thế giới đầu tư kinh tế, hợp tác làm ăn. Có giao tiếp tốt mới
quảng bá được hình ảnh đất nước giàu đẹp với bạn bè thế giới góp phần phát triển
đất nước. Có giao tiếp tốt mới có khả năng thuyết phục đối tác mặt đúng, mặt sai
góp phần giữ vững chủ quyền độc lập dân tộc.
Những năm gần đây, công nghệ thông tin phát triển, ai cũng trang bị cho mình
thiết bị hiện đại. Những trang mạng xã hội làm cho con người yêu thích lối sống
ảo. Họ chìm trong thế giới đó mà quên mất thế giới thật xunh quanh dẫn đến một
hậu quả nặng nề là kỹ năng giao tiếp của con người hạn chế trầm trọng. Họ không
thích và không biết cách giao tiếp ứng xử cho hợp tình hợp lý.
Từ đó còn dẫn đến nhiều hệ lụy khác như tình trạng bạo lực học đường, thời
gian gần đây lại nổi lên gây bức xúc dư luận. Có nhiều nguyên nhân nhưng trong
đó không thể phủ nhận đựơc nhân tố giao tiếp hạn chế dẫn đến mâu thuẫn bất hòa.
Có khi chỉ là nói lời nói đùa nhưng quá đà dẫn đến bức xúc người nghe và gây
phản ứng thành bạo lực học đường.

Cũng do sống ảo quá nhiều nên học sinh hiện nay học văn rất thụ động không
phát biểu ý kiến xây dựng bài. Vì vậy mà kỹ năng tư duy, kỹ năng giao tiếp ngày
càng trở nên đáng lo ngại.
Bản thân học sinh, gia đình không chú trọng việc học văn nên thời gian để dành
cho môn học rất ít, có nhiều học sinh bỏ mặc hoặc học qua loa theo kiểu đối phó.
Vì vậy, rèn luyện kỹ năng giao tiếp gặp không ít khó khăn trong giờ dạy văn tuy
vậy, bằng kinh nghiệm qua 28 năm giảng dạy, bản thân tôi cũng có tích lũy được
một số kinh nghiệm, xin giới thiệu cùng các bạn đồng nghiệp xa gần cùng chia sẻ
để làm tốt công tác giảng dạy, nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng nguồn nhân
lực xã hội trong thời kỳ hội nhập.

II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN:

1. Cơ sở lý luận của vấn đề
Theo triết học Mác –Lê Nin “Con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội”.Đúng
vậy, trong cuộc sống con người có rất nhiều mối quan hệ xã hội.Quan hệ gia đình,
ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN



GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 2
quan hệ ngoài xã hội…để các mối quan hệ này tốt đẹp,con người rất cần có sự giao
tiếp.
Giao tiếp là quá trình trao đổi thông tin, tình cảm giữa người nói người nghe.
Người nói là người tạo lập văn bản còn người nghe là là người lĩnh hội văn bản.
Quá trình này luân phiên nhau. Có ba loại hình thức giao tiếp: ngôn ngữ nói,ngôn
ngữ viết vàngôn ngữ hình thể, hình thức nào cũng có những mặt mạnh mặt yếu.
Người sử dụng cần có ý thức phát huy thế mạnh của từng hình thức, khắc phục mặt
yếu để quá trình giao tiếp đạt hiệu quả cao nhất.
Giao tiếp là nhu cầu tất yếu của con người sống trong cộng đồng người và là

nhu cầu không thể thiếu trong xã hội văn minh phát triển. Từ khi có ngôn ngữ ra
đời giao tiếp là phương tiện đắc lực để người gần người hơn.
Giao tiếp có vai trò quan trong trong cuộc sống con người nhất là xã hội đang
bước vào thời kỳ hội nhập. Giao tiếp giúp con người chia sẻ thêm nhiều thông tin,
hiểu người hiểu mình, kết giao nhiều mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè đồng thời
cũng hạn chế nhiều mâu thuẫn xã hội giúp con người cảm thông chia sẻ khó khăn
trong cuộc sống.
Vì thế nên phải làm thế nào để giao tiếp đạt hiệu qua cao .Muốn vậy phải rèn luyện
thành kỹ năng giao tiếp .Theo tài liệu của Bộ giáo dục thì “Kỹ năng giao tiếp là
khả năng có thể bày tỏ ý kiến của bản thân theo hình thức nói, viết hoặc sử dụng
ngôn ngữ cơ thể một cách phù hợp với hoàn cảnh và văn hóa, đồng thời biết lắng
nghe tôn trọng ý kiến người khác ngay cả khi bất đồng quan điểm.”(Giáo dục kỹ
năng sống trong môn ngữ văn ở trường Trung học phổ thông-Bộ giáo dục và đào
tạo- Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam).Tuy nhiên trong tài liệu trên,Bộ giáo dục chỉ
đề cập kỹ năng giao tiếp là một trong nhiều kỹ năng sống của con người ,chưa đi
vào những giải pháp cụ thể nên với vai trò là giáo viên trực tiếp giảng dạy nhiều
năm tôi mạnh dạn giới thiệu một số giải pháp cụ thể để rèn luyện kỹ năng giao tiếp
trong giờ học ngữ văn .Hy vọng đem lại bổ ích và hứng thú cho quý thầy cô trong
công tác giảng dạy.

2.Cơ sở thực tiễn

a/ Thuận lợi:
Xã hội nước ta đang hội nhập toàn cầu, đất nước phát triển chủ yếu bằng kinh tế
giao tiếp nên khả năng giao tiếp của mỗi người rất được chú trọng và trong xã hội
cũng có nhiều người thành đạt nhờ vào khả năng giao tiếp. Trong đó khả năng giao
tiếp bằng ngôn ngữ toàn cầu rất quan trọng không có khả năng này sẽ mất cơ hội
tìm việc làm.
Xã hội hiện đại công nghệ thông tin phát triển với nhiều trang mạng xã hội, con
người cũng có nhiều thuận lợi trong giao tiếp gặp gỡ bạn bè, được chia sẻ nhiều

thông tin kịp thời. Xã hội phát triển, mỗi người có nhiều công việc, nhiều mối quan
hệ góp phần thúc đẩy khả năng giao tiếp.
Những năm gần đây được sự chỉ đạo của Bộ Giáo dục, các trường học phát
triển theo mô hình trường học thân thiện, học sinh tích cực cũng phần nào tạo nên
ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN



GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 3
mối quan hệ gần gũi giữa bạn bè thầy cô, tạo môi trường thuận lợi để học sinh rèn
luyện khả năng giao tiếp.
Điều kiện kinh tế gia đình phát triển, xã hội có nhiều hoạt động khuyến khích
việc đọc sách, có nhiều tác phẩm hay, đa dạng các thể loại nên học sinh đọc sách
nhiều hơn, nắm bắt thông tin nhanh hơn, rèn luyện khả năng diễn đạt tốt hơn. Bên
cạnh đó giáo viên cũng có ý thức đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng phát
huy tính tích cực của học sinh đã tạo cho học sinh niềm tin, tính năng động tự do
phát biểu ý kiến bản thân.
Thời gian qua cũng được sự chỉ đạo của Bộ Giáo dục về việc đổi mới cách kiểm
tra, đánh giá, đề thường có những câu hỏi mở, những câu hỏi đọc hiểu đòi hỏi học
sinh phải tự năng lực làm bài nên học sinh không còn học vẹt, học tủ được.
Trong chương trình học có một số tiết học nhằm rèn luyện kỹ năng giao tiếp nói
như phỏng vấn và trả lời phỏng vấn, phát biểu theo chủ đề, phát biểu tự do cũng
hỗ trợ thuận lợi cho việc rèn luyện khả năng giao tiếp bằng hình thức nói cho học
sinh.
b/ Khó khăn:
Bản thân học sinh và gia đình vẫn chưa thấy được tầm quan trong của môn văn,
chưa thấy được xu hướng phát triển của xã hội bằng kinh tế giao tiếp nên không
chú trọng học văn, không chú trọng rèn luyện kỹ năng giao tiếp. Mặt khác môn văn
xuất hiện không nhiều trong các môn thi để chọn ngành nghề nên học sinh cũng
không tha thiết. Cuộc sống hiện đại làm cho các thành viên trong gia đình luôn bận

rộn nhiều công việc nên không có thời gian trò chuyện trao đổi với con cái từ lúc
nhỏ, hoặc quá cưng chiều không cho ra ngoài vui đùa cùng bạn sợ bị bạn đánh hay
ngã nên lớn lên trở thành nhút nhát hạn chế khả năng giao tiếp và thiếu sự tự tin
trước mọi người xung quanh.
Mạng xã hội phát triển, học sinh thích lối sống ảo hơn nên khả năng giao tiếp
ngày càng yếu kém do không thường xuyên có sự trao đổi với bạn bè ngoài cuộc
sống thực.
Trong tiết học văn do không chú trọng nên học sinh không đầu tư thời gian
nhiều vào môn văn. Đến lớp không soạn bài học bài nên không phát biểu ý kiến
xây dựng bài, từ đó không rèn luyện được khả năng giao tiếp. Do học sinh thụ
động nên để hoàn thành bài giảng, giáo viên không thể dùng các phương pháp phát
huy tính tích cực của học sinh mà phải sử dụng các phương pháp truyền thống.
Điều này cũng làm học sinh không rèn luyện được lòng tự tin, sự mạnh dạn và
năng lực giao tiếp.
Trong chương trình học THPT cũng không có nhiều tiết rèn luyện nói cho học
sinh, phần lớn là viết bài nhưng khi viết thì học sinh cũng có thói quen chép văn
mẫu mà không tự viết theo suy nghĩ của mình nên khi vào đời kỹ năng nói viết đều
tỏ ra yếu kém.
Học sinh ít quan tâm đến các vấn đề xã hội để có những kiến thức cần thiết
trong giao tiếp từ đó dẫn đến không tự tin trong các mối quan hệ giao tiếp.

ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN



GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 4
III.TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP

1/ Lựa chọn phương pháp dạy học có tác dụng rèn luyện kỹ năng giao tiếp
Đổi mới phương pháp đã đựơc Bộ Giáo dục chỉ đạo từ nhiều năm nay. Không

phương pháp nào có hiệu quả tuyệt đối. Giáo viên cần kết hợp nhiều phương pháp
trong giờ dạy văn nhưng để phát huy khả năng giao tiếp của học sinh cần chú ý lựa
chọn phương pháp thích hợp như các phương pháp sau:
* Nêu vấn đề:
-Giáo viên đặt ra các tình huống có vấn đề để học sinh nêu cách giải quyết
.Phương pháp này sẽ giúp cho học sinh luôn tư duy để tìm ra cách lý giải và khao
khát trình bày sự tìm tòi khám phá của mình .Có nhiều loại tình huống có vấn đề
như: tình huống có vấn đề bất ngờ, tình huống có vấn đề giả định, tình huống mâu
thuẫn tương phản. Ví dụ: Giáo viên dạy đoạn trích kịch “Vĩnh Biệt Cửu Trùng
Đài” (Vũ Như Tô – Nguyễn Huy Tưởng).
Giáo viên nêu:
“Vì sao thời phong kiến quý trọng hiền tài, cho rằng “Hiền tài là nguyên khí của
Quốc gia” mà người nghệ sĩ tài hoa Vũ Như Tô lại rơi vào bi kịch vỡ mộng, kết
thúc bằng cái chết bi thảm?.
Làm thế nào để người nghệ sĩ tài hoa có ước mơ đem tài năng phụng sự đất nước
không còn lâm vào tình cảnh bi kịch như Vũ Như Tô?”.
Khi nêu vấn đề giáo viên cần chú ý dựa trên những kiến thức đã có của học
sinh. Vấn đề phải tạo được hứng thú kích thích tư duy tích cực đồng thời phải vừa
sức đáp ứng nhu cầu học tập cho học sinh.Tuy nhiên giáo viên cần phân biệt câu
hỏi nêu tình huống có vấn đề với câu hỏi vấn đáp. Câu hỏi vấn đáp chỉ nhằm tái
hiện kiến thức, tìm tòi phát hiện. Còn câu hỏi nêu vấn đề đòi hỏi học sinh phải tìm
giải pháp cho vấn đề được nêu.
Ví dụ: Tại sao Xuân tóc đỏ sau khi gây ra cái chết cụ cố Tổ đã bỏ đi mất dạng để
cho mọi người chờ đợi bàn tán và khi xuất hiện thì lại bất ngờ ,long trọng .Lúc đó
tính cách của xuân như thế nào? Em có đồng tình với Xuân không? (Tình huống
bất ngờ)
Phương pháp này giáo viên khi sử dụng cần linh hoạt đổi mới nhiều hình thức như:
tình huống bất ngờ, tình huống tương phản, tình huống giả định.Khi sử dụng
phương pháp này, để rèn luyện khả năng ứng xử trong giao tiếp, giáo viên có thể
sáng tạo đổi mới thêm bằng cách sau:

