Luyn thi đi hc KIT-1: Môn Vt Lí ( Thy ng Vit Hùng)
Laze và các bài tp trng tâm.
Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 1 -
1) nh ngha
Là mt loi ngun sáng mi hot đng da trên hin tng phát x cm ng.
2) c đim
Chùm tia laze có 4 đc đim quan trng
Tính đn sc cao, (do đ sai lch t đi v tn s ca chùm tia laze là rt nh)
Tia laze là chùm sáng kt hp, (do các photon trong chùm tia có cùng tn s và cùng pha).
Tính đnh hng cao, (do tia laze là chùm sáng song song).
Cng đ ln.
3) Nguyên tc hot đng
Có 3 nguyên tc c bn:
S dng hin tng phát x cm ng
To s đo ln mt đ
Dùng bung cng hng
3) Các loi Laze
Có 3 loi Laser:
Laser khí nh laze hêli-neon
Laser rn nh laze rubi
Laser bán dn nh laze Ga-Al-As
4) ng dng
Trong y hc: làm dao m trong phu thut tinh vi nh mt, mch máu…
Trong thông tin liên lc: dùng trong liên lc vô tuyn đnh v, liên lc v tinh
Trong công nghip: dùng khoan ct, tôi…vi đ chính xác cao
Trong trc đa: dùng đo khong cách, ngm đng thng…
5) Mt s ví d v laze
Ví d 1:
Ngi ta dùng mt laze hot đng di ch đ liên tc đ khoan mt tm thép. Công sut chùm là P = 10 W.
ng kính ca chùm sáng là d = 1 mm, b dày tm thép là e = 2 mm. Nhit đ ban đu là t
1
= 30
0
C. Khi lng
riêng ca thép là: D = 7800kg/m
3
; nhit dung riêng ca thép là:
c = 448 J/kg.đ; Nhit nóng chy ca thép: L = 270
kJ/kg; đim nóng chy ca thép là T = 1535
0
C. Thi gian ti thiu đ khoan là:
A. 1,16 s B. 2,12 s C. 2,15 s D. 2,275 s.
Li gii:
Cách 1: Laze s khoan ct l nh hình bên.
Ta có phng trình cân bng nhit: P.t = mc(t
2
- t
1
) + m.L (1)
Th tích thép cn nung chy hình tr: V=
2
.
4
d
e
Khi lng ca thép cn hoá lng: m = D.V =D.
2
.
4
d
e
(2)
Th (2) vào (1) : P.t =D.
2
.
4
d
e
c ( t
2
- t
1
) + D.
2
.
4
d
e
.L
LAZE VÀ CÁC DNG BÀI TP TRNG TÂM
(TÀI LIU BÀI GING)
GIÁO VIÊN: NG VIT HÙNG
ây là tài liu tóm lc các kin thc đi kèm theo bài ging “Laze và các bài tp trng tâm
“ thuc khóa hc LTH KIT-
1 : Môn Vt lí(Thy ng Vit Hùng) ti website Hocmai.vn. có th nm vng kin thc phn “Laze và các bài tp
trng tâm”, Bn cn kt hp theo dõi bài ging vi tài liu này.
d
e
Luyn thi đi hc KIT-1: Môn Vt Lí ( Thy ng Vit Hùng)
Laze và các bài tp trng tâm.
Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 2 -
Th s: P.t =
6
3
10
7800. . 2.10 .[448.(1535 30) 270000]
4
=39.10
-7
x 944240 =11,56902804
=> t = 11,569/10 = 1,16s.
Cách 2: Gi t là thi gian khoan thép.
Nhit lng Laze cung cp trong thi gian này:
JtPtQ 10
Khi lng ca thép cn hoá lng:
gkgeD
d
SeDm
3,1210.3,12
4
6
2
(d là đng kính ca l khoan).
