Chính sách tiền tệ và vai trò điều tiết kinh tế vĩ mô của Ngân hàng Trung ương

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Chơng I
Chính sách tiền tệ và vai trò điều tiết kinh tế vĩ mô của Ngân hàng trung
ơng
I Chính sách tiền tệ
1. Thực chất về chính sách tiền tệ
Hoạt động của ngân hàng liên quan đến sự ổn định hay thay đổi của tiền tệ về
lu lợng ,chi phí và giá trị.Vì những thay đổi nói trên tác động đến giá cả hàng hoá và
giá trị tài tài sản ,thu nhập của nhân dân.Cho nên nó làm chuyển biến mức sống của
họ giữa hai thái cực khó khăn đắt đỏ ,thuận lợi và tiện nghi.Do đó bằng cách tạo ra
các biến động về tiền tệ ngời ta có thể hoàn toàn hớng dẫn những biến động nhất định
trong đời sống kinh tế của một quốc gia .Mối quan hệ ấy đã làm cho những biến động
về tiền đợc gọi là chính sách tiền tệ.Ngân hàng trung ơng thực hiện chính sách tiền tệ
thông qua các công cụ của mình để kiểm soát và điều tiết lợng tiền cung ứng nhằm
đạt đợc các mục tiêu lớn của kinh tế vĩ mô là ổn định giá cả ,tăng trởng kinh tế ,đảm
bảo công ăn việc làm.Qua ví dụ sau ta có thể thấy tác động của chính tiền tệ đối với
nền kinh tế .
Giả sử rằng vận tốc quay vòng của đồng tiền không đổi , giá của những
chiếc bánh của nền kinh tế tạo ra sẽ phụ thuộc lợng bánh sẽ đợc sản suất ra và khối l-
ợng tiền do Ngân hàng trung ơng cung ứng .Cho rằng nền kinh tế chỉ sản suất ra độc
nhất 1 loại hàng hoá là bánh và 1 năm tạo đợc 10 bánh .Nếu Ngân hàng trung ơng
cung ứng vào nền kinh tế là 20 đồng tiền thig giá mỗi chiếc bánh sẽ là 2 đồng . Bây
giờ gải sử năm sau nền kinh tế tạo ra đến 20 bánh ,nếu ngân hàng trung ơng không
phát hành thêm tiền thì chỉ có 20 đồng tơng ứng với 20 bánh .Bánh trở nên thừa và sự
Website: Email : Tel : 0918.775.368
thiếu tiền sẽ làm cho chỉ cần 1 đồng đã đổi đợc 1 bánh.Giá cả của bánh bây giờ 1 tiền
so với thời điểm trớc giá đã tụt xuống hay không còn ổn định nữa.
Trong trờng hợp Ngân hàng trung ơng muốn giữ cho giá ổn định ở mức 2
đồng 1 chiếc bánh thì cần phải phát hành thêm tiền để tơng nứng với lợng bánh mới
tăng thêm là 10 chiếc,10 chiếc bánh mới cũng có giá trị là 2 đồng /chiếc nên ngân
hàng TW phải cung ứng thêm 20 đồng .Lúc ấy tổng số tiền cung ứng là 40 đồng