Giáo viên đặt học sinh vào tình huống của nhân vật để ứng xử theo cách riêng
của mình .Với cách này, học sinh sẽ tự do trình bày cách ứng xử của mình cho tình
huống của nhân vật .Cách giải quyết của học sinh có thể khác với tác giả .Nếu thấy
không phù hợp, giáo viên yêu cầu học đặt tình huống của mình vào chủ đề xem
chủ đề có bị ảnh hưởng không? Lúc đó học sinh sẽ tự nhận thức và thấy cái hay
của tác phẩm.Ví dụ: dạy tác phẩm “Chiếc thuyền ngoài xa –Nguyễn Minh Châu”
Giáo viên đặt học sinh vào tình huống người đàn bà hàng khi bị chồng đánh dã
man như vậy sẽ ứng xử ra sao? Học sinh đa số sẽ bức xúc phản ứng không cam
chịu sẽ ly hôn với chồng. Giáo viên sẽ đặt học sinh vào một tình huống mới.
ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN



GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 5
Vậy thì các con của chị sẽ ra sao? chúng có được no đủ và liệu bản thân chị có vui
không khi một mình sung sướng .Và sung sướng kia chỉ là thể xác còn tâm hồn sẽ
bị dằn vặt, và với ngoại hình xấu xí đó chị có tìm được hạnh phúc mới không? Lúc
đó cả giây phút hạnh phút hiếm hoi chị cũng không có được. Như vậy với cách ứng
xử kia người phụ nữ chẳng có gì đáng ca ngợi và tác phẩm không còn lấp lánh vẻ
đẹp của tình mẫu tử cũng như chủ đề của truyện sẽ bị ảnh hưởng nhiều. Nhưng nếu
học sinh nêu cách ứng xử hợp lý như sẽ nhờ đến sự giúp đỡ của các tổ chức xã hội
như hội phụ nữ, hội xóa đói giảm nghèo để hỗ trợ vốn, để giải thích cho người
chồng hiểu việc làm không đúng của anh thì giáo viên cũng ghi nhận. Tuy vậy
cũng giúp học sinh thấy chủ đề không còn nổi bật. Nội dung không còn ám ảnh để
lại ấn tượng sâu sắc cho người đọc nữa.
Giáo viên yêu cầu học sinh xây dựng lại kết thúc khác của một tác phẩm truyện.
Cách kết thúc như vậy có làm thay đổi vẻ đẹp của truyện không? Có ảnh hưởng gì
đến tính cách nhân vật .Ví dụ: Cách kết thúc khác của truyện: Tấm Cám, Chí Phèo,
Vợ chồng A Phủ, Vợ Nhặt…
Ở truyện Tấm Cám nhiều học sinh không thích cách kết thúc Tấm giết cám có

bạn tưởng tượng ra cách kết thúc là khi gặp lại Tấm mẹ con Cám định hãm hại
Tấm bèn bàn nhau nấu bữa tiệc mừng Tấm trở về và bí mật bỏ thuốc độc vào thức
ăn, Tấm nhiều lần bị hại nên đề phòng cô đã ném cho chó ăn và con chó bị chết.
Âm mưu bị phát hiện, nhà vua tức giận ra lệnh chém đầu mẹ con Cám Nhưng được
Tấm quê xin tha thứ tội chết nhưng phải bị đuổi về quê. Trên đường về quê hai mẹ
con bị trời đánh chết biến thành giòi bọ sống trong môi trường hôi thối, nhơ bẩn.
Với cách kết thúc này giáo viên cần biểu dương học sinh ở khả năng tưởng tượng
phong phú. Nhưng cũng cần cho học sinh thấy được tư tưởng của nhân dân lao
động chuộng sự công bằng trong xã hội. Trừng trị kẻ thù phải do chính tay mình.
Cách trừng trị Cám như vậy là vì Cám rất nhiều lần giết Tấm khiến Tấm phải bao
phen chết đi sống lại .Tấm chỉ có một lần giết Cám nhưng Tấm đã trừng trị đích
đáng và những kẻ như mẹ con Cám không còn có khả năng cải tạo nữa thì phải bị
hủy diệt. Với các hình thức trên, giáo viên sẽ rèn luyện cho học sinh khả năng tư
duy ,khả năng tưởng tượng phong phú đồng thời khi nghe giáo viên so sánh thì học
sinh sẽ nhận thức thêm nội dung sâu sắc của bài học.
* Phương pháp thuyết trình:
- Giáo viên yêu cầu học sinh thuyết trình về một vấn đề nào đó của bài. Để bài
thuyết trình có giá trị, yêu cầu giáo viên cần cho trước vấn đề đó để học sinh về
nhà chuẩn bị tư liệu. Giáo viên có thể yêu cầu học sinh thuyết về phần tác giả, nạn
đói (vợ Nhặt 1945-Kim Lân), Đoàn quân Tây Tiến (Tây Tiến-Quang Dũng), Cuộc
chiến tranh cục bộ (Rừng xà nu-Nguyễn Trung Thành) và (Những đứa con trong
gia đình-Nguyễn Thi). Phần truyện cổ của dân gian trong kịch (Hồn Trương Ba da
Hàng Thịt -Lưu Quang Vũ)
Phương pháp thuyết trình sẽ rèn luyện cho học sinh kỹ năng diễn đạt nói trước
công chúng. Giáo viên sẽ cho điểm đánh giá kỹ năng giao tiếp trước đám đông sẽ
tạo ra hứng thú cho học sinh hơn.
ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN

GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 6
* Phương pháp thảo luận:
Cách thức học theo nhóm này sẽ giúp học sinh có điều kiện giao tiếp bạn bè
ứng xử với tình huống, xử lý những thông tin ý kiến có thể trái chiều nhau trong
khi xây dựng nội dung bài học và cả đề cử bạn trình bày trước lớp. Phần bổ sung
phản biện của học sinh nhóm khác cũng sẽ rèn luyện kỹ năng giao tiếp bảo vệ ý
kiến của mình. Phương pháp thảo luận nhóm có nhiều hình thức: Các nhóm cùng
thảo luận một câu hỏi sẽ có nhiều điều kiện để tranh luận hơn. Ví dụ: khi học tác
phẩm Vĩnh Biệt cửu trùng đài của Nguyễn Huy Tưởng, giáo viên có thể cho học
sinh thảo luận với câu hỏi: “Vì sao có ý kiến bảo rằng hiền tài là nguyên khí của
quốc gia mà Vũ Như Tô là một kiến trúc sư giỏi nhưng lại bị đưa ra pháp trường
xử chém ? Cần có thái độ như thế nào đối với Cửu Trùng Đài và Vũ Như Tô ?”
Hoặc mỗi nhóm thảo luận một nội dung, cách này có thể thực hiện đối với bài học
dài trong thời gian ngắn. Ví dụ: khi học tác phẩm “Vợ Chồng A phủ” của Tô Hoài,
giáo viên có thể đưa ra các câu hỏi cho mỗi nhóm để thảo luận
Nhóm 1: Cảm nhận về nhân vật Mị lúc ở nhà
Nhóm 2: Cảm nhận về nhân vật Mị lúc làm dâu cho Thống Lý
Nhóm 3: Cảm nhận về nhân vật Mị vào đêm tình xuân
Nhóm 4: Cảm nhận về nhân vật Mị lúc cứu A Phủ.
* Phương pháp vấn đáp:
Giáo viên hỏ, học sinh trả lời là phương pháp mang tính truyền thống nhưng lại
có tác dụng lớn đối với việc rèn luyện khả năng giao tiếp của học sinh. Nó rèn
luyện khả năng tư duy, khả năng diễn đạt, khả năng lựa chọn từ ngữ phù hợp nội
dung câu trả lời. Trong quá trình thực hiện, giáo viên cũng có sự giao tiếp với học
sinh nên trân trọng ý kiến và tạo ra sự giao tiếp bạn bè cho học sinh nhằm tạo ra sự
tranh luận để đi đến ý kiến thống nhất.
*Phương pháp bình giảng: Phương pháp này nếu sử dụng như truyền thống chỉ
chủ yếu do giáo viên truyền thụ sẽ không phát huy tích cực của học sinh nên khi sử
dụng cần phải có đổi mới .Giáo viên cần để cho học sinh cảm thụ trước, cho các
bạn bổ sung. Sau đó nếu thấy thiếu ý giáo viên mới bình giảng bổ sung

