Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở thị xã cửa lò, tỉnh nghệ an trong giai đoạn hiện nay

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
NGUYỄN THỊ THANH MINH
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
CẤP CƠ SỞ Ở THỊ XÃ CỬA LÒ, TỈNH NGHỆ AN
TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
Chuyên ngành: Chính trị học
Mã số: 60.31.02.01
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. GVCC Đoàn Minh Duệ
Nghệ An, 2014
1
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự quan tâm của nhiều
đơn vị, thầy cô và đồng nghiệp.
Tôi xin bày tỏ sự tri ân sâu sắc tới PGS.TS. Đoàn Minh Duệ trường Đại
học Vinh, đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ trong suốt quá trình thực hiện đề tài.
Tôi xin trân trọng cảm ơn: Ban Giám hiệu, Phòng đào tạo Sau đại học,
Khoa Giáo dục Chính trị trường Đại học Vinh, quý thầy, cô giáo tham gia giảng
dạy lớp cao học chuyên ngành Chính trị học khoá XX tại trường Đại học Vinh
đã dành cho chúng tôi nhiều chỉ dẫn khoa học quý báu.
Tôi cũng xin chân thành biết ơn: Ban Thường vụ Thị ủy- UBND Thị xã
Cửa Lò, trường trung học phổ thông Thị xã Cửa Lò; bạn bè, đồng nghiệp đã
nhiệt tình hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi và động viên khích lệ tôi trong suốt quá
trình thực hiện luận văn.
Nghệ An, tháng 10 năm 2014
Tác giả
Nguyễn Thị Thanh Minh
2
MỤC LỤC

3
DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
Tên viết tắt Nghĩa từ cụm từ
BCHTWĐCSVN
Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản
Việt Nam
BCT Bộ Chính trị
CHQS Chỉ huy quân sự
CNXH Chủ nghĩa xã hội
CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
CSCN Cộng sản chủ nghĩa
CCB Cựu chiến binh
ĐTNCSHCM Đoàn thành niên Cộng sản Hồ Chí Minh
HĐND Hội đồng nhân dân
HLHPNVN Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam
MTTQ Mặt trận Tổ quốc
UBND Ủy ban nhân dân
XHCN Xã hội chủ nghĩa
4
A. MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ có vị trí đặc biệt quan trọng. Cán bộ
là gốc của cách mạng. Sự thành bại của cách mạng đều do cán bộ mà ra. Cán bộ
là lực lượng ưu tú trong nhân dân, là cầu nối giữa nhân dân với Đảng. Nhận thức
được điều đó, trong suốt quá trình cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta
luôn quan tâm, chăm lo đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ, xây dựng đội ngũ vừa
“hồng”, vừa “chuyên”, đáp ứng mục tiêu xây dựng đất nước dân giàu, nước
mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh.
Bối cảnh hiện nay, công tác cán bộ càng có vị trí quan trọng hơn bao giờ
hết. Nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới hết sức nặng nề, khó khăn, phức tạp,

đòi hỏi mỗi cán bộ phải có bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, năng lực, tầm
nhìn… phù hợp với yêu cầu của thực tiễn. Cho nên, nhiệm vụ của hệ thống chính
trị là phải nâng cao chất lượng cho đội ngũ cán bộ, trong đó nhấn mạnh vai trò, vị
trí của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 3, BCHTW (Khóa
VIII) nêu rõ: “Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức các cấp từ trung ương đến
cơ sở, đặc biệt là cán bộ đứng đầu, có phẩm chất và năng lực, có bản lĩnh chính
trị vững vàng trên cơ sở lập trường giai cấp công nhân, đủ về số lượng, đồng bộ
về cơ cấu, đảm bảo sự chuyển tiếp liên tục và vững vàng giữa các thế hệ cán bộ
nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, giữ vững độc
lập tự chủ, đi lên chủ nghĩa xã hội” [10; 35]. Cán bộ cơ sở là cầu nối giữa Đảng
với nhân dân, là nhân tố quyết định để đưa các Nghị quyết của Đảng, chính sách
pháp luật của Nhà nước vào thực tiễn cuộc sống để thúc đẩy kinh tế - xã hội phát
triển.
Hiện nay, toàn Đảng, toàn dân đang tập trung thực hiện chủ trương xây
dựng nông thôn mới nhằm công nghiệp hóa nông nghiệp, nông thôn và nâng cao
đời sống nông dân. Đây là nhiệm vụ rất khó khăn, phức tạp đòi hỏi phải có đội
5
ngũ cán bộ thấu hiểu lòng dân, tường tận nông thôn, tâm huyết và trách nhiệm
nhằm đưa nông thôn Việt Nam vững bước trên con đường công nhiệp hóa, hiện
đại hóa và hội nhập quốc tế.
Nhận thức được tầm quan trọng trong công tác cán bộ, trong những năm
qua, Thị xã Cửa Lò tỉnh Nghệ An đã có nhiều giải pháp đào tạo, bồi dưỡng đội
ngũ cán bộ xã, phường, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong từng giai đoạn.
Bằng nhiều cách làm khác nhau, Thị xã đã từng bước xây dựng được đội ngũ cán
bộ cho từng thôn, xóm, phường có đủ phẩm chất, năng lực, đưa Thị xã phát triển
nhanh chóng. Tuy nhiên, công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng cán bộ
bọc lộ những khó khăn, bất cập. Một bộ phận không nhỏ cán bộ phường của Thị
xã không đủ năng lực, phẩm chất, làm việc chủ yếu bằng thói quen, kinh nghiệm.
Do vậy, công tác quản lý hiệu quả không cao. Để góp phần vào sự nghiệp xây
dựng và phát triển Thị xã cũng như từng bước nâng cao chất lượng đội ngũ cán