Nhit lng cn đ đa khi thép này t 30
0
C lên 1535
0
là
JttmcQ
c
293,8301535.448.10.3,12
6
01
Nhit lng cn sau đó đ nung chy khi thép:
JLmQ 321,3
2
Theo đnh lut bo toàn nng lng:
321,3293,810
21
tQQQ
st 16,1
ÁP ÁN A
Ví d 2: Ngi ta dùng mt loi laze có công sut P = 12 W đ làm dao m. Tia laze chiu vào ch m s làm nc
phn mô ch đó bc hi và mô b ct. Nhit dung riêng ca nc là 4186 J/kg.đ. Nhit hóa hi ca nc là L = 2260
kJ/kg, nhit đ c th là 37
0
C, khi lng riêng ca nc 1000 kg/m
3
. Th tích nc mà tia laze làm bc hi trong 1s
là
A. 4,557 mm
3
. B. 7,455 mm
3
.
C. 4,755 mm
3
D. 5,745 mm
3
.
Li gii:
Cách 1: m là khi lng nc bc hi ta có μ P t = m(ct + L) => m =
Ltc
Pt
.
Ta có: V =
D
m
=
)( LtcD
Pt
=
)10.226063.4186(10
1.12
33
= 4,75488.10
-9
m
3
= . 4,755 mm
3
. Chon C
Cách 2: Ta có Q = Pt = c.m(100
0
– 37
0
) + L.m => 12 = 4186.63.m + 2260.10
3
.m => m = 4,755.10
-6
kg
V = m/D = 4,755.10
-9
m
3
.
Chon C
Cách 3:
+) Nhit cung cp Q
c
= Pt
+) Nhit tng nhit đ và nhit hóa hiμ Q = mct + Lm = DV(ct + L)
+) Bo toàn nng lng: Q
c
= Q
Pt
V
D(c. t L)
4,755.10
-9
m
3
.
Cách 4:
Gi m là khi lng nc đã bc hi Q= mc
t ; Q= L.m
P t = m(ct + L) > m =
Ltc
Pt
V =
D
m
=
)( LtcD
Pt
> V =
)10.226063.4180(10
1.10
33
= 3,963.10
-9
m
3
= . 3,963 mm
3
ChnB
Ví d 3:
Ngi ta dùng mt loi laze CO
2
có công sut P = 10W đ làm dao m. Tia laze chiu vào ch m s làm
cho nc phn mô ch đó bc hi và mô b ct. Nhit dung riêng ca nc: c = 4,18 kJ/kg.đ; nhit hoá hi ca
nc:
L = 2260 kJ/kg, nhit đ c th là 37
0
C. Th tích nc mà tia laze làm bc hi trong 1s làμ
A. 2,892 mm
2
.
B. 3,963mm
3
C. 4,01mm
2
D. 2,55mm
2
Li gii:
Nng lng mà tia lazer cung cp trong 1s là: A=P.t=10.1=10J
Nng lng này làm nc trong c th tng t 37
0
lên đn 100
0
, và làm bc hi nc trong c th
Gi V là th tích nc b hóa hiμ A = mc(t’- t) + L.m = V.Dc (t’- t) + V.D.L
Luyn thi đi hc KIT-1: Môn Vt Lí ( Thy ng Vit Hùng)
Laze và các bài tp trng tâm.
Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 3 -
339
963,310.963.3
2260000.100063.4180.1000
10
.)'(
mmm
LDttDc
A
V
Ví d 4:
đo khong cách t Trái t đn Mt Trng ngi ta dùng mt laze phát ra nhng xung ánh sáng có bc
sóng 0,52 µm, chiu v phía Mt Trng và đo khong thi gian gia thi đim xung đc phát ra và thi đim mt
máy thu đt Trái t nhn đc xung phn x.Thi gian kéo dài ca mt xung là t = 100 ns.
Khong thi gian gia thi đim phát và nhn xung là 8/3 s
. Nng lng ca mi xung ánh sáng là W
o
= 10 kJ
a) Tính khong cách gia Trái t và Mt Trng lúc đo.
b) Tính công sut ca chùm laze
c) Tính s phôtôn cha trong mi xung ánh sáng.