Học sinh bình giảng sẽ tăng cường khả năng diễn đạt, khả năng tư duy, khả năng tự
tin
Giáo viên bình giảng sẽ giúp học sinh cảm thụ sâu hơn nội dung, nghệ thuật, tích
lũy vốn sống, vốn kiến thức văn học phong phú
2/ Đổi mới cách kiểm tra, đánh giá:
- Đa dạng đề bài: Chú ý đề mở ,là dạng đề mà khi làm bài học sinh tự do diễn
đạt ý tưởng và tình cảm của mình.Dạng đề này có thể xuất hiện ở lĩnh vực nghị
luận xã hội .Ví dụ:Viết bài văn nghị luận bàn về việc “Nói và làm”.Hoặc cũng có
thể cho học sinh trực quan tranh ảnh viết bài cảm nhận đánh giá ,thể hiện cảm xúc
suy nghĩ.Dạng này thường xuất hiện trên lĩnh vực nghị luận văn học .Ví dụ: “Cảm
nhận vẻ đẹp của nhân vật nữ đã học trong chương trình mà em yêu thích” .
- Sử dụng nhiều hình thức kiểm tra, chú ý các hình thức kiểm tra có tính rèn
luyện kỹ năng giao tiếp như:
ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN



GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 7
+ Lập dàn ý cho một đề bài: Hình thức kiểm tra này sẽ rèn luyện kỹ năng tư duy
nhạy bén cho học sinh để khi gặp hoàn cảnh giao tiếp đột học sinh không bị động
lờ nói có lập luận mạch lạc, lý lẽ sắc bén .Bài nói,viết thu hút người nghe ,người
đọc.Ví dụ: lập dàn ý cho vấn đề sau: Tính trung thực của con người trong xã hội
hiện nay.Học sinh phải lập được dàn ý như sau :
 Tính trung thực là gì?
 Biểu hiện của tính trung thực
 Vai trò, tác dụng?
 Phê phán những người thiếu trung thực trong xã hội
 Cần làm gì để con người sống trung thực?
 Học sinh sống trung thực ra sao?
+ Cảm thụ một đoạn thơ. Không cho phép học thuộc lòng bài giảng của giáo

viên theo kiểu học vẹt .Như vậy sẽ rất nhanh quên và lệ thuộc vào sách vở sẽ
không tự lực khi làm bài, có khi vì điểm nên dễ quay cóp.Để tránh tình trạng này,
giáo viên cần đổi mới cách kiểm tra bài theo kiểu truyền thống .Cách làm như sau:
*Yêu cầu học sinh đọc thuộc đoạn thơ. Cách này nhằm rèn luyện trí nhớ và cũng
để học sinh có thêm tư liệu văn học.vì hiện nay học sinh rất ít chịu tích lũy vốn tư
liệu này, vì vậy bài viết không sâu sắc do thiếu so sánh, liên tưởng.
* Giáo viên cho học sinh cầm sách giáo khoa trình bày sự cảm thụ của mình.Cách
này tập được kiểu diễn đạt độc lập chủ động cho học sinh ,tránh hiện tượng quay
cóp và rèn luyện khả năng tư duy, diễn đạt, sự tự tin
+ Nêu một tình huống yêu cầu học sinh xử lý bày tỏ thái độ quan điểm, cách
giải quyết. Có thể tình huống ngoài xã hội Ví dụ: “Em nghĩ gì trước hiện tượng các
bạn trẻ ngày nay chìm đắm trong lối sống ảo, em làm gì để khắc phục hiện tượng
này”.Giáo viên khi kiểm tra bài cũng có thể đặt ra tình huống trong văn học để học
sinh bày tỏ quan điểm của mình. Ví dụ: “có bạn khi học bài thơ thương vợ đã cho
rằng Tú Xương không thương vợ, ông chỉ nói suông thấy vợ vất vả như không có
hành động giúp đỡ nào thiết thực .em có đồng ý với ý kiến bạn đó không?”. Sau
khi học sinh trình bày giáo viên hướng cho học sinh hiểu đúng .Tình thương vợ
của ông thể hiện qua sự quan tâm, ái náy ,ân hận.Nhưng vì hoàn cảnh nên không
giúp vợ .Sống trong xã hội “trọng nam khinh nữ” mà có người chồng ân tình như
vậy thật hiếm có .
+ Kiểm tra kiến thức xã hội:
- Giáo viên cho đề kiểm tra nghị luận xã hội, chú ý bám sát vào các hoạt động
đời sống đang diễn ra có tính thời sự ngoài xã hội như: Mạng xã hội, Văn hóa giao
thông, hiện tượng phản cảm …Như vậy sẽ giúp học sinh quan tâm đến xã hội, có
vốn sống phong phú khi giao tiếp sẽ tỏ ra tự tin hơn
- Cho học sinh sưu tầm những tấm gương tiêu biểu tích cực xã hội hoặc tiêu
cực.Điều này giúp học sinh có những ví dụ cụ thể trong giao tiếp .Ví dụ các tấm
gương tích cực như: các nhà khoa học, các anh hùng liệt sĩ,những người có hành
động cao cả làm việc có ích cho xã hội.Bên cạnh những tên tuổi đáng phê phán
như giết người ,cướp của .tham ô, hối lộ, vô cảm…

ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN



GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 8
- Giáo viên đánh giá cao khả năng tự lực làm bài, xử lý thông minh tình huống,
có lập trường quan điểm đúng đắn phù hợp với truyền thống và hướng phát triển
của thời đại của học sinh
Ví dụ: Bình luận ý kiến sau:
“Đời người có hai bi kịch là Không đạt mong muốn và đạt được điều mong
muốn”
- Học sinh được đánh giá cao là phải có ý kiến vừa đồng ý nhưng cũng cần phải
bác bỏ. Không phải ai thành công cũng gặp bi kịch và nếu nghĩ như vậy thì không
ai phấn đấu để đạt được điều mình mơ ước làm gì
3/ Rèn luyện kỹ năng nói, viết:
- Giáo viên khuyến khích học sinh phát biểu ý kiến xây dựng bài bằng cách biểu
dương, cộng điểm cho học sinh sau mỗi giờ học
- Giáo viên trong giờ học phải tạo ra tình huống để học sinh tranh luận, trao đổi
- Hướng dẫn học sinh nghệ thuật giao tiếp, kỹ năng giao tiếp
+ Giao tiếp bằng hình thức nói:
- Giáo viên hướng dẫn học sinh sử dụng ngữ điệu, cử chỉ, nét mặt phù hợp với
từng hoàn cảnh, đối tượng.
Ví dụ: Đối với bạn bè thì giọng điệu thân mật, nét mặt cử chỉ gần gũi nhưng với
người lớn tuổi thì thái độ lễ phép, kính trọng, giọng điệu nhẹ nhàng, khiêm tốn.
- Giáo viên hướng dẫn học sinh nghệ thuật giao tiếp lịch sự tế nhị: Khen, chê
tránh quá đà gây phản cảm.
Ví dụ: Khi phê bình góp ý nên ghi nhận mặt tốt trước, cần dùng lời nói nhẹ
nhàng trước khuyết điểm
Ví dụ: Bạn làm rất tốt nhưng chỉ còn khía cạnh rất nhỏ này sẽ trở nên rất hoàn
hảo và thành tích chắc sẽ cao hơn nữa.

Tránh dung lời lẽ nặng nề, khó tiếp thu có khi gây mất đoàn kết, nặng hơn là bạo
lực học đường.
Lời nói không mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau
(Ca dao)
- Rèn luyện khả năng viết: Giáo viên cần sửa bài thật chi tiết lỗi diễn đạt, lỗi dùng
từ, lỗi chính tả. Trong giờ trả bài viết cần phân tích lỗi trong đó chú ý lỗi diễn đạt
và dùng từ khẩu ngữ vào văn viết, lối diễn đạt vụn vặt, thô thiển, ngô nghê không
phù hợp với phong cách văn chương.
Ví dụ: “Trong những năm tháng bị giam ở nhà tù bọn Tưởng Giới Thạch, Bác
Hồ vẫn một mực trung thành với Cách mạng dù kẻ thù có cạy miệng Bác Hồ cũng
không khai báo”. Giáo viên cần hướng dẫn học sinh viết văn có cảm xúc, có hình
ảnh, biết đồng cảm với nỗi đau khổ bất hạnh và căm giận cái ác, thể hiện cảm thụ
sâu sắc trong bài viết, lối văn hình ảnh là lối văn khó viết. Nó đòi hỏi sự liên
tưởng, tưởng tượng phong phú, phát hiện ra nét giống nhau độc đáo.
Ví dụ: “Nam Cao là người nông dân gặt hái được những vụ mùa bội thu trên
mảnh đất có quá nhiều người cày xới”.
ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN



GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 9
“Hàn Mặc Tử như một ngôi sao chổi xoẹt qua bầu trời với cái đuôi sáng lòa suốt
gần nửa thế kỷ”.

4/ Rèn luyện sự tự tin cho học sinh:
Giáo viên tạo không khí lớp học thân thiện, gần gũi, không gây áp lực cho học
sinh căng thẳng, sợ hãi. Điều này phản tác dụng giáo dục và không tạo được môi
trường giao tiếp, môi trường thân thiện thì học sinh tự tin khi phát biểu ý kiến, thể
hiện suy nghĩ của bản thân.

Giáo viên tạo tự tin khích lệ học sinh trình bày ý kiến cá nhân trong giờ học
bằng nhiều cách như gọi học sinh phát biểu. Khi học sinh phát biểu phải trân trọng
ý kiến dù chưa chính xác. Khi sửa sai cho học sinh, giáo viên cũng tránh dùng lời
lẽ nặng nề phê phán mà nhẹ nhàng, hướng cho học sinh cách hiểu đúng nhất và
biết khích lệ ý kiến hay.
Khi trả bài viết cho học sinh, giáo viên sửa lỗi cần tránh nêu tên học sinh,
ngược lại khi biểu dương thì nên neu tên, đọc bài hay của học sinh giỏi. Nhưng
cũng rất cần khích lệ bài làm học sinh tiến bộ, đọc một số ý đoạn văn khá của bài
làm, điều này sẽ tạo hứng thú học văn mà còn tạo niềm tin trước bạn bè.
Giáo viên trả tác phẩm văn học về cho học sinh. Học sinh tự cảm thụ và dựng
lại một số cảnh cho tác phẩm. Mỗi tổ một cảnh hoặc một cảnh cho các tổ. Từ đó so
sánh đánh giá khả năng cảm thụ, khả năng tự tin khi diễn xuất.
Cho học sinh tự lên điều khiển giờ học, phát biểu tự do, phát biểu theo chủ đề,
phỏng vấn trả lời.
Phát biểu theo chủ đề: Giáo viên cho lớp đề cử một bạn dẫn chương trình (MC)
để điều khiển giờ học dưới sự quan sát, đánh giá của giáo viên. Giáo viên cho các
bạn nhận xét, góp ý về vai trò MC, về bài phát biểu của các bạn. Cuối cùng, giáo
viên tổng hợp, đánh giá cho điểm.
Phát biểu tự do: Giáo viên cho học sinh phát biểu tự do, cảm nhận về một vấn
đề xã hội hoặc về một quyển sách hay.
Có thể dùng hình thức trò chơi: tổ chức cuộc thi hoa hậu, nam vương vòng ứng
xử.
+ Lớp bầu chọn ban giám khảo, một bạn dẫn chương trình
+ Mỗi tổ cử một hoa hậu, một nam vương
+ Các bạn cả lớp đặt câu hỏi cho thí sinh trả lời
+ Giám khảo chấm điểm hội ý và bình chọn một hoa hậu, một nam vương xuất
sắc.
+ Giáo viên nhận xét đánh giá cuối cùng về giờ học, ban giám khảo, thí sinh,
người dẫn chương trình
Những giờ học được tổ chức theo cách này sẽ giúp học sinh sôi nổi, hào hứng và tự

tin, rất bổ ích cho việc rèn luyện kỹ năng giao tiếp cho học sinh.
- Rèn luyện tự tin cho học sinh bằng cách phát huy tài năng
+ Giáo viên trong giờ dạy cần kết hợp các loại hình nghệ thuật vào bài giảng
như: Ngâm thơ, hát, vẽ, diễn kịch, phổ nhạc…
ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN



GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 10
+ Học sinh sẽ thực hiện yêu cầu của giáo viên biểu diễn tài năng trên các lãnh
vực và tiết học sẽ trở nên thú vị, hấp dẫn. Bài học sẽ đọng lại sâu hơn vào tâm hồn
các em. Học sinh cũng sẽ tự tin, mạnh dạn hơn khi giáo viên biết ghi nhận, khích lệ
tài năng và sự cố gắng của mình.
Ví dụ: Dạy Vợ Nhặt - Kim Lân, giáo viên có thể
*cho học sinh diễn cảnh Tràng gặp vợ, Tràng dẫn vợ về nhà ra mắt mẹ, cảnh vợ
Nhặt và mẹ chồng quét dọn nhà và bữa cơm ngày đói.
* Cho học sinh hát những bài hát ca ngợi gia đình, cha mẹ, đất nước.
- Giao nhiệm vụ cho học sinh trong giờ học. Nhiệm vụ thuyết trình, khi dùng
trong phương pháp thuyết trình. Nhiệm vụ trình bày nội dung thảo luận khi dùng
phương pháp thảo luận
Học sinh thường chỉ đề cử bạn có sự mạnh dạn, diễn đạt lưu loát để trình bày. Vì
vậy các bạn nhút nhát khả năng giao tiếp và tự tin sẽ rất yếu và vì vậy giáo viên đề
cử bạn ít tự tin, hay nhút nhát trình bày để tập cho học sinh khả năng diễn đạt và tự
tin. Tất nhiên sau khi học sinh trình bày, giáo viên phải biết tìm ưu điểm của bạn
để khích lệ.

5/ Rèn luyện kỹ năng biết lắng nghe người khác, kiềm chế bản thân:
Lắng nghe là yếu tố quan trọng trong việc rèn luyện kỹ năng giao tiếp. Nó thể
hiện qua thái độ tập trung chú ý, quan tâm lắng nghe ý kiến hoặc phần trình bày
của bạn bè thông qua ánh mắt, nét mặt, nụ cười.

Biết cho ý kiến phản hồi mà chưa vội đánh giá, đồng thời có đối đáp hợp lý
trong quá trình giao tiếp.
- Biết lắng nghe ý kiến của bạn bè, thầy cô, học sinh sẽ bổ sung vốn tri thức của
bản thân nhiều, nhìn lại bản thân những ưu khuyết. Từ đó hoàn thiện trí tuệ nhân
cách hơn. Người biết lắng nghe như được trang bị con mắt sau lưng, lắng nghe
không có nghĩa là làm theo máy móc, phải biết xử lý thông tin ý kiến nào đúng, ý
kiến nào chưa đúng.
- Đối với ý kiến chưa đúng phải biết kiểm chế bản thân, tránh có phản ứng gay
gắt làm ảnh hưởng đến mối quan hệ bạn bè, thầy cô, tình đoàn kết lớp và dẫn đến
bạo lực học đường.
Rèn luyện được sự bình tĩnh bản thân từ khi còn trên ghế nhà trường, học sinh
bước đầu đã thành đạt trong giao tiếp sau này khi vào đời bản thân sẽ có nhiều cơ
hội hợp tác, thương lượng hiệu quả hơn trong công việc.
6/ Rèn luyện ý thức lĩnh hội tri thức:
Lĩnh hội tri thức là mục đích quan trọng nhất của học sinh đến trường. Học sinh
lĩnh hội tri thức tự nhiên xã hội, kinh nghiệm sống của người đi trước. Quá trình
này rất dài có khi suốt đời bởi nguồn kiến thức nhân loại là vô tận. Có kiến thức tốt
khả năng giao tiếp của học sinh mới tốt. Học sinh sẽ có lòng tự tin, chủ động trong
lời nói, thông tin chính xác, phong phú. Có tri thức cũng giúp học sinh tự tin hơn
khi giao tiếp. Học sinh lĩnh hội tri thức bằng nhiều cách:
ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN



GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 11
Tiếp thu tri thức qua bài giảng của thầy cô, mỗi bài học cần xác định chủ đề, tư
tưởng, tình cảm, cái hay về nghệ thuật, giáo viên giới thiệu sách báo cho học sinh
tìm đọc.
Tiếp thu tri thức qua tự nghiên cứu thông qua các phương tiện thông tin bằng
cách đọc sách báo “Sách mở rộng trước mắt tôi một chân trời mới” (Macxim

Gorki).
Tiếp thu tri thức qua bạn bè, người lớn tuổi. Học sinh có thể chia sẻ với bạn bè
trong đời sống và mạng xã hội hoặc từ ông bà, cha mẹ, người lớn tuổi ngoài xã hội
những kinh nghiệm sống bổ ích.
Tóm lại: rèn luyện kỹ năng giao tiếp cho học sinh qua giờ học ngữ văn có nhiều
giải pháp .Nhưng trong phạm vi tiết học cũng khó thực hiện đầy đủ chỉ giới thiệu
một vài nét cần chú ý .Sau đây là phần thiết kế cho một tiết học nhằm rèn luyện kỹ
năng giao tiếp cho học sinh qua giờ ngữ văn của tác phẩm “Vợ Nhặt”của Kim Lân
I-Mức độ cần đạt
-Nhận thức về nạn đói thảm khốc năm 1945 do chính sách cai trị tàn bạo của pháp
Nhật, về lòng nhân ái, lạc quan của người nghèo khổ
-Tài năng nghệ thuật đặc sắc của Kim lân
- Rèn luyện kỹ năng giao tiếp nói, viết cho học sinh, kỹ năng biết lắng nghe, biết
xử lý tình huống, sự tự tin
II-Trọng tâm kiến thức
1-Kiến thức
-Nạn đói 1945
-Phẩm chất cao đẹp của người nghèo: nhân ái, lạc quan, khát khao tình yêu, hạnh
phúc gia đình, khát khao đổi đời
-Tình huống độc đáo, xây dựng nhân vật sắc nét, ngôn ngữ bình dị
2- Kỹ năng
-Giao tiếp, tích lũy tri thức xử lý tình huống, lắng nghe, tranh luận
3- Phương tiện dạy học
-Giáo viên: giáo án, hình ảnh phương pháp
-Học sinh: bài soạn
III-Tiến trình dạy học
1-Kiểm tra bài cũ: Phân tích tâm trạng của nhân vật Mị trong đêm tình mùa xuân
2-Lời vào bài mới: Dân tộc ta vốn truyền thống nhân ái “Thương người như thể
thương thân”. Một lần nữa truyền thống đó được Kim Lân thể hiện một cách cảm
động qua tác phẩm “Vợ nhặt”