bộ Thị xã ngày vững mạnh, tôi chọn vấn đề “Nâng cao chất lượng đội ngũ cán
bộ cấp cơ sở ở Thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay” làm đề
tài luận văn tốt nghiệp cao học Thạc sĩ.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Nhận thức được tầm quan trọng của công tác cán bộ, nhất là cán bộ cấp cơ
sở đã có nhiều công trình nghiên cứu dưới nhiều góc độ khác nhau.
- Các công trình nghiên cứu tiếp cận dưới góc độ vai trò, vị trí, nhiệm vụ
của đội ngũ cán bộ cơ sở gồm: Luận cứ khoa học về một số giải pháp xây dựng
đội ngũ cán bộ lãnh đạo Phường hiện nay của Nguyễn Duy Hùng (2007); Cao
Khoa Bảng (2008): Xây dựng cán bộ lãnh đạo chủ chốt của hệ thống chính trị
cấp tỉnh, Thành phố; Trần Huy Thanh (2010), Các giải pháp tâm lý nâng cao
tính tích cực lao động của cán bộ, công chức trong cơ quan nhà nước hiện nay.
Các đề tài nghiên cứu đã tập trung phân tích để làm rõ vị trí, vai trò của cán bộ
cơ sở và đề xuất các giải pháp cơ bản nhằm từng bước xây dựng đội ngũ cán bộ
cơ sở ngang tầm nhiệm vụ. Trong đó, phải đặc biệt lưu ý đến việc bồi dưỡng
6
trình độ lý luận chính trị, rèn luyện kỹ năng tổ chức các hoạt động thực tiễn,
năng lực chuyên môn, nghiệp vụ quản lý và xây dựng khối đoàn kết ở chi bộ,
thôn, xóm. Đồng thời cũng nêu ra những khó khăn, hạn chế còn bất cập trong
công tác tổ chức và bồi dưỡng cán bộ, nguyên nhân của những hạn chế và cách
khắc phục.
- Tiếp cận dưới góc độ xây dựng tiêu chuẩn, yêu cầu của cán bộ cơ sở
trong giai đoạn cách mạng hiện nay, đã có các công trình của các tác giả: TS.
Phan Văn Tích (Chủ biên), (2002), Xác định cơ cấu và tiêu chuẩn cán bộ lãnh
đạo chủ chốt cấp cơ sở (xã, xã, thị trấn); Bùi Đình Phong (2003), "Tư tưởng Hồ
Chí Minh về vai trò của đạo đức cách mạng và sự thống nhất giữa đức và tài",
Tạp chí Lý luận chính trị, (số), 1/2003; Trần Văn Phòng (2003), "Tiêu chuẩn
đạo đức của người cán bộ lãnh đạo chính trị hiện nay", đăng trên Tạp chí Lý
luận chính trị, (số) 5/2003 Các tiêu chuẩn mà các công trình nêu ra là một
bước cụ thể hóa Nghị quyết Trung ương 3 (Khóa VIII) về chiến lược cán bộ thời

kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nông thôn. Trong đó, xác định tiêu
chuẩn về phẩm chất chính trị là nền tảng, năng lực chuyên môn là trọng tâm,
năng lực quản lý thực tiễn là then chốt. Các cấp ủy Đảng cơ sở cần cụ thể hóa
các tiêu chuẩn cho phù hợp với điều kiện cụ thể.
Ở góc độ khác, chúng tôi thấy gần đây có nhiều anh chị học viên cao học
đã nghiên cứu và bảo vệ thành công luận văn về mảng đề tài này như: Trần Duy
Hưng (2002), Xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt của hệ thống chính trị cấp
huyện ở tỉnh Hà Tĩnh trong giai đoạn hiện nay, Luận văn thạc sĩ Lịch sử; Bùi
Khắc Hằng (2004), Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ với việc nâng cao
năng lực lãnh đạo của đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp cơ sở ở Thanh Hóa hiện
nay, Luận văn thạc sĩ khoa học chính trị; Phan Thị Thúy Vân (2005): Xây dựng
đội ngũ cán bộ chủ chốt cấp xã ở thành phố Cần Thơ hiện nay - Thực trạng và
giải pháp, Luận văn thạc sĩ khoa học chính trị Ngoài ra, còn nhiều bài báo của
nhiều nhà nghiên cứu đăng trên các báo, tạp chí khoa học về vấn đề cán bộ và
nâng cao năng lực cán bộ trong hệ thống chính trị.
7
Tuy nhiên, cho đến nay, chưa có công trình nghiên cứu nào đề cập toàn
diện, sâu sắc vấn đề nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở ở Thị xã Cửa Lò
một cách hệ thống dưới góc độ Chính trị học. Do đó, tác giả chọn vấn đề “Nâng
cao chất lượng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở ở Thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An
trong giai đoạn hiện nay” đáp ứng được yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và
phát triển Thị xã trong điều kiện hiện nay.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở ở Thị xã Cửa Lò,
tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Phân tích cơ sở lý luận về công tác cán bộ và cán bộ cấp cơ sở
- Khảo sát, đánh giá thực trạng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở Thị xã Cửa Lò,
tỉnh Nghệ An hiện nay.

- Đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng cán bộ cấp
cơ sở ở Thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở ở Thị xã
Cửa Lò, tỉnh Nghệ An hiện nay.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Đội ngũ cán bộ cơ sở phường ở Thị xã Cửa Lò (gồm 7 phường) trong giai
đoạn 2010- 2014.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lý luận
Luận văn được thực hiện dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa
Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương, quan điểm của Đảng
Cộng sản Việt Nam về công tác cán bộ và cán bộ cơ sở.
8
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Tác giả đã sử dụng các phương pháp: Thống kê, điều tra xã hội học, phân
tích, tổng hợp, so sánh, lịch sử và logic
6. Đóng góp của luận văn
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về công tác cán bộ và nâng cao chất lượng
đội ngũ cán bộ cơ sở.
- Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở ở Thị xã
Cửa Lò, tỉnh Nghệ An trong giai đoạn hiện nay.
- Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể làm tài liệu tham khảo cho các cấp
ủy phường của Thị xã Cửa Lò, cấp ủy chính quyền tỉnh Nghệ An và các tổ chức
Đảng có hoàn cảnh tương tự.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu
trong ba chương, 6 tiết.
9