,tổng sản phẩm là 20 bánh,khi đó giá mỗi chiếc bánh sẽ ổn định ở mức 2 đồng .
Trong trờng hợp ngợc lại khi bánh giảm xuống còn 5 chiếc để giá cả không
đổi với mức 2 đồng / 1 bánh thì lợng tiền cung ứng tối đa không quá 10 đồng .Nghĩa
là Ngân hàng trung ơng phải rút bớt tiền về thông qua hệ thống các công cụ của mình
khi số lợng sản phẩm đợc tạo ra trong nền kinh tế giảm đi.
Chính sách tiền tệ đợc biểu hiện dới hai hình thức đó là chính sách tiền tệ
thắt chặt và chính sách tiền tệ nới lỏng.Tuỳ thuộc vào từng thời kỳ cụ thể mà Ngân
hàng trung ơng thực hiện 1 trong 2 chính sách trên.
2.Chính sách tiền tệ ở Việt Nam
ở nớc ta luật ngân hàng nhà nớc Việt Nam qui định:
Chính sách tiền tệ quốc gia là bộ phận của chính sách kinh tế tài chính của
nhà nớc nhằm ổn định giá trị đồng tiền,kiềm chế lạm phát ,góp phần thúc đẩy phát
triển kinh tế xã hội ,đảm bảo quốc phòng an ninh và nâng cao đời sống nhân
dân.Quốc hội quyết định và giám sát việc thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia ,mức
lạm phát dự kiến hàng năm trong mối tơng quan với ngân sách nhà nớc và mức tăng
trởng kinh tế .Chính phủ xây dựng dự án chính sách tiền tệ quốc gia ,mức lạm phát dự
kiến hàng năm trình quốc hội quyết định ,tổ chức thực hiện chính sách tiền tệ quốc
gia ,quyết định lợng tiền cung ứng bổ sung cho lu thông hàng năm.Trong việc thực
Website: Email : Tel : 0918.775.368
hiện chính sách tiền tệ quốc gia của mình Ngân hàng nhà nớc có trách nhiệm điều
hành các công cụ thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia .Thực hiện việc đa tiền ra lu
thông ,rút tiền từ lu thông về theo tín hiệu của thị trờng trong phạm vi lợng cung ứng
tiền đã đợc chính phủ phê duyệt .
II.Các công cụ điều tiết của chính sách tiền tệ
1.Các công cụ truyền thống của các nớc trên thế giới
1.1Công cụ trực tiếp :Công cụ trực tiếp là công cụ tác động trực tiếp vào khối lợng
tiền trong lu thông công cụ trực tiếp dợc áp dụng phổ biến là hạn mức tín
dụng.Hạn mức tín dụng là mức d nợ tối đa mà Ngân hàng trung ơng buộc các tổ
chức tín dụng phải tôn trọng khi cấp tín dụng cho nền kinh tế .Mức d nợ đợc qui
định cho từng ngân hàng tuỳ thuộc đặc điểm kinh doanh của từng NH.Công cụ

này thờng đợc sử dụng trong trờng hợp lạm phát cao nhằm khống chế ngay lập tức
khối lợng tín dụng cung ứng .Trong trờng hợp khi các công cụ gián tiếp không
phát huy hiệu quả do thị trờng tài chính tiền tệ cha phát triển hoặc mức cầu tiền tệ
không nhạy cảm với sự biến động của lãi suất hay Ngân hàng trung ơng không có
khả năng khống chế và kiểm soát đợc sự biến động của lợng vốn khả dụng của hệ
thống NHTM thì công cụ hạn mức tín dụng là cứu cánh của ngân hàng Trung ơng
trong viẹc điều tiết lợng tiền cung ứng .Tuy nhiên hiệu quả của công cụ này không
cao bởi nó thiếu tính linh hoạt và đôi khi đi ngợc lại chiều hớng biến động củ thị
trờng tín dụng do đó đẩy lãi suất lên cao hoặc làm giảm cạnh tranh của các ngân
hàng thơng mại
1.2Công cụ gián tiếp: Công cụ gián tiếp là nhóm công cụ tác động trớc hết vào mục
tiêu hoạt động của chính sách tiền tệ thông qua cơ chế thị trờng mà các tác động
này đợc truyền đến các mục tiêu trung gian là khối lợng tiền cung ứng và lãi
suất .Thuộc về mhóm công cụ này gồm:
-Dự trữ bắt buộc:
Website: Email : Tel : 0918.775.368
DTBB là số tiền mà các ngân hàng thơng mại phải duy trì trên 1 tài khoản
tiền gửi không hởng lãi tại Ngân hàng trung ơng ,đợc xác định bằng 1 tỷ lệ phần trăm
nhất định.Tỷ lệ DTBB đợc quản lý theo nguyên tắc bình quân.Khi ngân hàng TW
nâng tỷ lệ dự trữ bắt buộc khả năng cho vay và khả năng thanh toán của ngân hàng bị
thu hẹp khối lợng tín dụng trong nền kinh tế sẽ giảm .Ngợc lại nếu ngân hàng trung -
ơng hạ thấp tỷ lệ dự trữ bắt buộc thì cung về tín dụng của các NHTM cũng tăng lên
,khối lợng tín dụng và khối lợng thanh toán có xu hớng tăng lên đồng thời tăng xu h-
ớng mở rộng tiền khối lợng tiền .Do tính chất và tác dụng nh vậy nên tại các nớc
Ngân hàng trung ơng có quy định phân biệt tỷ lệ DTBB cho từng loại tiền gửi theo
nguyên tắc : Tiền gửi tiết kiệm có tỷe lệ DTBB thấp nhất sau đó đến tiền gửi có kỳ
hạn và tiền gửi không kỳ hạn tỷ lệ cao nhất
- Chính sách tái chiết khấu:
Chính sách tái chiết khấu bao gồm các quy định về điều kiện cho vay của
ngân hàng TW đối với các ngân hàng thơng mại trên cơ sở chiết khấu các giấy tờ có