d) Tính đ dài ca mi xung ánh sáng. Ly c = 3.10
8
m/s; h = 6,625.10
-34
J.s
Li gii:
a) Gi L là khong cách t Trái t đn Mt Trng; c = 3.10
8
m/s là tc đ ánh sáng; t là thi gian đ ánh sáng đi v
gia Trái t và Mt Trng.Ta cóμ 2L = ct
8
8
ct 3.10 .8
L 4.10 m
2 2.3
= 400000 km
b) Công sut ca chùm laze :
3
11
0
9
W
10kJ 10.10
P 1.10 W 100000MW
100ns 100.10
c) S phôtôn đc phát ra trong mi xung ánh sáng:
36
22
00
34 8
WW
10.10 .0,52.10
N 2,62.10
hf hc 6,625.10 .3.10
(ht)
d) Gi I là đ dài ca mt xung ánh sáng, ta có: I = c.t = 3.10
8
.100.10
-9
= 30 m
Ví d 5: Ngi ta chiu mt chùm tia laze hp có công sut 2mW và bc sóng = 0,7µm vào mt cht bán dn Si
thì hin tng quang đin trong s xy ra. Bit rng c 5 ht phôtôn bay vào thì có 1 ht phôtôn b electron hp th và
sau khi hp th phôtôn thì electron này đc gii phóng khi liên kt. S ht ti đin sinh ra khi chiu tia laze trong 4s
là
A. 7,044.10
15
. B. 1,127.10
16
. C. 5,635.10
16
. D. 2,254.10
16
.
Li gii:
S ht phôtôn khi chiu laze trong mt giây là: N
0
=
ch
PP
.
.
Vy s ht phôtôn khi chiu laze trong 4giây là: N = 4. N
0
= 4.
ch
PP
.
.
.4
Vì rng c 5 ht phôtôn bay vào thì có 1 ht phôtôn b electron hp th nên có 4 ht phôtôn bay ra
Nên hiu sut là H = 4/5.
S ht ti đin sinh ra khi chiu tia laze trong 4 s là N’ =
N
5
4
834
63
10.3.625,6.5
10.7,0.10.2.16
.5
16
5
4
.
.
.
.4
ch
P
ch
P
Vy s ht N’
0,2254. 10
17
= 2,254. 10
16
Ví d 6:
Ngi ta dùng mt loi laze CO
2
có công sut P = 10 W đ làm dao m. Tia laze chiu vào ch m s làm
cho nc phn mô ch đó bc hi và mô b ct. Chùm laze có đng kính r = 0,1 mm và di chuyn vi vn tc v =
0,5cm/s trên b mt ca mô mm. Nhit dung riêng ca nc: c = 4,18 KJ/kg.đ; nhit hoá hi ca nc: L = 2260
J/kg, nhit đ c th là 37
0
C. Chiu sâu cc đi ca vt ct là:
A. 1 mm B. 2 mm C. 3 mm
D. 4 mm
Li gii:
Gi m là khi lng nc đã bc hi : Q= mc
t ; Q = L.m
Suy ra P.t = m(ct + L)
Pt
m
c t L
Din tích vt m s = r. v.t = r.v
Th tích ca vt m V = s.h; trong đó h là đ sâu ca vt m
m Pt
V r.v.h
D D(c t L)
Luyn thi đi hc KIT-1: Môn Vt Lí ( Thy ng Vit Hùng)
Laze và các bài tp trng tâm.
Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 4 -
Suy ra đ sâu ca vt m
Pt
h 4mm
D(c t L)r.v
Ví d 7:
đo khong cách t Trái t lên Mt Trng ngi ta dùng mt tia laze phát ra nhng xung ánh sáng có
bc sóng 0,52 m, chiu v phía Mt Trng. Thi gian kéo dài mi xung là 10
-7
(s)
và công sut ca chùm laze là
100000 MW. S phôtôn cha trong mi xung là
A. 2,62.10
22
ht. B. 2,62.10
15
ht. C. 2,62.10
29
ht. D. 5,2.10
20
ht.
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
Ví d 8:
Mt đèn Lade có công sut phát sáng 1W phát ánh sáng đn sc có bc sóng 0,7m. Cho h = 6,625.10
-34
Js,
c = 3.10
8
m/s. S phôtôn ca nó phát ra trong 1 giây là:
A. 3,52.10
16
.
B. 3,52.10
19
. C. 3,52.10
18
. D. 3,52.10
20
.