B. NỘI DUNG
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ CẤP CƠ SỞ
1.1. Một số khái niệm
1.1.1. Cán bộ và đội ngũ cán bộ cấp cơ sở
Theo định nghĩa của Từ điển tiếng Việt do GS. Hoàng Phê (Chủ biên) thì:
"1. Cán bộ là người làm công tác có nghiệp vụ chuyên môn trong cơ quan nhà
nước. 2. Người làm công tác có chức vụ trong một cơ quan, một tổ chức, phân
biệt với người thường, không có chức vụ" [37; 109]. Luật Cán bộ, công chức
viết: “Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức
vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà
nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung
ương (sau đây gọi là cấp tỉnh); ở huyện, quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh
(sau đây gọi là cấp huyện), và ở xã, phường, thị trấn (sau đây gọi là cấp xã)
trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách Nhà nước…” [43; 25].
Như vậy, khi đề cập đến khái niệm cán bộ, ta có thể hiểu theo hai cách
sau:
Thứ nhất là, cán bộ bao gồm những người trong biên chế nhà nước, làm
việc trong các cơ quan Đảng, Nhà nước, đoàn thể chính trị, xã hội, các doanh
nghiệp nhà nước và trong lực lượng vũ trang (kể cả quân đội và công an) từ
Trung ương đến cơ sở.
Thứ hai là, cán bộ là những người được bầu cử và giữ chức vụ trong một
cơ quan công quyền hay tổ chức chính trị- xã hội để phân biệt với những chuyên
viên công chức, người có trình độ chuyên môn nhưng không giữ chức vụ quản lý.
Từ những cách hiểu về cán bộ nêu trên cho thấy, người cán bộ có các đặc
trưng cơ bản như sau:
10
- Cán bộ thay mặt cho các cơ quan Đảng, Nhà nước và các tổ chức chính
trị, xã hội, giữ chức vụ quản lý, lãnh đạo trong hệ thống chính trị đại diện về

tư cách pháp nhân của các cơ quan, tổ chức.
- Cán bộ phải thông qua tuyển chọn hay phân công công tác sau khi hoàn
thành chương trình đào tạo tại các trường đại học, cao đẳng, trung học chuyên
nghiệp, dạy nghề; cán bộ được bổ nhiệm, đề bạt hoặc bầu cử.
- Cán bộ được hưởng lương từ ngân sách và các chính sách đãi ngộ căn
cứ vào nội dung, chất lượng hoạt động và thời gian công tác của họ.
Như vậy, hiểu theo nghĩa chung nhất, cán bộ là người lãnh đạo, quản lý
hưởng lương từ ngân sách nhà nước hoặc từ các nguồn khác. Họ được hình
thành từ bầu cử, tuyển dụng hoặc phân công công tác sau khi tốt nghiệp ra
trường. Tuy nhiên đội ngũ cán bộ cấp cơ sở trong các phường, xã, thị trấn phần
lớn do bầu cử, có một số chức danh do bổ nhiệm hoặc đề bạt nhưng không
nhiều.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa ra định nghĩa về cán bộ hết sức khái quát,
giản dị và dễ hiểu. Theo Người: "Cán bộ là người đem chính sách của Đảng,
Chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu rõ và thi hành, đồng thời đem tình hình
dân chúng báo cáo cho Đảng, Chính phủ hiểu rõ để đặt chính sách cho đúng"
[25; 193].
Khái niệm đội ngũ, có nhiều cách tiếp cận khác nhau, nhưng cốt lõi vẫn
là một tập hợp người, có thể từ những ngành nghề, thành phần khác nhau được
tổ chức và tập hợp thành một lực lượng, để thực hiện một hay nhiều chức năng
và có cùng một mục đích chung, như đội ngũ trí thức, đội ngũ y - bác sĩ, đội ngũ
báo cáo viên, đội ngũ giáo viên, đội ngũ cán bộ - công chức v.v…Vì vậy, Từ
điển Triết học đã đưa cách hiểu về khái niệm này rất chính xác: “Đội ngũ được
hiểu: Một là, khối đông người tập hợp và tổ chức thành lực lượng chiến đấu -
Các đơn vị đã chỉnh tề đội ngũ; Hai là, tập hợp gồm một số đông người cùng
chức năng hoặc nghề nghiệp thành một lực lượng. Chẳng hạn như đội ngũ
những người viết văn, đội ngũ nhà giáo, đội ngũ cán bộ.v.v…” [34; 339].
11
Cơ cấu tổ chức của hệ thống chính trị nước ta được chia làm 4 cấp: cấp
Trung ương, cấp tỉnh; cấp huyện và cấp cơ sở. Cấp cơ sở (xã, phường, thị trấn)

gọi chung là cấp xã, là cấp cuối cùng trong sự phân cấp quản lý hành chính. Cấp
cơ sở là nơi hàng ngày tiếp cận với nhân dân, là địa bàn cư trú, sinh sống của
dân gắn bó chặt chẽ trong quan hệ kinh tế, dòng tộc và văn hoá. Cấp cơ sở có
một vị trí rất quan trọng, là nơi giải quyết các mối quan hệ giữa Nhà nước với
nhân dân, là địa bàn tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng,
pháp luật của Nhà nước, là nơi trực tiếp sản xuất vật chất, tạo nên nền tảng vật
chất cơ bản của xã hội, là nơi có thể tổ chức, huy động, phát huy cao độ nội lực
quần chúng nhân dân. Hiện nay cấp cơ sở ở nước ta chủ yếu là địa bàn nông
thôn với nhân vật chủ yếu là người nông dân làm nông nghiệp nên có tiềm năng
rất lớn về lao động, đất đai, ngành nghề, sản xuất ra lương thực, thực phẩm, của
cái vật chất dồi dào cho xã hội.
Trong quá trình xây dựng đất nước, Đảng và Nhà nước ta luôn chú trọng
việc xây dựng hệ thống chính trị cấp cơ sở, đã ra nhiều nghị quyết về củng cố,
kiện toàn, phát triển toàn diện cấp cơ sở. Nghị quyết Hội nghị BCHTW các kỳ
4, 5, 6 khoá X cũng nhấn mạnh đến công tác cán bộ, đặc biệt là Nghị quyết Hội
nghị BCHTW lần thứ 6 khoá X “Về nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu
của tổ chức cơ sở đảng và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên”. Gần đây nhất
là Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI nhấn mạnh: “… MTTQ và các
đoàn thể nhân dân tiếp tục tăng cường tổ chức, đổi mới nội dung, phương thực
hoạt động, khắc phục tình trạng hành chính hóa, phát huy vai trò nòng cốt tập
hợp, đoàn kết nhân dân, xây dựng cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân;
thực hiện dân chủ giám sát và phản biện xã hội; tham gia xây dựng Đảng, Nhà
nước trong sạch, vững mạnh; tổ chức các phong trào thi đua yêu nước, vận động
các tầng lớp nhân dân thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội,
quốc phòng- an ninh, đối ngoại” [15; 51].
12
Với cách tiếp cận nêu trên thì đội ngũ cán bộ cấp cơ sở hiện nay bao gồm
các chức danh: Bí thư Đảng uỷ, Phó Bí thư Đảng uỷ, Chủ tịch HĐND, Phó Chủ
tịch HĐND, Chủ tịch UBND, các Phó Chủ tịch UBND, Chủ tịch Uỷ ban
MTTQ, Bí thư Đoàn TNCSHCM, Chủ tịch Hội LHPN, Chủ tịch Hội Nông dân,

