slide bài giảng tích hợp liên môn mưa axit

Mưa axít là hiện tượng mưa mà nước mưa có độ pH
dưới 5,6.
Mưa axít là sự lắng đọng thành phần axít trong những
cơn mưa, sương, tuyết, hơi nước, v.v
Thông thường ngay cả khi không khí không bị ô nhiễm
thì nước ngưng tụ (bao gồm mưa, mưa đá, tuyết sương mù)
cũng không phải là nước nguyên chất. Nước ngưng tụ chứa
một lượng đáng kể bụi, chất rắn và khí hoà tan. SO
2
, NO
x

hoà tan làm cho pH của nước ngưng tụ có giá trị khoảng
5,6. Vậy nước mưa không ô nhiễm vẫn có PH < 7.
Thuật ngữ mưa axit chỉ dùng cho loại nước ngưng tụ có pH
nhỏ hơn pH nước sạch một cách đáng kể.
Các hình ảnh sau đây là các
hiện tượng gì? Các hiện
tượng đó gây hậu quả gì?
- Nguyên nhân khách quan: các sự cố tự nhiên như những
vụ phun trào của núi lửa, hay các đám cháy rừng v.v.
- Nguyên nhân chủ quan: con người đốt nhiều than đá,
dầu mỏ thông qua các hoạt động công nghiệp, sinh hoạt,
giao thông.
Các quá trình trên đều có thể sinh ra các khí lưu huỳnh
đioxit (SO
2
), Nitơ đioxit (NO

2
). Các khí này hoà tan với
hơi nước trong không khí tạo thành các hạt axit sunfuaric
(H
2
SO
4
), axit nitric (HNO
3
). Khi trời mưa, các hạt axit này
tan lẫn vào nước mưa, làm độ pH của nước mưa giảm.
- Nhà máy nhiệt điện là nơi thải ra một lượng lớn SO
2.
Hàng năm thì các nhà máy nhiệt điện thải ra xấp xỉ 10
tỉ tấn SO
2

- Một con số khổng lồ và đó chính là nguyên nhân dẫn
tới mưa axit xảy ra ngày càng nhiều hơn.
Dựa vào tính chất hóa học
của oxi, oxit axit, hãy viết các
phương trình hóa học của
quá trình tạo thành mưa axit
2SO
2
+ O
2
 2SO
3
SO

3
+ H
2
O  H
2
SO
4
S

+ O
2
 SO
2
1) LƯU HUỲNH
2) NITƠ
2NO + O
2
 2NO
2
4NO
2
+ O
2
+ 2H
2
O  4HNO
3
N
2
+ O

2
 2NO
Dựa vào tính chất hóa học
của axit, hãy dự đoán các
hậu quả của mưa axit?
Ảnh hưởng lên người
- Các tác hại trực tiếp của việc ô nhiễm do các chất khí acid
lên người bao gồm các bệnh về đường hô hấp như: suyển, ho
gà và các triệu chứng khác như nhức đầu, đau mắt, đau họng.
- Các tác hại gián tiếp sinh ra do hiện tượng tích tụ sinh học
các kim loại trong cơ thể con người từ các nguồn thực phẩm bị
nhiễm các kim loại này do mưa acid.
Ảnh hưởng của mưa axit lên các ao hồ và hệ thủy sinh vật
pH <
6,0
Các sinh vật bậc thấp của chuỗi
thức ăn bị chết (như phù du,
stonefly), đây là nguồn thức ăn
quan trọng của cá
pH <
5,5
Cá không thể sinh sản được. Cá
con rất khó sống sót. Cá lớn bị dị
dạng do thiếu dinh dưỡng. Cá bị
chết do ngạt.
pH <
5,0
Quần thể cá bị chết

pH <
4,0
Xuất hiện các sinh vật mới khác
với các sinh vật ban đầu
Mưa axit ảnh hưởng xấu tới các thuỷ vực (ao, hồ). Các dòng chảy
do mưa axit đổ vào hồ, ao sẽ làm độ pH của hồ giảm xuống, lượng
nước trong ao hồ sẽ giảm đi nhanh chóng, các sinh vật trong hồ, ao
suy yếu hoặc chết hoàn toàn. Hồ, ao trở thành các thuỷ vực chết.
Ảnh hưởng của mưa axit lên thực vật và đất
Một trong những tác hại nghiêm trọng của mưa acid là các tác hại đối với
thực vật và đất. Khi có mưa axit, các dưỡng chất trong đất sẽ bị rửa trôi. Các
hợp chất chứa nhôm trong đất sẽ phóng thích các ion nhôm và các ion này có
thể hấp thụ bởi rễ cây và gây độc cho cây. Như chúng ta đã nói ở trên, không
phải toàn bộ SO
2
trong khí quyển được chuyển hóa thành acid sulfuric mà một
phần của nó có thể lắng đọng trở lại mặt đất dưới dạng khí SO
2
. Khi khí này
tiếp xúc với lá cây, nó sẽ làm tắt các thể soma của lá cây gây cản trở quá trình
quang hợp. Một thí nghiệm trên cây Vân Sam (cây lá kim) cho thấy, khi phun
một hỗn hợp acid sulfuric và acid nitric có pH từ 2,5 - 4,5 lên các cây Vân Sam
con sẽ làm xuất hiện và phát triển các vết tổn thương có màu nâu trên lá của
nó và sau đó các lá này rụng đi, các lá mới sẽ mọc ra sau đó nhưng với một
tốc độ rất chậm và quá trình quang hợp bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Ảnh hưởng đến các công trình kiến trúc
Các hạt acid khi rơi xuống nhà cửa và các bức tượng điêu
khắc sẽ ăn mòn chúng. Mưa axit còn phá huỷ các vật liệu làm
bằng kim loại như săt, đồng, kẽm, làm giảm tuổi thọ các
công trình xây dựng, làm lở loét bề mặt bằng đá của các công