giá ngắn hạn thông qua lãi suất tái chiết khấu.Lãi suất có 2 tác dụng đó là tác dụng
trực tiếp và tác dụng gián tiếp .Tác dụng trực tiếp là nó làm tăng giảm lãi suất cho
vaycủa NHTM do đó tác động đến cung ứng tiền và tín dụng.Tác động gián tiếp nó
làm tăng hoặc giảm dự trữ của ngân hàng .Do vậy tác động đến lợng cho vay tiêu
dùng và đầu t trong nền kinh tế .
-Nghiệp vụ thị trờng mở:
Nghiệp vụ thị trờng mở là các hoạt động của ngân hàng trung ơng trên thị tr-
ờng mở thông qua việc mua bán các giấy tờ có giá,Các hoạt động này làm ảnh hởng
trực tiếp đến dự trữ của các ngân hàng thơng mại và ảnh hởng truực tiếp đến các mức
lãi suất .Khi ngân hàng thơng mại mua (bán) các giấy tờ có giá nó sẽ làm giảm(tăng )
ngay lập tức dự trữ cuả các ngân hàng thơng mại vì thế khả năng tạo tiền thông qua
Website: Email : Tel : 0918.775.368
cung ứng tín dụng của hệ thống ngân hàng giảm xuống ảnh hởng đến lợng tiền cung
ứng .Đây là công cụ điều tiết các mục tiêu trung gian rất có hiệu quả vì nó rất linh
hoạt và chủ động.Tuy nhiên để sử dụng nó có hiệu quả càn phải có 1 thị trờng vốn thứ
cấp và thị trờng tiền tệ phát triển.
2.Các công cụ chính sách tiền tệ ở Việt nam
Để thực hiẹn chính sách tiền tệ quốc gia ngân hàng nhà nớc Việt Nam sử dụng các công cụ nh :
- Công cụ lãi suất
- Tỷ giá hối đoái
- Dự trữ bắt buộc
- Nghiệp vụ thị trờng mở
- Công cụ tái cấp vốn bao gồm:
1.Cho vay lại theo hồ sơ tín dụng
2.Chiết khấu,tái chiết khấu thơng phiếu và các giấy tờ có giá ngắn hạn
khác .
3.Cho vay có bảo đảm bằng cầm cố thơng phiếu và các giấy tờ có giá ngắn
hạn khác.
- Các công cụ khác do nhà nớc qui định .
Ngân hàng nhà nớc xác định và công bố lãi suất cơ bản ,lãi suất tái cấp vốn