Chủ tịch Hội CCB, Trưởng Công an, Chỉ huy Trưởng Quân sự.
1.1.2. Vị trí của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở trong hệ thống chính trị
1.1.2.1. Đội ngũ cán bộ cơ sở là những người giữ chức vụ quan trọng, là
lực lượng nòng cốt trong hệ thống chính trị
Đội ngũ cán bộ cơ sở là những người giữ cương vị chính, phụ trách trong
một tổ chức, một tập thể, có ảnh hưởng chính, quyết định và chi phối việc chấp
hành, tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà
nước và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội ở địa
phương đã đề ra, là những người “đứng mũi chịu sào”, chịu trách nhiệm chính
trước Đảng trước nhân dân.
Đội ngũ cán bộ cấp cơ sở là bộ phận quan trọng trong đội ngũ cán bộ
của hệ thống chính trị ở nước ta: Cán bộ cấp cơ sở là đại diện cho nhân dân
trong lãnh đạo, quản lý Nhà nước ở địa phương đồng thời là người trực tiếp lãnh
đạo, cụ thể hoá, tổ chức thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng, chính sách,
pháp luật của Nhà nước và biến nghị quyết, chủ trương, đường lối, pháp luật đó
thành hành động cách mạng của quần chúng nhân dân, cũng như tiến hành các
chương trình kinh tế xã hội ở địa phương. Chính họ tạo nên những thành tựu,
đúc rút ra những bài học kinh nghiệm có giá trị góp phần quan trọng vào sự phát
triển kinh tế, xã hội của dất nước.Cán bộ cơ sở là những người giữ chức vụ quan
trọng, là lực lượng nòng cốt trong tổ chức thuộc hệ thống chính trị ở cơ sở, là
những người giữ cương vị chính, phụ trách trong một tổ chức, một tập thể, có
ảnh hưởng chính, quyết định và chi phối việc chấp hành, tổ chức thực hiện các
chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước và tổ chức thực hiện
13
các nhiệm vụ, kế hoạch phát triển kinh tế xã hội ở địa phương đã đề ra, là những
người “đứng mũi chịu sào”, chịu trách nhiệm chính trước Đảng trước nhân dân.
Cán bộ cấp cơ sở là đại diện cho nhân dân trong lãnh đạo, quản lý Nhà
nước ở địa phương, đồng thời là người trực tiếp lãnh đạo, cụ thể hoá, tổ chức
thực hiện thắng lợi chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và
biến nghị quyết, chủ trương, đường lối, pháp luật đó thành hành động cách mạng

của quần chúng nhân dân, cũng như tiến hành các chương trình kinh tế xã hội ở
địa phương. Chính họ tạo nên những thành tựu, đúc rút ra những bài học kinh
nghiệm có giá trị góp phần quan trọng vào sự phát triển chung của đất nước.
1.1.2.2. Đội ngũ cán bộ cấp cơ sở là cầu nối trực tiếp quan trọng giữa
Đảng, Nhà nước với nhân dân
Năng lực của người cán bộ cấp cơ sở là một trong những nguyên nhân
chính quyết định thành công của sự nghiệp đổi mới đất nước nói chung, cấp cơ sở
nói riêng. Cán bộ có tài, có đức sẽ thúc đẩy phong trào và ngược lại, nếu người
cán bộ cấp cơ sở bị mất uy tín trước nhân dân là đồng nghĩa với việc Đảng mất uy
tín với nhân dân, dân sẽ không tin Đảng. Trực tiếp, tiếp xúc hàng ngày với nhân
dân nên cán bộ cấp cơ sở là cầu nối quan trọng giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân;
trực tiếp nắm bắt và phản ánh nguyện vọng tâm tư tình cảm của nhân dân với
Đảng, tạo nên mối liên hệ máu thịt thống nhất giữa Đảng và nhân dân, xây dựng
củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra rằng “Cán
bộ là những người đem chính sách của Đảng, của Chính phủ, giải thích cho dân
chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho
Đảng, cho Chính phủ hiểu rõ để đặt chính sách cho đúng” [24; 269].
Từ đó giúp cho Đảng, Nhà nước đề ra những chính sách phù hợp với
lòng dân. Lòng dân ý Đảng hợp thành một khối, công lao to lớn đó có sự đóng
góp của đội ngũ cán bộ cơ sở. Vì vậy, các cấp ủy cần lựa chọn những người có
bản lĩnh là những người trung thành, có nhận thức, có tinh thần đấu tranh phê và
tự phê, không a dua với quần chúng. Về lĩnh vực này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
14
khẳng định “Cán bộ từ phong trào quần chúng mà nảy nở chứ không phải từ
ngoài quần chúng, xa cách quần chúng mà có được. Nếu cán bộ liên lạc mật
thiết với quần chúng, luôn luôn chú ý đến lợi ích của quần chúng, được dân
chúng tin cậy, coi đó là người lãnh đạo của mình và nếu cán bộ biết học hỏi dân
chúng nhưng không theo đuôi quần chúng thì sẽ giúp cho bản thân cán bộ, giúp
cho Đảng trong sự lãnh đạo của mình không xa rời quần chúng, tránh được bệnh
quan liêu, một trong những căn bệnh dễ phát sinh và là một nguy cơ của đảng