Phương pháp giảng dạy
Mức độ cần đạt
Nội dung bài học
- Gọi học sinh thuyết
trình phần chuẩn bị ở nhà
về tác giả
- Cho học sinh thuyết
trình bổ sung khi học
Rèn luyện kỹ năng
giao tiếp bằng hình
thức nói, yêu cầu
diễn đạt lưu loát tự
tin
I – Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Tên thật là Nguyễn Văn Tài
(1920 – 2007) quê ở Bắc Ninh.
- Nhà văn là con đẻ của đồng
ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN



GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 12
sinh trước cung cấp chưa
đủ ý

- Giáo viên tiếp tục dùng
phương pháp vấn đáp:
Hỏi: nêu hoàn cảnh ra
đời của tác phẩm?
Giáo viên nếu thấy chưa
đủ, gọi học sinh khác bổ
sung.



- Giáo viên tiếp tục dùng
phương pháp vấn đáp
xác định chủ đề của tác
phẩm?
- Cho học sinh bổ sung,
nếu thấy chưa đủ thông
tin. Giáo viên tổng kết
Dùng phương pháp sơ đồ
chi tiết. Dựa vào chi tiết
gợi ý, hãy tóm tắt tác
phẩm




- Cho học sinh đóng vai

cảnh Tràng dẫn vợ về
nhà ra mắt mẹ.




Kỹ năng tích lũy
tri thức về tác giả
Kim Lân









- Rèn luyện kỹ
năng nhận thức,
tích lũy tri thức, kỹ
năng tư duy tìm tòi
khám phá
- Kỹ năng lắng
nghe trong giao
tiếp

- Rèn luyện kỹ
năng tích lũy tri
thức về nạn đói, về
phẩm chất tốt đẹp
của người nghèo.






- Rèn luyện kỹ
năng giao tiếp nói,
kỹ năng diễn đạt tự
tin, kỹ năng tái
hiện tri thức. Kỹ
năng ứng xử tình
huống diễn tả nội
ruộng
- Viết hay về đề tài nông thôn
Bắc Bộ, là nguời dân nghèo
khổ, nhân ái, lạc quan
- Phong cách bình dân, chân
chất, mộc mạc
- Tác phẩm: con chó xấu xí
(1962),
2. Tác phẩm Vợ Nhặt:
a) Hòan cảnh sáng tác
- Viết sau cách mạng tháng 8
- Mang tên là “Xóm ngụ cư”

- 1954, viết lại lấy tên là “Vợ
nhặt”
- 1962, in lại trong tác phẩm
“Con chó xấu xí”
b) Chủ đề:
- Phản ánh nạn đói năm 1945,
ca ngợi lòng nhân ái, lạc quan
hướng về cách mạng để đổi đời
của người nghèo



c) Tóm tắt đoạn trích:
- Trong nạn đói dữ dội, Tràng
nghèo khổ, xấu xí ế vợ bỗng
nhặt được vợ
- Tuy nghèo khổ nhưng bà cụ
Tứ với lòng thương người, cũng
đón nhận con dâu. Sáng hôm
sau, vợ Nhặt thức dậy sớm
cùng mẹ chồng quét dọn nhà
cửa sạch sẽ đem lại niềm vui
sống cho gia đình.
- Trong bữa cơm ngày đói, tuy
thiếu thốn nhưng không khí thật
đầm ấm, vui vẻ. Mỗi người chỉ
được hai bát cháo loãng ăn với
rau chuối thái rối chấm muối.
- Bà cụ Tứ đã thết đãi con dâu
bằng món chè khoáng từ cám

ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN



GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 13







- Giáo viên dùng phương
pháp vấn đáp hỏi. Giữa
hai nhan đề “Vợ nhặt” và
“Xóm ngụ cư”, em thấy
nhan đề nào đặc sắc, vì
sao?


- Giáo viên nhận xét, ghi
nhận cách lý giải hợp lý
của học sinh. Hướng học
sinh đến cái hay của
nhan đề Vợ nhặt


- Giáo viên dùng phương
pháp nêu vấn đề, học tác
phẩm Vợ nhặt, có hai

bạn đưa ra hai ý kiến trái
chiều. Một bạn cho rằng
tình huống tác phẩm Vợ
nhặt là hợp lý, còn bạn
khác cho rằng đó là tình
huống phi lý. Em có
đồng tình với bạn nào
không? Nếu không thì
nêu những nhận xét của
mình.



- Giáo viên cho học sinh
thảo luận nhóm.
Nhóm 1: Cho biết diện
mạo, hoàn cảnh sống của
tâm.






- Rèn luyện kỹ
năng nhận thức,
trao đổi, giao tiếp,
biết lắng nghe ý
kiến bạn bè, giáo
viên

- Rèn luyện kỹ
năng tự tin thể hiện
suy nghĩ, cảm xúc
bản thân. Kỹ năng
lắng nghe, tranh
luận với bạn bè.



- Rèn luyện kỹ
năng tư duy để đưa
ra ý kiến bản thân
- Rèn luyện kỹ
năng giao tiếp, lý
giải, chứng minh
thuyết phục người
nghe đồng tình với
ý kiến của mình
- Giao tiếp, trao
đổi, kỹ năng lắng
nghe, từ đó thể
hiện sự đồng tình
hay bác bỏ.


- Rèn luyện kỹ
năng giao tiếp,
tranh luận nhóm
- Rèn luyện kỹ
lợn. Trong cùng cực sự tủi

nhục, Tràng đã nhớ lại đoàn
người đi phá kho thóc Nhật với
lá cờ đỏ phía trước. Cả gia đình
họ đã biết hướng về cách mạng
để đổi đời.
d) Ý nghĩa nhan đề:
Nhan đề độc đáo, kết hợp hai
khái niệm đối lập, nổi bật tình
huống truyện, nổi bật giá trị
hiện thực, giá trị nhân đạo, nổi
bật nhân vật Vợ nhặt.