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
Ví d 9:
i catt ca ng Rnghen đc làm ngui bng mt dòng nc chy lun phía bên trong. Nhit đ li ra
cao hn nhit đ li vào là 10
0
C. Coi rng λλ,λ% đng nng ca chùm electron chuyn thành nhit làm nóng đi
catt. ng Rnghen phát ra nhng tia có tn s ln nht bng 5.10
18
Hz. Dòng quang đin qua ng bng 8mA. Nhit
dung riêng và khi lng riêng ca dòng nc là c = 4186 J/kg.đ; D = 1000 kg/m
3
. Lu lng nc chy trong ng
là
A. 1 cm
3
/s B. 2 cm
3
/s C. 3 cm
3
/s
D. 4 cm
3
/s
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
Ví d 10:
Bit nhit dung riêng ca nc c = 4186 J/kg.đ, nhit hoá hi ca nc là L = 2260 kJ/kg, khi lng
riêng ca nc D = 10
3
kg/m
3
. làm bc hi 1 mm
3
nc 37
0
C trong khong thi gian 10 s bng mt laze thì laze
đó phi có công sut bng bao nhiêu?
A. 4,5W B. 3,5W
C. 2,5W D. 1,5W
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
MT S BÀI TP NÂNG CAO V LNG T ÁNH SÁNG
Câu 1: Mt ngun sáng có công sut 2W phát ra ánh sáng có bc sóng 0,597m, ta ra đu theo mi hng. Nu coi
đng kính con ngi ca mt là 4mm và mt còn có th cm nhn đc ánh sáng khi ti thiu có 80 phôton lt vào
mt trong 1s. B qua s hp th photon ca môi trng.Khong cách xa ngun sáng nht mà mt còn trông thy
ngun?
A. 18000 km B. 21567,4 km C. 77303,4 km D. 12567,7 km
Li gii:
2
P
I=
4 R
I= P/S => p= I.S =2W
-s phôtôn phát ra trong 1 s:
PP
n
hf hc
-s phôtôn phát ra qua 1 đn v din tích trong 1 s:
2
'
. 4 .
PP
n
hc S hc R
(v ì din tích mt cu S= 4R
2
)
Luyn thi đi hc KIT-1: Môn Vt Lí ( Thy ng Vit Hùng)
Laze và các bài tp trng tâm.
Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 5 -
-Khong cách t ngun sáng đn mt :
4 . '
P
R
hc n
-Khong cách xa nht mà mt còn trông thy ngun sáng(Khi n’ = 80 photon lt vào mt trong 1s) thì :
4 . '
P
R
hc n
=
6
34 8
2.0,597.10
77303413,08
4 .6,625.10 .3.10 .80
Rm
=77303,413km
Câu 2: Gi nng lng do mt chùm sáng đn sc chiu ti mt đn v din tích đt vuông góc vi phng chiu
sáng trong mt đn v thi gian là cng đ ca chùm sáng đn sc, kí hiu là I (W/m
2
). Chiu mt chùm sáng hp
đn sc (bc sóng 0,5
m
) ti b mt ca mt tm kim loi đt vuông góc vi chùm sáng , din tích ca b mt kim
loi nhn đc ánh sáng chiu ti là 30mm
2
. Bc x đn sc trên gây ra hin tng quang đin đi vi tm kim loi
(coi rng c 20 phôtôn ti b mt tm kim loi làm bt ra 3 electron), s electron bt ra khi b mt tm kim loi
trong thi gian 1s là
13
3.10
.
Giá tr ca cng đ sáng I là:
A. 9,9375 W/m
2
B. 9,6 W/m
2
C. 2,65 W/m
2
D. 5,67 W/m
2
Li gii:
- S phôtôn đn đc tm kim loi trong thi gian 1s là : N=
13
3.10
.