vàtỷ giá hối đoái của đồng Việt nam trên cơ sở cung cầu ngoại tệ trên thị trờng có sự
điều tiết của nhà nớc .
Trong thực hiện dự trữ bắt buộc ngân hàng nhà nớc Việt nam qui định tỷ lệ
dự trữ bắt buộc đối với từng loại hình tổ chức tín dụng và từng loại tiền gửi với mức từ
Website: Email : Tel : 0918.775.368
0-20% tổng số d tiền gửi tại mỗi tổ chức tín dụng trong từng thời kỳ.Việc trả lãi đối
với tiền gửi dự trữ bắt buộc của tùng loại hình tổ chức tín dụng,từng loại tiền gửi
trong từng thời kỳ do chính phủ qui định.
Ngân hàng nhà nớc Việt nam thực hiện nghiệp vụ thị trờng mở thông qua
việc mua bán tín phiếu kho bạc,chứng chỉ tiền gửi ,tín phiếu ngân hàng nhà nớc và
các loại giấy tờ có giá ngắn hạn khác trên thị trờng tiền tệ.
Nh vậy so sánh với các công cụ truyền thống của các nớc trên thế giới thì ở
Việt nam còn sử dụng thêm các công cụ bổ trợ là Lãi suất và tỷ giá hối đoái để thực
hiên chính sách tiền tệ quốc gia.
III Vai trò điều tiết kinh tế vĩ mô của ngân hàng trung ơng
Thông qua các công cụ chính sách tiền tệ của mình Ngân hàng trung ơng
thực hiện vai trò điều tiết kinh tế vĩ mô bằng việc thực thi các chính sách tiền tệ nhằm
làm thay đổi cung ứng tiền từ đó dẫn đến sự thay đổi về lãi suất ,dự trữ,tỷ giá .Những
nhân tố này tác động đến đầu t ,tiêu dùng ,sản lợng công ăn việc làm,giá cả.Nh vậy
để đạt đợc đến mục tiêu điều tiết cuối cùng thì ngân hàng trung ơng phải thực hiện
điều tiết các mục tiêu trung gian.Trong ngắn hạn lãi suất ,tỷ giá và dự trữ thay đổi ảnh
hởng 1 cách nhanh chóng đến tiêu dùng và đầu t do vậy nó sẽ ảnh huởmg đến toàn bộ
nền kinh tế vĩ mô từ lý do đó mà trong ngắn hạn mà chúng đợc xem là những mục
tiêu trung gian
Nh vậy vai trò điều tiết kinh tế vĩ mô của Ngân hàng trung ơng thể hiện ở chỗ
điều tiết cung ứng tiền phù hợp để thúc đẩy nền kinh tế với những mục tiêu đã đề ra.
1.Các mục tiêu điều tiết của chính sách tiền tệ
1.1Chính sách tiền tệ phải phục vụ cho nền kinh tế có tăng trởng kinh tế thực tế.
1.2Chính sách tiền tệ phải hớng về việc ổn định giá cả.
Website: Email : Tel : 0918.775.368

1.3Chính sách tiền tệ phải đảm bảo công ăn việc làm
1.4Chính sách tiền tệ phải góp phần liên tục mở rộng sản lợng tiềm năng
Làm thay
Làm thay đổi đổi

C
ông cụ
chính
sách
tiền tệ
Cung
ứng tiền
M
1,M2,M
3
L
ãi suất
d
ự trữ
t
ỷ giá
Đầu tư ,Tiêu
dùng,sản lư
ợng,công ăn việc
làm
Mục tiêu
trung gian
Hoạt động
điều tiết
Mục tiêu

điều tiết
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Chơng 2
Các giải pháp nhằm chuyển đổi công cụ chính sách
tiền tệ từ trực tiếp sang gián tiếp ở Việt Nam
Nh đã phân tích ở trê, việc điêu hành chính sách tiền tệ thông qua công cụ trực
tiếp trong 10 năm qua ở Việt Nam đã đem lại một số thành công nhất định trong việc
ổn định vĩ mô: Đẩy lùi lạm phát, thúc đẩy tăng trởng kinh tế. Tuy nhiên, việc sử dụng
các công cụ mang tính hành chính là là mang tính tạm thời trong khi Việt Nam cha
hội đủ các điều kiện để sử dụng các các gián tiếp dựa vào thị trờng. Các công cụ trực
tiếp ngày càng tỏ rõ những mặt tiêu cực của nó. Thực tế cho thấy, việc chuyển sang
sử dụng các công cụ chính sách tiền tệ gián tiếp thay cho trực tiếp là một xu hớng tất
yếub. Để có thể thực hiện quá trình chuyển đổi nàyc, theo em cần thực hiẹn một số
giải pháp sau:
1. Thiết kế các công cụ
1.1. Dự trữ bắt buộc (DCBB) cần phải áp dụng thống nhất đối với tất cả các tổ
chức và mọi loại tài sản nợ. Cần cho phép tính toán và áp dụng DTBB bình quân theo
chu kỳ, thơng tính tho tuần để các Ngân hàng có sự linh hoạt trong việc quản lý vốn
kả dụng của mình và do đó thúc đẩy sự phát triển của thị trờng tiền tệ. Việc không
tuân thủ cần bị xử phạt nghiêm khắc thể hiện bằng lãi suất phạt áp dụng trên số thiếu
hụt bình quân của cả kỳ và lãi suất phạt này phải cao nhất so với các mức lãi suất
khác. NHTW phải có quyền quy định cách thức tính toán và loại tài sản nợ cũng nh
loại hình tổ chức áp dụng DTBB.
DTBB không đợc hởng lãi có tác động làm tăng chi phí huy động vốn, mức
chênh lệch lãi suất và do đó tác động tới lãi suất đợc quy định ở mức rất cao thì sẽ có