II – Đọc hiểu:
1. Tình huống truyện:
Độc đáo, éo le, vừa phi lý vừa
hợp lý.
- Phi lý:
+ Tràng xấu xí, ế vợ, bỗng nhặt
vợ dễ dàng chỉ bằng bốn bát
bánh đúc và mấy câu hò chơi
+ Người ta lấy vợ lúc ăn nên

làm ra, Tràng lấy vợ lúc nạn đói
khủng khiếp
+ Người ta lấy vợ thì được mọi
người chúc mừng, Tràng lấy vợ
thì mọi người lo lắng cho là
“của nợ”. Mẹ Tràng buồn tủi,
Tràng thấy lo sợ thấy mình là
kẻ “đèo bồng”
2. Nhân vật truyện
a) Tràng
- Hoàn cảnh: dân ngụ cư, nghèo
ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN



GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 14
Tràng. Tại sao Kim Lân
lại xây dựng Tràng có
diện mạo như vậy?
Nhóm 2: Có nhận xét gì
về nhân vật Tràng khi
nhặt vợ trong nạn đói?
Nhóm 3: Tâm lý của
Tràng như thế nào khi
đưa vợ về nhà.
Nhóm 4: nhận xét gì về
Tràng trong buổi sớm
hôm sau
Giáo viên chỉ định học
sinh mỗi nhóm trình bày.

Chú ý học sinh ít phát
biểu, nhút nhát, cho
nhóm khác bổ sung
- Giáo viên đánh giá tổng
kết ý từ phần trình bày
của học sinh


- Giáo viên dùng phương
pháp vấn đáp, hỏi : “có
nhận xét gì về nghệ thuật
xây dựng nhân vật Tràng
của tác giả ?"
lắng nghe, kỹ năng
giao tiếp bằng hình
thức nói.
- Rèn luyện kỹ
năng tái hiện kiến
thức
- Rèn luyện kỹ
năng khái quát chi
tiết thành luận
điểm.
- Rèn luyện kỹ
năng nói, diễn đạt
khi trình bày,chọn
lọc dẫn chứng
thuyết phục.

- Rèn luyện khả
năng tư duy, rút ra
nhận định từ
những chi tiết đã
phân tích.
khổ, sống với mẹ già, làm nghề
đẩy xe thóc mướn cho liên đoàn
Nhật kiếm sống.
- Ngoại hình xấu xí, thô kệch, ế
vợ. Tác giả đã dùng ngoại hình
để làm nổi bật nét đẹp của
phẩm chất
- Tính cách:
+ Hồn nhiên, yêu đời, tuy làm
việc nặng nhọc nhưng vẫn trêu
chọc các cô gái
+ Sống chan hòa với mọi
người, được mọi người quan
tâm, lo lắng.
+ Giàu lòng nhân ái, dám cưu
mang một mạng người trong
khi mình cũng đứng bên bờ vực
của cái chết.

+ Khao khát tình yêu hạnh phúc
gia đình
+ Biết hướng về cuộc sống tốt
đẹp, hướng về cách mạng để
đổi đời.
- Tóm lại, Tràng tiêu biểu cho
vẻ đẹp của người nông dân
nghèo khổ, nhân ái, lạc quan.
Biết vượt lên số phận để đổi
đời, tác giả đã sử dụng nghệ
thuật đối lập và khắc họa tâm lý
sâu sắc,tình huống độc
đáo,ngôn ngữ bình dân
(hết tiết 1)
IV – Hiệu quả áp dụng đề tài:
Đề tài đã được giới thiệu, triển khai trong tổ, được giáo viên tổ đánh giá cao. Qua
một thời gian áp dụng, giáo viên trong tổ phản hồi tích cực, đa số học sinh hứng
thú, giờ học sôi nổi, phát huy được tính tích cực, diễn đạt lưu loát hơn, tự tin mạnh
dạn trong giao tiếp với bạn bè, thầy cô
- Riêng bản thân, sau ba năm ứng dụng đã thu được kết quả như sau
Lĩnh vực ứng dụng
Kết quả đạt được
Tỷ lệ đỗ tốt nghiệp
Trên mức bình quân của sở
Bồi dưỡng học sinh
- Năm 2012 - 2013Đạt 4 giải học sinh
giỏi cấp tỉnh
ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN

GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 15
- Năm 2014 – 2015, kết quả đạt được 2
giải nhì, 1 giải ba, hai giải khuyến
khích
Thi kể chuyện về tấm gương Hồ Chí
Minh
1 giải nhì cấp tỉnh,giải nhất cấp trường
là em Nguyễn Thị Thu Trang, học sinh
giỏi văn lớp 12A9
1 giải nhì cấp trường là em Ừng Quay
Mỹ, học sinh lớp chủ nhiệm 12A1

V. ĐỀ XUẤT KIẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG
Con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội. Sống trong xã hội con người rất
cần có nhiều kỹ năng sống nhưng kỹ năng giao tiếp rất cần thiết càng không thể
thiếu được trong xã hội hiện đại.
Tuy vậy muốn giao tiếp có hiệu quả mỗi người cần có ý thức rèn luyện trong
một quá trình mà không phải một sớm một chiều. Để đạt được kỹ năng giao tiếp
tốt con người rèn luyện nhiều mặt và từ khi ngồi trên ghế nhà trường. Môn Văn là
môn học mà học sinh có nhiều điều kiện để rèn luyện nhất. Giáo viên dạy Văn phải
chú ý không chỉ bồi dưỡng vẻ đẹp tâm hồn mà còn phải rèn luyện kỹ năng giao
tiếp cho học sinh nhằm đáp ứng nguồn nhân lực cho xã hội.
Muốn đạt được mục đích cần phải có sự nỗ lực từ hai phía, về phía học sinh,
phụ huynh cần phải thấy tầm quan trọng vấn đề giao tiếp trong xã hội. Giáo viên
dạy Văn phải có lòng nhiệt tình đầu tư vào giờ dạy học phải đa dạng các phương
pháp – Phát huy tính tích cực – Rèn luyện kỹ năng nói viết thường xuyên.về phía
nhà trường cần phải đầu tư nhiều hơn cho thư viện ,mở cửa thường xuyên để học
sinh mượn sách ,đọc sách .Nhà trường cũng nên tổ chức cho học sinh nhiều sân
chơi trí tuệ lành mạnh ,giao lưu với trường bạn mở rộng mối quan hệ giao tiếp cho

học sinh,hạn chế lối sống ảo làm mất khả năng giao tiếp
Trên đây là một vài kinh nghiệm trong quá trình giảng dạy chia sẻ cùng đồng
nghiệp. Nếu có gì thiếu sót, rất mong các Thầy cô bỏ qua.
Cuối cùng xin chúc Quý Thầy cô dồi dào sức khỏe và luôn tràn trề nhiệt huyết
vì sự nghiệp giáo dục và luôn thành công trong cuộc sống./.











ĐỀ TÀI: RÈN LUYỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP CHO HỌC SINH TRONG GIỜ HỌC VĂN



GVTH: PHAN THỊ THÚY Trang 16
VI. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1- Giáo dục kỹ năng sống trong môn ngữ văn ở trường Trung học phổ thông-Bộ
giáo dục và đào tạo- Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam
2-Về đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát huy tính tích cực học tập của
học sinh -Bộ giáo dục và đào tạo

NGƯỜI THỰC HIỆN



Phan Thị Thúy