cầm quyền” [23; 264].
Cán bộ cấp cơ sở phải là những người có hiểu biết, có trình độ nhận thức
nhất định. Qua từng giai đoạn lịch sử phải nắm được tình hình chung của đất
nước, đọc hiểu mọi chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước. Từ năng lực ấy,
khi tiếp xúc với quần chúng phải nói đúng, phát triển đúng nội dung của văn bản,
để dân hiểu về đường lối chủ trương của Đảng và Nhà nước.
Đảng, Nhà nước ta luôn nhắc nhở những người làm công tác tuyển chọn
các cấp là phải thường xuyên kiểm tra năng lực đội ngũ cơ sở bằng nhiều nguồn
thông tin khác nhau, đây là một công tác không thể buông lỏng. Triển khai nhiệm
vụ nặng nề này, công tác kiểm tra, thanh tra cấp cơ sở cũng đã được tiến hành
thường xuyên. Ngay từ sau cách mạng tháng Mười Nga thành công, V.I. Lênin rất
quan tâm đến công tác thực tiễn từ cơ sở. Người khẳng định: “Chú ý tìm cho ra và
thử thách một cách hết sức nhẫn nại, hết sức thận trọng những người thực sự có
tài tổ chức, những người có bộ óc sáng suốt và có bản lĩnh tháo vát trong thực
tiễn, những người vừa trung thành với chủ nghĩa xã hội lại vừa có năng lực lặng
lẽ, đề bạt lên chức vụ lãnh đạo quản lý, sau khi đã thử thách họ bằng hàng chục
lần bằng cách cho họ đảm nhận từ những nhiệm vụ đơn giản đến những việc khó
khăn nhất” [29; 237].
1.1.2.3. Đội ngũ cán bộ cấp cơ sở là dự nguồn quan trọng bổ sung cho
đội ngũ cán bộ lãnh đạo cấp trên
Cán bộ cấp cơ sở đã có nhiều đóng góp, trưởng thành trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trải qua thời kỳ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân
15
trước đây cũng như cách mạng XHCN hiện nay, họ luôn có bản lĩnh chính trị
vững vàng, tích luỹ được nhiều kinh nghiệm trong việc chỉ đạo và thực hiện
nhiệm vụ chính trị, có khả năng sáng tạo, tính nhạy bén và năng động cao. Chính
vì vậy, cán bộ cấp cơ sở là một trong những dự nguồn quan trọng cung cấp cán
bộ cho cấp trên, vì cơ sở chính là trường học, là nơi rèn luyện, trưởng thành của
đội ngũ cán bộ. Đứng trước những nhiệm vụ to lớn của thời kỳ đổi mới, thời kỳ
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, trước những hoàn cảnh và tình thế mới,

đòi hỏi đội ngũ cán bộ cấp cơ sở phải có trình độ và hiểu biết toàn diện. Đó
không chỉ là trình độ chuyên môn, trình độ lý luận chính trị mà còn phải có kiến
thức về quản lý kinh tế, quản lý Nhà nước trên từng lĩnh vực cụ thể: Văn hoá,
chính trị xã hội … Có kiến thức, có trình độ mọi mặt sẽ nâng cao khả năng tiếp
nhận và xử lý thông tin phục vụ cho công tác lãnh đạo, quản lý, chỉ đạo thực tiễn
ở cơ sở. Đồng thời sẽ quy tụ được quần chúng tin tưởng vào sự lãnh đạo của
Đảng và Nhà nước, của chính quyền địa phương.
1.2. Vai trò của việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở trong
giai đoạn hiện nay
1.2.1. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở sẽ góp phần giúp
họ hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong thời kỳ CNH, HĐH
Trước yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH đất nước, đội ngũ cán bộ cơ sở
xã, phường đã không ngừng trưởng thành, là lực lượng có vai trò quan trọng đối
với quá trình phát triển kinh tế xã hội, an ninh, quốc phòng ở các địa phương.
Trong các kỳ Đại hội, Đảng ta luôn nhấn mạnh và đề ra nhiệm vụ về nâng cao
chất lượng, trình độ, trí tuệ, tiếp tục bồi dưỡng những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng,
chính sách, pháp luật của Nhà nước cho cán bộ, đảng viên. Trên cơ sở các văn
kiện của Đảng, cũng như căn cứ vào thực tiễn cách mạng nước ta, chúng ta có
cơ sở khẳng định rằng:
16
Cán bộ cấp cơ sở là đại diện cho nhân dân trong lãnh đạo, quản lý nhà
nước ở địa phương, đồng thời là người trực tiếp lãnh đạo, cụ thể hóa tổ chức
thực hiện thắng lợi mọi chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà
nước và biến nghị quyết, chủ trương, đường lối, pháp luật thành hành động cách
mạng của quần chúng nhân dân, cũng như tiến hành các chương trình kinh tế xã
hội địa phương. Chính họ tạo nên những thành tựu, đúc rút những bài học kinh
nghiệm có giá trị góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển chung của đất
nước.
Trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, chủ trương của Đảng, Nhà

nước không ngừng kiện toàn bộ máy cán bộ các cấp. Một trong những nguồn bổ
sung cho đội ngũ cán bộ cấp trên là nguồn từ cán bộ cấp cơ sở. Trong bài báo
nói về sự cần kíp phải giáo dục chi bộ và cốt cán ở nông thôn, Chủ tịch Hồ Chí
Minh cho rằng “Đội ngũ cán bộ chủ chốt ở xã không những là cái khâu liên hệ,
mà lại là cái kho dồi dào cho Đảng lấy thêm lực lượng mới” [23; 124]. Muốn có
cán bộ nguồn để bổ sung cho hệ thống chính trị, đội ngũ cán bộ cấp cơ sở phải
không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, học tập lý luận chính trị
và tích lũy kiến thức.
Thực tế khẳng định, không ít cán bộ do chưa từng trải rèn luyện thực tiễn
ở cơ sở, khi nhận trách nhiệm lãnh đạo ở những cấp cao hơn thường không thích
ứng với công tác và phải đối mặt với muôn vàn khó khăn. Bên cạnh đó cũng
không ít những cán bộ đã trưởng thành rất nhanh chóng và trở thành những
người quản lý lãnh đạo. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khảng định “Bất kỳ người
lãnh đạo nào, nếu không học tập nổi những việc thiết thực, những người thiết
thực và những bộ phận thiết thực của cấp dưới, để rút kinh nghiệm thì nhất định
không biết chỉ đạo chung cho tất cả các bộ phận” [23; 289]. Như vậy, việc nâng
cao chất lượng của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở, Đảng, Nhà nước ta căn cứ vào
những cơ sở khoa học sau:
17
Để không ngừng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở, chúng ta
phải mở rộng nhiều giải pháp mang tính khoa học. Trước hết phải kết hợp đồng
bộ giữa các ngành, các cấp triệt để ngăn chặn nạn bằng cấp giả. Những người sử
dụng bằng cấp giả mỗi khi đã qua mặt được các cấp lãnh đạo Đảng, Nhà nước,
nhưng không thể tráo trở trước mắt của quảng đại quần chúng nhân dân. Cái đặc
điểm của công tác tuyển chọn cán bộ cấp cơ sở của Đảng, Nhà nước ta là sử
dụng ngay con người của các địa phương. Người địa phương nào làm cán bộ cơ
sở cho địa phương ấy. Đây là một thuận lợi cho sự kiểm soát của người dân.
Một đứa trẻ sinh ra trong xã, khi lớn lên làm cán bộ cấp cơ sở, người dân sẽ biết
rất rõ tư cách, trình độ học vấn, bằng cấp của con người ấy một cách chính xác
nhất. Dựa vào dân, là một phương hướng điều tra là một giải pháp thăm dò