trình.
Ảnh hưởng đến các vật liệu
Mưa axit cũng làm hư vải
sợi, sách và các đồ cổ quý
giá. Hệ thống thông khí của
các thư viện, viện bảo tàng
đã đưa các hạt axit vào trong
nhà và chúng tiếp xúc và phá
hủy các vật liệu nói trên
Trong các nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học phát hiện thấy
một số lợi ích của mưa axit. Các cơn mưa chưa axit sunphuaric làm
giảm khí methane ở đầm lầy, nơi sinh sản ra lượng lớn khí mathane,
khí gây hiệu ứng nhà kính giúp giảm sự nóng lên của trái đất .
Trong đầm lầy ngoài vi khuẩn sinh mathane , còn có vi khuẩn ăn
sunphua cạnh tranh thức ăn với chúng. Khi mưa axit đổ xuống, nhóm
vi khuẩn này sẽ sử dung sunphua đồng thời tiêu thụ luôn phần chất nền
đáng lý là dành cho vi khuẩn sinh mathane.
Do vậy, các vi khuẩn sinh methane bị “đói” và làm sản xuất ra ít khí
nhà kính.
Nhiều thí nghiệm cho thấy phần suphua lắng đọng có thể làm giảm
quá trình sinh khí methane
đến 30%
- Nghiên cứu làm rõ quy luật và dự báo tốt các quá trình diễn
biến về môi trường.
- Kiểm soát và phòng ngừa là một nhiệm vụ không thể chậm
trễ nếu muốn tránh các thảm họa sinh thái.
- Tuyên truyền và giáo dục ý thức của mỗi người dân.
- Nhà nước nên quan tâm hơn về vấn đề môi trường.
Giảm thiểu sử dụng các

loại phương tiện giao
thông gây ô nhiễm bằng
các phương tiện khác
hoặc phương tiện công
cộng.
Mưa axit là một vấn đề rất khó giải quyết và kiểm soát.
Mưa axit là một vấn đề rất khó giải quyết và kiểm soát.
S
S
ố lượng cơn mưa axit ở nước ta hiện nay chiếm khoảng 30%
ố lượng cơn mưa axit ở nước ta hiện nay chiếm khoảng 30%
lượng mưa và ngày càng có xu hướng gia tăng. Ở nước ta có
lượng mưa và ngày càng có xu hướng gia tăng. Ở nước ta có
thói quen dùng nước mưa cho hoạt động sinh hoạt. Bình thường
thói quen dùng nước mưa cho hoạt động sinh hoạt. Bình thường
nước mưa được coi là sạch, chỉ cần nấu chín là có thể ăn uống .
nước mưa được coi là sạch, chỉ cần nấu chín là có thể ăn uống .
tuy nhiên hiện nay nước mưa bị nhiễm axit vì thế nếu sử dụng
tuy nhiên hiện nay nước mưa bị nhiễm axit vì thế nếu sử dụng
nguồn nước này sẽ không tốt cho sức khỏe. Lọc thẩm thấu
nguồn nước này sẽ không tốt cho sức khỏe. Lọc thẩm thấu
ngược (RO) chỉ có tác dụng để lọc mặn và khử kim loại nặng,
ngược (RO) chỉ có tác dụng để lọc mặn và khử kim loại nặng,
không thể lọc axit.
không thể lọc axit.


Cách thông thường để khử axit là dùng vôi
Cách thông thường để khử axit là dùng vôi

cục hoặc soda (Na
cục hoặc soda (Na
2
2
CO
CO
3
3
) thả vào các bể chứa nước mưa và quậy
) thả vào các bể chứa nước mưa và quậy
đều, sau đó dùng
đều, sau đó dùng
p
p
H để lắng còn 6,5-8,5. khi nước trong trở lại
H để lắng còn 6,5-8,5. khi nước trong trở lại
là có thể dùng để sinh hoạt , nếu dùng làm nước uống thì nên
là có thể dùng để sinh hoạt , nếu dùng làm nước uống thì nên
nấu chín.
nấu chín.
KẾT LUẬN