20
3
=
14
2.10
(ht)
- Công sut ca chùm sáng ti là:
hc
.N=
5
7,95.10
(W)
- Vy cng đ chùm sáng là:
5
2
6
W 7,95.10
I 2,65(W / m )
S 30.10
.Chn C
Câu 3: Mt ngi có th thy đc mt chp sáng phát ra khi 100 phô tôn đp vào võng mc trong khong thi gian
nh hn 0,05s. Phi đt mt đèn natri phát ra ánh sáng vàng có = 590nm cách bao xa đ mt còn thy đc ánh
sáng ca đèn. Cho bit đèn có công sut phát quang 10W, phát ra ánh sáng đu theo mi hng môi trng không hp
th ánh sáng và đng kính con ngi là 6m
A. 183 km B. 18,3 km C. 0,83 km D. 83 km
Li gii:
+ S photon ca đèn phát ra trong 1s là μ n = P/ 2,97.10
19
( = hc/ )
+ Neu đèn cách mt 1 khong R => trong 1s s photon di qua 1 đn v din tích mt cu có bán kính R là :
2
4 R
n
+ S photon lt qua con ngi trong 1s là μ
2
22
2
16
4
4 R
ndd
R
n
+ mt còn thy đc ánh sáng ca đèn μ
2
2
16 R
nd
.0,05 > 100 => R < 182,8.10
3
m
Câu 4: Trong chân không, ngi ta đt mt ngun sáng đim ti A có công sut phát sáng không đi. Ln lt thay
đi ngun sáng ti A là ánh sáng tím bc sóng
1
= 380 nm và ánh sáng lc bc sóng
2
= 547,2 nm. Dùng mt
máy dò ánh sáng, có đ nhy không đi và ch ph thuc vào s ht phôton đn máy trong mt đn v thi gian, dch
chuyn máy ra xa A t t. Khong cách xa nht mà máy còn dò đc ánh sáng ng vi ngun màu tím và ngun màu
lc ln lt là r
1
và r
2
. Bit |r
1
– r
2
| = 30 km. Giá tr r
1
là
A. 180 km B. 210 km
C. 150 km D. 120 km
Li gii:
Gi P là công sut phát sáng ti ngun A; N
1
và N
2
là s photon tím và lc phát ra trong 1s
P = N
1
1
hc
= N
2
2
hc
=>
1
2
N
N
=
1
2
Photon còn đn đc máy dò khi;
2
1
1
4 r
N
=
2
2
2
4 r
N
1 => N
1
= 4
2
max1
r
= 4
2
1
r
và N
2
= 4
2
2
r
Luyn thi đi hc KIT-1: Môn Vt Lí ( Thy ng Vit Hùng)
Laze và các bài tp trng tâm.
Hocmai.vn – Ngôi trng chung ca hc trò Vit
Tng đài t vn: 1900 58-58-12
- Trang | 6 -
=>
2
2
2
1
r
r
=
2
1
N
N
=
2
1
= 0,6944
=> r
1
= 0,833r
2
< r
2
=> r
2
– r
1
= 30 km => r
2
= r
1
+ 30 (km)
=> r
1
= 0,833(r
1
+ 30) => 0,167r
1
= 25 => r
1
= 149,7 km
150 km. áp án C
Câu 5: Mt ngun sáng có công sut P=2W, phát ra ánh sáng có bc sóng =0,5λ7µm ta ra đu theo mi hng.
Nu coi đng kính con ngi ca mt là 4mm và mt còn có th cm nhn đc ánh sáng khi ti thiu có 80 phôtôn
lt vào mt trong 1s. B qua s hp th phôtôn ca môi trng. Khong cách xa ngun sáng nht mà mt còn trông
thy ngun là
A. 27 km B. 470 km C. 6 km
D. 274 km
Li gii:
Cng đ sáng I ti đim cách ngun R đc tính theo công thc: I =
2
4 R
P
.
Nng lng ánh sáng mà mt có th nhn đc:
W = IS = I
4
2
d
=
2
4 R
P
4
2
d
=
2
2
16 R
Pd
(d đng kính mt) mà W = 80
hc
=>
80
hc
=
2
2
16 R
Pd
=> R =
hc
Pd
80.16
2
= 0,274.10
6
(m) = 274 (km). Chn D
Câu 6: Chiu ln lt 3 bc x đn sc có bc sóng theo t l
1 2 3
: : 1:2:1,5
vào catôt ca mt t bao quang
đin thì nhn đc các electron quang đin có vn tc ban đu cc đi tng ng và có t l
1 2 3
v :v :v 2:1:k
, vi
k
bng:
A.
3
B.
1
3
C.
2
D.
1
2
Ta có
2
2
2
2
2
2
2
2
hc mv
A 4. (1)
2
hc mv
(1) (2) 3
hc mv 3
22
A (2) 3 k 2
2 2 k 1
hc mv
(3) (2) k 1
hc mv
62
A k (3)
1,5. 2
Giáo viên: ng Vit Hùng
Ngun : Hocmai.vn