chính xác nhất mà nó không bao giờ xưa cũ. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán
bộ cấp cơ sở nhằm đáp ứng yêu cầu: là đại diện cho nhân dân một địa phương;
là “cầu nối” giữa Đảng, nhà nước với nhân dân; là “nguồn cán bộ” cho Đảng,
Nhà nước bổ sung cho đội ngũ cán bộ cấp trên, đó là nguyên tắc vàng. Trên cơ
sở đó Đảng, Nhà nước thực hiện có hiệu quả mọi chủ trương chính sách đối với
nông dân, nông nghiệp và nông thôn. Đồng thời qua đó tạo điều kiện cho mối
quan hệ ý Đảng lòng dân hòa quyện thành một khối thống nhất, đẩy mạnh sự
nghiệp xây dựng đất nước không ngừng phát triển. Bất luận ở đâu, thời gian nào,
cá nhân hay tổ chức vi phạm nguyên tắc vàng ấy đều phải trả giá.
V.I.Lênin khẳng định: Trong lịch sử chưa hề có một giai cấp nào dành
được quyền thống trị nếu nó không tạo ra được trong hàng ngũ của mình, những
lãnh tụ chính trị, những đại biểu tiền phong có đủ khả năng tổ chức và lãnh đạo
phong trào. Thấm nhuần quan điểm chủ nghĩa Mác- Lênin, Bác Hồ của chúng ta
đặc biệt quan tâm đến vấn đề cán bộ. Người đã dạy rằng, cán bộ là cái gốc của
mọi công việc, công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém.
Người khẳng định: “Huấn luyện cán bộ là công việc gốc của Đảng, không có đội
18
ngũ cán bộ tốt thì dù có đường lối, chủ trương, chính sách đúng, sự nghiệp
nghiệp cách mạng khó mà thành công” [23, 268].
1.2.2. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở góp phần tăng cường
sức mạnh của các tổ chức cơ sở đảng
1.2.2.1. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cấp cơ sở là yêu cầu của sự
nghiệp cách mạng
Đội ngũ cán bộ cơ sở có vai trò đặc biệt quan trọng trong đời sống. Là
người luôn luôn đứng vững trên lập trường duy vật triệt để nên V.I. Lênin nhận
thức sâu sắc vai trò quyết định của yếu tố tổ chức và cán bộ trong hoạt động
thực tiễn nói chung, trong đấu tranh cách mạng nói riêng.
Trung thành với Chủ nghĩa Mác- Lênin, Đảng và Bác Hồ luôn đánh giá
cao vai trò của đội ngũ cán bộ cơ sở, coi đó là một bộ phận cấu thành quan trọng
trong toàn bộ hệ thống chính trị; là bộ phận thường xuyên lãnh đạo, tuyên

truyền, cổ vũ tập hợp nhân dân, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc theo
Đảng cách mạng.
Đội ngũ cán bộ cấp cơ sở có vai trò rất quan trọng trong hoạt động thực
tiễn của bộ máy cán bộ cấp xã, phường, nhất là, trong thời kỳ CNH, HĐH đất
nước, trước những yêu cầu và nhiệm vụ, đội ngũ cán bộ cơ sở xã, phường phải
không những trưởng thành, là lực lượng quyết định quá trình phát triển kinh tế
xã hội, an ninh, quốc phòng ở các địa phương. Bên cạnh đó, họ cũng bộc lộ
những yếu kém, chưa đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ của giai đoạn cách mạng
mới. Một bộ phận cán bộ, Đảng viên thiếu vững vàng về chính trị, giảm sút ý
chí chiến đấu, thoái hoá phẩm chất đạo đức cách mạng, mắc vào tệ tham nhũng.
Một số ít do nhận thức chậm nên bảo thủ, chưa quan tâm đổi mới. Công tác cán
bộ còn trì trệ, kéo dài, nhất là chưa xây dựng được đội ngũ cán bộ lãnh đạo một
cách chủ động, có kế hoạch, chưa thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng để đảm bảo
tính liên tục và kế thừa … Vì thế, Đảng ta đã đề ra nhiệm vụ phải nâng cao trình
19
độ trí tuệ trong Đảng, tiếp tục bồi dưỡng cán bộ, Đảng viên về những nguyên lý
cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối
của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Văn kiện Đại hội lần thứ XI của Đảng tiếp tục khẳng định “Tiếp tục đổi
mới nội dung, phương thức, nâng cao hơn nữa tính chiến đấu, tính thuyết phục,
hiệu quả của công tác tư tưởng, tuyên truyền học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của
Nhà nước Mỗi cán bộ, đảng viên phải học tập, nâng cao trình độ lý luận chính
trị” [16; 256 - 257].
1.2.2.2. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở có ý nghĩa quyết
định trong quá trình xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh
Đội ngũ cán bộ cấp cơ sở là nơi thể hiện trực tiếp và cụ thể các chủ
trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Cán bộ lãnh đạo cấp cơ
sở xã, phường, thị trấn là những người trực tiếp làm việc với nhân dân, trực tiếp
giải quyết những vấn đề phát sinh từ thực tiễn cơ sở. Để hoàn thành nhiệm vụ

tốt thì ngoài việc phải có năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ,
người cán bộ lãnh đạo cấp cơ sở cần phải có trình độ lý luận chính trị và kiến
thức quản lý nhà nước.
Một là, mọi thành công hay thất bại của cách mạng nước ta đều liên
quan trực tiếp hay gián tiếp đến việc Đảng ta vận dụng chủ nghĩa Mác- Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh vào từng hoàn cảnh lịch sử cụ thể, mức độ quán triệt tổ chức
thực hiện các Nghị quyết, chỉ thị của Đảng và Nhà nước. Do đó, mục đích của
việc nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ cơ sở sẽ giúp cho người cán bộ lãnh đạo
chủ chốt cấp cơ sở thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng, phương
pháp luận đúng đắn, nhãn quan chính trị rộng lớn để nhận thức vấn đề một cách
toàn diện, có ý thức tự giác và tích cực trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ
do Đảng đề ra, tổ chức thực hiện nhiệm vụ đạt kết quả cao. Có nắm vững thực
20
chất tính cách mạng và tính khoa học của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh, Đảng mới có khả năng hiểu được bản chất và chiều hướng phát triển
của sự vật để đề ra đường lối, chính sách đúng đắn, đáp ứng những yêu cầu của
cách mạng. Trình độ lý luận Mác - Lênin của một Đảng phụ thuộc vào việc
nghiên cứu, học tập lý luận của Đảng đó. Vì vậy, Đảng Cộng sản phải coi trọng
việc nâng cao nhận thức lý luận cho cán bộ, đảng viên nói chung, cán bộ lãnh
đạo cấp cơ sở nói riêng nhằm xây dựng Đảng trở thành Đảng vững mạnh, đạo
đức, văn minh. Coi việc nâng cao trình độ chuyên môn và lý luận cho đội ngũ
cán bộ lãnh đạo cấp cơ sở có tầm quan trọng đặc biệt, đóng góp to lớn vào thắng
lợi của công cuộc đổi mới hiện nay.
Hai là, trang bị cho cán bộ cơ sở sự hiểu biết cần thiết để nhận thức
đúng đắn và tổ chức thực hiện có hiệu quả chủ trương đường lối của Đảng,
chính sách pháp luật của Nhà nước tại cơ sở: Hoạt động của người cán bộ cơ sở
có vai trò rất quan trọng trong việc triển khai, quán triệt và tổ chức thực hiện các
chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước có liên
quan. Để thực hiện tốt vai trò quan trong trên, người cán bộ cấp cơ sở bên cạnh
năng lực của mình còn phải có trình độ nhất định về nhiều mặt.

Những kiến thức về lý luận chính trị và pháp luật sẽ trang bị cho người
cán bộ cấp cơ sở năng lực tư duy để nhận thức vấn đề một cách đúng đắn, trên
cơ sở nhận thức đúng đắn thì người cán bộ lãnh đạo sẽ tổ chức triển khai thực
hiện các chủ trương, đường lối và chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước
trong thực tế cơ sở đạt kết quả cao. Nhiệm vụ chính trị trọng tâm của người cán
bộ cấp cơ sở là tiếp thu, lĩnh hội các chủ trương, đường lối và chính sách, pháp
luật thông qua các nghị quyết, chỉ thị, văn bản của cấp trên (huyện, tỉnh) và tổ
chức triển khai thực hiện trên địa bàn công tác được phân công phụ trách.
Có được trình độ năng lực chuyên môn đảm bảo theo tiêu chuẩn chức
danh đang đảm nhiệm thì người cán bộ cấp cơ sở mới có thể nhận thức được vấn
21
đề một cách có hệ thống, hiểu rõ bản chất khoa học và cách mạng của chủ nghĩa
Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương chính sách pháp luật của Đảng
và Nhà nước. Trên cơ sở đó, người cán bộ cấp cơ sở hình thành được năng lực
định hướng đúng đắn và phương pháp luận khoa học cho nhận thức và chỉ đạo
hoạt động thực tiễn.
Nâng cao năng lực làm việc thực chất là trang bị cho người cán bộ cấp cơ
sở năng lực nhận thức thực tiễn trong việc phát hiện vấn đề, xác định bản chất,
nguyên nhân chủ yếu và khả năng vận dụng lý luận khoa học vào việc xây dựng
các chủ trương, định hướng hoạt động, định hướng phát triển kinh tế - xã hội của
địa bàn phụ trách và quyết định các vấn đề có liên quan một cách chính xác và
đúng đắn. Có trình độ năng lực còn giúp cho người cán bộ cấp cơ sở rèn luyện
năng lực tư duy, năng lực vận dụng lý luận vào thực tiễn một cách năng động và
sáng tạo. Đối với người cán bộ cấp cơ sở khả năng này rất quan trọng trong việc
hoạch định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương cũng như cho
từng lĩnh vực, từng đơn vị cụ thể. Vì vậy, năng lực nhận thức giúp cho người cán
bộ cấp cơ sở có nhận thức đúng trong việc hoạch định kế hoạch hoạt động, phải
xuất phát từ điều kiện, từ hoàn cảnh cụ thể của địa phương trên từng lĩnh vực để
xây dựng các mô hình, chương trình, kế hoạch hành động và các giải pháp, biện
pháp để thực hiện kế hoạch. Thực hiện được yêu cầu trên, người cán bộ cấp cơ sở

đã thể hiện được năng lực sáng tạo của mình nhờ nhận thức đúng đắn lý luận,
quan điểm, đường lối trong quan hệ với việc thực hiện nhiệm vụ của bản thân.
Ba là, giúp cho người cán bộ cấp cơ sở có thể nâng cao năng lực tổ chức
và tổng kết thực tiễn. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ cơ sở góp phần giải
quyết mối quan hệ trong thực hiện nguyên tắc thống nhất giữa lý luận và thực
tiễn. Nguyên tắc này đòi hỏi người cán bộ cấp cơ sở trước tiên phải có trình độ
học vấn, trình độ chuyên môn nghiệp vụ và trình độ lý luận chính trị nhất định
tuỳ theo từng cương vị lãnh đạo, quản lý. Đạt được quy định như trên thì người
22
cán bộ cấp cơ sở mới có khả năng nắm bắt vấn đề, biết sàng lọc những thông tin
cơ bản trong suốt quá trình triển khai, tổ chức thực hiện công việc cũng như
những vấn đề chủ yếu để tiến hành việc tổng kết công việc - tổng kết thực tiễn.
Trên cơ sở tổng kết thực tiễn và công việc, sẽ rút ra được những bài học kinh
nghiệm quý báu để góp phần xây dựng phương hướng, đường lối trong thời gian
tới; bổ sung và phát triển lý luận theo hướng ngày càng hoàn thiện.
Với bản chất khoa học và cách mạng, chủ nghĩa Mác - Lênin đóng vai
trò không thể thiếu đối với những người Cộng sản trong nhận thức và cải tạo tự
nhiên, cải tạo xã hội. Trên cơ sở lý giải đúng đắn các vấn đề về thế giới và vai
trò của con người trong việc nhận thức và cải tạo thế giới, chủ nghĩa Mác- Lênin
đã trở thành nền tảng lý luận quan trọng, định hướng cho con người trong hoạt
động thực tiễn của mình. Sự định hướng đó giúp cho chủ thể hoạt động thấy
được phương hướng hoạt động của đối tượng, cũng như mục tiêu, phương pháp
và cách thức tối ưu để đạt được mục tiêu. Phương pháp luận khoa học của chủ
nghĩa Mác - Lênin còn chỉ cho đội ngũ cán bộ phải biết xuất phát từ thực tế
khách quan, lấy thực tiễn làm định hướng chỉ đạo cho con người trong hành
động để tránh những sai lầm hay mò mẫm trong hoạt động thực tiễn.
Bốn là, Nâng cao trình độ sẽ giúp người cán bộ cơ sở khắc phục bệnh
chủ quan duy ý chí, kinh nghiệm và giáo điều trong công việc. Trên một ý nghĩa
nào đó, phép biện chứng duy vật không chỉ đối lập với phép biện chứng duy
tâm, mà nó còn là phương tiện chủ yếu để khắc phục, ngăn ngừa các khuynh

hướng tư duy dẫn đến nhận thức sai lầm các quy luật khách quan chi phối sự
biến đổi của đời sống xã hội. Những khuynh hướng sai lầm này biểu hiện ra bên
ngoài thông qua hoạt động thực tiễn của con người và làm cản trở, thậm chí triệt
tiêu sự phát triển, do đó, chúng được coi là những căn bệnh. Với ý nghĩa đặc
biệt như vậy của phép biện chứng duy vật, việc đề cao vai trò của nó đối với
23
việc khắc phục những sai lầm trong tư duy càng trở nên có ý nghĩa hết sức to
lớn.
Thực chất của bệnh chủ quan duy ý chí là trong hoạt động nhận thức và
hoạt động thực tiễn, người ta tuyệt đối hoá nhân tố chủ quan, xa rời hiện thực
khách quan, coi thường các quy luật khách quan của sự vận động và phát triển.
Bệnh chủ quan duy ý chí là sự thể hiện về trình độ văn hoá, khoa học của chủ
thể nhận thức có thể khẳng định rằng, ở một mức độ nào đó, người ta không thể
có được tư duy biện chứng khoa học khi trình độ văn hoá, khoa học chưa đạt
đến một chuẩn mực cần có. Vì vậy, sự yếu kém về trình độ văn hoá, khoa học sẽ
tất yếu dẫn đến tư duy kinh nghiệm và phạm phải sai lầm chủ quan duy ý chí.
Do ý thức sai lầm về vai trò của lý luận mà dẫn đến lãng quên việc thường
xuyên chủ động nâng cao năng lực tư duy lý luận - Trong đó bao gồm cả quá
trình học tập lý luận và kiểm nghiệm thực tiễn.
1.2.3. Tiêu chuẩn cơ bản của đội ngũ cán bộ cấp cơ sở.
1.2.3.1. Đội ngũ cán bộ cơ sở phải có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt
đối trung thành với lý tưởng cách mạng, kiên định con đường độc lập dân tộc và
chủ nghĩa xã hội.
Trong sự nghiệp cách mạng hiện nay, đòi hỏi Đội ngũ cán bộ cơ sở phải
có năng lực tư duy sáng tạo, có năng lực dự báo và định hướng sự phát triển,
tổng kết thực tiễn, tham gia xây dựng đường lối, chính sách, pháp luật; thuyết
phục và tổ chức nhân dân thực hiện nhiệm vụ cách mạng. Có ý thức và khả năng
đấu tranh bảo vệ quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà
nước.
1.2.3.2. Người cán bộ cơ sở phải có tri thức văn hoá, có khả năng lãnh

đạo nhân dân.
Muốn lãnh đạo cách mạng, hoàn thành sứ mệnh đem lại ấm no hạnh phúc
cho nhân dân, người cán bộ cơ sở phải có tri thức văn hóa, khoa học kỹ thuật,
24
phải nắm vững được yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân và dự báo được xu thế
phát triển của lịch sử. Từ đó, tìm ra được các giải pháp hữu hiệu, quy tụ các
nguồn lực để thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội phát triển.
Thời đại ngày nay đang chứng kiến những thành tựu vĩ đại của cuộc cách
mạng khoa học và công nghệ, cốt lõi là công nghệ kỹ thuật số. Cuộc cách mạng
đó đã đưa đến sự ra đời của những người “khổng lồ” - một hệ thống thông tin
bùng nổ rộng khắp, tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội. Chính điều đó đặt
ra yêu cầu phải ứng dụng mạnh mẽ khoa học kỹ thuật để nâng cao chất lượng và
hiệu quả quản lý. Do đó, cán bộ cơ sở cần phải nắm vững kiến thức chuyên
môn, kiến thức Tin học, kiến thức quản lý kinh tế - xã hội. Có như vậy mới đáp
ứng được nguyện vọng của các tầng lớp nhân dân.
Thực tiễn hiện nay, cả nước đang tập trung xây dựng nông thôn mới, tập
trung mọi nguồn lực để thay đổi bộ mặt nông thôn, tạo tiền đề cần thiết để giảm
bớt khoảng cách phát triển giữa thành thị và nông thôn. Trong đó, tập trung ứng
dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao giá trị sản phẩm hàng hóa, góp
phần làm chuyển biến đời sống của nông dân. Với yêu cầu mới đó, đòi hỏi đội
ngũ cán bộ cơ sở phải thật sự linh hoạt, suy ngẫm, tìm tòi, khảo nghiệm những
cách làm hay, hiệu quả trên mỗi lĩnh vực công tác nhằm làm sống động chủ
trương, đường lối của Đảng, đem lại lòng tin cho nhân dân.
1.2.3.3. Người cán bộ cơ sở phải có tinh thần yêu nước sâu sắc.
Tinh thần yêu nước trong giai đoạn cách mạnghiện nay thực chất là yêu
CNH, yêu quê hương, trân trọng những thành quả mà người lao động làm ra. Do
vậy, trong thời kỳ CNH, HĐH tinh thần yêu nước phải thay đổi hình thức phù
hợp với thực tiễn cách mạng. Trong giai đoạn hiện nay tinh thần yêu nước chính
là tận tụy phục vụ nhân dân, kiên định mục tiêu, lý tưởng của Đảng, cần kiệm
liêm chính, chí công vô tư, không tham nhũng và kiên quyết đấu tranh chống

tham nhũng, có ý thức tổ chức kỷ luật, trung thực không cơ hội gắn bó mật thiết
với nhân dân và được nhân dân tín nhiệm.
25